Οι επιγραφές του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. The inscriptions of the Antikythera Mechanism

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων μελετήθηκε με σύγχρονες απεικονιστικές τεχνικές. Detail of the inscriptions on the Antikythera mechanism.

Tη συνολική ανάγνωση των επιγραφών του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, αποτέλεσμα διεθνούς ερευνητικής προσπάθειας κατά τα δέκα τελευταία χρόνια, θα παρουσιάσει η Ομάδα Μελέτης του Μηχανισμού σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί σήμερα, Πέμπτη 9 Ιουνίου στις 7.30 μ.μ., στην Ιστορική Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Λασκαρίδη (2ας Μεραρχίας 36 και Ακτής Μουτσοπούλου, Πειραιάς). Συνδιοργανωτές της εκδήλωσης είναι το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, η Ομάδα Μελέτης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και οι εκδότες του διεθνούς διεπιστημονικού περιοδικού «Almagest», στο οποίο δημοσιεύονται τα αποτελέσματα της έρευνας.

Το κοινό θα έχει για πρώτη φορά την ευκαιρία να πληροφορηθεί απευθείας από τους ειδικούς το ακριβές περιεχόμενο των επιγραφών που βρίσκονται στο εσωτερικό του μηχανισμού.

Η ολοκληρωμένη ανάγνωση των σωζόμενων θραυσμάτων του Μηχανισμού προσφέρει νέες δυνατότητες ερμηνείας (φωτ.: Antikythera Mechanism Research Project, Niels Bos, Bayerische Staatsbibliothek, Rehmiana III 9).

Ήδη από την ανακάλυψη των θραυσμάτων του Μηχανισμού το 1902, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, οι πρώτες λέξεις που διαβάστηκαν –«Αφροδίτη» και «Ηλίου ακτίνα»– ανέδειξαν την αστρονομική χρήση του αντικειμένου.

Στην πρώτη αρχαιολογική δημοσίευση είχαν αποκρυπτογραφηθεί περίπου 600 χαρακτήρες. Μέχρι τη δεκαετία του 1970 είχαν διαβαστεί περίπου 923 χαρακτήρες, ενώ η πρώτη δημοσίευση της Ομάδας Μελέτης του Μηχανισμού, το 2006, υπερδιπλασίασε το πλήθος των χαρακτήρων, ανεβάζοντάς το στους 2.160. Σταδιακά αποκαλυπτόταν έτσι ο ρόλος των επιγραφών ως ενός είδους συνοδευτικού εγχειριδίου που σχετίζεται με τη λειτουργία του οργάνου και με τις αστρονομικές γνώσεις που αυτό εμπεριέχει.

Fragment C, front, part of the parapegma (calendar of risings and settings of constellations). Interlinear spacing about 4.8mm.

Ξ̣         ΠΛΕΙΑΣ ΕΠΙΤ̣ΕΛΛΕΙ ΕΩΙΑ̣

Ο         ΥΑΣ ΕΠΙΤΕΛΛΕΙ ΕΩΙΑ

Π         ΔΙΔΥΜΟΙ ΑΡΧΟΝΤΑΙ ΕΠΙΤΕ̣

Ρ          ΑΕΤΟΣ ΕΠΙΤΕΛΛΕΙ ΕΣΠΕΡ

Σ         ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ ΔΥΝΕΙ ΕΩΙ̣ΟΣ

Η νέα και ολοκληρωμένη ανάγνωση των σωζόμενων θραυσμάτων του Μηχανισμού ανέβασε τον αριθμό των χαρακτήρων στους 3.400 προσφέροντας επίσης καλύτερη ποιότητα ανάγνωσης και νέες δυνατότητες ερμηνείας: πλέον, ολόκληρες προτάσεις και πολλοί νέοι αριθμοί βοηθούν στην αποκωδικοποίηση των λειτουργιών του μηχανισμού.

Antikythera mechanism

Έτσι, δεν χωρεί πια καμιά αμφιβολία ότι ο Μηχανισμός δημιουργήθηκε τον 1ο π.Χ αιώνα και πως τα 30 γρανάζια του επιτρέπουν αφενός την αναπαράσταση της κίνησης των ουρανίων σωμάτων και αφετέρου δημιουργούν ένα ημερολόγιο το οποίο επιτρέπει την πρόβλεψη των εκλείψεων. Τέλος, οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι επιγραφές του μηχανισμού (οι οποίες αποτελούν ένα είδος συνοδευτικού εγχειριδίου που σχετίζεται με τη λειτουργία του οργάνου και με τις αστρονομικές γνώσεις που αυτό εμπεριέχει), ανήκουν σε δύο συγγραφείς, γεγονός που είναι δηλωτικό της ύπαρξης εργαστηρίων τα οποία ασχολούνταν με τη δημιουργία τέτοιων αντικειμένων.

The “Aikaterini Laskaridis Foundation”, the publishers of the international interdisciplinary journal “Almagest” and the Antikythera Mechanism Research Project organize the first international presentation of the publication – special issue of “Almagest”, at the Historic Library of the "Aikaterini Laskaridis Foundation", II Merarchias Str. & Aktis Moutsopoulou, Piraeus.

Πρώτο το ελληνικό κοινό θα έχει την ευκαιρία να μάθει για το αστρονομικό ημερολόγιο του Μηχανισμού και για το πώς αυτό συνδέεται με τους τόπους καταγραφής των αστρονομικών φαινομένων, για το πρωτότυπο και ανερμήνευτο μέχρι σήμερα σύστημα πρόγνωσης εκλείψεων, για το πλήρες πλανητάριο που έδειχνε τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων, αλλά και για τα αποκρυπτογραφημένα ημερολόγια που ίσως μας δώσουν νέα στοιχεία για τον τόπο κατασκευής και χρήσης του μοναδικού αυτού μηχανήματος. Η τελευταία ομιλία της εκδήλωσης θα επικεντρωθεί στη σχέση των επιγραφών του Μηχανισμού με τους αρχαίους μηχανικούς, ένας από τους οποίους πιθανώς να ήταν και ο κατασκευαστής της περίπλοκης αυτής συσκευής.

Οι επιγραφές του Μηχανισμού των Αντικυθήρων παρουσιάζονται σε ειδικό τεύχος του περιοδικού «Almagest».

Η πληρότητα της νέας αυτής ανάγνωσης, και ενώ η ενάλια αρχαιολογική έρευνα στα Αντικύθηρα είναι σε εξέλιξη, δίνει στοιχεία για τα μηχανικά τμήματα του Μηχανισμού και για τις επιγραφές που δεν έχουν βρεθεί ακόμη, αλλά παραμένουν εδώ και πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια στο βυθό της θάλασσας των Αντικυθήρων. Η αναζήτησή τους συνεχίζεται από τους αρχαιολόγους-δύτες στο πλαίσιο της αποστολής της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, η οποία στηρίζεται μεταξύ άλλων από το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη και την ελβετική ωρολογοποιία Hublot.