Υπόγεια λουλούδια μιμούνται τα μανιτάρια. Weird ‘underground’ flower has evolved to look like a mushroom

Απαντήσεις για το μυστηριώδες φαινόμενο που προβληματίζει τους βιολόγους εδώ και καιρό. Τα υπόγεια λουλούδια της μιμούνται τα μανιτάρια για να προσελκύσουν «μανιταροφάγες» σκνίπες οι οποίες μεταφέρουν τη γύρη από φυτό σε φυτό. Blooming complex. The mysterious flowers of Aspidistra elatior are found on the southern Japanese island of Kuroshima. Until recently, scientists thought that  A. elatior  had the most unusual pollination ecology among all flowering plants, being pollinated by slugs and amphipods. However, direct observation of their ecosystem has revealed that they are mainly pollinated by fungus gnats, probably thanks to their resemblance to mushrooms. Credit: Garden World Images Ltd/Alamy Stock Photo

Ένα φυτό του οποίου τα λουλούδια ανθίζουν μέσα στο έδαφος προβληματίζει εδώ και καιρό τους βιολόγους καθώς δεν γνωρίζουν πώς ακριβώς γίνεται η επικονίαση ώστε να εξασφαλιστεί ο πολλαπλασιασμός του. Το μυστήριο της ασπιδίστρας (Aspidistra elatior) φαίνεται ότι βρήκε τελικά τη λύση του. Ιάπωνες επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η διαιώνισή της επιτυγχάνεται με ένα αριστοτεχνικό εξελικτικό «μασκάρεμα». Τα υπόγεια λουλούδια της μιμούνται τα μανιτάρια για να προσελκύσουν «μανιταροφάγες» σκνίπες οι οποίες μεταφέρουν τη γύρη από φυτό σε φυτό.

The forest floor of Kuroshima covered in Aspidistra elatior plants . Credit: Kobe University

Οι υποψήφιοι «μεταφορείς» της γύρης από τα χωμένα στο χώμα και στα σαπισμένα φύλλα λουλούδια της ασπιδίστρας που είχαν προτείνει ως τώρα οι βιολόγοι ήταν τα οστρακοειδή και τα γαστερόποδα που ζουν στο έδαφος (όπως οι λείμακες) καθώς και τα κολέμβολα, εξάποδα αρθρόποδα που μοιάζουν με έντομα. Για να δουν τι ακριβώς συμβαίνει ο Κένζι Σουετσούγκου από το Πανεπιστήμιο του Κόμπε και ο Μασαχίρο Σουεγιόσι από το Ινστιτούτο Δασοπονίας και Δασικών Προϊόντων στην Τσουκούμπα της Ιαπωνίας πήγαν στο νησί Κουροσίμα, όπου το συγκεκριμένο φυτό είναι πολύ διαδεδομένο, ώστε να το μελετήσουν σε άγρια κατάσταση. «Κανείς δεν είχε κάνει άμεσες παρατηρήσεις στο φυσικό του περιβάλλον» δήλωσε ο κ. Σουετσούγκου στο περιοδικό «New Scientist».

A species of fungus gnat that visits A. elatior. Large amounts of A. elatior pollen grains are attached to its body. Credit: Kobe University

Επί δυο χρόνια οι ερευνητές κατέγραψαν ποιοι ήταν οι «επισκέπτες» των φυτών και μέτρησαν πόσα από αυτά έβγαζαν τους περισσότερους σπόρους κάθε φθινόπωρο. Όπως είδαν, παρά το γεγονός ότι πολλά είδη επισκέπτονταν τις ασπιδίστρες, οι καλύτεροι επικονιαστές ήταν τελικά οι σκνίπες των μανιταριών. Τα έντομα αυτά, τα οποία τρέφονται με μανιτάρια, έκαναν πολλές βόλτες στα πέταλα των λουλουδιών και τα λουλούδια τα οποία επισκέπτονταν συχνότερα ήταν εκείνα που έβγαζαν τους περισσότερους σπόρους. Επίσης, όπως παρατήρησαν οι επιστήμονες, μετά τις επισκέψεις στα λουλούδια της ασπιδίστρας, το σώμα των σκνιπών ήταν καλυμμένο σε πολύ μεγάλο βαθμό με κόκκους γύρης.

Aspidistra elatior flower blooming half-buried in the earth. Credit: Kobe University

Όπως αναφέρουν οι ιάπωνες ερευνητές στο σχετικό άρθρο τους στην επιθεώρηση «Ecology», προκειμένου οι ασπιδίστρες να εξασφαλίσουν τη γονιμοποίησή τους και τη διαιώνιση του είδους τους, εξέλιξαν τα άνθη τους έτσι ώστε να μιμούνται τα μανιτάρια. Με αυτόν τον τρόπο ξεγελούν και προσελκύουν τις πεινασμένες σκνίπες, οι οποίες μπορεί μεν να φεύγουν τελικά με άδειο στομάχι, όμως επιτελούν το έργο τους ως επικονιαστές. Αυτός είναι ο λόγος, υποστηρίζουν, για τον οποίο τα λουλούδια της ασπιδίστρας (τα οποία είναι σαρκώδη και μυρίζουν μούχλα) είναι σχεδόν υπόγεια: χώνονται βαθιά στο χώμα ώστε να μοιάζουν ακόμη περισσότερο με μανιτάρια.

Το μοναδικό άλλο φυτό με υπόγεια λουλούδια που είναι γνωστά ως τώρα στον πλανήτη είναι οι ορχιδέες Rhizanthella της Αυστραλίας. Τα άνθη τους μοιάζουν πολύ με αυτά της ασπιδίστρας και οι επιστήμονες θεωρούν ότι μάλλον έχουν ακολουθήσει ανεξάρτητα ανάλογους εξελικτικούς μηχανισμούς για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους.

Πηγές: Kenji Suetsugu et al. Subterranean flowers of Aspidistra elatior are mainly pollinated by not terrestrial amphipods but fungus gnats, Ecology (2017). DOI: 10.1002/ecy.2021 - http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=1500179234