Εξωπλανήτης με ατμόσφαιρα από ζαφείρια και ρουμπίνια! First exoplanet weather report shows clouds of ruby and sapphire

O εξωπλανήτης HAT-P-7b διαθέτει εντυπωσιακά νέφη και εξωτικά κοσμικά φαινόμενα. An artist's impression of HAT-P-7 b, which has been observed to have weather phenomena in its atmosphere. It is the first time that such events have been seen on a giant exoplanet. Credit: NASA; ESA; G. Bacon, STScI

Ο καιρός θα είναι νεφελώδης με πιθανότητα...πολύτιμων λίθων. Ένας μεγάλος εξωπλανήτης σε απόσταση 1.044 ετών φωτός από τη Γη διαθέτει μάλλον πανέμορφα σύννεφα στην ατμόσφαιρά του, τα οποία πιθανώς περιέχουν τα συστατικά από τα οποία δημιουργούνται τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια.

Η παρατήρηση

Windy conditions are forecast for HAT-P-7b today, while heavy gem cloud may clear up later. Credit: Mark Garlick/University of Warwick

Ο εντοπισμός πλανητών σε άλλα αστρικά συστήματα στον γαλαξία μας έχει γίνει πλέον σχεδόν καθημερινή υπόθεση. Τον τελευταίο καιρό μάλιστα οι επιστήμονες χάρις στον στόλο των ισχυρών διαστημικών τηλεσκοπίων εκτός από το να εντοπίζουν εξωπλανήτες καταφέρνουν να τους μελετούν. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει αναλύσεις και εκτιμήσεις για τις ατμοσφαιρικές συνθήκες ορισμένων εξωπλανητών.

Ομάδα αστρονόμων από την Ιρλανδία και την Αγγλία  με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Nature Astronomy» παρουσιάζουν το πρώτο μετεωρολογικό δελτίο εξωπλανήτη που βασίζεται σε άμεσες παρατηρήσεις καιρικών μεταβολών. Όπως διαπίστωσαν ο HAT-P-7b που βρίσκεται σε απόσταση 1.044 ετών φωτός από τη Γη διαθέτει πανέμορφα σύννεφα στην ατμόσφαιρά του, τα οποία πιθανώς περιέχουν τα συστατικά από τα οποία δημιουργούνται τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια.

Η ποικιλία

GIANT: HAT-P-7b is 40% bigger than Jupiter. WIKICOMMONS

Είναι γνωστό στο ηλιακό μας σύστημα ότι οι πλανήτες όπως ο Δίας και ο Κρόνος εμφανίζουν μια μεγάλη ποικιλία -συνήθως ταραγμένων- καιρικών συνθηκών. Όμως οι εξωπλανήτες είναι πολύ μακριά για να διακρίνει κανείς μεταβολές στα νέφη ή στους ανέμους τους. Οι ερευνητές, που έβαλαν στο στόχαστρό τους τον εξωπλανήτη HAT-P-7b, μελετώντας στοιχεία τεσσάρων ετών από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler, διαπίστωσαν περιοδικές μεταβολές στη φωτεινότητά του.

Ο γιγάντιος αέριος εξωπλανήτης, που είχε ανακαλυφθεί το 2008, είναι περίπου 40% μεγαλύτερος από τον Δία και 16 φορές μεγαλύτερος από τη Γη. «Ψήνεται» στους 1.927 βαθμούς Κελσίου -συνεπώς ούτε λόγος για φιλικές προς τη ζωή συνθήκες- επειδή βρίσκεται σε πολύ κοντινή τροχιά στο άστρο του, που είναι διπλάσιο από τον Ήλιο μας, διαγράφοντας μια πλήρη περιφορά μόνο κάθε δύο μέρες (το έτος του).

H εξαέρωση

NEW PLANET: The gas giant rains rubies and sapphires discovered. GETTY

Καθώς διαπιστώθηκε ότι οι φωτεινές περιοχές του δεν είναι σταθερές, αλλά μετακινούνται, οι αστρονόμοι συμπέραναν ότι υπάρχει νεφοκάλυψη που μεταβάλλεται λόγω των ανέμων. Μόνο που τα νέφη αυτά δεν θα είναι όπως τα γήινα, αλλά εκτιμάται ότι μπορεί να είναι πολύ πιο εντυπωσιακά, καθώς πιθανώς δημιουργούνται -λόγω των καυτών θερμοκρασιών- από την εξαέρωση ορυκτών όπως το κορούνδιο, παραλλαγές του οποίου στη Γη αποτελούν τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια.

Όταν λειτουργήσουν τα ισχυρότερα τηλεσκόπια James Webb της NASA, καθώς επίσης τα CHEOPS και PLATO του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, οι αστρονόμοι θα μπορέσουν να μελετήσουν καλύτερα τις ατμόσφαιρες και τα νέφη τέτοιων εξωπλανητών, ψάχνοντας ακόμη και για ίχνη ζωής.

Πηγή: D. J. Armstrong, E. de Mooij, J. Barstow, H. P. Osborn, J. Blake, N. Fereshteh Saniee. Variability in the atmosphere of the hot giant planet HAT-P-7 b. Nature Astronomy, 2016; 1: 0004 DOI: 10.1038/s41550-016-0004