Οι ιοί δείχνουν «προτίμηση» στους άνδρες. Viruses may target men and women differently

Edvard Munch, Autoportrait après la grippe, 1919. Οι άνδρες νοσούν συχνότερα και σοβαρότερα σε σύγκριση με τις γυναίκες από παθογόνους μικροοργανισμούς. A study has found some diseases may have evolved to be more harmful to men.

Ανίσχυρο αποδεικνύεται τελικά το «ισχυρό» φύλο απέναντι στους παθογόνους μικροοργανισμούς, καθώς σύμφωνα με βρετανική μελέτη οι άνδρες αρρωσταίνουν συχνότερα και σοβαρότερα, συγκριτικά με τις γυναίκες.

Όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα της επιστημονικής επιθεώρησης Nature Communications, ερευνητές του Πανεπιστημίου Royal Holloway του Λονδίνου, με επικεφαλής τον δρα Φρανσίσκο Ουμπέδα της Σχολής Βιολογικών Επιστημών, μελέτησαν τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα στις περιπτώσεις διαφόρων λοιμώξεων, π.χ. του ιού HTLV-1 που μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση λευχαιμίας.

Επιθετικότητα προς τους άνδρες

Από την επεξεργασία των δεδομένων προέκυψε ότι, ορισμένοι παθογόνοι μικροοργανισμοί είναι πιο επιθετικοί, όταν μολύνουν τους άνδρες, ενώ είναι πιο ήπιοι στις γυναίκες. Έτσι, προκαλούν συχνότερα σοβαρές ασθένειες και θάνατο στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες.

Οι επιστήμονες ήξεραν ότι όχι σπάνια οι άνδρες και γυναίκες αντιδρούν διαφορετικά στις ασθένειες. Αλλά φαίνεται πως και τα ίδια τα μικρόβια έχουν προσαρμοσθεί να επιδρούν διαφορετικά στα δύο φύλα.

Πιο χρήσιμα «οχήματα» οι γυναίκες

The better to infect you with, my dear... Some viruses might take it easier on women—to get to their children. (Choreograph / iStock)

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι υπάρχει μια εξελικτική αιτία πίσω από αυτό: οι γυναίκες που γεννούν παιδιά, στα οποία μπορούν να μεταφέρουν τους μικροοργανισμούς μέσω του τοκετού ή του θηλασμού, είναι πιο χρήσιμες για την εξάπλωση των μικροβίων. Συνεπώς τα τελευταία έχουν κάθε λόγο να μη σκοτώσουν τις γυναίκες.

Έτσι, ιοί που μεταδίδονται από τη μητέρα στο παιδί, όπως της ερυθράς, της ανεμοβλογιάς, της ηπατίτιδας αλλά και ο ιός Ζίκα, τείνουν να είναι πιο ήπιοι για τις γυναίκες και πιο επιβαρυντικοί για τους άνδρες.

Οι άνδρες που νοσούν από φυματίωση, έχουν μιάμιση φορά μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν από ό,τι οι γυναίκες. Επίσης, όταν μολύνονται με τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), έχουν πενταπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο σε σχέση με τις γυναίκες. Τέλος, οι άνδρες που μολύνονται με τον ιό Epstein-Barr (EBV), έχουν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν λέμφωμα Hodgkin σε σχέση με τις γυναίκες.

Τίθεται λοιπόν το ερώτημα πώς ξέρει ο ιός ότι βρίσκεται σε ανδρικό ή γυναικείο σώμα. Αν δοθεί απάντηση σ' αυτό τότε ίσως στο μέλλον οι επιστήμονες να μπορούν να «κοροϊδέψουν» τους ιούς και τα βακτήρια και να τα κάνουν να νομίζουν ότι βρίσκονται σε γυναικείο σώμα, ώστε και οι άνδρες να νοσούν σπανιότερα και ελαφρύτερα.

Ο Αυστραλοπίθηκος είχε χαρέμι! Human ancestor stood tall, had harem

Οι πατημασιές του Αυστραλοπίθηκου αφαρένσις αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ζωής του. Footprints discovered in Laetoli, in Tanzania, suggest that 3.66 million years ago the species that "Lucy" belongs to, Australopithecus afarensis was polygynous. Credit: David A. Lurino

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν στην Τανζανία της Αφρικής απολιθώματα από πατημασιές που έκαναν πρόγονοι του ανθρώπου πριν από 3.66 εκατ. χρόνια και η μελέτη τους αποκαλύπτει πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία.

Κυρίαρχο αρσενικό

The footprints belonging to Australopithecus afarensis were found at Laetoli, in Tanzania. Credit: Raffaello Pellizzon

Η ανακάλυψη έγινε κοντά στην τοποθεσία Λαετόλι, σε απόσταση μόνο 150 μέτρων από εκεί όπου είχαν βρεθεί παρόμοιες απολιθωμένες πατημασιές το 1976. Και στις δύο περιπτώσεις τα αποτυπώματα πιθανότατα δημιουργήθηκαν από μέλη του δίποδου είδους «Αυστραλοπίθηκος αφαρένσις», στο οποίο ανήκε και η διάσημη «Λούσι». Η νέα ανακάλυψη έγινε τυχαία, από ομάδα επιστημόνων , με επικεφαλής τον καθηγητή Τζιόρτζιο Μάντζι του Πανεπιστημίου Σαπιέντσα της Ρώμης, στη διάρκεια ανασκαφών για την κατασκευή μουσείου.

Οι νέες πατημασιές μάλλον προέρχονται από ένα αρσενικό, τρία θηλυκά και ένα παιδί οι οποίοι όπως φαίνεται μετακινούνταν όλοι μαζί. Το αρσενικό πήρε το παρατσούκλι «Τσούι» και οι πατημασιές του είναι οι μεγαλύτερες από όποια άλλη έχει βρεθεί. Παραπέμπουν σε άτομο βάρους 48 κιλών και ύψους περίπου 1,65 μέτρων, τον ψηλότερο Αυστραλοπίθηκο μέχρι σήμερα. Οι τέσσερις ενήλικοι και το παιδί περπατούσαν πάνω πάνω σε βρεγμένη ηφαιστειακή στάχτη, η οποία στη συνέχεια στερεοποιήθηκε. Οι ερευνητές δημοσίευσαν τα ευρήματα τους στην επιθεώρηση «eLife» και εκτιμούν ότι τα αρσενικά διέθεταν πολλές συζύγους και όλη η… φαμίλια κινούνταν μαζί.

Πηγή: http://dx.doi.org/10.7554/eLife.19568.002

Ρενέ Σαρ, «…Το δέντρο είναι που βλέπει». René Char, «Feuillets d' Hypnos»

Φωτογραφία: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

32.

Ένας άνθρωπος χωρίς ελάττωμα είναι ένα βουνό χωρίς χαράδρες. Δεν μ’ ενδιαφέρει.

Un homme sans defauts est une montagne sans crevasses. Il ne m’ interesse pas.

46.

Η πράξη είναι αγνή, ακόμα κι αν την επαναλάβεις.

L’act est vierge, meme repete.

62.

Καμιά διαθήκη δεν προηγήθηκε της κληρονομιάς μας.

Notre heritage n’est precede d’aucum testament.

78. 

Το σημαντικότερο σε ορισμένες καταστάσεις είναι να ελέγχεις έγκαιρα την ευεξία σου.

Ce qui importe le plus dans certaines situations c’est de maitriser a temps l’euphorie.

81.

Η συγκατάθεση φωτίζει το πρόσωπο. Η άρνηση του δίνει κάλλος. L’aquiescement eclaire le visage. Le refus lui donne la beaute.

104.

Μόνο τα μάτια μπορούν ακόμα να βγάλουν κραυγή.

Les yeux seuls sont encore capables de pousser un cri.

110.

Η αιωνιότητα δεν έχει απαραιτήτως μεγαλύτερη διάρκεια από τη ζωή.

L’eternite n’est guere plus longe que la vie.

165.

Ο καρπός είναι τυφλός. Το δέντρο είναι που βλέπει.

Le fruit est aveugle. C’est l’arbre qui voit.

169.

Η διαύγεια είναι η πληγή η πιο κοντινή στον ήλιο.

La lucidite est la blessure la plus rapprochee du soleil.

193.

Πρέπει άλλη μια φορά, να αγαπήσουμε πολύ τον εαυτό μας, να αναπνεύσουμε πιο δυνατά από τα πνευμόνια του δήμιου.

Il faut beaucoup nous aimer, cette fois encore, respirer plus fort que le poumon du bourreau.

197.

Να επιζητείς το άλμα. Όχι ό,τι ακολουθεί, το ξεφάντωμα.

Etre du bond. N’etre pas du festin, son epilogue.

198.

Ας μπορούσε η ζωή να είναι μονάχα αποκαρδιωτικός ύπνος.

Si la vie pouvait n’etre que du sommeil desppointe.

224.

Άλλοτε, τη στιγμή που έπεφτα στο κρεβάτι, με παρηγορούσε στη μέση του ύπνου η ιδέα ενός προσωρινού θανάτου, σήμερα αποκοιμιέμαι για να ζήσω έστω κάποιες ώρες.

Autrefois au moment de me mettre au lit, l’idee d’une mort temporaire au sein du sommeil me rasserenait, aujourd’hui je m’endors pour vivre quelques heures.

227.

Ο άνθρωπος είναι ικανός να κάνει αυτό που είναι ανίκανος να φανταστεί. Ο νους του διασχίζει τους γαλαξίες του παράλογου.

L’homme est capable de faire ce qu’il est capable d’imaginer. Sa tete sillone la galaxie de l’absurde.

R.B. Kitaj, The Man on the Ceiling, 1989

«...Το δέντρο είναι που βλέπει» (αποσπάσματα), μτφρ. Κατερίνα Τρακάκη-Σωτήρης Γουνελάς, Αθήνα, Αρμός, 2005.

H ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων σημαντικότερη εξέλιξη στη Φυσική το 2016. LIGO's gravitational-wave discovery is Physics World 2016 Breakthrough of the Year

Οι ανιχνευτές LIGO ανίχνευσαν ρυτιδώσεις που σχηματίστηκαν στον χωροχρόνο από τη σύγκρουση δύο μελανών οπών. Gravitational waves emerging from the collision of two black holes. Credit: LIGO

Ήταν βέβαια αναμενόμενο: η ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων που επιβεβαίωσε φέτος μια από τις τελευταίες προβλέψεις του Αϊνστάιν ανακηρύχθηκε η κορυφαία ανακάλυψη στη Φυσική για το 2016 από το περιοδικό Physics World.

Τα βαρυτικά κύματα είναι «ρυτιδώσεις» του χωροχρόνου, που προκαλούνται από βίαια κοσμικά συμβάντα, όπως η σύγκρουση μεταξύ μαύρων οπών. Είχαν προβλεφθεί θεωρητικά στο πλαίσιο της Γενικής Σχετικότητας, ανιχνεύθηκαν όμως για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο από τους ανιχνευτές LIGO στις ΗΠΑ.

Περισσότερα από 80 πανεπιστήμια και άλλοι ερευνητικοί φορείς από όλο τον κόσμο συμμετέχουν στην κοινοπραξία LIGO, με επικεφαλής ερευνητές από τα αμερικανικά πανεπιστήμια ΜΙΤ και Caltech.

Οι υπόλοιπες εξελίξεις που συμπληρώνουν το Top 10 του Physics World:

The ion trap used by Dave Wineland and colleagues at NIST to entangle two different kinds of ions. The gold-on-alumina trap can be seen in the oval window at the centre of the photograph. The oval window is about 2 cm across. (Courtesy: Blakestad/NIST)

Η δημιουργία και μέτρηση της κβαντικής διεμπλοκής ανάμεσα σε ζεύγη διαφορετικών ιόντων.

An image of the ion trap inside the vacuum chamber. (Courtesy: Johannes Roßnagel)

Η μηχανή που αποτελείται από ένα μόνο άτομο.

The new gravimeter is held within this fused-silica support structure. The proof mass is illuminated by an LED and its position is detected by its shadow on a photodiode. (Courtesy: Giles Hammond)

Η δημιουργία ενός άκρως ευαίσθητου, μικρού και φθηνού μετρητή βαρύτητας.

Researchers have created a two-mode "Schrödinger's cat state" for the first time. (Courtesy: Michael S Helfenbein/Yale University)

Η δημιουργία μιας γάτας του Σρέντιγκερ που ζει και πεθαίνει σε δύο κουτιά ταυτόχρονα.

Illustration of electrons undergoing negative refraction at a p–n junction in graphene. (Courtesy: Cory Dean)

Η μέτρηση της αρνητικής διάθλασης των ηλεκτρονίων στο γραφένιο.

This artist's impression shows a view of the surface of the planet Proxima b orbiting the red-dwarf star Proxima Centauri, the closest star to the solar system. The double star Alpha Centauri AB also appears in the image to the upper-right of Proxima itself. Proxima b is a little more massive than the Earth and orbits in the habitable zone around Proxima Centauri, where the temperature is suitable for liquid water to exist on its surface. (Courtesy: ESO/M Kornmesser)

Η ανακάλυψη του πλησιέστερου στη Γη βραχώδους εξωπλανήτη στον Εγγύτατο του Κενταύρου.

The experimental set-up used by Lars von der Wense and colleagues to make the first direct detection of the excited nuclear state Th-229m. The various vacuum chambers house (from left to right) the buffer-gas cell containing the uranium isotope U-233, and the instruments dedicated to ion-beam extraction, mass separation and determination of the decay spectrum. (Courtesy: L von der Wense/LMU)

Το πυρηνικό ρολόι με βάση το θόριο-229.

Image of a mouse embryo taken using the new mesolens. The large rectangle shows a high-resolution detail of the mouse's eye contained within the small white rectangular frame in the main image. (Courtesy: Gail McConnell/University of Strathclyde)

Ένας νέος φακός μικροσκοπίου που συνδυάζει μεγάλο οπτικό πεδίο και υψηλή ανάλυση.

Artist's impression of the production of an electron–positron pair. (Courtesy: IQOQI/Harald Ritsch)

Η προσομοίωση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ θεμελιωδών σωματιδίων με τη χρήση κβαντικού υπολογιστή.

Πηγή: physicsworld.com

Όταν ο άνδρας έγινε μονογαμικός έχασε το οστό του πέους του. New Research Suggests Monogamy Killed the Penis Bone in Humans

R.B. Kitaj, The Wedding, 1983–93. Όπως φαίνεται η μονογαμία κατέστησε άχρηστο το οστό που υπήρχε στο πέος του άνδρα. Speed of human mating might be behind the lack of a baculum in humans, suggests study tracing bone’s evolution. Humans may have lost their penis bones when monogamy emerged as the dominant reproductive strategy.

Το ανθρώπινο πέος μπορεί να σκληραίνει, αλλά δεν διαθέτει οστό στο εσωτερικό του, αντίθετα με τους πιθήκους και πολλά άλλα θηλαστικά ζώα. Γιατί όμως ο άνδρας έχασε το οστό στο δικό του γεννητικό όργανο; Γιατί, αφότου το έριξε στη μονογαμία, απλούστατα δεν το χρειαζόταν! Αυτή είναι η σύντομη απάντηση των επιστημόνων.

Η μελέτη

Μια νέα μελέτη δίνει απάντηση σε ένα ενδιαφέρον εξελικτικό ερωτηματικό. Penis bones from various mammals. The baculum varies so much in terms of length and whether it is present at all, that it is described as the most diverse bone ever to exist. Photograph: KPA/Zuma/REX/Shutterstock

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Κιτ Όπι του Τμήματος Ανθρωπολογίας του University College του Λονδίνου μελέτησαν την εξελικτική ιστορία του οστού στα αρσενικά γεννητικά όργανα. Το εν λόγω οστό εκτιμάται ότι πρωτοεμφανίσθηκε πριν από 145 έως 95 εκατ. χρόνια. Ποικίλει εντυπωσιακά από είδος σε είδος (σε μήκος και όχι μόνο), γι' αυτό έχει θεωρηθεί ως το πιο διαφοροποιημένο οστό που έχει υπάρξει ποτέ. Όμως στην πορεία μερικά ζώα το έχασαν και οι πρόγονοι του ανθρώπου ήσαν μεταξύ αυτών.

Το οστό του πέους βοηθά στην παρατεταμένη συνουσία. Τα πολυγαμικά ζώα, όπως οι χιμπατζήδες και οι μπονόμπο, που αλλάζουν συντρόφους σαν τα... πουκάμισα (εάν είχαν πουκάμισα), έχουν κάθε λόγο να διαθέτουν ένα πέος με κόκαλο, κάτι που αυξάνει την πιθανότητα εύρεσης συντρόφου και, στη συνέχεια, της γονιμοποίησης της συντρόφου.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το χρονικό όριο για τη διάρκεια της διείσδυσης του αρσενικού οργάνου, πέρα από το οποίο το οστό κρίνεται αναγκαίο, είναι τα τρία λεπτά. Κάτω από τα τρία λεπτά συνουσίας, το οστό αρχίζει να γίνεται περιττό (και αυτή είναι η περίπτωση του ανθρώπου!).

Όταν η μονογαμία αναδύθηκε ως βασική αναπαραγωγική στρατηγική στους προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου, κάτι που εκτιμάται ότι συνέβη κατά την εποχή του «Όρθιου ανθρώπου» (Homo erectus), το οστό του πέους ατρόφησε έως σημείου εξαφάνισης. Όταν ο ανταγωνισμός μειώθηκε και ο άνδρας έδεσε το γάιδαρό του, μπορούσε πλέον να το πάει πιο μαλακά... Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Proceedings of the Royal Society».

Έτρεξε προς τον θάνατο φωτίζοντας όλο το Σύμπαν. Spinning black hole swallowing star explains superluminous event

To άστρο στην πορεία θανάτου του προς την μαύρη τρύπα εξέπεμψε την ισχυρότερη λάμψη στο Σύμπαν. This artist's impression depicts a sun-like star close to a rapidly spinning supermassive black hole, with a mass of about 100 million times the mass of the sun, in the center of a distant galaxy. Its large mass bends the light from stars and gas behind it. Despite being way more massive than the star, the supermassive black hole has an event horizon which is only 200 times larger than the size of the star. Its fast rotation has changed its shape into an oblate sphere. The gravitational pull of the supermassive black hole rips the the star apart in a tidal disruption event. In the process, the star was "spaghettified" and shocks in the colliding debris as well as heat generated in accretion led to a burst of light. Credit: ESO, ESA/Hubble, M. Kornmesser

Πριν από 11 μήνες αστρονόμοι εντόπισαν μια λάμψη φωτός περίπου 500 δισ. φορές πιο λαμπρή από τον Ήλιο και 20 φορές πιο έντονη από όλη μαζί τη λάμψη του γαλαξία μας! Πρόκειται για την πιο ισχυρή λάμψη που εντοπιστεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν και οι ειδικοί θεώρησαν ότι ένα τέτοιο φαινόμενο δεν θα μπορούσε να έχει άλλη πηγή από το πιο βίαιο κοσμικό φαινόμενο, μια έκρηξη υπερκαινοφανούς αστέρα (ένα σουπερνόβα). Το φαινόμενο έλαβε την ονομασία (ASASSΝ-15lh).

Τώρα όμως, μετά από νέες παρατηρήσεις, ερευνητές με επικεφαλής έναν έλληνα αστρονόμο της διασποράς, ανακάλυψαν ότι στην πραγματικότητα -ή τουλάχιστον κατά πάσα πιθανότητα- επρόκειτο για κάτι άλλο, ακόμη πιο εξωτικό: τον θάνατο ενός τεράστιου άστρου, το οποίο έκανε το λάθος να περάσει πολύ κοντά από μια υπερμεγέθη μελανή οπή. Σύμφωνα με τους ερευνητές καθώς το άστρο έπεφτε με ταχύτητα στα βαρυτικά δίχτυα της μαύρης τρύπας εξέπεμψε αυτή την τρομερή λάμψη σαν να ήθελε με αυτόν τον τρόπο να στρέψει πάνω του το βλέμμα όλου του Σύμπαντος λίγο πριν εξαφανιστεί από αυτό.

Η ανακάλυψη

This artist’s impression depicts a Kerr (rapidly spinning) black hole, surrounded by an accretion disc: this thin disc of rotating material consists of the leftovers of a Sun-like star which was ripped apart by the tidal forces of the black hole; shocks in the colliding debris as well as heat generated in accretion led to a burst of light, resembling a supernova explosion. Image credit: ESO / ESA / Hubble / M. Kornmesser

Ομάδα αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Γιώργο Λελούδα, μεταδιδακτορικό ερευνητή του Ινστιτούτου Επιστημών Weizmann του Ισραήλ και του Κέντρου Σκοτεινής Κοσμολογίας του Ινστιτούτου Νιλς Μπορ της Δανίας συνδύασαν παρατηρήσεις δέκα μηνών από επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, μεταξύ των οποίων του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή και το Hubble της NASA.

This animation shows how the ASASSN-15lh most likely happened. A Sun-like star gets into the area of influence of a rapidly spinning supermassive black hole in the centre of a distant galaxy. While its orbit gets constantly closer to the black hole the star gets “spaghettified”, creating an accretion disc around the supermassive black hole. When it finally gets ripped apart close to the event horizon it creates a bright flash, that could resemble a superluminous supernova. Credit: ESA/Hubble, ESO, M. Kornmesser

«Μια τεράστια μαύρη τρύπα ασκεί πελώριες βαρυτικές δυνάμεις πάνω σε οποιοδήποτε άστρο που την πλησιάζει πολύ και βασικά το κάνει κομμάτια, μετατρέποντάς το σε σπαγκέτι», ανέφερε ο Λελούδας. Ένας τέτοιος θάνατος άστρου από μαύρη τρύπα είχε παρατηρηθεί μόνο δέκα φορές έως τώρα, αλλά κανείς δεν ήταν τόσο θεαματικός όσο ο συγκεκριμένος. Η εν λόγω περιστρεφόμενη μαύρη τρύπα στο κέντρο του μακρινού γαλαξία εκτιμάται ότι έχει μάζα τουλάχιστον 100 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Astronomy».

Πηγή: G. Leloudas et al. The superluminous transient ASASSN-15lh as a tidal disruption event from a Kerr black hole. Nature Astronomy, 2016; 1: 0002 DOI: 10.1038/s41550-016-0002

Εξωπλανήτης με ατμόσφαιρα από ζαφείρια και ρουμπίνια! First exoplanet weather report shows clouds of ruby and sapphire

O εξωπλανήτης HAT-P-7b διαθέτει εντυπωσιακά νέφη και εξωτικά κοσμικά φαινόμενα. An artist's impression of HAT-P-7 b, which has been observed to have weather phenomena in its atmosphere. It is the first time that such events have been seen on a giant exoplanet. Credit: NASA; ESA; G. Bacon, STScI

Ο καιρός θα είναι νεφελώδης με πιθανότητα...πολύτιμων λίθων. Ένας μεγάλος εξωπλανήτης σε απόσταση 1.044 ετών φωτός από τη Γη διαθέτει μάλλον πανέμορφα σύννεφα στην ατμόσφαιρά του, τα οποία πιθανώς περιέχουν τα συστατικά από τα οποία δημιουργούνται τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια.

Η παρατήρηση

Windy conditions are forecast for HAT-P-7b today, while heavy gem cloud may clear up later. Credit: Mark Garlick/University of Warwick

Ο εντοπισμός πλανητών σε άλλα αστρικά συστήματα στον γαλαξία μας έχει γίνει πλέον σχεδόν καθημερινή υπόθεση. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα οι επιστήμονες χάρις στον στόλο των ισχυρών διαστημικών τηλεσκοπίων εκτός από το να εντοπίζουν εξωπλανήτες καταφέρνουν να τους μελετούν. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει αναλύσεις και εκτιμήσεις για τις ατμοσφαιρικές συνθήκες ορισμένων εξωπλανητών.

Ομάδα αστρονόμων από την Ιρλανδία και την Αγγλία  με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Nature Astronomy» παρουσιάζουν το πρώτο μετεωρολογικό δελτίο εξωπλανήτη που βασίζεται σε άμεσες παρατηρήσεις καιρικών μεταβολών. Όπως διαπίστωσαν ο HAT-P-7b που βρίσκεται σε απόσταση 1.044 ετών φωτός από τη Γη διαθέτει πανέμορφα σύννεφα στην ατμόσφαιρά του, τα οποία πιθανώς περιέχουν τα συστατικά από τα οποία δημιουργούνται τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια.

Η ποικιλία

GIANT: HAT-P-7b is 40% bigger than Jupiter. WIKICOMMONS

Είναι γνωστό στο ηλιακό μας σύστημα ότι οι πλανήτες όπως ο Δίας και ο Κρόνος εμφανίζουν μια μεγάλη ποικιλία -συνήθως ταραγμένων- καιρικών συνθηκών. Όμως οι εξωπλανήτες είναι πολύ μακριά για να διακρίνει κανείς μεταβολές στα νέφη ή στους ανέμους τους. Οι ερευνητές, που έβαλαν στο στόχαστρό τους τον εξωπλανήτη HAT-P-7b, μελετώντας στοιχεία τεσσάρων ετών από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler, διαπίστωσαν περιοδικές μεταβολές στη φωτεινότητά του.

Ο γιγάντιος αέριος εξωπλανήτης, που είχε ανακαλυφθεί το 2008, είναι περίπου 40% μεγαλύτερος από τον Δία και 16 φορές μεγαλύτερος από τη Γη. «Ψήνεται» στους 1.927 βαθμούς Κελσίου -συνεπώς ούτε λόγος για φιλικές προς τη ζωή συνθήκες- επειδή βρίσκεται σε πολύ κοντινή τροχιά στο άστρο του, που είναι διπλάσιο από τον Ήλιο μας, διαγράφοντας μια πλήρη περιφορά μόνο κάθε δύο μέρες (το έτος του).

H εξαέρωση

NEW PLANET: The gas giant rains rubies and sapphires discovered. GETTY

Καθώς διαπιστώθηκε ότι οι φωτεινές περιοχές του δεν είναι σταθερές, αλλά μετακινούνται, οι αστρονόμοι συμπέραναν ότι υπάρχει νεφοκάλυψη που μεταβάλλεται λόγω των ανέμων. Μόνο που τα νέφη αυτά δεν θα είναι όπως τα γήινα, αλλά εκτιμάται ότι μπορεί να είναι πολύ πιο εντυπωσιακά, καθώς πιθανώς δημιουργούνται -λόγω των καυτών θερμοκρασιών- από την εξαέρωση ορυκτών όπως το κορούνδιο, παραλλαγές του οποίου στη Γη αποτελούν τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια.

Όταν λειτουργήσουν τα ισχυρότερα τηλεσκόπια James Webb της NASA, καθώς επίσης τα CHEOPS και PLATO του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, οι αστρονόμοι θα μπορέσουν να μελετήσουν καλύτερα τις ατμόσφαιρες και τα νέφη τέτοιων εξωπλανητών, ψάχνοντας ακόμη και για ίχνη ζωής.

Πηγή: D. J. Armstrong, E. de Mooij, J. Barstow, H. P. Osborn, J. Blake, N. Fereshteh Saniee. Variability in the atmosphere of the hot giant planet HAT-P-7 b. Nature Astronomy, 2016; 1: 0004 DOI: 10.1038/s41550-016-0004