Σκανάροντας το παρελθόν - Πυραμίδες. Time Scanners - Egyptian Pyramids

The Pyramid of Khafre (right) is the second largest of the pyramids at the Giza Necropolis. Ahead of his Time Scanners show on the National Geographic Channel, structural engineer Steve Burrows tells us how Egypt's iconic pyramids were built to last for thousands of years.

Έχοντας στα χέρια τους, μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, κορυφαίοι επιστήμονες σαρώνουν με λέιζερ τα αρχαία μνημεία και μας αποκαλύπτουν πολύτιμα μυστικά και δίνουν απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα.

Η ομάδα, ταξιδεύει την Αίγυπτο για να μελετήσει τις πυραμίδες, τα ταφικά μνημεία των πανίσχυρων Φαραώ, και να ανακαλύψει τα μυστικά της κατασκευής αυτών των οικοδομημάτων, που αποτελούν τα πιο εντυπωσιακά κτίσματα του αρχαίου κόσμου.

Three-dimensional laser scanning has revealed why the Great Pyramid of Giza is still standing today.

Before the Great Pyramid, the Egyptians hadn’t cut the stones accurately enough to make the joints really tight. They had problems with what’s called ‘freeze thaw’. This is when moisture gets into the joints, so if the weather gets cold enough, the water freezes, solidifies and expands – pushing the joint apart. That cycle of the joints being opened and closed effectively makes buildings fall apart, and we have that problem today. The Egyptians had realised that – they knew that if they could construct joints so tight that water couldn’t get in, then the building would not destroy itself and it would last a long time. They did this in the Great Pyramid.

Τα Κουρέλια Τραγουδάνε Ακόμα. The Wretches Are Still Singing

Πέντε φίλοι, σαραντάρηδες σήμερα, εκπρόσωποι της γενιάς του '50, ξανασυναντιούνται μετά από πολλά χρόνια σιωπής. Ο ένας έρχεται από φυλακή, όπου μπαινοβγαίνει χρόνια, ο άλλος από μια σειρά τυφλών φόνων, ο τρίτος αφήνοντας πίσω του γυναίκα και παιδιά, ο άλλος από την περιπλάνηση και η τελευταία, το κορίτσι της παρέας, σκαστή απ' το τρελοκομείο όπου χρόνια κρύβεται...

Μετέωροι όλοι, τυραννισμένοι από άγονους έρωτες, σημαδεμένοι απ' το θάνατο αγαπημένων συνομηλίκων, προδομένοι από την πολιτική των καιρών τους, προσπαθούν, μάταια όμως, να ξαναστήσουν την παλιά συμμορία της εφηβείας τους. Η επανάσταση χάθηκε. Ο καθένας θα τραβήξει τώρα για το δικό του θάνατο, ανοίγοντας έτσι ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της γενιάς του. Μια ταινία ρέκβιεμ για τους επαναστάτες.

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Νίκος Νικολαΐδης

Ηθοποιοί: Άλκης Παναγιωτίδης, Κωνσταντίνος Τζούμας, Ρίτα Μπενσουσάν, Χρήστος Βαλαβανίδης, Όλια Λαζαρίδου, Δημήτρης Πολύτιμος, Ντόρα Καλογρίδη, Γιούλα Καζόνι, Μαριτίνα Πάσσαρη, Αντιγόνη Αμανίτου, Γιούλα Αναγνώστου.

Μουσική: Jerry Lee Lewis, Bo Diddley, Julie London, Bill Haley, Little Richard, Sarah Vaughan, Platters, Brenda Lee, Roy Orbison, Nat King Cole, Connie Francis, Everly Brothers.

Διάρκεια: 110΄.

Five friends (representatives of the Fifties generation) now in their forties, get together after many years of silence. One shows up from jail, where he has been entering and exiting for years, the other comes from a series of "accidental" murders, another leaves his wife and kids, the fourth one is a wonderer, and the last one, the girl of the gang, comes from a lunatic asylum where she has been hiding for years... All of them are outcasts, tortured from barren love affairs, wounded from the deaths of their beloved friends and betrayed by the politics of their times. They hopelessly try to reconstruct the gang of their puberty, but the revolution is lost... Now, each in his own way, will progress into a journey of death, thus opening a new chapter in the history of their generation.

Director: Nikos Nikolaidis. Nikos Nikolaidis, the multi-award winning director and writer, was born in Athens on the 25th of October 1939. His directorial debut began with the short film: Lacrimae Rerum 1962, and his official entrance into world of filmmaking was in 1975, with the feature film Euridice Β.Α. 2037. Aside from film directing, Nikolaidis has worked for a record company and has put his signature on more than 200 television commercials. He is the only Greek filmmaker to have been awarded five times as "Best Director" at the Thessaloniki Film Festival, yet never for the "Best Film" category. He passed away on the 5th of September 2007.

Filmography

• 1962 Lacrimae Rerum 11'
• 1968 Unconditionally (Anef Oron) 45'
• 1975 Euridice ΒΑ 2037
• 1979 The Wretches Are Still Singing (Ta Kourelia Tragoudane Akoma)
• 1983 Sweet Bunch (Glykia Symmoria)
• 1987 Morning Patrol (Proini Peripolos)
• 1990 Singapore Sling
• 1993 The Girl with the Suitcases (To Koritsi Me Tis Valitses) TV film
• 1999 See You in Hell, My Darling (Tha Se Do Sti Kolasi Agapi Mou)
• 2002 Loser Takes All (O Hamenos Ta Perni Ola)
• 2005 The Zero Years

Ανακαλύφθηκε αστεροειδής που περιβάλλεται από δακτυλίους. Asteroid Found with Rings! First-of-Its-Kind Discovery Stuns Astronomers

Πρώτη φορά οι αστρονόμοι ανακάλυψαν στο ηλιακό μας σύστημα δακτύλιους γύρω από ένα μεγάλο αστεροειδή. Πρόκειται για τη «Χαρικλώ», που βρίσκεται μεταξύ Κρόνου και Ουρανού, σε απόσταση άνω του ενός δισεκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη, έχει διάμετρο σχεδόν 250 χιλιομέτρων και διαθέτει δύο δακτύλιους. The rings of Saturn are among the crown jewels of our solar system, but it turns out that asteroids can have rings of their own, too. Here: See an artist's view of the rings surrounding the asteroid Chariklo, which is only 155 miles (250 kilometers) across. The asteroid is the first non-planetary body in the solar system discovered to have its own ring system. Image released March 26, 2014. Credit: Lucie Maquet

Λίγες ώρες μετά την ανακάλυψη ενός τεράστιου παγωμένου βράχου στις παρυφές του ηλιακού μας συστήματος που ίσως αναγορευτεί σε πλανήτη-νάνο Γάλλοι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο αστεροειδής Χαρικλώ διαθέτει δακτυλίους. Η ανακάλυψη είναι σημαντική αφού πρόκειται για το μικρότερο σώμα στο Ηλιακό Σύστημα με δακτυλίους και προσφέρει νέα στοιχεία για το εντυπωσιακό φαινόμενο.

Ο αστεροειδής

This artist’s impression shows the view from inside the ring system around the asteroid Chariklo (at center) with potential shepherding satellites also visible. The asteroid is the first non-planetary body in the solar system discovered to have its own ring system. Image released March 26, 2014. Credit: ESO/L. Calçada/M. Kornmesser/Nick Risinger

H  Χαρικλώ (1099 Chariklo) είναι ένας αστεροειδής με τροχιά γύρω από τον Ήλιο, μεταξύ του Κρόνου και του Ουρανού. Ανακαλύφθηκε από τον Τζέημς Σκότι μέλος του προγράμματος «Spacewatch» στις 15 Φεβρουαρίου του 1997. Το όνομά προέρχεται από την Ναϊάδα νύμφη Χαρικλώ, σύζυγο του Χείρωνα και κόρη του Απόλλωνα.

Καλλιτεχνική απεικόνιση των δακτυλίων τoυ αστεροειδή όπως φαίνονται από ένα παρατηρητή που βρίσκεται πάνω σε αυτόν. This artist's view of the rings surrounding the asteroid Chariklo, which is only 155 miles (250 kilometers) across, shows how the rings may look from the space rock's surface. The asteroid is the first non-planetary body in the solar system discovered to have its own ring system. Image released March 26, 2014. Credit: ESO/L. Calçada/Nick Risinger

Η Χαρικλώ έχει διάμετρο 250 χλμ και ανήκει στην κατηγορία των διαστημικών σωμάτων που ονομάζονται «κένταυροι». Οι κένταυροι πιστεύεται πως προέρχονται από την ζώνη του Κάιπερ και είναι σε δυναμική ασταθή τροχιά που τους οδηγεί άλλοτε σε εκτίναξη από το ηλιακό σύστημα, λόγω αλληλεπιδράσεων με έναν πλανήτη είτε τον ήλιο, είτε σε έλξη με κάποιον κομήτη μικρής περιόδου.

Οι δακτύλιοι

Καλλιτεχνική απεικόνιση των δακτυλίων γύρω από τον αστεροειδή Chariklo. An artist's illustration shows what the rings surrounding the asteroid Chariklo may look like from a distance. The asteroid is the first non-planetary body in the solar system discovered to have its own ring system, and is the smallest to have rings as well. Image released March 26, 2014. Credit: ESO/L. Calçada/M. Kornmesser/Nick Risinger

Επιστήμονες του Αστεροσκοπείου του Παρισιού παρατήρησαν τη Χαρικλώ χρησιμοποιώντας επτά τηλεσκόπια που βρίσκονται στη Νότιο Αφρική και εντόπισαν την ύπαρξη δύο δακτυλίων γύρω από αυτή. Ο ένας δακτύλιος έχει διάμετρο 7 χλμ και ο δεύτερος διάμετρο τριών χλμ και ανάμεσα τους υπάρχει ένα κενό 9 χλμ.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι δακτύλιοι σχηματίστηκαν μετά από τη σύγκρουση του αστεροειδή με κάποιο άλλο σώμα και αποτελούνται από παγωμένα σωματίδια και μικρές πέτρες. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Ανακαλύφθηκε νέος πλανήτης-νάνος στο Ηλιακό Σύστημα, Discovery! Possible Dwarf Planet Found Far Beyond Pluto’s Orbit

Three images, showing dwarf planet 2012 VP113 in red, then green, then blue, were combined to reveal its path across the night sky (Image: Scott S. Sheppard, Carnegie Institution for Science)

Τα μακρινά προάστια του Ηλιακού Συστήματος αποδεικνύονται πιο πυκνοκατοικημένα από ό,τι φανταζόμασταν. Τηλεσκόπιο στη Χιλή εντόπισε έναν πιθανό πλανήτη-νάνο σε μια από τις πιο απομακρυσμένες τροχιές που έχουν προσδιοριστεί ως σήμερα.

Το νέο σώμα, με την προσωρινή ονομασία 2012 VP113, εκτιμάται ότι έχει διάμετρο 450 χιλιομέτρων. Αν αποτελείται από μαλακούς πάγους, όπως υποψιάζονται οι ερευνητές, θα πρέπει σταδιακά να έχει αποκτήσει σφαιρικό σχήμα λόγω του βαρυτικού πεδίου του. Και, εφόσον έχει σφαιρικό σχήμα, θα μπορούσε να αναγνωριστεί ως πλανήτης-νάνος.

Πέρα από τον Πλούτωνα

Η διάταξη του ηλιακού μας συστήματος, συμπεριλαμβανομένου και του Νέφους Oort, σε λογαριθμική κλίμακα. The layout of the solar system, including the Oort Cloud, on a logarithmic scale. Credit: NASA

Ο πιο απομακρυσμένος από τους οκτώ πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος είναι ο Ουρανός. Πέρα από αυτόν βρίσκεται η λεγόμενη Ζώνη του Κάιπερ, ένας δακτύλιος με παγωμένα σώματα όπως ο πλανήτης-νάνος Πλούτωνας (έχασε τον τίτλο του πλανήτη το 2006), ενώ ακόμα πιο πέρα βρίσκεται το λεγόμενο Νέφος του Όορτ, στο οποίο κινούνται εκατομμύρια κομήτες.

Artist’s conception of Sedna, a dwarf planet in the solar system that only gets within 76 astronomical units (Earth-sun distances) of our sun. Credit: NASA/JPL-Caltech

Το 2012 VP113 είναι μόλις το δεύτερο μεγάλο αντικείμενο που ανακαλύπτεται στο Νέφος του Όορτ μετά την ανακάλυψη της Σέντνα (η οποία δεν έχει αναγνωριστεί ακόμα ως πλανήτης-νάνος) το 2013.

Η νέα ανακάλυψη, η οποία δημοσιεύεται την Τετάρτη στην επιθεώρηση Nature, εκτιμάται ότι θα υποχρεώσει τους πλανητολόγους να δώσουν μια εξήγηση για το πώς βρέθηκαν αυτά τα σώματα σε τόσο μεγάλη απόσταση από τον Ήλιο.

Έντονα ελλειπτικές τροχιές 

Οι τροχιές της Sedna (πορτοκαλί τροχιά) και του πλανήτη-νάνου 2012 VB113 (κόκκινη τροχιά) . Η μπλε περιοχή αντιστοιχεί στη Ζώνη του Kuiper. New dwarf planet 2012 VP113 found at the edge of our solar system beyond Pluto. This orbit diagram shows the paths of Oort cloud objects 2012 VP113 (red) and Sedna (orange), which circle the Kuiper belt (blue) at the Solar System’s edge. Credit: Scott S. Sheppard/Carnegie Institution for Science

Το 2012 VP113 και η Σέντνα ακολουθούν έντονα ελλειπτικές τροχιές, κάτι που σημαίνει ότι η απόστασή τους από τον Ήλιο μεταβάλλεται διαρκώς.

Στα περίπου 11.000 χρόνια που χρειάζεται για να συμπληρώσει μια περιφορά γύρω από τον Ήλιο, η Σέντνα πλησιάζει μέχρι τις 76 Αστρονομικές Μονάδες (AU) και απομακρύνεται μέχρι τις 1.000 AU από τον Ήλιο. Μία Αστρονoμική Μονάδα ισούται με τη μέση απόστασης Γης-Ήλιου, περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Το 2012 VP113 βρίσκεται συνήθως λίγο πιο κοντά στον Ήλιο, καθώς η απόστασή του κυμαίνεται από 80 έως 452 AU.

Τεχνικός άθλος ο εντοπισμός του νέου σώματος

The discovery images of 2012 VP113. Each one was taken about two hours apart on Nov. 5, 2012. Behind the object, you can see background stars and galaxies that remained still (from Earth’s perspective) in the picture frame. Credit: Scott S. Sheppard: Carnegie Institution for Science

Λόγω του μικρού μεγέθους και της τεράστιας απόστασής του, ο εντοπισμός του νέου σώματος ήταν πραγματικός τεχνικός άθλος. Οι αμερικανοί ερευνητές που υπογράφουν την ανακάλυψη ήταν τυχεροί να εντοπίσουν κάτι να κινείται αργά στον νυχτερινό ουρανό στις πρώτες εικόνες που συνέλεξαν με το τηλεσκόπιο Blanco στη Χιλή.

Πιθανότατα όμως θα περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να επιβεβαιωθεί οριστικά η ύπαρξη του 2012 VP113 και να προσδιοριστεί με ακρίβεια η τροχιά, η μάζα και η σύστασή του. Οι ερευνητές θα μπορέσουν τότε να προτείνουν επίσημη ονομασία στη Διεθνή Αστρονομική Ένωση και να διεκδικήσουν τον τίτλο του πλανήτη-νάνου.

Φωβισμός. Le Fauvisme

Henri Matisse, Luxe, Calme et Volupté ("Luxury, Calm and Pleasure"), 1904. Oil on canvas, 98 x 118.5 cm. Musée d'Orsay, Paris. This painting was first shown at the Salon d'Automne, 1905.

Φωβ ή Φωβισμός από το γαλλικό fauves, που σημαίνει θηρία. Η ονομασία οφείλεται στον Λουί Βωξέλ, που στο παρισινό Σαλόν του 1907, κοιτάζοντας μια προτομή παιδιού του Αλμπέρ Μάρκ, τοποθετημένη ανάμεσα σε πίνακες των Ματίς Μαρκέ, Πυύ, Μανγκέν, Φρις, Βαλτά, Ντεραίν (André Derain), Βλαμένκ (Maurice Vlaminck) ανέκραξε, «Κοιτάξτε ο Ντονατέλλο εν μέσω των θηρίων». Η κακογλωσσιά όμως αυτή σημείωσε επιτυχία και έδωσε το όνομα στο πρώτο πρωτοποριακό κίνημα του 20ου αιώνα. Άμεσοι πρόδρομοι της ζωγραφικής των φωβιστών μπορούν να θεωρηθούν, ο Βαν Γκογκ, με την αγχώδη διεγερτική χρήση του χρώματος, που τονίζει τον ρυθμό και ο Γκωγκέν, που εκφράζει μια νέα αντίληψη του χώρου με υπερεπιθέσεις χρωματικών ζωνών.

Maurice de Vlaminck, Berges de la Seine à Chatou, 1904

Ο Φωβισμός ήταν ένα σύντομο επεισόδιο, ένα βραχύβιο κίνημα στην ιστορία της ζωγραφικής, που κράτησε από το 1901 ως το 1908 ή ακριβέστερα από το 1904 ως το 1907. Τα μέλη του ήταν οι περισσότερο πειραματιζόμενοι καλλιτέχνες του Παρισιού αυτά τα χρόνια. Στον πυρήνα των προθέσεών τους βρισκόταν η διάθεση να συγκρουστούν με ότι σήμερα θα ονομάζαμε κοινωνικό και καλλιτεχνικό κατεστημένο, αδιαφορώντας για το μέγεθος της πρόκλησης και για τις συνέπειές της. 

André Derain, Self-portrait in studio. c.1903. Oil on canvas, 422 x 346mm (16 5/8 x 13 5/8").

Δεν φοβούνταν την αντιδημοτικότητα και το σκάνδαλο, αλλά δεν είχαν και ιδεολογική σημασία. Καμία σχέση δεν υπήρχε ανάμεσα σε αυτούς και στην επίσημη πολιτιστική πολιτική της Γαλλίας. Ο καθένας είχε τις προσωπικές του πεποιθήσεις και ιδέες για τη ζωγραφική, αλλά τις προσπάθειες όλων τις συντόνιζε η βαθύτερη ανάγκη να δώσουν μια νέα και άμεση απάντηση, στους μεγάλους δασκάλους που είχαν κάνει πράξη την ελευθερία του χρώματος.

Henri Manguin, La dormeuse, 1905

Το κίνημα του φωβισμού, δεν ήταν κίνημα με συγκεκριμένο θεωρητικό πρόγραμμα, αλλά απλώς μια ομάδα καλλιτεχνών, οι οποίοι εμπνευσμένοι από τις ίδιες προθέσεις, συνδέθηκαν για μια ολόκληρη δεκαετία, γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα ως το 1907, όταν η κατεύθυνση στράφηκε προς τον κυβισμό. 

Henri Matisse, La fenêtre ouverte, Collouire, 1905, National Gallery of Art, Washington, DC.

Η κυριότερη προσωπικότητα, σχεδόν ο πόλος έλξεως του κινήματος, ήταν ασφαλώς ο Ανρί Ματίς (Henri Matisse), ο οποίος ώθησε στα υψηλότερα και οριστικά συμπεράσματα τις αρχές της τέχνης εκείνων των ετών.

Charles Camoin, Le port de Marseille, 1904

Albert Marquet, Le Port de Fécamp, 1906

Στο εργαστήριο του Γκυστάβ Μορώ, όπου άρχισε να εργάζεται το 1892, ο Ματίς συνάντησε τους Αλμπέρ Μαρκέ, Ανρί Σαρλ Μανγκέν, αργότερα το 1899 τον Σαρλ Καμιόν, προστέθηκαν σε αυτούς και οι Ζαν Πυύ και Αντρέ Ντεραίν.

 André Derain, Portrait de Henri Matisse, 1905

Maurice de Vlaminck, Portrait de Derain, 1905

Ο τελευταίος γνώρισε τον Μωρίς Βλαμένκ και συνδέθηκε μαζί του με φιλία που είχε γονιμότατα αποτελέσματα στην κοινή τους εργασία στο προάστιο του Παρισιού Σατού.

 Othon Friesz, Port d'Anvers, 1906

Raoul Dufy, Saint-Adresse, la jetée, 1906

Georges Braque, L'Estaque, 1906

Ο Όθων Φρις, που ήταν στην Ακαδημία της Χάβρης μαζί με τον Ραούλ Ντυφύ (Raoul Dufy), πήγε το 1899 στο Παρίσι και συνδέθηκε με τον Ματίς, όπως και ο Ζωρζ Μπρακ, φίλος του Φριζ, που ενδιαφερόταν για το είδος αυτό των αναζητήσεων.

Kees Van Dongen, La femme au collant vert, 1905

Georges Rouault, Jeu de massacre (Slaughter), (Forains, Cabotins, Pitres), (La noce à Nini patte en l'air), 1905, watercolor, gouache, India ink and pastel on paper, 53 x 67 cm, Centre Georges-Pompidou, Paris.

Το 1906 προστέθηκε στην ομάδα ο Κορνέλιους βαν Ντόνγκεν (Kees van Dongen). Επίσης ο Ζωρζ Ρουάλτ (Georges Rouault), συνδέθηκε με την ομάδα των φωβιστών και έδωσε βαρύτητα όχι τόσο στην αισθητική, όσο στην ανθρώπινη και ειδικότερα στη θρησκευτική εμπειρία.

André Derain, La femme en chemise, 1906

Βασική πεποίθηση των φωβιστών, ήταν ότι ο πίνακας είναι ένας αυτόνομος, αυτάρκης πνευματικός χώρος, στον οποίο δεν επιτρέπεται η δημιουργία ψευδαισθήσεων. Είναι ένας ξεχωριστός κόσμος, που έχει βέβαια σχέση με το φυσικό, αλλά δεν είναι απλή αντανάκλασή του. Δεν ενδιαφέρουν τόσο τα αντικείμενα αλλά η αίσθηση που αυτά προκαλούν, όχι τόσο στο μάτι, αλλά στην ψυχή. Η αίσθηση αυτή μεταφέρεται με υποκειμενικό τρόπο στον πίνακα που γίνεται μαρτυρία, ενώ ταυτόχρονα συντελείται η υπέρβαση της ορατής πραγματικότητας. Έτσι, θέτουν στην ουσία το πρόβλημα της αναγκαιότητας της τέχνης, αφού, μια κοινωνία χωρίς τέχνη δεν θα είχε συνείδηση της συνέχειας ανάμεσα στο αντικείμενο και στο υποκείμενο, της θεμελιώδους ενότητας του πραγματικού.

Kees Van Dongen, Les cavaliers au bois, 1906

Για να φτάσουν στον στόχο τους οι φωβιστές, πρώτα παραμορφώνουν τα αντικείμενα, τα απλοποιούν με τη γραμμή, αλλάζουν λιγότερο ή περισσότερο τα σχήματα μέσα από τα οποία αυτά έχουν καταγραφεί στη μνήμη μας και δημιουργούν αυθαίρετα νέες μορφές. Τώρα η σημασία των αντικειμένων αλλάζει ή μειώνεται, γιατί νοούνται ως απλά στοιχεία της ζωγραφικής. Οι φόρμες αποκτούν υπόσταση μέσα από το περίγραμμα που ορίζει μια επιφάνεια, επενδυμένη με καθαρό χρώμα. Αποφεύγεται το πλάσιμό τους, με τη βοήθεια του σκιοφωτισμού, με συνέπεια να μην λειτουργούν σε ένα προοπτικά οργανωμένο τρισδιάστατο χώρο, αλλά στη δισδιάστατη ζωγραφική επιφάνεια. Η επίπεδη φόρμα καταργεί την αίσθηση του βάθους, το χρώμα, το σκιοφωτισμό και την πλαστικότητα.

Maurice de Vlaminck, Les chataigners à Chatou, 1906

Εκείνο που συνέδεε όλους αυτούς τους καλλιτέχνες, ήταν κυρίως η απεικόνιση του χώρου με τον συντονισμό χρωματικών επιφανειών, η παραδοχή των εμβληματικών αξιών των χρωμάτων και της γραμμής και η πειθαρχία της συναισθηματικής δυναμικής των συνθετικών στοιχείων στην ενιαία, ουσιαστική ιδέα. Όσο σύντομη και αν ήταν η συνεργασία των ζωγράφων που είχαν συσπειρωθεί κάτω από τον τίτλο των φωβιστών, όσο και αν ο Ματίς με την ασύγκριτη ποιότητα της ζωγραφικής του, ενσάρκωνε τις προϋποθέσεις της ιδεολογίας τους, σε αυτούς ανήκει η τιμή ότι πρότειναν και με τα έργα τους, πραγματοποίησαν σε μεγάλο βαθμό εκείνο που ο Ντενί ονόμασε καθαρή τέχνη της ζωγραφικής, αναζήτηση του απόλυτου.

Georges Braque, Les barques à Collioure, 1906

Ο πίνακας είναι πρώτα ζωγραφιά και μετά μπορεί να θυμίζει οτιδήποτε. Αυτό είχε τονίσει ο Ντενί το 1890. Οι φωβιστές κρίνουν ότι δεν είναι απαραίτητο τα αντικείμενα να απεικονίζονται με το γνωστό μας στη φύση χρωματικό τους ένδυμα και έχοντας ήδη αρνηθεί τη φυσική τους φόρμα και το φυσικό τους χώρο, είναι σχεδόν απόλυτα ελεύθεροι. Οι πινελιές είναι πλατιές και όλα βασίζονται στη συνομιλία βασικών χρωμάτων, κόκκινο, κίτρινο, μπλε και των συμπληρωματικών, πορτοκαλί, πράσινο, μωβ.

Henri Manguin, La faunesse, villa Demière, 1905

Στόχος τους είναι να αυξήσουν στο μέγιστο βαθμό τις εκφραστικές δυνατότητες των χρωμάτων, τα οποία κυριολεκτικά έρχονται να πνίξουν τα αντικείμενα. Η χρωματική ένταση των φωβιστών, μοιάζει να γίνεται αυτοσκοπός. Μεγάλες χρωματικές ενότητες, καθαροί τόνοι χωρίς άλλους ενδιάμεσους και λαμπρότητα που οφείλεται στο ότι το φως υπάρχει μέσα από τα χρώματα και όχι τα χρώματα μέσα στο φως. Τα χρώματα του βάθους είναι τόσο ζωηρά όσο και του πρώτου επιπέδου. Αυτά κυρίως οργανώνουν τη ζωγραφική επιφάνεια, αφού καταργείται η σύγκλιση των γραμμών, που δημιουργεί την εντύπωση του βάθους.

Βιβλιογραφία:

E.H. Gombrich, 1998, «Το χρονικό της Τέχνης», Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 15ος 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ» Αθήναι

Άλκης Χαραλαμπίδης, 1993, «Η Τέχνη του Εικοστού Αιώνα», Τόμος 1ος, Εκδόσεις Επιστημονικών Βιβλίων και Περιοδικών

Πηγή: Art Magazine

Προϊόντα από... «ζωντανά υλικά». Engineers design ‘living materials’

Υλικά φτιαγμένα (και) από βακτήρια είναι το νέο επίτευγμα των εργαστηρίων του ΜΙΤ. An artist's rendering of a bacterial cell engineered to produce amyloid nanofibers that incorporate particles such as quantum dots (red and green spheres) or gold nanoparticles. IMAGE: YAN LIANG

Ερευνητές του Πανεπιστημίου ΜΙΤ των ΗΠΑ έκαναν ένα ακόμα βήμα για τη δημιουργία των λεγόμενων «ζωντανών υλικών», υλικών που συνδυάζουν ανόργανα και οργανικά συστατικά. Η έμπνευση προέρχεται από την ύπαρξη στη φύση υλικών όπως τα οστά, όπου συνυπάρχουν ανόργανα μέταλλα και ζωντανά κύτταρα.

Η μετατροπή

Hybrid materials combine bacterial cells with nonliving elements that can conduct electricity or emit light.

Μηχανικοί του ΜΙΤ, με επικεφαλής τον Τίμοθι Λου καθηγητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Βιολογικής Μηχανικής, κατάφεραν να μετατρέψουν βακτηριακά κύτταρα, έτσι ώστε αυτά να παράγουν βιοφίλμ με ενσωματωμένα μη έμβια υλικά, όπως νανοσωματίδια χρυσού και κβαντικές κουκίδες.

Αυτά τα «ζωντανά υλικά», όπως αποκαλούνται, συνδυάζουν τα πλεονεκτήματα των έμβιων κυττάρων (άμεση ανταπόκριση στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, παραγωγή πολύπλοκων βιολογικών μορίων κ.α.) με τα οφέλη των άβιων υλικών (μεταφορά ηλεκτρισμού, εκπομπή φωτός κ.α.).

Στο μέλλον, τέτοια «υβριδικά» υλικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τον σχεδιασμό πιο πολύπλοκων συσκευών, όπως νέου τύπου μπαταριών, ηλιακών κυψελών, αυτο-επιδιορθούμενων υλικών ή διαγνωστικών και περιβαλλοντικών αισθητήρων.

«Η ιδέα μας είναι να βάλουμε μαζί τον έμβιο και τον άβιο κόσμο, προκειμένου να δημιουργήσουμε υβριδικά υλικά, τα οποία θα έχουν ζωντανά κύτταρα μέσα τους και θα είναι λειτουργικά», δήλωσε ο Λου.

Το βακτήριο

3D reconstruction of an E. coli biofilm composed of two strains, one expressing GFP (green) and one tdTomato (red). A void in the biofilm can be seen in the central area of the image, part of many channels that run through the structure. Lu and his colleagues chose to work with the bacterium E. coli because it naturally produces biofilms that contain so-called “curli fibers” — amyloid proteins that help E. coli attach to surfaces. Each curli fiber is made from a repeating chain of identical protein subunits called CsgA, which can be modified by adding protein fragments called peptides. These peptides can capture nonliving materials such as gold nanoparticles, incorporating them into the biofilms.

Οι ερευνητές πειραματίστηκαν με το γνωστό βακτήριο E.coli που από τη φύση του παράγει βιοφίλμ, το οποίο περιέχει αμυλοειδείς πρωτεϊνες που το βοηθούν να προσκολλάται σε επιφάνειες. Αυτές οι πρωτεϊνες αποτελούνται από υπομονάδες (CsgA), οι οποίες είναι δυνατό να τροποποιηθούν έτσι ώστε πλέον να ενσωματώνουν άβια υλικά, όπως τα νανοσωματίδια χρυσού.

Προγραμματίζοντας γενετικά με κατάλληλο τρόπο τα κύτταρα του E.coli, οι ερευνητές κατάφεραν να ελέγξουν τις ιδιότητες του παραγόμενου βιοφίλμ και να δημιουργήσουν υβριδικά «ζωντανά» νανοσύρματα χρυσού, βιοφίλμ-αγωγούς του ηλεκτρικού ρεύματος και φιλμ με διάσπαρτες κβαντικές κουκίδες (μικροσκοπικούς κρυστάλλους με κβαντομηχανικές ιδιότητες). Ακόμη, μπόρεσαν να «καθοδηγήσουν» τα κύτταρα έτσι να επικοινωνούν μεταξύ τους και να μεταβάλλουν μόνα τους τη σύνθεση του βιοφίλμ με το πέρασμα του χρόνου.

«Δείξαμε ότι είναι δυνατό να φτιάξουμε κύτταρα που ‘μιλάνε' και μπορούν να αλλάξουν τη σύνθεση του υλικού. Ο απώτερος στόχος μας είναι να μιμηθούμε τον τρόπο που τα συστήματα της φύσης, όπως τα οστά, σχηματίζονται. Κανένας δεν λέει σε ένα οστό τι να κάνει, όμως αυτό δημιουργεί ένα υλικό αναποκρινόμενο στα περιβαλλοντικά σήματα» αναφέρει ο Λου.

Το εύρος των πιθανών πρακτικών εφαρμογών φαίνεται από το γεγονός ότι η έρευνα χρηματοδοτείται, μεταξύ άλλων, από τα Γραφεία Ερευνών τόσο του Πολεμικού Ναυτικού, όσο και του Στρατού, καθώς επίσης από το υπουργείο Άμυνας, τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Materials»

Διαστημικό «λουλούδι» θα αποκαλύπτει πλανήτες, Could flower power spot alien life? Nasa reveals giant space sunflower that could allow exoplanets to be photographed for the first time

To διαστημικό λουλούδι θα μπλοκάρει το φως του άστρου που παρατηρεί το τηλεσκόπιο και θα του επιτρέπει να παρατηρεί τους πλανήτες που υπάρχουν εκεί. The 'flower' would act as a giant 'starshade', blocking the light form stars and allowing researchers to photograph exoplanets.

Οι επιστήμονες ανέπτυξαν τα τελευταία χρόνια προηγμένη τεχνολογία και νέες μεθόδους εντοπισμού πλανητών που βρίσκονται σε άλλα αστρικά συστήματα. Όμως η απευθείας παρατήρηση και πολύ περισσότερο η οπτική καταγραφή (φωτογράφιση) ενός εξωηλιακού πλανήτη έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Ένα νέο σύστημα που αναπτύσσει η NASA θα επιτρέψει όπως υποστηρίζουν οι δημιουργοί του να «βλέπουμε» και να φωτογραφίζουμε μακρινούς πλανήτες. Έτσι θα μπορέσουμε ευκολότερα να ανακαλύψουμε ένα πλανήτη με συνθήκες φιλικές στην παρουσία της ζωής.

Το λουλούδι

Fullt unfurled, the starshade can block light, giving space telescopes a clearer view.

Ειδικοί του τμήματος JPL της NASA, το οποίο σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος των διαστημικών προγραμμάτων της αμερικανικής υπηρεσίας, κατασκευάζουν μια επαναστατικού σχεδιασμού διαστημοσυσκευή που θα εγκαθίσταται κοντά σε ένα διαστημικό τηλεσκόπιο. Η συσκευή θα αποτελείται από πολλά μέρη που θα παραμένουν «διπλωμένα» μέχρις ότου το τηλεσκόπιο να έχει στοχεύσει κάποιο άστρο το οποίο έχει πιστοποιηθεί ότι διαθέτει ένα ή περισσότερους πλανήτες ή κάποιο άστρο στο οποίο υπάρχουν ενδείξεις της παρουσίας πλανητών.

 A prototype of one of the petals being tested by Nasa.

Τότε η συσκευή θα αρχίσει να... ξεδιπλώνεται μετατρεπόμενο σε ένα «αστροσκίαστρο» όπως το χαρακτηρίζουν οι δημιουργοί του. Η συσκευή σε πλήρη ανάπτυξη μοιάζει πολύ με λουλούδι.

The 'pretals' are arranged around a central structure, and microthrusters move if to the perfect position.

Αυτό το «λουλούδι» θα μπλοκάρει το φως του άστρου-στόχου καθαρίζοντας έτσι το οπτικό πεδίο του τηλεσκοπίου ώστε να δει καθαρά τον πλανήτη που υπάρχει εκεί, να τον παρατηρήσει άμεσα και να τον φωτογραφίσει.

Εκτός από τους περίπου δύο χιλιάδες πλανήτες που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα το  διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler έχει υποδείξει την ύπαρξη άλλων τόσων. Έτσι η λειτουργία ενός συστήματος σαν τον «λουλούδι» της NASA αναμένεται να προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες από την πρώτη κιόλας στιγμή της λειτουργίας του.