Εκπαιδευτικό εργαλείο τα «μαγικά». Oh, baby: study shows how surprises help infants learn

René Magritte, The magician (Self-portrait with four arms), 1952. Ένα «μαγικό» κόλπο ωθεί το παιδί στο να θέλει να μάθει περισσότερα. Researchers reported a series of experiments that demonstrated that babies actively sought to learn when they witnessed something surprising and were less inclined to learn when they saw something predictable.

Ξάφνιασε ένα παιδί με κάτι «μαγικό» και το παιδί θα μάθει καλύτερα κάτι καινούριο. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας σημαντικής αμερικανικής επιστημονικής έρευνας, η οποία για πρώτη φορά δείχνει ότι τα μωρά έχουν ένα είδος έμφυτης γνώσης για τον κόσμο και τους φυσικούς νόμους, οπότε, όταν οι ενδόμυχες προσδοκίες τους διαψεύδονται από κάτι απρόσμενο και αναπάντεχο, τότε όχι μόνο δίνουν μεγαλύτερη προσοχή (κάτι που είχαν δείξει και προηγούμενες μελέτες), αλλά επίσης αφομοιώνουν καλύτερα νέα πράγματα.

Η μελέτη

Cognitive psychologists have demonstrated for the first time that babies learn new things by leveraging the core information they are born with. When something surprises a baby, like an object not behaving the way a baby expects it to, the baby not only focuses on that object, but ultimately learns more about it than from a similar yet predictable object. Surprise! Infants seek out more information about objects that defy expectations. Credit: © Nomad_Soul / Fotolia

Ερευνητές, με επικεφαλής τις γνωσιακές ψυχολόγους Έιμι Σταλ και Λάιζα Φέιγκενσον του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, πραγματοποίησαν πειράματα με 110 κοριτσάκια και αγοράκια 11 μηνών, που δεν μιλούσαν ακόμη. Οι ψυχολόγοι έδειξαν στα μωρά μια σειρά από καταστάσεις, τόσο αναμενόμενες (πχ. μια μπάλα που κατρακυλά στην κατηφόρα και σταματά σε ένα τοίχο), όσο και απρόσμενες (πχ. μια μπάλα που περνά μέσα από τον τοίχο ή αιωρείται στον αέρα), προκειμένου να συγκρίνουν σε ποια περίπτωση ένα παιδί ενδιαφέρεται να αποκτήσει περισσότερες πληροφορίες και έτσι μαθαίνει με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Το συμπέρασμα ήταν ότι αυτό συμβαίνει, όταν βλέπει γύρω του κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει.

Ανακύπτει, βεβαίως, το ερώτημα: και πώς ξέρει ένα μωρό τι «πρέπει» και τι «επιτρέπεται» να συμβαίνει στον φυσικό κόσμο και τι όχι; Η απάντηση των ερευνητών είναι ότι κάθε παιδί φαίνεται πως γεννιέται με μια θεμελιώδη γνώση και αίσθηση του τι είναι εκ φύσεως αναμενόμενο και τι όχι. Έτσι, ό,τι παραβιάζει -ως δια μαγείας- αυτή την εκ γενετής αίσθηση, γίνεται αυτομάτως πιο ενδιαφέρον και άρα αποτελεί καταλληλότερο ερέθισμα για κατανόηση και για μάθηση.

Συνεπώς, όταν ένα αντικείμενο συμπεριφέρεται αφύσικα (πχ περνά μέσα από τοίχους), τότε το παιδί εστιάζεται περισσότερο σε αυτό το «μαγικό» αντικείμενο και τελικά θέλει να μάθει περισσότερα γι’ αυτό, από ό,τι όταν το αντικείμενο συμπεριφέρεται προβλέψιμα (όπως μια «βαρετή» μπάλα που είναι αναμενόμενο να κυλά σε μια κατηφόρα).

Jérôme Bosch, L'Escamoteur, 1460-1516, 53x65 cm. Saint Germain en Laye, Musée municipal. Τα παιδιά αφομοιώνουν καλύτερα τα πράγματα όταν εντυπωσιάζονται από αυτό που βλέπουν

«Τα νήπια χρησιμοποιούν ό,τι ήδη γνωρίζουν για τον κόσμο, προκειμένου να σχηματίσουν προβλέψεις. Όταν αυτές οι προβλέψεις φαίνονται λανθασμένες, τότε τα νήπια χρησιμοποιούν κάτι τέτοιο ως μια ξεχωριστή ευκαιρία για μάθηση. Όταν τα μωρά ξαφνιάζονται, μαθαίνουν πολύ καλύτερα», δήλωσε η Λάιζα Φέιγκενσον.

Μάλιστα τα πειράματα έδειξαν πως τα μωρά προτιμούν ένα «μαγικό» αντικείμενο ακόμη και από ένα ολοκαίνουργιο παιγνίδι, το οποίο όμως κάνει προβλέψιμα πράγματα. Ας το έχουν αυτό υπόψη τους οι γονείς. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».