Οι θάνατοι των ποιητών. Deaths of the Poets

The English poet Thomas Chatterton died at the young age of 17. He was discovered in the attic of his residence after having ingested large amounts of arsenic. It is unknown whether Chatterton purposely took his own life or whether he was taking the arsenic to cure himself of venereal disease and and accidentally overdosed. Henry Wallis painted a scene of the poet’s tragic, premature death in his 1856 painting The Death of Chatterton.

Το βιβλίο της γλώσσας της Α′ τάξης του Δημοτικού στην Ισπανία αποσύρεται. Οι συγγραφείς του στα βιογραφικά κείμενα για τους ποιητές Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και Αντόνιο Ματσάδο παρέλειπαν ένα στοιχείο, το οποίο, πέρα από την αναμφισβήτητη αξία του έργου τους, σημάδεψε την ιστορική μνήμη στη χώρα: τον τρόπο θανάτου τους.

Για τον Ματσάδο έγραφε απλώς ότι πέθανε στη Γαλλία, όπου ζούσε, παραλείποντας ότι, κατέφυγε εξόριστος εκεί, ενώ για τον Λόρκα ότι λίγο καιρό μετά τη συγγραφή του έργου «Tο σπίτι της Μπερνάντα Aλμπα», «πέθανε κοντά στο χωριό του, στη διάρκεια του πολέμου». Η εκτέλεσή του από παραστρατιωτικούς του Φράνκο έλειπε.

“Then I realized I had been murdered.

They looked for me in cafes, cemeteries and churches

.... but they did not find me.

They never found me?

No. They never found me. ”

From "The Fable And Round of the Three Friends",

Poet in New York (1939), Garcia Lorca.

Ο Λόρκα το 1914. Federico García Lorca en 1914. Foto anónima hallada en la Universidad de Granada en 2007, proveniente de una ficha de estudiante.

Το βιβλίο διδασκόταν στα σχολεία από το 2011 και, σύμφωνα με τον εκδοτικό οίκο Anaya, ούτε οι γονείς ούτε οι δάσκαλοι διαμαρτυρήθηκαν ποτέ για το περιεχόμενό του. Οι υπεύθυνοι του εκδοτικού οίκου υποστήριξαν ότι τα παιδιά ηλικίας 6 ετών δεν μπορούν να καταλάβουν έννοιες όπως η εκτέλεση και η εξορία και πως είναι στο χέρι του δασκάλου να δώσει περισσότερες πληροφορίες. Το θέμα έχει ανακινήσει ο γενικός διευθυντής του οργανισμού «Δημοκρατική μνήμη για τη χούντα της Ανδαλουσίας», καθηγητής Ιστορίας και Γεωγραφίας στο Ινστιτούτο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Κόρδοβας, Λούις Ναράνχο, ο οποίος υποστηρίζει ότι δεν πρόκειται μόνο για «απλοποίηση δύσκολων εννοιών», αλλά για «προδοσία της ιστορικής αλήθειας […] καθώς παραποιούνται ιστορικά γεγονότα».

Machado's grave at Collioure cemetery. Antonio Cipriano José María y Francisco de Santa Ana Machado y Ruiz, known as Antonio Machado (26 July 1875 – 22 February 1939) was a Spanish poet and one of the leading figures of the Spanish literary movement known as the Generation of '98. When the Spanish Civil War broke out in July 1936, Machado was in Madrid. The war was to separate him forever from his brother Manuel who was trapped in the Nationalist (Francoist) zone, and from Valderrama who was in Portugal. Machado was evacuated with his elderly mother and uncle to Valencia, and then to Barcelona in 1938. Finally, as Franco closed in on the last Republican strongholds, they were obliged to move across the French border to Collioure. It was here, on 22 February 1939, that Antonio Machado died, just three days before his mother. In his pocket was found his last poem, "Estos días azules y este sol de infancia". Machado is buried in Collioure where he died; Leonor is buried in Soria.

Η Ισπανία είναι μια χώρα που, παρά τους ισχυρούς πλέον δημοκρατικούς θεσμούς της, εξακολουθεί να παλεύει με τα φαντάσματα του δικτατορικού καθεστώτος του Φράνκο: ο Νόμος για την Ιστορική Μνήμη, που ψηφίστηκε το 2007 και προβλέπει την αποκατάσταση των θυμάτων του εμφυλίου πολέμου, ακόμη και σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί λόγω διαφόρων προσκομμάτων, ιδεολογικών και πολιτικών. Επιπλέον, στη Βαρκελώνη πραγματοποιήθηκε εκδήλωση μνήμης υπέρ της Γαλάζιας Μεραρχίας, δηλαδή των φασιστών εθελοντών που προσέτρεξαν σε βοήθεια του Χίτλερ στη διάρκεια του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου. Επίσης, προσκόμματα δημιουργούνται ακόμη και σήμερα στην εκδίκαση υποθέσεων σχετικών με τα εγκλήματα της χούντας του Φράνκο, ενώ, όπως και στη χώρα μας, υπάρχουν κάποιοι που νοσταλγούν τη δικτατορία και υποστηρίζουν ότι τότε η οικονομία της χώρας ανθούσε, ο κόσμος είχε δουλειά και την ησυχία του…

Γ. Ν. Ροϊλός. "Ίων Δραγούμης". Λάδι σε καμβά, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Η ιστορική μνήμη είναι πράγματι δύσκολη υπόθεση, καθώς το συλλογικό θυμικό επηρεάζεται από συναισθήματα, ιδεολογικά δόγματα, μύθους αστικούς ή μη, ακόμη και από οικογενειακές ιστορίες. Την εκτέλεση του Ίωνα Δραγούμη, για παράδειγμα, ή τη δίκη και την εκτέλεση των Έξι αργήσαμε πολύ να τα δούμε στην πραγματική τους διάσταση, ενώ ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που αμφισβητούν τον αντιδικτατορικό αγώνα, με κορωνίδα της αμφισβήτησης την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973. Όσον αφορά την ντροπή του ελληνικού Εμφυλίου, ανάλογα από ποια πλευρά του μετώπου βρέθηκε η οικογένεια του καθενός, αντίστοιχα παίρνει θέση.

Η δύναμη των συναισθημάτων, του θυμικού, είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να εξοβελίσει και η αντικειμενικότητα στο βλέμμα μας προς την Ιστορία ήταν, είναι και θα είναι πάντα το ζητούμενο. Οι ποιητές Λόρκα και Ματσάδο διώχθηκαν απηνώς και έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας των ιδεών τους. Ανάλογη τύχη είχαν και άλλοι άνθρωποι, εξίσου ή λιγότερο γνωστοί, στην Ισπανία, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στην Ασία, στον κόσμο. Δεν θα γυρίσουν πίσω. Τούτο μόνο πρέπει να διαφυλάξουμε: την παιδεία και μια εκπαίδευση ειλικρινή, που δεν κρύβει κάτω από το χαλί την αλήθεια που πονάει. Η αλήθεια είναι το μονοπάτι προς τη λύτρωση.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών