Οφιόσχημος κίονας θα ξανακοσμήσει τους Δελφούς. The “Serpent Column” will once again adorn Delphi

A bronze replica of the Serpent Column supporting the tripod of the Battle of Plataea will be built and placed in the archaeological site of Delphi, after the unanimous decision of the Central Archaeological Council. The Serpent Column was initially an offering dedicated to Apollo at Delphi in 447 BC by the 31 Greek city-states which had fought in the Battle of Plataea. A digital reconstruction of the serpent column. Only the stone base remains at Delphi, and the reproduction will sit atop it. Credit: Ethnos

Ένα ορειχάλκινο αντίγραφο του οφιόσχημου κίονα που στήριζε τον τρίποδα της Μάχης των Πλαταιών, ανάθημα το οποίο είχαν αφιερώσει στους Δελφούς το 477 π.Χ. και οι 31 ελληνικές πόλεις που πολέμησαν στη μάχη, θα κατασκευαστεί και θα τοποθετηθεί στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, σύμφωνα με την ομόφωνη θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

O ορειχάλκινος κίονας, με τη μορφή τριών φιδιών, παρέμενε στην αρχική του θέση μέχρι και τον 4ο αι. μ.Χ., οπότε μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο. The Serpent Column in Constantinople. The Obelisk of Theodosius is seen in the background.

Το ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα –που παρουσιάστηκε με λεπτομέρειες στο ΚΑΣ, τα μέλη του οποίου το υποδέχτηκαν με πολλά θετικά σχόλια– αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών, αλλά και να επανορθώσει ένα «ιστορικό» λάθος, που όμως αν δεν είχε συμβεί, το αυθεντικό μνημείο θα είχε χαθεί για πάντα. Κι αυτό γιατί ο ορειχάλκινος κίονας με τη μορφή τριών φιδιών, ύψους 6 μέτρων, που παρέμενε στην αρχική του θέση μέχρι και τον 4ο αι. μ.Χ., αποσπάστηκε και μεταφέρθηκε στη νέα Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη, από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο. Εκεί στήθηκε στο μέσον του Ιππόδρομου, σημείο όπου διατηρείται έως και σήμερα, μαρτυρώντας την εξέχουσα συμβολική σημασία που είχε για τη νέα πρωτεύουσα. Το γεγονός, δε, ότι είναι το μοναδικό χάλκινο ανάθημα της ελληνικής αρχαιότητας, που διατηρήθηκε ορατό ανά τους αιώνες, χωρίς ποτέ να χαθεί, το κάνει ακόμα πιο σημαντικό.

Drawing of the inscription on the Serpent Column.

Το γύψινο εκμαγείο του οφιόσχημου στηρίγματος κατασκευάστηκε και μεταφέρθηκε από την Κωνσταντινούπολη στο Μουσείο των Δελφών –όπου και φυλάσσεται σε αποθήκη από το 1980– μετά από πρωτοβουλία του τέως Εφόρου Αρχαιοτήτων, καθηγητή Πέτρου Θέμελη. Μάλιστα, στο αντίγραφο αυτό διατηρούνται σε καλή κατάσταση οι εγχάρακτες επιγραφές με τα ονόματα των ελληνικών πόλεων που συμμετείχαν στη μάχη των Πλαταιών (Λακεδαιμόνιοι, Αθηναίοι, Κορίνθιοι, Θεσπιείς, Τήνιοι, Λευκάδιοι, Κύθνιοι, Σίφνιοι κ.ά.), ονόματα τα οποία έχουν σχεδόν σβηστεί από το πρωτότυπο, λόγω της οξείδωσης και της μακραίωνης παραμονής του στις καιρικές συνθήκες.

Ottoman miniature from the Surname-i Vehbi, showing the Column with the three serpent heads, in a celebration at the Hippodrome in 1582.

Ο χάλκινος οφιόσχημος κίονας, που σύμφωνα με τον Ηρόδοτο είχε κατασκευαστεί από περσικά λάφυρα, αποτελούνταν από τρία στριφογυριστά φίδια, στο σώμα των οποίων ήταν χαραγμένα τα ονόματα των πόλεων που είχαν πολεμήσει στην ένδοξη μάχη. Τα κεφάλια των φιδιών στήριζαν χρυσό λέβητα, τον οποίον έλιωσαν οι Φωκείς για να καλύψουν τις ανάγκες του Γ’ Ιερού Πολέμου.

Bronze head of the serpent from the column at the Hippodrome. Kept at the Istanbul Archaelogical Museum. First half of 5th century.

Είναι, δε, γνωστό από μικρογραφίες της οθωμανικής περιόδου ότι ο κίονας με τις τρεις κεφαλές των όφεων ήταν ακέραιος έως και τον 16ο αι. Από αυτές πλέον σώζεται μόνο η μια, αποκομμένη από τον κορμό της που δεν διατηρήθηκε, η οποία βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Ελ. Μάρκου).