Συνόδευσαν μια γυναίκα
στην τελευταία της κατοικία σε ένα σπήλαιο της Ισπανίας πριν από 18.000 χρόνια.
Απολιθωμένη γύρη λουλουδιών της οικογένειας Chenopodiacae που
βρέθηκε στον τάφο της Κόκκινης Κυρίας. The burial of the so-called Red Lady, dating
back to the Upper Palaeolithic, was discovered in El Mirón cave (Cantabria) in
2010. Unlike most Palaeolithic tombs this one is intact and has not been
contaminated. Researchers have now anayzed the remains of fossilized pollen
dating back more than 16,000 years ago and which appeared on the tomb. This is
fossilised pollen of Chenopodiaceae which appeared on the tomb. Credit: UPV/EHU
Η Κόκκινη Κυρία, όπως την
αποκαλούν οι αρχαιολόγοι, ήταν μια γυναίκα της Ανώτερης - δηλαδή της πιο
πρόσφατης - Παλαιολιθικής Περιόδου που βρέθηκε θαμμένη μέσα στο σπήλαιο Ελ
Μιρόν στην Ισπανία το 2010. Έκτοτε η ανακάλυψη δεν έχει πάψει να κεντρίζει το
ενδιαφέρον των επιστημόνων. Πρόκειται για μία από τις ελάχιστες παλαιολιθικές
ταφές που έχουν βρεθεί ανέπαφες και χωρίς επιμολύνσεις, προσφέροντας μια
μοναδικά καθαρή «ματιά» σε εκείνη τη μακρινή και εν πολλοίς άγνωστη εποχή.
The Red Lady's remains (burial site pictured)
were found in the El Mirón Cave in Cantabria, Spain. Radiocarbon dating
suggests she was buried 18,700 years ago. When the remains were first uncovered
they were stained with a sparking red material, later found to be red ochre
from a haematite crystal.
Αυτός είναι ο λόγος για
τον οποίο η επιθεώρηση «Journal of Archaeological Science» αφιέρωσε μια ειδική έκδοση σε όλες τις μελέτες που έχουν γίνει στον
τάφο του Ελ Μιρόν. Μία από τις εκπλήξεις που επεφύλασσαν οι τελευταίες
δημοσιεύσεις είναι η ανακάλυψη ότι η Κόκκινη Κυρία είχε στον τάφο της
λουλούδια. Παρά το γεγονός ότι οι επιστήμονες μπορούν να προσδιορίσουν με
απόλυτη ακρίβεια τι λουλούδια ήταν αυτά, δεν είναι σε θέση να πουν με
βεβαιότητα αν τοποθετήθηκαν εκεί ως φόρος τιμής για τη νεκρή - κάτι το οποίο θα
μπορούσε να αναγάγει στην... προϊστορία τις ρίζες ενός εθίμου που παρατηρείται
σήμερα σχεδόν σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης.
Η Κόκκινη Κυρία
Το σπήλαιο Ελ Μιρόν
βρίσκεται στην Καντάμπρια, στη Βόρεια Ισπανία. The appearance of part of this pollen,
alongside with the absence of it in other records from other parts of the cave
(pictured), suggest that they did not appear naturally.
Το σπήλαιο Ελ Μιρόν, στην
αυτόνομη περιοχή της Καντάμπρια στη Βόρεια Ισπανία, ήταν γνωστό από το 1903
αλλά επί εννέα και πλέον δεκαετίες έμενε ουσιαστικά στην αφάνεια. Οι
συστηματικές ανασκαφές σε αυτό ξεκίνησαν μόλις το 1996, όμως τα φώτα της
δημοσιότητας ήρθαν δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το 2010, όταν στο βάθος του
ανακαλύφθηκε ένας τάφος που περιείχε ανθρώπινα οστά. Τα οστά αυτά ανήκαν σε μια
γυναίκα και είχαν κοκκινωπό χρώμα - εξ ου και το προσωνύμιο «Κόκκινη Κυρία».
Haematite comes from the Greek for 'blood' and
red ochre (pictured) is often used as a pigment, particularly in cave
paintings. It is not known why the Red Lady was painted, and researchers are
unsure whether her body or clothes were covered in the pigment. But, they have
speculated it was likely a burial ritual.
Η ραδιοχρονολόγηση με
άνθρακα-14 και οι άλλες αναλύσεις έδειξαν ότι η Κόκκινη Κυρία έζησε πριν από
περίπου 18.500 χρόνια, στη λεγόμενη Μαγδαληναία φάση της Ύστερης Ανώτερης
Παλαιολιθικής Περιόδου, πέθανε σε ηλικία 35-40 ετών και τα οστά της έχουν
κόκκινο χρώμα επειδή στην ταφή της είχε χρησιμοποιηθεί ώχρα. Ήταν ενδεχομένως
κάποια σημαντική προσωπικότητα γιατί ο τρόπος με τον οποίο έχει ταφεί δεν
φαίνεται συνηθισμένος.
Anthropologists from the University of New
Mexico said: 'The burial is one of the most complex features of the
Magdalenian record in El Mirón. The corpse was probably tightly flexed in fetal
position [and] seems to have been laid on her left side with her back toward
the block and chest toward the cave wall'.
Κατ' αρχάς, όπως
υπογραμμίζουν οι υπεύθυνοι της ανασκαφής, τάφηκε μέσα στη σπηλιά που την εποχή
εκείνη χρησίμευε στους ανθρώπους ως κατοικία. Επίσης πλάι στον τάφο της βρέθηκε
ένα κομμάτι που έχει πέσει από την οροφή του σπηλαίου και είναι χαραγμένο με
πολλά σύμβολα - οι ειδικοί θεωρούν ότι μάλλον χαράχθηκε την ίδια εποχή που
έγινε η ταφή και ότι σχετίζεται με αυτήν.
Γύρη και σπόρια
The El Mirón site has been excavated 1996 as
part of the by the El Mirón Prehistoric Project including Lawrence Guy Straus
and Manuel González Morales. During the Upper Paleolithic the Magdalenian
culture occupied much of western Europe and spanned from as early as 10,000 BC.
Πέραν των αναλύσεων που
αφορούσαν τα οστά της νεκρής, η Μαρία Χοσέ Ιριάρτε-Τσιαπούσο και ο Αλβαρο
Αριθαμπαλάγα από το Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων μαζί με την Γκλόρια
Κουένκα-Μπεσκός από το Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα - και τα δύο στην Ισπανία -
θέλησαν να διερευνήσουν τις περιβαλλοντικές συνθήκες κατά τις οποίες έγινε η ταφή
της. Για να το κάνουν, ανέλυσαν τη γύρη και τα σπόρια που υπήρχαν στα ιζήματα,
καθώς και τα κατάλοιπα της μικροπανίδας που βρέθηκαν τόσο στον τάφο όσο και στο
υπόλοιπο σπήλαιο.
The cave site of El Mirón is in the Rio Asón
valley of Cantabria, Spain (marked). Its opening is around 850ft (260 metres)
above sea level and the inside is around 100ft (30 metres) deep, 52ft (16
metres wide).
Όπως αναφέρουν στη μελέτη
τους, κατά τη διάρκεια της Κατώτερης Μαγδαληναίας φάσης (16.000-18.000 χρόνια
πριν το σήμερα) στο σπήλαιο Ελ Μιρόν και γενικότερα στην περιοχή της Καντάμπρια
το κλίμα ήταν πολύ ψυχρό και αρκετά ξηρό. Αυτό είχε χαρακτηριστική επιρροή στη
βλάστηση - τα δέντρα, ως επί το πλείστον σημύδες και πεύκα, ήταν αραιά. Ωστόσο
προς το τέλος της Μαγδαληναίας φάσης οι κλιματικές συνθήκες βελτιώθηκαν, με
αποτέλεσμα η δενδροκάλυψη να αυξηθεί σχετικά, περιλαμβάνοντας πλέον και
φουντουκιές. Στο στρώμα στο οποίο βρισκόταν ο τάφος, και μόνο σε εκείνο το
σημείο, οι ερευνητές βρήκαν αυξημένη συγκέντρωση γύρης από μια μόνο οικογένεια
φυτών, γνωστή ως Chenopodiaceae. Η οικογένεια αυτή περιλαμβάνει πολλά είδη (ένα από τα πιο διαδεδομένα
είναι η λουβουδιά ή χηνοπόδιο - Chenopodium album) και πλέον έχει
«συγχωνευθεί» με την οικογένεια των Amaranthaceae, στην οποία ανήκει
μεταξύ άλλων το σπανάκι.
Ολόκληρα λουλούδια
Στην οικογένεια των
Chenopodiacae, η οποία πλέον έχει «συγχωνευθεί» με την οικογένεια των
Amaranthaceae, περιλαμβάνονται πολλά είδη και ένα από αυτά είναι η εικονιζόμενη
λουβουδιά ή χηνοπόδιο (Chenopodium album).
Το γεγονός ότι η γύρη
είναι συγκεντρωμένη όλη στο σημείο της ταφής ενώ η συγκεκριμένη οικογένεια
φυτών δεν εμφανίζεται σε κανένα δείγμα από το ίδιο στρώμα σε άλλα σημεία της
σπηλιάς υποδηλώνει, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ότι τα φυτά αυτά δεν
αποτελούσαν τμήμα της φυσικής βλάστησης του σπηλαίου αλλά τοποθετήθηκαν εκεί
από «ανθρώπινα χέρια». «Έβαλαν ολόκληρα λουλούδια μέσα στον τάφο» εξήγησε σε
δελτίο Τύπου η Μαρία Χοσέ Ιριάρτε. «Αυτή είναι η πιο ισχυρή υπόθεση που
μπορούμε να κάνουμε».
Ωστόσο η ερευνήτρια
πρόσθεσε ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν μπορούμε να ξέρουμε για ποιον
ακριβώς λόγο έγινε η εναπόθεση των λουλουδιών στον τάφο της Κόκκινης Κυρίας.
Αποκλείοντας την πιθανότητα τα συγκεκριμένα φυτά να χρησιμοποιούνταν ως τροφή ή
για θεραπευτικούς σκοπούς, οι επιστήμονες καταλήγουν σε δύο υποθέσεις, χωρίς
όμως να κλίνουν υπέρ της μιας ή της άλλης. «Δεν είναι δυνατόν να πούμε αν τα
λουλούδια τοποθετήθηκαν εκεί για να αποδοθεί μια τελετουργική τιμή στη νεκρή ή
για κάποιον απλούστερο σκοπό, όπως π.χ. να καλυφθεί η δυσοσμία της ταφής»
δήλωσε η κυρία Ιριάρτε.
Πηγή: María-José
Iriarte-Chiapusso, Alvaro Arrizabalaga, Gloria Cuenca-Bescós. The
vegetational and climatic contexts of the Lower Magdalenian human burial in El
Mirón Cave (Cantabria, Spain): implications related to human behavior. Journal of
Archaeological Science, 2015; DOI: 10.1016/j.jas.2015.02.008
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου