Ο Βασιλίσκος ή α του Λέοντα. Regulus is the Lion’s Heart

Ο Βασιλίσκος ή Regulus σε σύγκριση με τον Ήλιο και τον Δία. Regulus is a much larger star than our sun. Image via the Night Sky Guy.

Ο χειρότερος ουρανός όσον αφορά την παρατήρηση των αστεριών είναι ο ουρανός μιας μεγαλούπολης όπως η Αθήνα. Κι όμως υπάρχουν αρκετά άστρα που καταφέρνουν να λάμπουν στον ουρανό της νυχτερινής Αθήνας.

Έτσι, αν κοιτάξουμε στον ουρανό δυτικά μια δυο ώρες μετά τη δύση του ήλιου, είναι εύκολο να εντοπίσουμε την Αφροδίτη – πρόκειται για το λαμπερότερο ουράνιο σώμα μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη. Κοντά στην Αφροδίτη φαίνεται ένα δεύτερο αρκετά λαμπερό άστρο – όχι όμως όσο η Αφροδίτη. Πρόκειται για τον πλανήτη Δία.

Σχετικές θέσεις Βασιλίσκου (α Λέοντα), Δία και Αφροδίτης (11 Ιουνίου, 10 μμ περίπου).

Αυτές τις μέρες (αρχές μέχρι μέσα Ιουνίου, κατά τις 10 μμ περίπου)  στη νοητή ευθεία που ορίζουν οι δυο πλανήτες φαίνεται ο Βασιλίσκος ή το άστρο α του Λέοντος.

Regulus and Leo I dwarf galaxy. Image Credit: Russell Croman.

Ο Βασιλίσκος, γνωστός διεθνώς με τη λατινική ονομασία Regulus, είναι ο φωτεινότερος αστέρας στον αστερισμό Λέοντα και ένας από τους φωτεινότερους στο βόρειο ημισφαίριο του ουρανού. Απέχει από τη Γη 77,5 έτη φωτός.

Βρείτε τη θέση του Βασιλίσκου σε σχέση με την Αφροδίτη και τον Δία χρησιμοποιώντας την εφαρμογή http://neave.com/planetarium/app/.

Ο Βασιλίσκος είναι τριπλός αστέρας, με αμυδρούς συνοδούς που σχηματίζουν διπλό σύστημα (B και C). Η απόσταση μεταξύ των B και C είναι 15 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα και περιφέρονται περί το κοινό τους κέντρο μάζας μία φορά κάθε 2.000 γήινα έτη. Η απόσταση μεταξύ του συστήματος αυτού και του κυρίως Βασιλίσκου (Regulus A) ανέρχεται σε 630 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα και το σύστημα BC περιφέρεται περί τον A μία φορά κάθε 130.000 και πλέον γήινα έτη.

Το πεπλατυσμένο σχήμα του Βασιλίσκου. Η διακεκομμένη γραμμή είναι ο άξονας περιστροφής του.

Ο Βασιλίσκος ή α Λέοντα ανήκει στον αστερισμό του Λέοντα, τον 5^ο αστερισμό του ζωδιακού κύκλου και οι αρχαίοι Έλληνες τον ονόμαζαν Καρδιά του Λέοντα. Ο Ίπαρχος το ονομάζει «μόνον ο εν τη καρδία», ενώ ο Πτολεμαίος, επειδή ήταν βασιλικό άστρο, το ονόμασε Βασιλίσκο (μετάφραση του οποίου είναι η ονομασία Regulus, που του δόθηκε από τον Κοπέρνικο).

Regulus photographed with digital camera via Wikimedia Commons.

Οι αρχαίοι Πέρσες θεωρούσαν τον Βασιλίσκο ως τον αρχηγό των 4 βασιλικών άστρων, των 4 δηλαδή φυλάκων του ουρανού, που καθένα κυβερνούσε το ¼ της ουράνιας σφαίρας. Αυτά ήταν: ο Βασιλίσκος (α Λέοντα), ο Λαμπαδίας (α Ταύρου), ο Αντάρης (α Σκορπιού) και η Φομαλχώ (α Νότιου Ιχθύος).

Για τους αρχαίους Αιγυπτίους ο αστερισμός του Λέοντα ήταν ιερός, γιατί οι ευεργετικές πλημμύρες του Νείλου συνέπιπταν με την είσοδο του Ήλιου στον αστερισμό αυτό. Ο Ήλιος διέρχεται από το ζώδιο του Λέοντα τον Ιούλιο. Γι’ αυτόν το λόγο το λιοντάρι θεωρείται το έμβλημα του καύσωνα.

The constellation Leo, with the star Regulus at its heart, as depicted on a set of constellation cards published in London c.1825. Image via Wikimedia Commons.

Ο ζωδιακός αστερισμός του Λέοντα αναφερόταν από τον Πτολεμαίο και βρίσκεται Δυτικά της Παρθένου και των Θηρευτικών Κυνών. Περιλαμβάνει 81 άστρα, από 1ο μέχρι 6ο μέγεθος (το λαμπρότερο άστρο του είναι ο α Λέοντα ή Βασιλίσκος). Από τους αρχαϊκούς χρόνους ο Λέοντας ήταν έμβλημα δύναμης και μεγαλείου. Από το γεγονός αυτό οι αρχαίοι αστρολόγοι θεωρούσαν ότι όσοι γεννιούνται κάτω από την επίδρασή του έχουν εξασφαλισμένη δόξα και δύναμη.

Πηγές: wikipedia – earthsky.org – «Τα άστρα και οι μύθοι τους – Εισαγωγή στην ουρανογραφία», Στράτος Θεοδοσίου – Μάνος Δανέζης, εκδόσεις Δίαυλος.