Δήμητρα Μήττα, «Με λένε Αλόπη »*

 Oleksandr Murashko (1875–1919), Girl with a Red Hat (1902-03), oil on canvas, 80 x 65 cm, National Art Museum of Ukraine Національний художній музей України, Kyiv, Ukraine. Wikimedia Commons.

Με λένε Αλόπη. Είμαι σίγουρη πως δεν έχετε ακούσει ποτέ το όνομά –φρόντισαν να το εξαφανίσουν, μαζί και μένα. Δεν έχω καν τάφο. Κι αν είχα, επάνω θα ήταν γραμμένο μόνο το όνομα, Αλόπη, όχι το επίθετο. Μπορεί μόνο ένα Άλφα. Ή τίποτε. Μη φανταστείτε πως ήμουν κάποιο έκθετο παιδί χωρίς οικογένεια, απλώς οι δικοί μου ντρέπονταν για μένα. Και με το δίκιο τους. Δεν υπάρχει ασχήμια που να μην έκανα, κανόνας που να μην καταπάτησα, τις αρχές και τις αξίες που έμαθα από τη συνετή μου μητέρα, τον άξιο πατέρα μου που πλούτισε ξεκινώντας από το μηδέν, κομματάκι κλέβοντας, κομματάκι αδικώντας, κυρίως τους ξένους, αυτούς που είχε υποστατικούς στα κτήματα με τις φράουλες. Όμως έκανε φιλανθρωπίες, φανερά και επώνυμα. Καλός άνθρωπος.

Edouard Manet, Strawberries, Oil on canvas, 8 3/8 x 10 1/2 in. (21.3 x 26.7 cm), ca. 1882

Τι νόστιμες που ήταν εκείνες οι φράουλες που μας έφερνε στο σπίτι ο νεαρός εργάτης με το υπέροχο από τον ήλιο μαύρισμα, κυρίως εκείνες που έβαζε σε ένα ξεχωριστό πλεχτό καλάθι, στολισμένο με κορδέλες... Να πω την αλήθεια, δεν ξέρω αν ήταν οι φράουλες εύγευστες ή τις έκαμνε ο μεταφορέας τους. Λαχτάρησα στη ματιά του, ίδρωσα στο πέρασμά του, μούσκεψα στην καλημέρα του. 

Edward Burne-Jones (1833–1898), Phyllis and Demophoon (1870), boolour and watercolour with gold medium and gum arabic on composite layers of paper on canvas, 47.5 x 93.8 cm, Birmingham Museum and Art Gallery, Birmingham, England. Wikimedia Commons.

Πότε κυλιστήκαμε στο χώμα πάνω στις φραουλιές που έλιωσαν κάτω από την πίεση των κορμιών μας; Πότε ήταν που κοκκινίσαμε από τις φράουλες που σφίγγαμε στη χούφτα μας και τις απλώναμε ο ένας στο κορμί του άλλου; Δεν ξεχώριζε ο χυμός από το αίμα που κύλησε στη γη –το χώμα ρούφηξε την παρθενικότητά μου.

Carolus-Duran (1837–1917), The Kiss (1868), oil on canvas, dimensions not known, Palais des Beaux-Arts de Lille, Lille, France. Wikimedia

Πόσες φορές συναντηθήκαμε; Πόσες φορές καταστρέψαμε φραουλιές; Αυτό νομίζω δεν μου συγχώρησε η μητέρα, η οποία σύντομα κατάλαβε τι γινόταν και πού. «Εκεί πήγατε και βγάλατε τα μάτια σας πανάθεμά σε;» Τη φράση αυτή τη συνόδευε ένας αναστεναγμός που δεν τον καταλάβαινα ακριβώς. Πάντως, κρυφά έβαλε εργάτες να καλύψουν τις τρύπες ανάμεσα στα φυτά, να μη φαίνεται ότι κάτι είχε συμβεί εκεί. Να μην το καταλάβει ο Πατέρας.

Ford Madox Brown (1821–1893), Take your Son, Sir! (1851-52), oil on canvas, 70.5 x 38.1 cm, The Tate Gallery (Presented by Miss Emily Sargent and Mrs Ormond in memory of their brother, John S. Sargent), London. © The Tate Gallery and Photographic Rights © Tate (2016), CC-BY-NC-ND 3.0 (Unported)

Έμεινα έγκυος. Δηλαδή, εγώ δεν κατάλαβα τίποτε, η μάνα μου το κατάλαβε. «Καλά, χαζή είσαι; Δεν πρόσεχες;» σύριξε μέσα στο αυτί μου. Μα τι έπρεπε να προσέξω; Πάντως, στάθηκε καλή μαζί μου –«τώρα θα τα διορθώσουμε τα πράγματα»–, δεν κατάλαβα τι έπρεπε να διορθώσουμε αλλά για να το λέει η μάνα... Έκανε το κάθε τι για να πέσει το παιδί –ό,τι της είχε διδάξει και η δική της μάνα–, πονούσα βέβαια, αλλά «έτσι είναι παιδί μου, φυσικό είναι» και «άντε καλέ που πονάς, η ιδέα σου είναι», «να δεις που όλα θα περάσουν και μετά θα παντρευτείς ένα καλό παλληκάρι και θα κάνεις παιδιά...». Αυτό που κουβαλούσα δεν έκαμνε για παιδί; 

Carl Larsson,  Little Red Riding Hood, 1881

Στάθηκε καλή με το παιδάκι που πεισματικά επέμενε να γεννηθεί, ήταν και θεοσεβούμενη η μάνα, πώς να σκοτώσει ένα ζωντανό πλάσμα; Αμαρτία. Το άφησε στο δάσος. Ε, όλο και κάποιος θα περνούσε και θα το λυπόταν, όλο και κάποιο θεριό θα το θήλαζε ή θα το έτρωγε, όλο και η καλή τύχη θα έκαμνε αυτό το παιδί να πεθάνει από ασιτία και αφυδάτωση, από το κρύο ή ζέστη. Τόσα και τόσα παιδιά είχαν παρόμοια τύχη, γιατί όχι και αυτό; 

Έλα όμως που κάποιοι την είδαν, τα σφύριξαν στον πατέρα μου κι εκείνος, «για την τιμή της οικογένειας», έτσι είπε, μη μπορώντας και μη θέλοντας να κάνει διαφορετικά, σκότωσε το παιδί –σιγά τη δυσκολία...–, σακάτεψε τη μάνα που του κράτησε ένα τέτοιο μυστικό –«η σκρόφα»–, κι εμένα μου έκανε τη χάρη να με αφήσει να ζήσω, δίπλα του, πάνω του, από κάτω, στα τέσσερα πεσμένη –μάρτυράς μου η  μάνα μου αν λέω ψέματα. 

Ferdinand Hodler (1853–1918), Portrait of Berthe Jacques, the Artist’s Wife (1894), oil on canvas, 33.5 × 28 cm, Private collection. Wikimedia Commons.

Να ’ναι καλά ο άνθρωπος που μ’ άφησε και έζησα και μου έδωσε την ευκαιρία να μετανιώνω κάθε στιγμή για τον έρωτα που ένιωσα, να ζητώ έλεος και να θεωρώ ευλογία τις τιμωρίες που μου επέβαλε. Με ταπεινότητα δέχομαι τις αγωνίες μου και δεν ξεχνώ στις προσευχές μου να καταριέμαι εκείνον τον ωραίο μαυρισμένο και αυτόν τον άλλον τον σιχαμένο τον θεό, τον Έρωτα. Να πάνε στο διάβολο και οι δυο. Και μάρτυς μου ο πατέρας, δεν έβαλα φράουλα στο στόμα μου από τότε. Ευλογητός Αυτός που με λυτρώνει. 

 Δήμητρα Μήττα

Σημείωση: Το διήγημα περιλαμβάνεται στο ημερολόγιο της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για το έτος 2023 με τον γενικό τίτλο Βία κατά των γυναικών. (Εκδόσεις Ρώμη)

Earlom, Richard, Η Αλόπη και ο Ιπποθόωντας, 1787, χαρακτικό. Η Έμα Χάμιλτον ως Αλόπη προστατεύει τον μικρό Ιπποθόωντα από κάποιο επικείμενο κίνδυνο. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο, 1870,0625.613, © The Trustees of the British Museum

*Στην ελληνική μυθολογία η Αλόπη ήταν κόρη του βασιλιά της Ελευσίνας Κερκύονα. Η Αλόπη από παράνομο δεσμό της με τον θεό Ποσειδώνα γέννησε τον Ιπποθόωντα (Παυσ. Α, 5,2), τον επώνυμο ήρωα της Ιπποθοωντίδας φυλής της Αττικής. Ο πατέρας της, εξοργισμένος από το γεγονός, τη σκότωσε τοξεύοντάς τη και άφησε το παιδί της έκθετο στο δάσος. Τότε ο Ποσειδώνας μεταμόρφωσε την αγαπημένη του Αλόπη σε κρήνη στην Ελευσίνα, «ήτις Φιλότης εκαλείτο» (λεξικό του Ησύχιου στο λήμμα «Αλόπη»). Σύμφωνα πάλι με τον Παυσανία (Α, 39,3), το μνήμα της Αλόπης βρισκόταν στην οδό που οδηγούσε από την Ελευσίνα προς τα Μέγαρα. Από τον μύθο της Αλόπης εμπνεύσθηκε ο Αθηναίος δραματουργός Χοιρίλος ομώνυμο δράμα, όπως και ο Ευριπίδης, του οποίου όμως η ομώνυμη τραγωδία δεν διασώθηκε.