Όταν
οι μακρινοί μας πρόγονοι κατάφεραν να βρουν τρόπο να κόβουν την τροφή τους σε
μικρότερα κομμάτια πυροδότησαν την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Άλλαξε την ανατομία
του προσώπου και εγκεφάλου ενώ διευκόλυνε την κατανάλωση θρεπτικής τροφής. A
recreation of how early humans managed to eat a diet of meat hundreds of
thousands of years before they had fire to cook it with, shows an ingenious use
of tools to cut down on chewing time. Simple stone tools may have allowed early Homo to
start eating meat and root vegetables, even before cooking became common. Credit: The Natural History
Museum/Alamy
Το
μάσημα του ωμού κρέατος σε κομματάκια μετά την εφεύρεση των λίθινων εργαλείων
είναι ο καθοριστικός παράγοντας που διευκόλυνε την κατανάλωση θρεπτικής τροφής,
σμίκρυνε το πρόσωπο και τα δόντια των προγόνων μας και, τελικά, μέσα από αυτήν
την αλλαγή στην ανατομία του προσώπου, διευκόλυνε την εξέλιξη της ανθρώπινης
γλώσσας και του εγκεφάλου.
Το
μασούλημα
Humans have evolved
to have much smaller teeth than apes because they no longer have to chew food
so much.
Στο
παραπάνω συμπέρασμα κατέληξε μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, σύμφωνα
με την οποία δεν ήταν το μαγείρεμα ο παράγοντας-κλειδί για την ανθρώπινη
εξέλιξη (όπως προτείνουν πολλοί ειδικοί), αλλά το πιο εύκολο...μασούλημα του
κομμένου ωμού κρέατος σε σχέση με τα ωμά φυτά.
Chimpanzee skull
(top), A. afarensis jaws (center) and human jaws. It's likely that tool use and
meat-eating reduced the evolutionary pressure to have big, powerful jaws and
sharp teeth, the researchers behind a new Nature study say. Credit: John Reader/Science Source
Έτσι,
οι άνθρωποι έπαψαν να περνάνε όλη τη μέρα τους μασουλώντας, όπως κάνουν μέχρι
σήμερα οι στενότεροι συγγενείς μας, οι χιμπατζήδες που μασάνε τουλάχιστον έξι
ώρες. Συγκριτικά, οι σημερινές πρωτόγονες ανθρώπινες φυλές μασάνε περίπου το 5%
της μέρας (1.2 ώρες), ενώ οι πολιτισμένοι μερικά μόνο λεπτά μέσα στο 24ωρο (με εξαιρέσεις
βεβαίως!).
Η
μελέτη
Stone Age hunters
track a Glyptodon, a species that was eventually hunted to extinction. Credit: Heinrich Harder/Wikimedia
Ερευνητές
του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, με επικεφαλής τον καθηγητή εξελικτικής
ανθρωπολογίας Ντάνιελ Λίμπερμαν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό
«Nature»,
εκτιμούν ότι το μαγείρεμα εμφανίσθηκε πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια και έγινε
συνήθεια περίπου πριν από 500.000 χρόνια.
Όμως
ήδη πριν από τουλάχιστον δύο εκατομμύρια χρόνια ο «Όρθιος Άνθρωπος» (Homo erectus) είχε
αναπτύξει μικρότερα σαγόνια και δόντια, πιο αδύναμους μυς για μάσημα της τροφής
και μικρότερο έντερο για την πέψη. Θεωρείται σίγουρο ότι πριν από 2.5 εκατ.
χρόνια οι πρόγονοί μας έτρωγαν συχνά ωμό κρέας.
Όλες
αυτές οι αλλαγές, κατά τη νέα μελέτη, μπορούν να αποδοθούν στο ότι κάποια
στιγμή οι άνθρωποι άρχισαν να τρώνε μικρότερες ποσότητες πιο θρεπτικού φαγητού.
Και αυτό -πολύ πριν το μαγείρεμα της τροφής- κατέστη δυνατό, επειδή οι πρόγονοί
μας κατάφεραν, με τη βοήθεια των εργαλείων, να κόβουν σε κομμάτια το ωμό κρέας
και έτσι να μασάνε μικρότερες μπουκιές και πιο εύκολα. Επίσης, με τα εργαλεία
τους και το...κοπάνημα μπορούσαν να κάνουν μια υποτυπώδη επεξεργασία των φυτών.
Τα
πειράματα
Our ancestors had
much larger jaws which would have made language difficult.
Οι
ερευνητές επιβεβαίωσαν τη θεωρία τους κάνοντας πειράματα
συγκριτικού...μασουλήματος, βάζοντας εθελοντές να μασάνε ωμό κρέας κατσίκας
(που είναι πολύ σκληρό) ή ωμά λαχανικά (καρότα, παντζάρια, γλυκοπατάτες).
Ηλεκτρόδια με αισθητήρες στο πρόσωπο των εθελοντών κατέγραφαν τη μϋική δύναμη
που κατέβαλαν για να μασήσουν.
Αποδείχθηκε
ότι η ωμή κατσίκα απαιτεί 39% λιγότερο μάσημα και 46% λιγότερη μυική δύναμη,
από ό,τι το μάσημα των ωμών λαχανικών. Όταν όμως το κρέας κοβόταν σε μικρά
κομματάκια, τα πράγματα βελτιώνονταν ακόμη περισσότερο υπέρ του κρέατος.
Σύμφωνα
με την μελέτη, αν το ένα τρίτο της διατροφής των προγόνων μας αποτελείτο από
κομματάκια ωμού κρέατος και τα δύο τρίτα από κοπανημένα φυτά, οι προϊστορικοί
άνθρωποι θα χρειάζονταν να μασάνε 17% λιγότερο συχνά και 26% λιγότερο δυνατά.
Όπως
είπε ο Λίμπερμαν, «το κρέας απαιτεί
μικρότερη μυϊκή δύναμη για το μάσημά του ανά θερμίδα από ό,τι τα σκληρά φυτά
που θα υπήρχαν στην εποχή των προγόνων μας. Η αναποτελεσματικότητα των δοντιών
να κόψουν το ωμό κρέας θα είχε περιορίσει την κατανάλωσή του, ώσπου εφευρέθηκαν
τα εργαλεία πριν από περίπου 3,3 εκατομμύρια χρόνια».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου