Στο Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας. At Old Fortress of Corfu

Στα ανατολικά της Παλιάς Πόλης υψώνεται το πρώτο φρούριο της Κέρκυρας, το Παλιό ή Φορτέτσα (Fortezza), ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα της οχυρωματικής τέχνης τόσο της βυζαντινής εποχής όσο και της βενετσιάνικης.

Η βραχώδης χερσόνησος με τους δύο χαρακτηριστικούς λόφους (Corifes) αποτελεί το Ανατολικό άκρο της Πόλης. Μετά τον 6ο αιώνα, οχυρώνεται και αποκτά τους πρώτους κατοίκους, οι οποίοι ήταν οι επιζήσαντες Κερκυραίοι από τις καταστροφές της αρχαίας Πόλης, και έτσι, δημιουργήθηκε η Πόλη της Κέρκυρας (Corifo , Corfu).

Οι οχυρώσεις του φρουρίου κατασκευάστηκαν μέσα σε ένα σημαντικό ιστορικά διάστημα περίπου 15 αιώνων. Στο διάστημα αυτό ξεχωρίζουν τρεις ιδιαίτερες ιστορικές φάσεις. Η Βυζαντινή περίοδος, κατά την οποία οχυρώθηκε ο Ανατολικός λόφος (Castell Vechio), η Πρώιμη Ενετική περίοδος όταν η χερσόνησος μετατράπηκε σε νησί και οχυρώθηκε ο Δυτικός λόφος (Castell Novo) και η Ύστερη Ενετική όταν συμπληρώθηκαν τα οχυρωματικά έργα και έλαβαν τη τωρινή τους μορφή προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη νέα σύγχρονη απειλή της εποχής, τα κανόνια.

Στην τελευταία αυτή φάση ισοπεδώθηκαν τα κτίσματα μπροστά στο Φρούριο και κατασκευάστηκε η επιβλητική "Πλατεία Σπιανάδα”, στην οποία βρίσκεται έως σήμερα η είσοδος του. Παρόλο που ποτέ κανείς δε κατάφερε να κυριεύσει το κάστρο αυτό, πολλές και διαφορετικές σημαίες κυμάτισαν στη κορυφή του, αποτέλεσμα των αλλαγών που συντελέστηκαν στην Ευρώπη. Έτσι πολλά έθνη κατάφεραν να αφήσουν το σημάδι τους: Βυζαντινοί, Ενετοί, Γάλλοι, Ρώσοι, Άγγλοι, Έλληνες, Ιταλοί, Γερμανοί, και να συνθέσουν αυτό το ιδιαίτερο κόσμημα της Κέρκυρας.

Η πόλη παρέμεινε στην κατοχή των Βενετών μέχρι το 1797 οπότε και ο Μέγας Ναπολέων κατέλυσε την δημοκρατία της Βενετίας. Η Κέρκυρα στην συνέχεια αποτέλεσε την πρωτεύουσα της Επτανήσου πολιτείας για επτά χρόνια. Την περίοδο 1807-1814 περιήλθε στους Γάλλους για να ακολουθήσει μέχρι το 1864 η περίοδος της Αγγλοκρατίας. Το 1864 ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος και ακολούθησε μία περίοδος παρακμής μέχρι την δεκαετία του 1950 που γνώρισε εντυπωσιακή τουριστική ανάπτυξη.

Η πόλη της Κέρκυρας χωρίζεται από το φρούριο με μια τεχνητή τάφρο, η οποία δημιουργήθηκε για περισσότερη προστασία και ονομάζεται Contrafossa. Για να εισέλθει κάποιος πρέπει να περάσει τη γέφυρα που συνδέει την πόλη με το νησάκι. Η συγκεκριμένη τοποθεσία αποτελεί ιδανική επιλογή καθώς επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση στο θαλάσσιο δίκτυο και τον πλήρη έλεγχο των γειτονικών ακτών, ενώ τα υψηλά οχυρώματα σε συνδυασμό με την τεχνητή τάφρο καθιστούν αδύνατη την πρόσβαση οποιουδήποτε επιδρομέα.

Το φρούριο υπέστη αρκετές μετατροπές από την αρχική μορφή, την οποία ελάχιστα πράγματα την θυμίζουν σήμερα. Έτσι, από το αρχικό έργο των Βυζαντινών, ακολούθησαν μετατροπές τον 16ο αιώνα από τους Ενετούς για να αμυνθούν στις επιδρομές της Τουρκικής Αυτοκρατορίας. Οι Ενετοί προσπάθησαν να ενισχύσουν τα οχυρώματα και να ανοίξουν μεταγενέστερες τάφρους γύρω από το φρούριο και να κάνουν λεία τα βράχια για να εμποδίσουν οποιαδήποτε ενδεχόμενη αναρρίχηση.

Στο εσωτερικό του φρουρίου υπάρχουν διάφορα κτίρια ανάμεσα στα οποία μια φυλακή κατασκευασμένη το 1786 από τους Ενετούς και η οποία επεκτάθηκε αργότερα από τους Άγγλους, το στρατιωτικό παρεκκλήσι, δύο στρατώνες κατασκευασμένοι από τους Άγγλους γύρω στο 1850 και ένα στρατιωτικό νοσοκομείο που σήμερα είναι σχολείο μουσικής. 

Εκτός από το ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον αυτό που κάνει ξεχωριστό το Παλαιό Φρούριο είναι χωρίς αμφιβολία το υπέροχο πανόραμα που προσφέρει προς το Ιόνιο Πέλαγος και την πόλη της Κέρκυρας.

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου έργο των Άγγλων από το 1840, που 20 χρόνια αργότερα μετατράπηκε σε καθολική εκκλησία και διακοσμήθηκε με εικόνες από τον ναό του Άγιου Σπυρίδωνα που υπάρχει στην πόλη της Κέρκυρας.

Το άγαλμα προς τιμήν του Στρατάρχη Σούλενμπουργκ (φτιαγμένο από τους Ενετούς επειδή ο Στρατάρχης βοήθησε τους Κερκυραίους να απωθήσουν τους Τούρκους) έχει σήμερα μεταφερθεί μπροστά από την αψιδωτή είσοδο του φρουρίου. Από εκεί, μέσα από μια γαλαρία, ένας διάδρομος οδηγεί στο κέντρο της ακρόπολης. Ένας άλλος διάδρομος στα αριστερά, οδηγεί στην βόρεια έπαλξη του φρουρίου.

The Old Fortress is the best known and most famous castle in Corfu. Its history is closely connected with history of the island. It is situated on a rocky peninsula and has two peaks. The castle is 600 m long and 200 m wide and dates back to the Byzantine period. The Byzantines were the first to fix the eastern top of the Acropolis and named it the Sea-Tower. At those times the city of “Koryfo” was founded. One of the versions of the Island’s name says that it originates from the word “koryfi” meaning peaks. But the main fortification was built by the Venetians (1402-1797). The peninsula was separated from the island by a moat and two enclosure-walls were built in front of it. Under the castle there was a labyrinth of arched ways and tunnels up to the top to the rock which formed a perfect underground connecting system.

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Πηγή: Άρθρο Wikipedia -Παλαιό ενετικό φρούριο (Κέρκυρα)

Αυθεντικός Καραβάτζιο βρέθηκε τυχαία σε σοφίτα. 'Lost Caravaggio' found in French attic causes rift in art world

«Αυτό το ιδιαίτερο φως, αυτή η χαρακτηριστική ενέργεια του Καραβάτζιο, χωρίς διορθώσεις, με ένα σίγουρο χέρι, αποδεικνύουν ότι ο πίνακας είναι αυθεντικός», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο εμπειρογνώμονας Έρικ Τουρκέν. The painting Judith Beheading Holofernes at its presentation in Paris. It may have been painted by Caravaggio (1571-1610) and could be worth €120m. Photograph: Charles Platiau/Reuters

Ένας πίνακας που ανακαλύφθηκε πρόσφατα σε σοφίτα σπιτιού της νοτιοδυτικής Γαλλίας είναι αυθεντικό έργο του Ιταλού ζωγράφου Καραβάτζιο (1571-1610), δήλωσε πρόσφατα ο εμπειρογνώμων Έρικ Τουρκέν κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Παρίσι.

Το έργο απεικονίζει τον αποκεφαλισμό του Ασσυρίου στρατηγού Ολοφέρνη από την Ιουδήθ, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Βαιτυλούας στην Ιουδαία τον 4ο π.Χ. αιώνα.

«Αυτό το ιδιαίτερο φως, αυτή η χαρακτηριστική ενέργεια του Καραβάτζιο, χωρίς διορθώσεις, με ένα σίγουρο χέρι, αποδεικνύουν ότι ο πίνακας είναι αυθεντικός», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Έρικ Τουρκέν.

Επί του πίνακα αυτού «θα υπάρξουν περισσότερες διχογνωμίες από ό,τι μελέτες», πρόσθεσε ωστόσο ο εμπειρογνώμων, ορισμένοι συνάδελφοι του οποίου εμφανίζονται πιο καχύποπτοι.

Caravaggio, Judith Beheading Holofernes, 1598–1599. Galleria Nazionale d'Arte Antica, Rome. Ο πίνακας, που απεικονίζει το φόνο του Ολοφέρνη από την Ιουδήθ, χρονολογείται μεταξύ 1600 και 1610 και η αξία του εκτιμάται στα 120 εκατ. ευρώ. Είναι η δεύτερη Ιουδήθ του ζωγράφου. 

Η ύπαρξη ελαιογραφίας με θέμα «Ιουδήθ και Ολοφέρνης» που είχε φιλοτεχνηθεί μεταξύ 1600 και 1610 ήταν γνωστή χάρη σε αντίγραφο του έργου, που αποδίδεται στον Λουί Φινσόν, Φλαμανδό ζωγράφο, σύγχρονο του Καραβάτζο και έμπορο των έργων του Λομβαρδού Δασκάλου. Έργο του Φινσόν με το ίδιο θέμα εκτίθεται σήμερα στο Ανάκτορο Ζεβάλος στη Νάπολη. Η ύπαρξη της ελαιογραφίας του Καραβάτζο ήταν γνωστή χάρη στη διαθήκη του Φινσόν, που συντάχθηκε στο Άμστερνταμ το 1617 και μνημόνευε το έργο. Το πρωτότυπο, όμως, χάθηκε αμέσως μετά, για να εμφανισθεί εκ νέου στη σοφίτα της Τουλούζης.

Ο πίνακας ανακαλύφθηκε από τους ιδιοκτήτες σπιτιού σε περιοχή της Τουλούζης, τον Απρίλιο του 2014, όταν άνοιξαν ένα χώρο κάτω από τη στέγη για να επιδιορθώσουν μια διαρροή, εξήγησε ο Τουρκέν. Στη συνέχεια ο πίνακας πέρασε από έναν εκτιμητή, ο οποίος απευθύνθηκε στο γραφείο του εμπειρογνώμονα.

Γάλλος εμπειρογνώμονας δείχνει ακτινογραφική απεικόνιση του έργου «Ιουδήθ και Ολοφέρνης», που εντοπίσθηκε σε σοφίτα της Τουλούζης και αποδίδεται στον Καραβάτζο. Παρότι η πατρότητα του έργου αναμένεται να προκαλέσει αμφισβητήσεις, ο ειδήμων του Λομβαρδού Δασκάλου του 16ου αιώνα και πρώην διευθυντής του Μουσείου της Νάπολης, Νικόλα Σπινόζα, επιμένει πως όλα τα στοιχεία συνηγορούν στο ότι το έργο φιλοτέχνησε ο Καραβάτζο.

Την πατρότητα του έργου αμφισβητεί, ωστόσο, η ειδικός του Καραβάτζο, Μίνα Γκρεγκόρι, επιμένοντας ότι την ελαιογραφία δεν φιλοτέχνησε ο ίδιος ο Ιταλός, αλλά κάποιος –ιδιαίτερα ταλαντούχος– μιμητής του. Πριν από δύο εβδομάδες, προτού ακόμη ο εντοπισμός της ελαιογραφίας ανακοινωθεί στο κοινό, το υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας δημοσίευσε υπουργικό διάταγμα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, σύμφωνα με το οποίο «δεν παραχωρείται άδεια εξαγωγής του αποδιδόμενου στον Μικελάντζελο Μερίζι (επονομαζόμενο και Καραβάτζο) έργου σε άλλη χώρα».

Το υπουργείο ανέφερε χθες σε ανακοίνωσή του ότι το έργο «αξίζει να διατηρηθεί στο γαλλικό έδαφος ως σημαντικός σταθμός της δημιουργίας του Καραβάτζο, παρότι η απόδοση της πατρότητάς του δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί». Η υπουργική απόφαση σημαίνει ότι το έργο πρέπει να παραμείνει για 30 μήνες στη Γαλλία, δίνοντας την ευκαιρία στο κράτος να το αγοράσει.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – Γαλλικό Πρακτορείο (Ε.Κ.).

Η «ταυτότητα» του μυστηριώδους πλανήτη Χ. Is Mysterious 'Planet Nine' Tugging on NASA Saturn Probe?

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη ο πλανήτη Χ (αν υπάρχει) είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τη Γη. Artist’s concept of “Planet Nine,” a hypothesized world about 10 times more massive than Earth that may orbit far from the sun. Credit: Caltech/R. Hurt (IPAC)

Από τα μέσα του 19ου αιώνα, οπότε ανακαλύφθηκε ο πλανήτης Ποσειδώνας, μετά την επιτυχημένη θεωρητική πρόβλεψη των Λεβεριέ και Ανταμς, πολλοί αστρονόμοι υπέθεσαν την ύπαρξη ενός ακόμη πλανήτη πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα. Ο μεγάλος ερασιτέχνης αστρονόμος Πέρσιβαλ Λόουελ, μάλιστα, είχε δώσει στον άγνωστο αυτόν πλανήτη το όνομα Πλανήτης-Χ, από το όνομα του αγνώστου στις αλγεβρικές εξισώσεις. Ως σήμερα δεν έχει ανακαλυφθεί τέτοιος πλανήτης αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπιστεί στις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος κάποια διαστημικά σώματα, η τροχιά των οποίων χαρακτηρίζεται ως «παράξενη» και δεν συμβαδίζει με τα συμβατικά μοντέλα κίνησης που θα έπρεπε να έχουν. Κάποιοι επιστήμονες θεωρούν ότι κάποια από αυτά τα αντικείμενα σχετίζονται ή καλύτερα αλληλεπιδρούν με τον Πλανήτη-Χ, για αυτό και έχουν αυτή τη... συμπεριφορά.

A planet with 10 times the mass of Earth may be orbiting the sun beyond Neptune. This image shows the theorized orbit of the giant planet and six other solar system objects beyond Neptune. Credit: Caltech/R. Hurt (IPAC)

Ένας από τους θιασώτες της ύπαρξης του Πλανήτη-Χ είναι ο Μάικ Μπράουν, αστρονόμος του Πανεπιστημίου Caltech στις ΗΠΑ. Ο Μπράουν πριν από δύο μήνες είχε παρουσιάσει κάποια στοιχεία που ενίσχυαν, σύμφωνα με τον ίδιο, την πιθανότητα ύπαρξης ενός ακόμη πλανήτη στο ηλιακό μας σύστημα. Ο Μπράουν πριν από λίγες εβδομάδες εντόπισε ένα ακόμη διαστημικό σώμα, η συμπεριφορά του οποίου αποτελεί μία ακόμη ένδειξη, αν όχι απόδειξη, σύμφωνα με τον ίδιο, για την ύπαρξη του μυστηριώδους πλανήτη. Ο Μπράουν εντόπισε έναν μεγάλο διαστημικό βράχο στη Ζώνη Κάιπερ, η τροχιά του οποίου είναι εκκεντρική και δικαιολογείται όπως εκτιμά ο επιστήμονας μόνο από την παρουσία ενός πλανήτη κοντά σε αυτό το σώμα. Ο Μπράουν έδωσε μάλιστα στη δημοσιότητα και κάποια γραφήματα που όπως υποστηρίζει δικαιολογούν την εκτίμησή του ότι το σώμα αυτό αποτελεί απόδειξη της ύπαρξης του Πλανήτη-Χ.

Οι νέες θεωρίες

Αστροφυσικοί δημιούργησαν το… προφίλ του άγνωστου πλανήτη που εικάζεται ότι υπάρχει στο ηλιακό μας σύστημα. Researchers say an anomaly in the orbits of distant Kuiper Belt objects points to the existence of an unknown planet orbiting the sun. Credit: by Karl Tate, Infographics artist

Η τελευταία ανακοίνωση του Μπράουν προκάλεσε ένα τσουνάμι αντιδράσεων στην επιστημονική κοινότητα. Πολλοί ειδικοί σχολίασαν τα ευρήματα αλλά και τι μπορεί να σημαίνει η ύπαρξη αυτού του πλανήτη. Κάποιοι υποστήριξαν μάλιστα  ότι υπεύθυνος για κάποιες από τις μαζικές καταστροφές ζωής στη Γη και πιο συγκεκριμένα εκείνες που οφείλονταν στην πτώση αστεροειδών, όπως αυτή που οδήγησε στην εξαφάνιση των δεινοσαύρων, είναι αυτός ο πλανήτης. Οι θιασώτες αυτής της θεωρίας αναφέρουν ότι αν αυτός ο πλανήτης υπάρχει, τότε πράγματι προκαλεί χάος στη ζώνη Κάιπερ εκτρέποντας πολλά σώματα από την πορεία τους. Κάποια από αυτά τα σώματα ταξίδεψαν στο εσωτερικό του ηλιακού μας συστήματος και έφτασαν στη Γη προκαλώντας αναλόγως του μεγέθους τους μικρότερες και μεγαλύτερες καταστροφές.

A planet with 10 times the mass of Earth may be orbiting the sun beyond Neptune. This image shows the theorized orbit of the giant planet and six other solar system objects beyond Neptune. Credit: Caltech/R. Hurt (IPAC)

Ο Κριστόφ Μορντασίνι και η Εσθερ Λίντερ, αστροφυσικοί του Πανεπιστημίου της Βέρνης στην Ελβετία, έκαναν ένα βήμα περισσότερο. Μελετώντας τα δεδομένα έφτιαξαν το προφίλ του πλανήτη Χ. Σύμφωνα με τους δύο ερευνητές ο πλανήτης Χ είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τη Γη και είναι ένας παγωμένος κόσμος. Οι δύο ερευνητές υπολογίζουν ότι η θερμοκρασία στον πλανήτη βρίσκεται στους -223 βαθμούς Κελσίου. Θεωρούν ότι διαθέτει έναν πυρήνα σιδήρου που περιβάλλεται από έναν μανδύα που αποτελείται από εστέρες πυριτικού οξέως. Πάνω από τον μανδύα θα υπάρχει ένα στρώμα νερού σε παγωμένο νερό «περιτυλιγμένο» σε ένα στρώμα υδρογόνου και ηλίου.

Πηγή: ScientificAmerican.com

To πρώτο υπερταχύ «δίδυμο» άστρων. New hypervelocity binary star challenges dark matter, stellar acceleration models

Κινείται με μεγάλη ταχύτητα και μπορεί να βγει από τον Γαλαξία. PB3877 is a hyper-velocity wide binary star zooming through the outskirts of the Milky Way galaxy. This image shows its current location as well as our Sun. Credit: THORSTEN BRAND

Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα διπλό αστρικό σύστημα (ζεύγος άστρων) που κινείται με πολύ μεγάλη ταχύτητα, τόσο μεγάλη που μπορεί να «δραπετεύσει» από τον γαλαξία μας. Προς το παρόν, παραμένει άγνωστο αν θα τα καταφέρει.

Οι σπρίντερ

Δείτε ένα βίντεο για τα δύο άστρα που τρέχουν με ταχύτητα έξω από τον Γαλαξία.

Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί περίπου 20 τέτοια άστρα, όμως όλα είναι μεμονωμένα. Το ΡΒ 3877, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 18.000 ετών φωτός από τη Γη, είναι το πρώτο διπλό αστρικό σύστημα που έχει ανακαλυφθεί να ταξιδεύει με τόσο μεγάλη ταχύτητα.

Η ανακάλυψη, με επικεφαλής τον Πέτερ Νέμεθ του γερμανικού Πανεπιστημίου Φρίντριχ Αλεξάντερ, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters»  επιβεβαιώθηκε από δύο τηλεσκόπια, το Keck στη Χαβάη και VLT του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO). 

Οι επιστήμονες απέκλεισαν ότι η αιτία για την επιτάχυνση του αστρικού συστήματος είναι η μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας και αντιμετωπίζουν ένα αίνιγμα, καθώς δεν γνωρίζουν άλλο μηχανισμό που θα μπορούσε να επιταχύνει τόσο πολύ ένα ζευγάρι άστρων.

Πηγή: Péter Németh et al. AN EXTREMELY FAST HALO HOT SUBDWARF STAR IN A WIDE BINARY SYSTEM, The Astrophysical Journal (2016). DOI: 10.3847/2041-8205/821/1/L13

Τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα οδήγησαν στη μονογαμία. Sexually transmitted diseases 'led ancient humans to monogamy'

Νέα μελέτη για τις προϊστορικές ανθρώπινες κοινωνίες και την επίδραση που είχαν οι λοιμώξεις του σεξ. Τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα κρύβονται πίσω από την μονογαμία. Prehistoric humans may have developed social norms that favor monogamy and punish polygamy thanks to the presence of sexually transmitted infections (STIs) and peer pressure, according to new research. As hunter-gatherers began living in larger populations of early settled agriculturalists, the spread of STIs could explain a shift towards the emergence of social norms that favored one sexual partner over many. Computer simulations show monogamy helped establish a steady population while in communities where polygyny was rife population plummeted. Photograph: Peter Georgi/BBC

Η εξάπλωση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων πιθανότατα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της μονογαμίας στις προϊστορικές ανθρώπινες κοινωνίες, σύμφωνα με μια νέα αμερικανο-γερμανική επιστημονική μελέτη.

Οι προσομοιώσεις

University of Waterloo professor of applied mathematics and university research chair Chris Bauch. Credit: University of Waterloo

Την μελέτη πραγματοποίησαν ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή εφαρμοσμένων μαθηματικών Κράις Μπάουχ του Πανεπιστημίου του Waterloo στον Καναδά και τον Ρίτσαρντ ΜακΈρλιθ του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck στη Γερμανία βασιζόμενοι σε μαθηματικές προσομοιώσεις σε υπολογιστές, μελέτησαν διάφορους παράγοντες (κοινωνικούς, δημογραφικούς, υγείας κ.α.), που συνέβαλαν στη σταδιακή επικράτηση της μονογαμίας μεταξύ των ανθρώπων.

Προϊστορικά οι περισσότερες κοινωνίες ήσαν πολυγαμικές, καθώς συνήθως οι άνδρες μπορούσαν να ζευγαρώσουν με πολλές γυναίκες και έτσι να αυξήσουν τον αριθμό των απογόνων τους. Αυτή η πρακτική ήταν διαδεδομένη μεταξύ των μικρών ομάδων των κυνηγών-συλλεκτών, αλλά μειώθηκε δραστικά, όταν πια εμφανίσθηκε η γεωργία. Η εμφάνιση της γεωργίας και η δημιουργία πυκνοκατοικημένων οικισμών είχε ως συνέπεια την ανάπτυξη ευνοϊκών συνθηκών για την εύκολη μετάδοση λοιμώξεων μέσω της σεξουαλικής επαφής (σύφιλη, γονόρροια, χλαμύδια κ.α.).

Η απειλή

Prehistoric human. As hunter-gatherers began living in larger populations of early settled agriculturalists, the spread of STIs could explain a shift towards the emergence of social norms that favoured one sexual partner over many, say scientists. Credit: © procy_ab / Fotolia

Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, όταν μια κοινωνία μεγαλώνει στα 300 περίπου σεξουαλικά ώριμα άτομα, τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα γίνονται ενδημικά στον πληθυσμό, μειώνοντας τον ρυθμό αναπαραγωγής. Αυτό ευνοεί την ανάδυση της μονογαμίας, σε βαθμό που οι πολυγαμικές πρακτικές τιμωρούνται πλέον ως απειλή για την ίδια την επιβίωση της κοινωνίας.

Αντίθετα, κατά τους ερευνητές, σε μικρές ομάδες έως 30 σεξουαλικά ώριμων ατόμων, οι λοιμώξεις που μεταδίδονται μέσω του σεξ είναι σποραδικές και δεν γίνονται ενδημικές. Αυτό σημαίνει ότι δεν μειώνεται σημαντικά η αναπαραγωγή στην ομάδα και, έτσι, η πολυγαμία (δηλαδή κατά βάση η πολυγυνία) παραμένει για καιρό η κυρίαρχη πρακτική.

Εκτός των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων, άλλοι παράγοντες που ενίσχυσαν τη μονογαμία, θεωρούνται οι μεταβαλλόμενες επιλογές των γυναικών, οι επιπτώσεις των τεχνολογικών καινοτομιών κ.α. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Communications».

Πηγή: Chris T. Bauch & Richard McElreath. Disease dynamics and costly punishment can foster socially imposed monogamy. Nature Communications, April 2016 DOI: 10.1038/10.1038/NCOMMS11219

Αποστολή σε άλλο άστρο στηρίζει ο Χόκινγκ. Stephen Hawking wants to send a laser-powered probe to Alpha Centauri

Το Breakthrough Starshot θα στείλει δορυφόρους στο Άλφα του Κενταύρου. The Breakthrough Starshot proposal anticipates certain advances in technology before we reach Alpha Centauri. Credit: Breakthrough Starshot

Ένα φιλόδοξο σχέδιο για την εκτόξευση της πρώτης αποστολής σε άλλο άστρο λανσάρεται από ρώσο μεγιστάνα με τη στήριξη του μεγάλου βρετανού φυσικού Στίβεν Χόκινγκ.

Το πρότζεκτ

The project, dubbed Breakthrough Starshot, will rely on tiny so-called 'nanocraft' flying on sails, similar to the one illustrated, pushed by beams of light. Each of these tiny craft will carry cameras and a built in GPS.

Το ερευνητικό πρόγραμμα των 100 εκατομμυρίων δολαρίων είναι ακόμα ένα «τρελό» πρότζεκτ του Γιούρι Μίλνερ, εκκεντρικού ρώσου μεγιστάνα που πλούτισε από επενδύσεις στο Facebook και άλλες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας.

Yuri Milner presented Breakthrough Starshot, a ground-based light beamer pushing nanocrafts, ultra-light space probes attached to lightsails, to speeds of up to 100 million miles an hour, which could reach Alpha Centauri in just over 20 years from launch. Credit: Breakthrough Initiatives

Ο Μίλνερ έχει ιδρύσει τον οργανισμό Breakthrough Foundation που καταπιάνεται με φιλόδοξες ερευνητικές πρωτοβουλίες και μεταξύ άλλων έχει επενδύσει 100 εκατομμύρια δολάρια σε νέο πρόγραμμα αναζήτησης εξωγήινων πολιτισμών.

Ο Μίλνερ και οι συνεργάτες του εκτιμούν τώρα ότι η πρώτη, μη επανδρωμένη διαστρική αποστολή μπορεί να γίνει πραγματικότητα εντός 30 ετών. «Αν θέλουμε να επιζήσουμε ως είδος θα πρέπει τελικά να εξαπλωθούμε σε άλλα άστρα» δήλωσε στο BBC ο Χόκινγκ. «Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι υπάρχει πιθανότητα ύπαρξης ενός πλανήτη σαν τη Γη στο Άλφα του Κενταύρου [το πλησιέστερο σύστημα άστρων]. Θα μάθουμε περισσότερα γι΄αυτό από επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια τις επόμενες δύο δεκαετίες» είπε.

O στόχος

Our neighbouring star Alpha Centauri. Credit: ESO/Digitized Sky Survey 2

Το Άλφα του Κενταύρου, μια ομάδα τριών άστρων, απέχει από τη Γη περίπου 4,4 έτη φωτός ή 40 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Με τις σημερινές τεχνολογίες, το ταξίδι θα διαρκούσε γύρω στα 30.000 χρόνια. Επικεφαλής της νέας προσπάθειας είναι ο Δρ. Πιτ Γουόρντεν, πρώην διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου «AMES» της NASA στην Καλιφόρνια.

Breakthrough Starshot involves deploying small spacecraft powered by solar sails to carry equipment like cameras and communication equipment. (Breakthrough Intiatives)

Όπως εξήγησε, η αποστολή θα περιλαμβάνει περίπου 1.000 μικρά διαστημικά σκάφη, καθένα σε μέγεθος σπιρτόκουτου, τα οποία αρχικά θα τεθούν σε τροχιά γύρω από τη Γη. Εκεί θα ξετυλίξουν «ηλιακά ιστία», μεγάλες επιφάνειες που δέχονται πίεση από το ηλιακό φως και ωθούν το σκάφος προς την αντίθετη κατεύθυνση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, η ώση που προσφέρει η ηλιακή ακτινοβολία δεν θα ήταν επαρκής -οι ερευνητές του σχεδίου σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν έναν ισχυρό πομπό λέιζερ για να επιταχύνουν απότομα τα ηλιακά ιστία μέχρι το 20% της ταχύτητας του φωτός.

«Αν θέλουμε να επιζήσουμε ως είδος θα πρέπει τελικά να εξαπλωθούμε σε άλλα άστρα» υποστηρίζει ο διάστημος επιστήμονας.

Όταν το σμήνος των διαστημικών σκαφών φτάσει στον προορισμό του λίγα χρόνια αργότερα, θα πρέπει να ενημερώσει τη Γη και να μεταδώσει δεδομένα. Οι τεχνικές δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος είναι τεράστιες, παραδέχονται οι ερευνητές, ελπίζουν όμως ότι θα ξεπεραστούν. 

'Earth is a wonderful place, but it might not last forever,' commented Stephen Hawking, 'Sooner or later, we must look to the stars. 'Breakthrough Starshot is a very exciting first step on that journey'.

Για τον καθηγητή Χόκινγκ, εξάλλου, η μετανάστευση του ανθρώπου σε άλλα αστρικά συστήματα είναι μακροπρόθεσμα η μόνη σωτηρία. Όπως είπε στο BBC, «η ζωή στη Γη αντιμετωπίζει κινδύνους από αστρονομικά φαινόμενα όπως οι αστεροειδείς και τα σουπερνόβα».