Léonard de Vinci, Etude de têtes grotesques, 1490. Τα πρόσωπα που δείχνουν κυριαρχία, απειλή και αξιοπιστία είναι
εκείνα που καταγράφει πρώτα ο ανθρώπινος εγκέφαλος, σύμφωνα με νέα μελέτη. Hebrew
University researcher discovers dominance and threat top the list of faces a
brain will quickly register within a crowd.
Φανταστείτε
ότι περπατάτε σε έναν πολυσύχναστο δρόμο. Υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι γύρω
σας. Καθώς προχωράτε μέσα στο πλήθος ο εγκέφαλός σας παρατηρεί κάποια πρόσωπα
αλλά αγνοεί τα υπόλοιπα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιες είναι οι διεργασίες που
προσδιορίζουν ποια πρόσωπα «επιλέγει» να... δει ο εγκέφαλός μας και ποια αφήνει
να χαθούν στο φόντο;
Κυριαρχία,
απειλή, αξιοπιστία
Imagine you're
walking down a busy street like Times Square in New York. There are tons of
people around. As you make your way through the crowd, your brain notices
several faces but ignores the rest. Why is that? What are the processes that
determine which faces our brain 'chooses' to see and those it allows to fade
into the background? Researchers observed that the facial dimensions that were
most quickly registered by participants were ones that indicated power and
dominance. Credit: Hebrew University
Μια
νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature Human Behavior» από
ερευνητές του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ (HUJI) και του Πανεπιστημίου Πρίνστον στο Νιου
Τζέρσεϊ των ΗΠΑ δείχνει πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τα ανθρώπινα πρόσωπα. Η
μελέτη αυτή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μέσα στο πλήθος ο ασυνείδητος νους
επιλέγει δύο τύπους προσώπων για να δει συνειδητά: εκείνα που εκπέμπουν
κυριαρχία και απειλή και, σε μικρότερο βαθμό, εκείνα που εκπέμπουν αξιοπιστία.
Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Ραν Χασίν του HUJI διεξήγαγε έξι πειράματα σε 174
συμμετέχοντες. Στα πειράματα αυτά οι ερευνητές εξέθεσαν τους εθελοντές σε 300
σετ εικόνων που εναλλάσσονταν πολύ γρήγορα. Το ένα μάτι των συμμετεχόντων
εξετίθετο σε εικόνες ανθρώπινων προσώπων ενώ το άλλο μάτι σε γεωμετρικά
σχήματα. Στη συνέχεια ζητήθηκε από τους εθελοντές να πατούν ένα πλήκτρο σε
υπολογιστή αμέσως μόλις έβλεπαν ένα ανθρώπινο πρόσωπο. Εξαιτίας αυτού του
«κυκεώνα» ερεθισμάτων ο ασυνείδητος νους χρειαζόταν μερικά δευτερόλεπτα ώστε να
αντιληφθεί ότι βλέπει πρόσωπο και στη συνέχεια να «μεταφέρει» αυτή την εικόνα
στον συνειδητό εγκέφαλο για επεξεργασία. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι πιο
γρήγορα καταγράφονταν από τον εγκέφαλο των εθελοντών τα πρόσωπα που μαρτυρούσαν
δύναμη και κυριαρχία.
Ο
νοητικός αλγόριθμος
Experimental
paradigm and examples of stimuli. Credit: Hebrew University
«Στην περιπλάνησή του στον κόσμο ο
ασυνείδητος νους μας έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ δύσκολο καθήκον: να
αποφασίσει ποια ερεθίσματα αξίζουν συνειδητή προσοχή και ποια όχι» εξηγεί ο
καθηγητής Χασίν και προσθέτει: «Ο
νοητικός αλγόριθμος που ανακαλύψαμε δίνει καθαρά προτεραιότητα στην κυριαρχία
και στην πιθανή απειλή. Κυριολεκτικώς είδαμε την ταχύτητα με την οποία οι
συγκεκριμένες εικόνες "έσπαζαν" τα σύνορα του ασυνείδητου και
καταγράφονταν στο συνειδητό με κάθε πάτημα του κουμπιού».
Την
τελευταία δεκαετία ο δρ Χασίν έχει επικεντρώσει την έρευνά του στο ανθρώπινο
ασυνείδητο κυρίως σε ό,τι αφορά τη λήψη αποφάσεων, τη μνήμη, την κινητοποίηση
και τον σχηματισμό άποψης. «Η νέα αυτή
μελέτη ρίχνει φως στις ασυνείδητες διεργασίες που οδηγούν στον σχηματισμό της
συνείδησης. Οι διεργασίες αυτές είναι δυναμικές και συχνά βασίζονται σε
προσωπικά κίνητρα. Υποθετικά, αν κάποιος ψάχνει για σύντροφο, ο εγκέφαλός του
"βλέπει" τα πρόσωπα διαφορετικά από κάποιον άλλον που βρίσκεται ήδη
σε σχέση. Ασυνείδητα, ο εγκέφαλός του δίνει προτεραιότητα στα πρόσωπα των εν
δυνάμει συντρόφων σε σύγκριση με τα υπόλοιπα πρόσωπα των ανθρώπων γύρω του. Το
ίδιο πιθανώς συμβαίνει και σε άλλες περιπτώσεις, όπως όταν κάποιος θέλει να
αποφύγει τον κίνδυνο. Τα μάτια του επιλέγουν ορισμένα "απειλητικά"
πρόσωπα από το πλήθος και προσπαθούν να τα αποφύγουν» σημειώνει ο
επικεφαλής της μελέτης.
Ελπίδα
για αυτισμό και διαταραχή μετατραυματικού στρες
Ο
καθηγητής ελπίζει ότι τα ευρήματα αυτά θα ανοίξουν τον δρόμο της καλύτερης
κατανόησης διαταραχών όπως ο αυτισμός και η διαταραχή μετατραυματικού στρες. «Ίσως είναι πιθανό να εκπαιδεύσουμε τους
ανθρώπους να μην αντιλαμβάνονται κάποια στοιχεία του προσώπου των άλλων ως
απειλητικά - κάτι τέτοιο θα ήταν πολύτιμο για άτομα που πάσχουν από διαταραχή
μετατραυματικού στρες ή από κατάθλιψη. Θα μπορούσαμε επίσης να εκπαιδεύσουμε
άτομα με αυτισμό ώστε να δείχνουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα κοινωνικά
ερεθίσματα» καταλήγει ο δρ Χασίν.
Πηγές: Yaniv
Abir, Asael Y. Sklar, Ron Dotsch, Alexander Todorov, Ran R. Hassin. The
determinants of consciousness of human faces. Nature Human
Behaviour, 2017; DOI: 10.1038/s41562-017-0266-3 - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=928881
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου