Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Παρασκευή 10 Απριλίου 2015

Χιλιάδες «καμουφλαρισμένοι» παγετώνες στον Άρη. Newly Discovered Martian Glaciers Pack Over 150 Billion Cubic-Meters of Ice

Βρίσκονται θαμμένοι κάτω από τη σκονισμένη επιφάνειά του Κόκκινου Πλανήτη σύμφωνα με νέα ευρήματα. Underneath its red, rusty exterior, it seems Mars has a cold heart of ice. Researchers from the Niels Bohr Institute used radar measurements from NASA's Mars Reconnaissance Orbiter and found that Mars has several glacier belts of water ice under a layer of dust. Together, they hold over 150 billion cubic-meters of ice. The image from the High Resolution Stereo Camera shows that a thick layer of dust covers the glaciers, so they appear as the surface of the ground, but radar measurements show that there are glaciers composed of frozen water underneath the dust. (Credit: ESA/DLR/FU Berlin).

Ο Άρης διαθέτει χιλιάδες παγετώνες που βρίσκονται θαμμένοι κάτω από τη σκονισμένη επιφάνειά του, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις δανών επιστημόνων. Οι παγετώνες αυτοί περιέχουν έναν τεράστιο όγκο παγωμένου νερού, αρκετό για να σκεπάσει όλο τον πλανήτη με ένα παχύ στρώμα πάγου τουλάχιστον ενός μέτρου.

Οι παγωμένες ζώνες

Mars distinct polar ice caps, but Mars also has belts of glaciers at its central latitudes – between the blue lines, in both the southern and northern hemispheres. A thick layer of dust covers the glaciers, so they appear as the surface of the ground, but radar measurements show that there are glaciers composed of frozen water underneath the dust. (Credit: Mars Digital Image Model, NASA/Nanna Karlsson)

Ερευνητές του Ινστιτούτου Νιλς Μπορ του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, με επικεφαλής τη Νάνα Μπιόρνχολτ Κάρλσον αναφέρουν ότι οι «καμουφλαρισμένοι» παγετώνες καλύπτουν κυρίως δύο εκτεταμένες ζώνες, μία στο βόρειο και μία στο νότιο ημισφαίριο του Κόκκινου Πλανήτη.

Η ανάλυση των στοιχείων που έχουν συλλέξει τα ραντάρ των δορυφόρων σε τροχιά γύρω από τον Άρη, καθώς και οι προσομοιώσεις σε υπολογιστή, δείχνουν ότι ο γειτονικός πλανήτης έχει τουλάχιστον 150 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού παγιδευμένα στους παγετώνες του. Πρόκειται, όπως τόνισαν οι επιστήμονες, για ένα εντυπωσιακό απόθεμα νερού σε έναν κατά τα άλλα ξερό πλανήτη.

Νέες απορίες

Using radar measurements from the NASA satellite, the Mars Reconnaissance Orbiter, researchers have been able to identify thousands of glacier-like formations on Mars. They can see how thick the ice is on the radar images. (Credit: SHARAD, NASA/Karlsson et.al.)

Οι νέες εκτιμήσεις αυξάνουν ακόμα περισσότερο τα ερωτηματικά για το πώς ένας κάποτε υγρός και θερμός πλανήτης μετατράπηκε στη σημερινή παγωμένη έρημο, κάτι που πρέπει να συνέβη πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, όταν έχασε το προστατευτικό μαγνητικό πεδίο του και το μεγαλύτερο μέρος της αρχικής ατμόσφαιράς του.

Σήμερα πια, η αρειανή ατμόσφαιρα είναι τόσο αραιή και η ατμοσφαιρική πίεση τόσο χαμηλή, που το παγωμένο νερό εξατμίζεται και γίνεται υδρατμοί. Όμως οι παγετώνες έχουν προστατευθεί όλο αυτό το μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή βρίσκονται κάτω από τα παχιά στρώματα σκόνης.

Κάποτε ο Άρης διέθετε και έναν βαθύ ωκεανό που κάλυπτε σχεδόν το μισό βόρειο ημισφαίριό του. Σήμερα περίπου το 87% αυτού του νερού έχει χαθεί πια στο διάστημα και τα μεγαλύτερα γνωστά αποθέματα νερού βρίσκονται στους δύο πόλους του. Σε αυτά πλέον πρέπει να προστεθούν και τα μεγάλα αποθέματα νερού των θαμμένων παγετώνων. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters».

Βρέθηκαν τα θεμέλια της ζωής σε αστρο-βρέφος. Basic Ingredients for Life Found Around Distant Star

Καλλιτεχνική απεικόνιση του νεαρού άστρου και των οργανικών μορίων που βρέθηκαν σε αυτό. An artist's impression of the protoplanetary disk surrounding the young star MWC 480, where the giant ALMA radio telescope has detected complex organic molecules – the building blocks of life – suggesting that the conditions necessary for life are universal. Credit: B. Saxton (NRAO/AUI/NSF)

Ένα μόλις 24ωρο μετά τις ανακοινώσεις της NASA ότι εντός των προσεχών ετών θα εντοπίσουμε κάποιου είδους μικροβιακή ή και σύνθετη μορφή εξωγήινης ζωής διεθνής ομάδα ερευνητών ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε τους θεμέλιους λίθους της χημείας της ζωής. Εντόπισαν πολύπλοκα οργανικά μόρια σε ένα βρεφικής ηλικίας αστρικό σύστημα. Η ανακάλυψη έγινε σε ένα πρωτοπλανητικό δίσκο (πρόπλασμα πλανήτη) που περιβάλλει έναν πολύ νεαρό άστρο.

Η ανακάλυψη

An image of the sky surrounding the young star MWC 480, which lies in the constellation of Taurus. Credit: ESO/Digitized Sky Survey 2

Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία, με επικεφαλής την αστρονόμο Κάριν Όμπεργκ του αμερικανικού Κέντρου Αστροφυσικής Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, κατάφεραν τη σημαντική παρατήρηση με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου ALMA στην Ατακάμα της Χιλής. Όπως επεσήμαναν, η ανακάλυψη επιβεβαιώνει ότι οι συνθήκες που επικράτησαν στη Γη και ευνόησαν την ανάπτυξη ζωής, κάθε άλλο παρά μοναδικές είναι στο σύμπαν.

Ο πρωτοπλανητικός δίσκος περιβάλλει το άστρο MWC 480 και περιέχει μεγάλες ποσότητες οργανικών μορίων (με βάση τον άνθρακα), κυρίως ακετονιτρίλιο ή μεθυλοκυανίδιο, που είναι αρκετές για να γεμίσουν όλους τους ωκεανούς της Γης. Παρόμοια οργανικά μόρια, σε ανάλογες συγκεντρώσεις, έχουν βρεθεί στους κομήτες του ηλιακού συστήματός μας. Το άστρο MWC 480 έχει περίπου διπλάσια μάζα από τον Ήλιο, ηλικίας μόνο ενός εκατομμυρίων ετών (έναντι των άνω των 4 δισεκατομμυρίων ετών του Ήλιου) και βρίσκεται σε απόσταση 455 ετών φωτός, στην περιοχή του Ταύρου.

Ο πρωτοπλανητικός δίσκος, που κάποια στιγμή θα εξελιχθεί σε κανονικό πλανήτη, έχει μόλις πρόσφατα δημιουργηθεί από ένα κρύο και σκοτεινό νεφέλωμα σκόνης και αερίων. Τέτοια διαστρικά νέφη θεωρούνται πολύ αποτελεσματικά «εργοστάσια» πολύπλοκων οργανικών μορίων.

Τα συστατικά

Για πρώτη φορά εντοπίζονται πολύπλοκα οργανικά μόρια σε άλλο σύστημα. Astronomers using the Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) have detected the presence of complex carbon-based molecules – methyl cyanide (CH3CN), cyanoacetylene (HC3N) – and their simpler cousin, hydrogen  cyanide (HCN), in a protoplanetary disc surrounding the young star MWC 480. Artist impression of the protoplanetary disc around MWC 480. Image credit: B. Saxton / NRAO / AUI / NSF.

Τα μεθυλοκυανίδια θεωρούνται σημαντικά, επειδή αποτελούν βασικά συστατικά των αμινοξέων, των θεμέλιων λίθων των πρωτεϊνών και άρα όλης της ζωής. Έως σήμερα, οι επιστήμονες δεν ήταν βέβαιοι εάν τέτοια ζωτικά μόρια μπορούσαν να αντέξουν στο ταραχώδες περιβάλλον των υπό δημιουργία νέων αστρικών συστημάτων, όπου οι προσκρούσεις σωμάτων και οι ακτινοβολίες μπορούν εύκολα να διασπάσουν τους χημικούς δεσμούς.

Η νέα ανακάλυψη αποκαλύπτει για πρώτη φορά, πέραν κάθε αμφιβολίας, ότι αυτά τα πολύπλοκα οργανικά μόρια, στα οποία βασίζεται η ζωή, όχι μόνο επιβιώνουν, αλλά και αφθονούν στο περιβάλλον ενός υπό δημιουργία πλανήτη, όπως κάποτε θα ήταν και η Γη.

«Από τη μελέτη των εξωπλανητών γνωρίζουμε ότι το ηλιακό μας σύστημα δεν είναι μοναδικό στον αριθμό των πλανητών του ή στην αφθονία του νερού. Τώρα πια ξέρουμε, επίσης, ότι δεν είμαστε μοναδικοί ούτε στην οργανική χημεία. Για άλλη μία φορά, μάθαμε ότι δεν είμαστε κάτι ξεχωριστό, πράγμα που, από την οπτική γωνία του σύμπαντος, αποτελεί σπουδαία είδηση» δήλωσε η κ. Όμπεργκ. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Πέμπτη 9 Απριλίου 2015

Οδυσσέας Ελύτης, Μ. ΠΕΜΠΤΗ, 23

Edvard Munch, The Lonely One, 1896

Μέρα τρεμάμενη όμορφη σαν νεκροταφείο
με κατεβασιές ψυχρού ουρανού
Γονατιστή Παναγία κι αραχνιασμένη

Max Slevogt, Dance of Death, 1896

Τα χωματένια πόδια μου άλλοτε

(Πολύ νέος ή και ανόητα όμορφος θα πρέπει να ήμουν)

Οι και δύο και τρεις ψυχές που δύανε

Γέμιζαν τα τζάμια ηλιοβασίλεμα.

Edvard Munch, Two Women on the Shore, 1898 

Μ. ΠΕΜΠΤΗ, 23 β

Diego Vélasquez, Christ en croix, detail, 1632

Σωστός θεός. Όμως κι αυτός έπινε το φαρμάκι του
γουλιά γουλιά καθώς του είχε ταχθεί
εωσότου ακούστηκε η μεγάλη έκρηξη.

Le Tintoret, La Crucifixion, 1565

Χάθηκαν τα βουνά. Και τότε αλήθεια φάνηκε
πίσω από το πελώριο πηγούνι ο κύλικας
Κι αργότερα οι νεκροί μες στους ατμούς, εκτάδην.

Sir John Lavery, Le Mort du Cygne, Anna Pavlova, 1911

Οδυσσέας Ελύτης, «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου» (1984)

Κλείτος Κύρου, «Κάτι που έμεινε»

René Magritte, Les Liaisons dangereuses, 1935

Η ώριμη στιγμή του χωρισμού
Μας πρόφτασε βιαστικά
Φορέσαμε κι οι δύο από ένα χαμόγελο
Ελέγχαμε τις χειρονομίες μας
Και ξεφυλλίζαμε
Τις μέρες που θα ’ρθουν
Βέβαια
Ήταν άσχημο να το συλλογιστώ
Πώς τα χέρια μου
Δεν θα τύλιγαν πια
Τις γραμμές του κορμιού της.
Άνοιξε την τσάντα
Και μου επέστρεψε δυο βιβλία
Ένα κίτρινο πουκάμισο
Και μιαν αλυσίδα

Piet van der Hem, A promenade on the Pincio, Rome

- Λοιπόν
Τώρα δεν έχω πια τίποτα δικό σου
Και ‘σύ νομίζω δεν έχεις τίποτα δικό μου

Émile Bernard, Woman at Saint-Briac, 1886

Δεν απάντησα
Μου έσφιξε τα χέρια
Κι απομακρύνθηκε

Federico Zandomeneghi, Reverie

Δες έχεις πια τίποτε δικό μου
Κι όμως
Τη θύμησή της
Τη δίπλωσα προσεχτικά
Και την κρατώ ακόμα.

Θεόδωρος Ράλλης, Νέα στο παράθυρο

Κλείτος Κύρου, «Αναζήτηση - αναμνήσεις μιας αμφίβολης εποχής», 1949

A Look Back at Burt Glinn

Ο Burt Glinn έγινε μέλος του Magnum το 1951, μαζί με την Eve Arnold και τον Dennis Stock - τους πρώτους Αμερικανούς που εντάχθηκαν στο νέο φωτογραφικό πρακτορείο - και πλήρες μέλος το 1954. Άφησε το σημάδι του στον κόσμο της φωτογραφίας με τις εντυπωσιακές έγχρωμες σειρές του από τις Νότιες Θάλασσες, την Ιαπωνία, τη Ρωσία, το Μεξικό και την Καλιφόρνια. 

Το 1959 βραβεύθηκε με το Mathew Brady Award ως ο Φωτογράφος Περιοδικού της Χρονιάς από το Πανεπιστήμιο του Mισούρι. Σε συνεργασία με τον συγγραφέα Laurens van der Post, ο Glinn εξέδωσε τα βιβλία A Portrait of All the Russias και A Portrait of Japan. Τα ρεπορτάζ του έχουν φιλοξενηθεί στις σελίδες των Esquire, Geo, Travel and Leisure, Fortune, Life και Paris-Match. 

Κάλυψε τον πόλεμο του Σινά, την απόβαση του Αμερικανικού Ναυτικού στον Λίβανο και την κατάληψη της εξουσίας από τον Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα. Πολύπλευρος και με άριστη τεχνική, ο Glinn αποτελεί έναν από τους μεγάλους εταιρικούς και διαφημιστικούς φωτογράφους του Magnum. 

Έχει λάβει πολυάριθμα βραβεία για το εκδοτικό και διαφημιστικό του φωτογραφικό έργο, όπως το βραβείο Καλύτερου Βιβλίου Φωτορεπορτάζ Εξωτερικού από το Overseas Press Club και το βραβείο Καλύτερης Έντυπης Διαφήμισης της Χρονιάς από το Art Directors Club της Νέας Υόρκης. 

Ο Glinn διετέλεσε πρόεδρος της ένωσης American Society of Media Photographers. Υπήρξε πρόεδρος του πρακτορείου Magnum από το 1972 έως το 1975 και ξαναεκλέχθηκε στην ίδια θέση το 1987.

Born in Pittsburgh, Pennsylvania, Burt Glinn served in the United States Army between 1943 and 1946 before studying literature at Harvard University where he edited and photographed for the Harvard Crimson college newspaper.  From 1949 to 1950, Glinn worked for Life magazine before becoming a freelancer.

Glinn became an associate member of Magnum in 1951 along with Eve Arnold and Dennis Stock - the first Americans to join the young photo agency - and a full member in 1954. He made his mark with spectacular color series on the South Seas. Japan, Russia, Mexico and California.  In 1959 he received the Mathew Brady Award for Magazine Photographer of the Year from the University of Missouri.

In collaboration with the writer Laurens van der Post, Glinn published A Portrait of All the Russias and A Portrait of Japan.  His reportages have appeared in Esquire, Geo, Travel and Leisure, Fortune, Life and Paris-Match.  He has covered the Sinai War, the US Marine invasion of Lebanon and Fidel Castro's takeover of Cuba.  In the 1990's he completed an extensive photo essay on the topic of medical science.

Versatile and technically brilliant, Glinn was one of Magnum's great corporate and advertising photographers.  He received numerous awards for his editorial and commercial photography, including the Best Book of Photographic Reporting from Abroad from the Overseas Press Club and the Best Print Ad of the Year from the Art Directors Club of New York.  

Glinn served as president of ASMP from 1980 - 1981.  Between 1972 and 1975 he was president of Magnum, and was re-elected to the post in 1987.

Τετάρτη 8 Απριλίου 2015

Οδυσσέας Ελύτης, Μ. ΤΕΤΑΡΤΗ, 22

Ολοένα οι κάκτοι μεγαλώνουν κι ολοένα οι άνθρωποι ονειρεύονται
σαν να 'ταν αιώνιοι. Όμως το μέσα μέρος του Ύπνου έχει όλο φαγωθεί
και μπορείς τώρα να ξεχωρίσεις καθαρά τι σημαίνει κείνος ο
μαύρος όγκος που σαλεύει

Ο λίγες μέρες πριν ακόμη μόλις αναστεναγμός

Και τώρα μαύρος αιώνας.

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Οδυσσέας Ελύτης, «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου» (1984)

Γιώργος Σαραντάρης, «Δύο τραγούδια της Άνοιξης»

Ι

Μο φαίνεται, πς νοιξη
Σν κελαηδ μ τρέμει
Μν τς ζητήσω να σκοπ
Ν δώσει το ρωτά μου
Μν τς ζητήσω να φιλ
Ν σο φιλήσω τν καρδι
Ν σο χαρίσω δυ φτερ
Κα ν σ δ δικιά μου

Harold Gilman, Nude on a bed, circa 1914.

ΙΙ

λα ν δες τν νοιξη πο περπατάει
Πο μ τ σύννεφα γκαλι μς χαιρετάει
λα ν δες τν κόρη μου πς γινε μεγάλη
Κα τραγουδάει μ μι φων πο δν ταν δικιά της

Κα τραγουδάει μ᾿ να παλμ πο εναι το κόσμου λου
Σν ν βρέχει τ χείλια της στ βρύση τ᾿ ορανο
Σν ν πετάει καρδούλα της μ κάθε χελιδόνι
Κα ν μν ξέρει νοιξη ν εν᾿ δικιά της κόρη!

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Γιώργος Σαραντάρης, «Δύο τραγούδια της Άνοιξης», Ι, [1939]. Ποιήματα. Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1961. 89.