Η πρώτη ατμοσφαιρική ανάλυση εξωπλανήτη. First Detection of Super-Earth Atmosphere

Στον πλανήτη 55 Cancri e υπάρχει υδρογόνο και ήλιο αλλά όχι νερό. This artist’s impression shows the super-Earth 55 Cancri e in front of its parent star. Using observations made with the NASA/ESA Hubble Space Telescope and new analytic software scientists were able to analyse the composition of its atmosphere. It was the first time this was possible for a super-Earth. 55 Cancri e is about 40 light-years away and orbits a star slightly smaller, cooler and less bright than our Sun. As the planet is so close to its parent star, one year lasts only 18 hours and temperatures on the surface are thought to reach around 2000 degrees Celsius. Credit: ESA/Hubble, M. Kornmesser

Βρετανοί επιστήμονες ανέλυσαν την ατμόσφαιρα ενός εξωπλανήτη επίτευγμα που πραγματοποιείται για πρώτη φορά.

Ο εξωπλανήτης

Σε απόσταση 41 ετών φωτός από τη Γη βρίσκεται το δυαδικό σύστημα 55 Cancri με το ένα εκ των δύο άστρων του συστήματος να ανήκει στην ίδια κατηγορία άστρων με τον Ήλιο. Το 2004 οι αστρονόμοι άρχισαν να εντοπίζουν πλανήτες στο εν λόγω σύστημα και μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί πέντε πλανήτες.

Ένας από αυτούς είναι ο 55 Cancri e. Πρόκειται για ένα βραχώδη πλανήτη που έχει μάζα περίπου 8 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης και διάμετρο περίπου δύο φορές μεγαλύτερη από εκείνη του πλανήτη μας και ανήκει στην κατηγορία των υπερ-Γαιών. Ο πλανήτης περιφέρεται ταχύτατα γύρω από το άστρο του αφού υπολογίζεται ότι ολοκληρώνει μια πλήρη περιφορά σε μόλις 18 ώρες. Ο 55 Cancri e είναι «κλειδωμένος» από άποψη περιφοράς, δηλαδή έχει στραμμένη μόνιμα την ίδια πλευρά στο άστρο του, συνεπώς δεν εμφανίζει εναλλαγή φωτός και σκότους.

Καυτός

This artist’s impression shows the exoplanet 55 Cancri e as close-up. Due to its proximity to its parent star, the temperatures on the surface of the planet are thought to reach about 2000 degrees Celsius. Scientists were able to analyze the atmosphere of 55 Cancri e. It was the first time this was possible for a super-Earth exoplanet. Credit: ESA/Hubble, M. Kornmesser

Πριν από ένα χρόνο ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον δρ. Μπράις-Ολιβιέ Ντεμορί του ιστορικού Εργαστηρίου Κάβεντις του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ χρησιμοποίησε το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA για να ανιχνεύσει θερμικές εκπομπές από τον πλανήτη 55 Cancri e. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η θερμοκρασία στον πλανήτη μεταβάλλεται εντυπωσιακά και κυμαίνεται από τους χίλιους ως τους 2.700 βαθμούς Κελσίου.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αν «το θερμόμετρο τρελαίνεται» στον συγκεκριμένο εξωπλανήτη, αυτό οφείλεται στο ότι παράγονται τεράστιες στήλες αερίων και σκόνης, οι οποίες περιοδικά σκεπάζουν την επιφάνειά του. Ίσως μάλιστα -λόγω της πολύ υψηλής θερμοκρασίας- η επιφάνεια του πλανήτη κατά διαστήματα να λιώνει και μετά να στερεοποιείται πάλι. Πιθανώς, η γεωλογική αυτή δραστηριότητα έχει ηφαιστειακή προέλευση, πολύ μεγαλύτερη μάλιστα από εκείνη στην Ιώ, τον δορυφόρο του Δία, που είναι το πιο ενεργό γεωλογικό ουράνιο σώμα στο δικό μας ηλιακό σύστημα.

Η ατμόσφαιρα

This video shows an artist's impression of the super-Earth 55 Cancri e moving in front of its parent star. During these transits astronomers were able to gather information about the atmosphere of the exoplanet. The Scientists were able to retrieve the spectrum of 55 Cancri e embedded in the light of its parent star. The analysis showed that the atmosphere of 55 Cancri e consists mainly of helium and hydrogen with hints of hydrogen cyanide. Credit: ESA/Hubble, M. Kornmesser

Ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Άγγελο Τσιάρα διδακτορικό φοιτητή του τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας του University College London κατάφερε να αναλύσει την ατμόσφαιρα του 55 Cancri e. «Είναι συναρπαστικά τα αποτελέσματα της έρευνας μας επειδή για πρώτη φορά εντοπίζονται τα αέρια που υπάρχουν σε μια υπερ-Γαία. Η ανάλυση που κάναμε δείχνει ότι ο 55 Cancri e περιέχει μεγάλες ποσότητες υδρογόνου και ήλιου τα οποία πιστεύουμε ότι προέρχονται από το νεφέλωμα από το οποίο σχηματίστηκε ο πλανήτης» αναφέρει ο κ.Τσιάρας στο άρθρο της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal».

Links

• Images of Hubble
• Link to science paper
• Release on the Europlanet Media Centre website

Δείτε όλη την δράση του Ήλιου το 2015. SDO's sixth year watching the Sun

Η NASA έφτιαξε ένα εντυπωσιακό βίντεο από τα φαινόμενα στο μητρικό μας άστρο. This image is a composite of 23 separate images spanning the period of January 11, 2015 to January 21, 2016. It uses the SDO AIA wavelength of 171 angstroms and reveals the zones on the sun where active regions are most common during this part of the solar cycle. Credit: NASA's Goddard Space Flight Center/SDO/S. Wiessinger

Η NASA συγκέντρωσε όλα τα δεδομένα και εικόνες που έστειλε το διαστημικό παρατηρητήριο SDO που μελετά τον Ήλιο στη διάρκεια του 2015 και δημιούργησε ένα βίντεο στο οποίο καταγράφονται οι πιο εντυπωσιακές στιγμές αυτής της ετήσιας δραστηριότητας. Δείτε το εντυπωσιακό βίντεο:

The sun is always changing and NASA's Solar Dynamics Observatory is always watching. Launched on Feb. 11, 2010, SDO keeps a 24-hour eye on the entire disk of the sun, with a prime view of the graceful dance of solar material coursing through the sun's atmosphere, the corona. SDO's sixth year in orbit was no exception. This video shows that entire sixth year -- from Jan. 1, 2015, to Jan. 28, 2016, as one time-lapse sequence. At full quality on YouTube, this video is ultra-high definition 3840x2160 and 29.97 frames per second. Each frame represents 2 hours. SDO's Atmospheric Imaging Assembly (AIA) captures a shot of the sun every 12 seconds in 10 different wavelengths. The images shown here are based on a wavelength of 171 angstroms, which is in the extreme ultraviolet range and shows solar material at around 600,000 kelvins (about 1,079,540 degrees F). In this wavelength it is easy to see the sun's 25-day rotation. During the course of the video, the sun subtly increases and decreases in apparent size. This is because the distance between the SDO spacecraft and the sun varies over time. The image is, however, remarkably consistent and stable despite the fact that SDO orbits Earth at 6,876 mph, and Earth orbits the sun at 67,062 mph. Scientists study these images to better understand the complex electromagnetic system causing the constant movement on the sun, which can ultimately have an effect closer to Earth, too: Flares and another type of solar explosion called coronal mass ejections can sometimes disrupt technology in space. Moreover, studying our closest star is one way of learning about other stars in the galaxy. NASA's Goddard Space Flight Center in Greenbelt, Maryland, built, operates and manages the SDO spacecraft for NASA's Science Mission Directorate in Washington, D.C. Credit: NASA's Goddard Space Flight Center/Wiessinger. Music: "Tides," a track available from Killer Tracks

Βρήκαν άθικτο λουλούδι δεκάδων εκ. ετών! Trapped in amber: Flower identified as new species

Ήταν παγιδευμένο μέσα σε κεχριμπάρι και ήταν δηλητηριώδες. Στην εικόνα το πανάρχαιο φυτό που διατηρήθηκε άψογα μέσα στο κεχριμπάρι. Strychnos electri is a newly found fossil flower in amber, and a closeup of the fossil shows the recurved petal lobes and small, tightly attached anthers with pollen in the mouth of the flower. Credit: George Poinar

Αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν ένα άγνωστο και εξαφανισμένο σήμερα πια φυτό, χάρη σε δύο άνθη του ηλικίας 15 έως 20 εκατ. ετών, που βρέθηκαν παγιδευμένα μέσα σε κεχριμπάρι (ήλεκτρο), δηλαδή σε απολιθωμένη κολλώδη ρητίνη δέντρου.

Strychnos electri, encased in amber, was found by George Poinar during a trip to a Dominican amber mine in 1986, named by Lena Struwe in 2015. Credit: George Poinar

Το κεχριμπάρι που εντοπίστηκε στην Δομινικανή Δημοκρατία διατήρησε σε άψογη κατάσταση το φυτό το οποίο μελέτησε διεθνής ομάδας ερευνητών, με επικεφαλής τον καθηγητή Τζορτζ Πόϊναρ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Ορεγκον.

This asterid flower is one of the only fossils of this family ever discovered. Credit: George Poinar, Jr., courtesy of Oregon State University

Το όμορφο φυτό ονομάσθηκε «Στρύχνος ηλέκτρι» (Strychnos electri) και κατά πάσα πιθανότητα ήταν δηλητηριώδες, καθώς ανήκει στην οικογένεια ανθοφόρων από όπου παράγεται η θανατηφόρος τοξίνη στρυχνίνη αλλά και το δηλητήριο κουράριο. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Plants».

Πηγή: An asterid flower from neotropical mid-Tertiary amber, Nature Plants, DOI: 10.1038/nplants.2016.5 

Δυο ερωτευμένα σωματίδια. Particles in Love: Quantum Mechanics Explored in New Study

Δυο σωματίδια «αγκαλιασμένα για πάντα». Μια ιστορία αγάπης – μιας αλλόκοτης δράσης από απόσταση – στον μικρόκοσμο των σωματιδίων. Technology used to study the "love" between particles is also being used in research to improve communications between space and Earth. Credits: NASA/JPL-Caltech

Είναι δυνατόν δυο σωματίδια να είναι τόσο στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, ώστε μια μεταβολή στο ένα να επηρεάζει το άλλο, ακόμα κι αν αυτά βρίσκονται σε τεράστια απόσταση μεταξύ τους;

To κόμικ περιγράφει την ιδέα της κβαντικής σύμπλεξης δυο σωματιδίων. Η Alice και ο Bob στην πραγματικότητα είναι ανιχνευτές φωτονίων. This cartoon helps explain the idea of "entangled particles." Alice and Bob represent photon detectors, which NASA's Jet Propulsion Laboratory and the National Institute of Standards and Technology developed. Credits: NASA/JPL-Caltech

Ναι αν βρίσκονται σε κβαντική σύμπλεξη. Οι τύχες των σωματιδίων που βρίσκονται σε σύμπλεκτη κατάσταση είναι αλληλένδετες όσο μακριά κι αν βρίσκονται.

Διαβάστε περισσότερα: www.nasa.gov

Το «αλογόπτηνο» της Αρκτικής. Giant flightless bird wandered the Arctic 50 million years ago

Πρόκειται για γιγαντιαίο πτηνό της οικογένειας Gastornis με μήκος άνω των δύο μέτρων, μεγάλο λαιμό και τεράστιο κεφάλι παρόμοιο με αλόγου. A new study involving CU-Boulder and the Chinese Academy of Sciences has confirmed that a flightless bird weighing several hundred pounds roamed Ellesmere Island in the high Arctic about 50 million years ago. Credit: Illustration by Marlin Peterson

Οι παλαιοντολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι αμέσως μετά την  εξαφάνιση των δεινοσαύρων που συνέβη πριν από περίπου 66 εκ. έτη έκανε την εμφάνιση της μια οικογένεια μεγάλων πτηνών που δεν είχαν την ικανότητα να πετάξουν. Η οικογένεια αυτή ονομάστηκε Gastornis και έχουν εντοπιστεί διάφορα είδη αυτών των πτηνών.

The Ellesmere Island avian fossils. Fossils attributable to the extinct waterfowl clade Presbyornithidae and the large flightless Gastornithidae from the early Eocene (~52–53 Ma) of Ellesmere Island, in northernmost Canada are the oldest Cenozoic avian fossils from the Arctic. Except for its slightly larger size, the Arctic presbyornithid humerus is not distinguishable from fossils of Presbyornis pervetus from the western United States, and the Gastornis phalanx is within the known size range of mid-latitude individuals. The occurrence of Presbyornis above the Arctic Circle in the Eocene could be the result of annual migration like that of its living duck and geese relatives, or it may have been a year-round resident similar to some Eocene mammals on Ellesmere and some extant species of sea ducks. Gastornis, along with some of the mammalian and reptilian members of the Eocene Arctic fauna, likely over-wintered in the Arctic. Despite the milder (above freezing) Eocene climate on Ellesmere Island, prolonged periods of darkness occurred during the winter. Presence of these extinct birds at both mid and high latitudes on the northern continents provides evidence that future increases in climatic warming (closer to Eocene levels) could lead to the establishment of new migratory or resident populations within the Arctic Circle.

Πρόκειται για μεγάλα πτηνά με συνολικό μήκος άνω των δύο μέτρων και κύριο χαρακτηριστικό τους τον μεγάλο λαιμό που κατέληγε σε ένα τεράστιο κεφάλι με μέγεθος παρόμοιο με εκείνο των αλόγων! Ομάδα ερευνητών εντόπισε ένα ακόμη είδος της οικογένειας Gastornis στο νησί Ellesmere που βρίσκεται στον Αρκτικό Κύκλο. Είναι η βορειότερη περιοχή του πλανήτη που εντοπίζεται η παρουσία αυτού του πτηνού γεγονός που δημιουργεί νέα δεδομένα τόσο για την μελέτη της οικογένειας Gastornis όσο και γενικότερα για την πανίδα εκείνης της εποχής στον πλανήτη. 

Most people imagine dinosaurs lurking in warm locales with swamps and jungles, dining on vegetation and each other. But "Arctic Dinosaurs" reveals that many species also thrived in the harsh environments of the north and south polar regions.

Την ανακάλυψη έκανε διεθνής ερευνητική ομάδα η οποία κατά την διάρκεια των ερευνών εντόπισε στο νησί και τα απολιθώματα ενός άγνωστου μέχρι σήμερα είδους πτηνού που το ονόμασαν Presbyornis. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στο άρθρο του στην επιθεώρηση «Nature», το Presbyornis είχε ομοιότητες με πάπιες, χήνες και κύκνους αλλά μακριά λεπτά πόδια παρόμοια με αυτά των Φλαμίνγκο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το νησί Ellesmere αποδεικνύεται πραγματικός παλαιοντολογικός θησαυρός αφού έχει διαπιστωθεί ότι ζούσαν εκεί πολλά και εντυπωσιακά ζώα. Η πιο εντυπωσιασιακή ανακάλυψη στο νησί είναι ένα είδος γιγάντιας καμήλας που ζούσε εκεί πριν από 3.5 εκ. έτη.

Πηγή: http://www.nature.com/articles/srep20912

Η πίστη σε θεούς τιμωρούς «έδεσε» τις πρώτες κοινωνίες. Fear of Vengeful Gods Helped Societies Expand

Οι παντοδύναμοι θεοί-τιμωροί φαίνεται ότι ήταν η... κόλλα που ένωσε τις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες. Researchers claim the people's belief in all-seeing punitive gods may have caused the dramatic expansion of societies. A fresco by Frederico Zuccaro showing demons persecuting the damned is pictured above.

Οι ανθρώπινες κοινωνίες από τα πολύ παλιά χρόνια γίνονταν πιο συνεκτικές και οι άνθρωποι συνεργάζονταν περισσότερο μεταξύ τους, αντί να μάχονται ο ένας τον άλλο, όταν επικρατούσε η πίστη σε έναν θεό, που είναι παντογνώστης, παντοδύναμος και τιμωρεί τους αμαρτωλούς. Αυτό είναι το συμπέρασμα μίας νέας διεθνούς επιστημονικής έρευνας, με ελληνική συμμετοχή.

Η μελέτη

Researchers interviewed 591 people from eight diverse communities around the world - including Brazil, Mauritius, Siberia, Tanzania and islands in the South Pacific Ocean (shown) – who reported following world religions such as Christianity, Hinduism and Buddhism as well as local traditions including ancestor worship.

Ανθρωπολόγοι και ψυχολόγοι, με επικεφαλής τον Μπένζαμιν Πουρζίκι του Κέντρου Ανθρώπινης Εξέλιξης του καναδικού Πανεπιστημίου  της Βρετανικής Κολομβίας, μελέτησαν επιτόπια μέσω συνεντεύξεων και πειραμάτων (π.χ. οικονομικών παιγνιδιών) κοινότητες σε πολύ διαφορετικά μέρη (Βραζιλία, Σιβηρία, Τανζανία, Φίτζι κ.α.) και με πολύ διαφορετικές θρησκείες (χριστιανισμό, βουδισμό, ινδουισμό, ανιμισμό κ.α.).

The sense of being watched by a powerful god may have driven cooperation within societies (Andrew Holt/Getty Images).

Στη μελέτη -που επιβεβαίωσε τη λεγόμενη «υπόθεση των Μεγάλων Θεών»- συμμετείχε ο ελληνικής καταγωγής Δημήτρης Ξυγαλατάς, επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Ανθρωπολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Πειραματικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ (ΗΠΑ), καθώς και αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου του Ώρχους (Δανία).

The team devised games - designed to subtly reveal preferences - in which players were given the choice of putting money in cups assigned to themselves or their immediate community, or in another cup intended for someone who was a stranger but who shared the same religious beliefs as that player (shown above).

Η έρευνα έδειξε ότι, ανεξαρτήτως γεωγραφίας και θρησκείας, όσοι πιστεύουν σε ηθικούς και τιμωρητικούς θεούς, είναι πιθανότερο να συμπεριφέρονται καλύτερα και δικαιότερα απέναντι σε άγνωστους ανθρώπους, πολύ περισσότερο εάν αυτοί μοιράζονται τις ίδιες πεποιθήσεις για τους θεούς και τις θρησκευτικές τελετουργίες. Μεταξύ άλλων, τα πειράματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι είναι πολύ πιο πρόθυμοι να δώσουν χρήματα σε ξένους, εάν οι τελευταίοι έχουν την ίδια θρησκεία.

Η πίστη

The Goddess Kali (illustrated) has a long tradition in Hinduism, she can be presented as dark and violent.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πίστη σε έναν θεό που βλέπει (ακόμη και μέσα στο μυαλό των ανθρώπων) και τιμωρεί την αδικία, ευνόησε την εξέλιξη της ανθρώπινης συνεργασίας και περιόρισε την αντικοινωνική συμπεριφορά, ενισχύοντας, αντίθετα, την κοινωνική συνοχή και τη γενναιοδωρία.

The study said: 'People may trust in, co-operate with and interact fairly within wider social circles, partly because they believe that knowing gods will punish them if they do not.' This chart shows the amount of omniscience attributed to gods worshipped in different parts of the world.

«Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις φαίνεται πως υπήρξαν ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στην ανάπτυξη και σταθεροποίηση των άκρως πολύπλοκων κοινωνικών θεσμών, όπως το κράτος» ανέφερε ο κ. Πουρζίκι. Αυτό το μήνυμα ισχύει ακόμη και σήμερα, σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Βρέθηκε ένα κοσμικό τέρας! The sleeping giant

Μαύρη τρύπα στο κέντρο γαλαξία έχει μάζα 21 δισ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Στην φωτογραφία εικονίζεται μέρος του Σμήνους της Κόμης. Ο πιο λαμπρός από τους εικονιζόμενους γαλαξίες είναι αυτός στον οποίο εντοπίστηκε η γιγάντια μαύρη τρύπα. This image shows the elliptical galaxy NGC 4889 in front of hundreds of background galaxies, and deeply embedded within the Coma galaxy cluster. Well-hidden from human eyes, there is a gigantic supermassive black hole at the center of the galaxy. Credit: NASA & ESA

Ομάδα αστρονόμων χρησιμοποιώντας τα τηλεσκόπια Keck II και Gemini έκανε μια ανακάλυψη από αυτές που δεν είναι εύκολο να εύκολο να βρεις κάποιο επίθετο ή χαρακτηρισμό για αυτή. Οι ερευνητές εντόπισαν στο κέντρο ενός γαλαξία μια μελανή οπή η μάζα της οποίας είναι 21 δισ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου και η διάμετρος του ορίζοντα των γεγονότων είναι 130 δισ. χλμ!

This video zooms in from a view of the night sky, through the constellation of Coma Berenices, to end on the NASA/ESA Hubble Space Telescope observations of the elliptical galaxy NGC 4889. Credit: Akira Fujii/David Malin Images, DSS, ESA/Hubble. Music: Johan B. Monell

Θυμίζουμε ότι η μελανή οπή στο κέντρο του γαλαξία μας έχει μάζα περίπου 4 εκ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου οπότε γίνεται εύκολα αντιληπτό το ασύλληπτο πραγματικά μέγεθος αυτής της νέας μελανής οπής που εντόπισαν οι επιστήμονες.

The placid appearance of NGC 4889 can fool the unsuspecting observer. But the elliptical galaxy, seen in a new image from the NASA/ESA Hubble Space Telescope, harbors a dark secret. At its heart lurks one of the most massive black holes ever discovered. This image shows a ground-based wide-field view of the region around NGC 4889 from the Digitized Sky Survey 2. Credit: NASA, ESA, Digitized Sky Survey 2. Acknowledgement: Davide De Martin

Η κολοσσιαία μαύρη τρύπα βρίσκεται στον ελλειπτικό γαλαξία NGC 4889 σε απόσταση 300 εκ. ετών φωτός από εμάς. Ο γαλαξίας ανήκει στο γαλαξιακό σμήνος της Κόμης το οποίο βρίσκεται στον αστερισμό της Κόμης της Βερενίκης.

This video pans across new NASA/ESA Hubble Space Telescope observations of the galaxy NGC 4889. Most of the galaxies visible here are background galaxies, and only the brighter ones are — like NGC 4889 — part of the Coma Cluster. Credit: ESA/Hubble. Music: Johan B. Monell

Το σμήνος της Κόμης είναι ένα από τα μεγαλύτερα, πιο πυκνά και πιο ενδιαφέροντα γαλαξιακά σμήνη που υπάρχουν στο Σύμπαν. Μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί σε αυτό περισσότεροι από χίλιοι γαλαξίες, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι μεγάλοι ελλειπτικοί και φακοειδείς γαλαξίες. Κυρίαρχοι του σμήνους είναι δύο γιγάντιοι ελλειπτικοί γαλαξίες που βρίσκονται στο κέντρο του.