Άγνωστο «δαχτυλίδι» ακτινοβολίας τύλιξε τη Γη, Van Allen Probes reveal a new radiation belt around Earth

Πενήντα και πλέον χρόνια τώρα οι επιστήμονες ήξεραν ότι οι ζώνες ακτινοβολίας Βαν Άλεν είναι δυο: η ανακάλυψη μιας τρίτης ανατρέπει τα δεδομένα.

Τα επτά δισεκατομμύρια των κατοίκων της Γης δεν αντιλήφθηκαν το παραμικρό, όμως τον περασμένο Σεπτέμβριο ο πλανήτης είχε «τυλιχθεί» επί τέσσερις εβδομάδες από μια πολύ ισχυρή ακτινοβολία από φορτισμένα σωματίδια. Ερευνητικά σκάφη της NASA αποκάλυψαν την παροδική ύπαρξη γύρω από τη Γη μιας τρίτης ζώνης ακτινοβολίας Βαν Άλεν, την οποία οι επιστήμονες αγνοούσαν παντελώς. Μετά την πρώτη έκπληξη οι ειδικοί αδημονούν να μελετήσουν περαιτέρω το φαινόμενο, το οποίο μπορεί να είναι επικίνδυνο για τους δορυφόρους, τις επανδρωμένες διαστημικές αποστολές αλλά και τα επίγεια ηλεκτρονικά συστήματα.

Οι ζώνες Βαν Άλεν

Two giant swaths of radiation, known as the Van Allen Belts, surrounding Earth were discovered in 1958. In 2012, observations from the Van Allen Probes showed that a third belt can sometimes appear. The radiation is shown here in yellow, with green representing the spaces between the belts. Credit: NASA/Van Allen Probes/Goddard Space Flight Center

Οι ζώνες ακτινοβολίας Βαν Άλεν ανακαλύφθηκαν το 1958 από τον Τζέιμς Βαν Άλεν, από τον οποίο και πήραν το όνομά τους. Πρόκειται για δυο δαχτυλίδια που σχηματίζονται από σωματίδια υψηλής ενέργειας – τα «ηλεκτρόνια-δολοφόνους», όπως αποκαλούνται – τα οποία παγιδεύονται στο μαγνητικό πεδίο της Γης.

Η εσωτερική ζώνη, η οποία βρίσκεται πιο κοντά στον πλανήτη μας, είναι σχετικά σταθερή. Η εξωτερική ζώνη, η οποία αρχίζει να εκτείνεται από ένα υψόμετρο 13.000 ως 40.000 χλμ από την επιφάνεια της Γης, είναι εξαιρετικά ασταθής και παρουσιάζει τεράστιες διακυμάνσεις. Μέσα σε μερικές ώρες, ή και λεπτά, τα ηλεκτρόνια που την αποτελούν μπορούν να αγγίξουν την ταχύτητα του φωτός ενώ το μέγεθός της μπορεί να γίνει εκατονταπλάσιο.

Αν και η ύπαρξή τους είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πολλά για αυτές τις ζώνες ακτινοβολίας, πέραν του ότι μπορούν να προκαλέσουν βλάβες σε δορυφόρους και διαστημόπλοια ή και στα ηλεκτρονικά συστήματα εδώ στη Γη. Στις 30 Αυγούστου του 2012 η NASA εκτόξευσε τα δυο ερευνητικά σκάφη Van Allen με στόχο την άντληση περισσότερων πληροφοριών σχετικά με αυτές.

Η μεγάλη έκπληξη

Στις 2 Σεπτεμβρίου, μόλις μερικές ημέρες μετά την εκτόξευσή τους, οι δορυφόροι Van Allen έκαναν την έκπληξη. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόλντερ, οι οποίοι έχουν αναπτύξει τα όργανα που φέρουν τα ερευνητικά σκάφη, είδαν να σχηματίζεται μπροστά στα μάτια τους μια τρίτη ζώνη ακτινοβολίας σε μια διαδικασία που δεν προβλέπεται από καμία θεωρία.

«Ήταν τόσο παράξενο που πίστεψα ότι κάτι δεν πάει καλά στα όργανα» ανέφερε στο σχετικό δελτίο Τύπου του πανεπιστημίου ο Νταν Μπέικερ, επικεφαλής ερευνητής του προγράμματος και κύριος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Science». «Είδαμε όμως ταυτόσημα δεδομένα και στο δεύτερο σκάφος. Δεν μπορούσαμε παρά να συμπεράνουμε ότι ήταν αλήθεια».

Ενώ τα αρχικά δεδομένα έδειχναν τις δυο ζώνες Βαν Άλεν ακριβώς όπως θα έπρεπε να είναι με βάση τις θεωρίες, τη δεύτερη μέρα του Σεπτεμβρίου η εξωτερική ζώνη άρχισε να γίνεται πολύ συμπαγής (σχηματίζοντας ένα «δαχτυλίδι αποθήκευσης» όπως το ονόμασαν οι ερευνητές) ενώ ένα τρίτο, πιο αραιό, δαχτυλίδι από ηλεκτρόνια σχηματίστηκε στην εξωτερική πλευρά της.

Image Caption: On Aug. 31, 2012, a giant prominence on the sun erupted, sending out particles and a shock wave that traveled near Earth. This event may have been one of the causes of a third radiation belt that appeared around Earth a few days later, a phenomenon that was observed for the very first time by the newly-launched Van Allen Probes. This image of the prominence before it erupted was captured by NASA's Solar Dynamics Observatory (SDO). Credit: NASA/SDO/AIA/Goddard Space Flight Center.

Το εξωτερικό δαχτυλίδι άρχισε να διασπάται την τρίτη εβδομάδα ώσπου τελικά, την 1η Οκτωβρίου, ένα ισχυρό διαπλανητικό ωστικό κύμα προερχόμενο μάλλον από τον Ήλιο διέλυσε παντελώς τα υπολείμματά του και μαζί και το «δαχτυλίδι αποθήκευσης» μέσα σε μια ώρα. Στη συνέχεια σχηματίστηκαν ξανά οι δυο «αναμενόμενες» ζώνες ακτινοβολίας, οι οποίες και παρέμειναν τους επόμενους μήνες.

Επανεξέταση των θεωριών

Η ανακάλυψη οπωσδήποτε οδηγεί τους ειδικούς στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να επανεξετάσουν τις θεωρίες τους, προς το παρόν όμως πολλές παράμετροι είναι άγνωστες, με πρώτη και κυριότερη τη συχνότητα εμφάνισης της τρίτης ζώνης. «Δεν έχουμε ιδέα πόσο συχνά συμβαίνει κάτι τέτοιο» ανέφερε ο δρ Μπέικερ. «Μπορεί να συμβαίνει αρκετά συχνά, δεν είχαμε όμως τα κατάλληλα εργαλεία για να το δούμε».

Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν επίσης από πού προέρχονται τα ηλεκτρόνια που σχηματίζουν το «δαχτυλίδι αποθήκευσης» ούτε ποια αιτία προκαλεί την επιτάχυνση των φορτισμένων σωματιδίων, αν και θεωρούν ότι αυτή θα πρέπει να έχει σχέση με την ηλιακή δραστηριότητα και την αλληλεπίδρασή της με το μαγνητικό πεδίο της Γης.

Τα επόμενα δεδομένα των δορυφόρων Van Allen αναμένονται επομένως με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όχι μόνο από την ερευνητική ομάδα, αλλά και από τους θεωρητικούς που ασχολούνται με το μαγνητικό πεδίο της Γης και τον διαστημικό καιρό. «Η ανακάλυψη μaς φέρνει πραγματικά αντιμέτωπους με ένα πολύ σημαντικό ερώτημα και πολλά μεγάλα αινίγματα» δήλωσε στο περιοδικό «New Scientist» ο Γιούρι Σπριτς του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες ο οποίος δεν μετείχε στην ερευνητική ομάδα αλλά ετοιμάζει μια μελέτη επί του θέματος.

Όπως ανέφερε ο ειδικός, τον περασμένο Σεπτέμβριο δεν σημειώθηκαν σε δορυφόρους δυσλειτουργίες πους θα μπορούσαν να συνδεθούν με το φαινόμενο.

Κοσμικό «υπερηχογράφημα», Stargazers spot first-ever planet forming in dusty disc

Καλλιτεχνική απεικόνιση του γίγαντα αερίου που σχηματίζεται σε απόσταση 335 ετών φωτός. This artists impression shows the formation of a gas giant planet in the ring of dust around the young star HD 100546. This system is also suspected to contain another large planet orbiting closer to the star. The newly-discovered object lies about 70 times further from its star than the Earth does from the Sun. This protoplanet is surrounded by a thick cloud of material so that, seen from this position, its star almost invisible and red in color because of the scattering of light from the dust. Credit: ESO/L. Calçada

Ομάδα αστρονόμων εντόπισε και κατέγραψε εικόνες από τη γέννηση ενός πλανήτη. Χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VLT του Νότιου Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου (ESO) οι ερευνητές παρατήρησαν το νεαρό άστρο HD 100546 που βρίσκεται σε απόσταση 335 ετών φωτός από εμάς. Στο δίσκο της κοσμικής ύλης που έχει δημιουργηθεί γύρω από το άστρο έχουν ξεκινήσει οι διεργασίες δημιουργίας ενός ηλιακού συστήματος. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι εντόπισαν έναν πλανήτη που βρίσκεται στα αρχικά στάδια του σχηματισμού του.

H ανακάλυψη

The planet candidate around HD 100546 was detected as a faint blob located in the circumstellar disc revealed thanks to the NACO adaptive optics instrument on ESO’s VLT, combined with pioneering data analysis techniques. The observations were made using a special coronagraph in NACO, which operates at near-infrared wavelengths and suppresses the brilliant light coming from the star at the location of the protoplanet candidate.

«Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες μπορούσαν να μελετήσουν τη  διαδικασία σχηματισμού ενός πλανήτη κυρίως μέσα από προσομοιώσεις. Αν πράγματι αυτό που είδαμε και καταγράψαμε είναι ο σχηματισμός ενός πλανήτη τότε για πρώτη φορά οι επιστήμονες θα μπορούν μελετήσουν το φαινόμενο σε πραγματικές συνθήκες και μάλιστα από τα πρώτα, τα αρχικά του στάδια» αναφέρει ο Σάσα Κουάνζ, του Πανεπιστημίου ETH στη Ζυρίχη που ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Aριστερά μια εικόνα του κοσμικού δίσκου που έχει δημιουργηθεί στο άστρο HD 100546 μέσα στον οποίο σχηματίζεται ένας γίγαντας αερίου. Δεξιά η εικόνα του πλανήτη όπως την κατέγραψαν οι ερευνητές με το τηλεσκόπιο VLT. VLT and Hubble images of the protoplanet system HD 100546.

Οι ερευνητές εκτιμούν πώς, όταν ολοκληρωθεί ο σχηματισμός του πλανήτη, αυτός θα είναι ένας γίγαντας αερίου τρεις φορές μεγαλύτερος από τον Δία. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters».

This video fly-through show the dusty environment around the star HD 100546. A gas giant planet appears to be forming in the ring of dust around the young star. This system is also thought to probably contain another large planet orbiting closer to the star. The protoplanet candidate lies about 70 times further from its star than the Earth does from the Sun and the inner planet lies about ten times closer in. Credit: ESO/L. Calçada

Γενετιστές υποστηρίζουν ότι βρήκαν την ηλικία της Ιλιάδας του Ομήρου, Geneticists Estimate Publication Date of The Iliad

Homer's The Iliad codex from approximately the late fifth-early sixth century B.C. Image: Iliad VIII 245-253 in codex F205

Ποια σχέση μπορεί να έχει ο Όμηρος και η Ιλιάδα με την γενετική; Επειδή στην εποχή μας όλα είναι πιθανά, ακόμη κι αυτό, πράγματι επιστήμονες της γενετικής αποφάσισαν να μελετήσουν την Ιλιάδα χρησιμοποιώντας μεθόδους της επιστήμης τους προκειμένου να προσδιορίσουν το έτος συγγραφής της. Σύμφωνα έτσι με τη μελέτη προέκυψε ότι ο Όμηρος - εφ΄ όσον βεβαίως ήταν ένας και όχι πολλοί οι συγγραφείς, καθώς σήμερα οι απόψεις διίστανται _ έγραψε το ωραιότερο και πλέον σύνθετο έργο του, την Ιλιάδα το 762 π.Χ. (με προσθήκη ή αφαίρεση 50 χρόνων).

Το σημαντικό είναι, ότι η χρονολογία αυτή συμπίπτει με εκείνη που προτείνουν οι περισσότεροι μελετητές της Ιλιάδας καθώς η γενική εκτίμηση είναι. ότι το ομηρικό έπος γράφτηκε τον 8ο π.Χ. αιώνα. Το απροσδόκητο επομένως βρίσκεται στο γεγονός, ότι γι΄ αυτή την προσέγγιση χρησιμοποιήθηκαν οι ίδιες τεχνικές που αποκωδικοποίησαν τη γενετική ιστορία του ανθρώπου με την παρακολούθηση της μετάλλαξης των γονιδίων.

Στην επιστημονική ομάδα που επιχείρησε την πρωτότυπη έρευνα μετείχαν ένας εξελικτικός θεωρητικός στο Πανεπιστήμιο του Reading της Βρετανίας ο Μαρκ Πάγκελ, ένας γενετιστής στο Πανεπιστήμιο της Ιατρικής και Οδοντιατρικής του Νιου Τζέρσεϋ, ο Ερικ Αλτσούλερ και η Αντρέα Καλίντ γλωσσολόγος στο Reading και το Ινστιτούτο Sante Fe στο Νέο Μεξικό.

Aphrodite rescuing her son Aeneas, wounded in fight, scene from The Iliad. Work on display in the Staatliche Antikensammlungen. Image: Bibi Saint-Pol

«Οι γλώσσες συμπεριφέρονται όπως ακριβώς τα γονίδια», δηλώνει ο Pagel. «Προσπαθήσαμε λοιπόν να τεκμηριώσουμε τις κανονικότητες στη γλωσσική εξέλιξη και μελετήσαμε το λεξιλόγιο του Ομήρου ως μέσο για να δούμε αν η γλώσσα εξελίσσεται έτσι, όπως πιστεύαμε. Αν ναι, τότε θα έπρεπε να βρούμε μία ημερομηνία για τον Όμηρο». Οι επιστήμονες λοιπόν παρακολούθησαν τις λέξεις στην Ιλιάδα με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο παρακολουθούν τα γονίδια στο γονιδίωμα.

Στο έργο τους χρησιμοποίησαν όμως και ένα γλωσσικό εργαλείο που αποκαλείται «Swadesh word list» (από το όνομα του αμερικανού γλωσσολόγου Morris Swadesh που το σχεδίασε στη δεκαετία του 1940 και του 1950). «Αυτός ο κατάλογος περιλαμβάνει περίπου 200 έννοιες, που εκφράζονται με λέξεις σε κάθε γλώσσα και κάθε πολιτισμό, όπως λέξεις για τα μέρη του σώματος, για χρώματα, για συγγενικές σχέσεις όπως πατέρας και μητέρα», είπε ο Pagel.

Στην Ιλιάδα βρήκαν 173 από αυτές και στη συνέχεια, μέτρησαν πόσο άλλαξαν. Εξέτασαν επίσης την γλώσσα των Χετταίων, ενός λαού που υπήρξε κατά τη διάρκεια του Τρωικού πολέμου και την σύγχρονη ελληνική, και εντόπισαν τις αλλαγές στις λέξεις. Ακριβώς δηλαδή, όπως μετριέται η γενετική ιστορία του ανθρώπου, πηγαίνοντας πίσω και βλέποντας πως και πότε τα γονίδια μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου.

Jean Auguste Dominique Ingres, Η αποθέωση του Ομήρου, L'Apothéose d'Homère, 1827

Όσο για τον ίδιο τον Όμηρο το μυστήριο της ύπαρξής του φυσικά παραμένει. «Είναι απίθανο να υπήρξε ποτέ ένα άτομο με το όνομα του Ομήρου, που να έγραψε την Ιλιάδα», δηλώνει πάντως Brian Rose, καθηγητής κλασικών σπουδών και επιμελητής του Τμήματος Μεσογείου στο Μουσείο του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. «Η Ιλιάδα είναι μία συλλογή προφορικών παραδόσεων που πηγαίνουν πίσω στο 13ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για ένα αμάλγαμα από πολλές ιστορίες που επικεντρώθηκαν σε συγκρούσεις σε μια συγκεκριμένη περιοχή της σημερινής βορειοδυτικής Τουρκίας», προσθέτει.

Ποιος σκότωσε την αδελφή της Κλεοπάτρας; Found: Skeleton of the younger sister Cleopatra had murdered

Οι επιστήμονες με τη βοήθεια του υπολογιστή και χρησιμοποιώντας το DNA των οστών που βρέθηκαν στην Έφεσο, κατάφεραν να φτιάξουν μια τρισδιάστατη απεικόνιση του προσώπου της Αρσινόης. This image shows reconstruction of Cleopatra's murdered half-sister, Arsinoe IV, created in 2009 by scientists at Scotland's University Of Dundee.

Τα οστά της Αρσινόης, ετεροθαλούς αδερφής της Κλεοπάτρας, που σύμφωνα με τις πηγές δολοφονήθηκε στην Έφεσο πιστεύει, ότι έχει εντοπίσει η αυστριακή αρχαιολόγος και αρχιτέκτονας Χίλκε Τουρ, μέλος της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών.

Την θεωρία της μάλιστα, πρόκειται να αναπτύξει σε ομιλία της στο Μουσείο Ιστορίας της Νότιας Καρολίνας στις ΗΠΑ την 1η Μαρτίου. Με τίτλο «Ποιος σκότωσε την Αρσινόη; Και άλλες ιστορίες από την Έφεσο» η αρχαιολόγος, που έχει εργαστεί με το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο επί πολλά χρόνια στα παράλια της Μικράς Ασίας και ειδικά στη λαμπρή αρχαία πόλη μιλάει για μια ιστορία 2000 ετών, όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε κατακτήσει μεγάλο μέρος του αρχαίου κόσμου αλλά και η Κλεοπάτρα, με την έπαρση της βασίλισσας προσπαθούσε να σώσει τον δικό της.

Στην Έφεσο η Χίλκε Τουρ εργάσθηκε από την εποχή που ήταν φοιτήτρια έως πρόσφατα το 2005, που ήταν βοηθός του διευθυντή των ανασκαφών με ειδικότητα στην ερμηνεία κτιρίων και γενικώς, μνημείων.

Το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο άλλωστε δραστηριοποιείται στην περιοχή από το 1895 ενώ σήμερα στην ερευνητική ομάδα υπάρχουν επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Τώρα η ίδια θέλει να αποδείξει ότι ο τάφος, που έχει βρεθεί σε ένα από τα μνημεία της πόλης, το Οκτάγωνο ανήκει στην Αρσινόη Δ΄, την οποία σύμφωνα με τις ορισμένες πηγές έβαλε να δολοφονήσουν η Κλεοπάτρα.

Cleopatra ordered the murder of her younger sister, Princess Arsinöe.

Η ανασκαφή του Οκταγώνου άρχισε το 1904 και δύο χρόνια αργότερα εντοπίσθηκε ταφικός θάλαμος με σκελετό γυναίκας, που σύμφωνα με την εξέτασή του ήταν περίπου 20 χρονών. Αναζητώντας στοιχεία στην Ιστορία η Χίλκε Τουρ βρήκε πράγματι κάποιες πηγές που λένε, ότι κατά το έτος 41 π. Χ. η Αρσινόη δολοφονήθηκε στην Έφεσο από την Κλεοπάτρα και τον ρωμαίο εραστή της. Αλλά και το ίδιο το κτίριο χρονολογείται, από τον αρχιτεκτονικό τύπο και τη διακόσμηση του στο δεύτερο μισό του πρώτου αιώνα π. Χ. Μέσα στην πόλη εξάλλου, δεν θάβονταν οι απλοί άνθρωποι αλλά μόνον αυτοί, που είχαν αριστοκρατική καταγωγή ή είχαν προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες.

Her  skeleton was discovered in Turkey.

Στη συνέχεια της ιστορίας πάντως υπάρχει ένα μυστήριο καθώς το κεφάλι από τον σκελετό χάθηκε στη Γερμανία κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, όπου είχε μεταφερθεί για εξέταση ενώ περαιτέρω εξετάσεις DNA που έγιναν στο υπόλοιπο σώμα έδειξαν απλώς, ότι η ηλικία της γυναίκας μπορεί να ήταν μικρότερη, δηλαδή 16 χρονών. Αυτό είναι ασύμβατο με τη θεωρία της αρχαιολόγου, η οποία δεν πτοείται όμως, αντίθετα αναφέρει ένα ακόμη στοιχείο: Το σχήμα του κτιρίου, που όπως λέει, μοιάζει με το κεντρικό τμήμα του περίφημου Φάρου της Αλεξάνδρειας, ο οποίος είχε κατασκευαστεί από τους Πτολεμαίους Μακεδόνες, προγόνους της Κλεοπάτρας.

John William Waterhous, Cleopatra,  1888

Η Ιστορία τώρα λέει τα εξής: Το 48 π. Χ. όταν η Κλεοπάτρα προσπαθούσε να κρατήσει το θρόνο της μέσα στις αντιπαλότητες της δυναστείας συνδέθηκε με τον Ιούλιο Καίσαρα. Η ετεροθαλής αδερφή της όμως Αρσινόη Δ΄ υποκίνησε τους Αιγύπτιους εναντίον τους. Τότε η Ρώμη έστειλε ενισχύσεις για να υποστηρίξει την βασιλεία της Κλεοπάτρας και η Αρσινόη συνελήφθη και οδηγήθηκε στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, προκειμένου να εκτεθεί ως αιχμάλωτος στην πομπή για τον θρίαμβο του Καίσαρα. Αλλά παρ΄ ότι σ΄ αυτές τις περιπτώσεις οι αιχμάλωτοι στη συνέχεια εκτελούνταν, προς μεγάλη απογοήτευση της Κλεοπάτρας, ο Καίσαρας χάρισε τη ζωή στην Αρσινόη στέλνοντάς την απλώς εξορία στην Έφεσο, όπου εκείνη ίδρυσε έναν ναό στο ιερό της Άρτεμης.

Όταν όμως το 44 π. Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας δολοφονήθηκε η Κλεοπάτρα συνδέθηκε με τον Μάρκο Αντώνιο, τον οποίο και έπεισε για τη δολοφονία της Αρσινόης μέσα μάλιστα, στο ιερό της Εφέσου. Μία δεκαετία βέβαια αργότερα, θα πέθαιναν και οι ίδιοι.

Πηγή: Το Βήμα

Πόσο μακριά στο σύμπαν έχουν φτάσει οι τηλεοπτικές μας εκπομπές; The Tiny Humanity Bubble

Στο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Επαφή» του Carl Sagan, οι ραδιοαστρονόμοι στη Γη συλλαμβάνουν σήματα  από τον Βέγα που βρίσκεται σε απόσταση 25 έτη φωτός. Η αρχική αποκωδικοποίηση του σήματος έδειξε ότι αυτό περιείχε τηλεοπτικά στιγμιότυπα με τον Αδόλφο Χίτλερ να κηρύσσει την έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων το 1936!

Η εναρκτήρια τελετή των Ολυμπιακών του Βερολίνου ήταν στην πραγματικότητα η πρώτη τηλεοπτική εκπομπή από τη Γη με κάποια υπολογίσιμη ισχύ. Αυτό το τηλεοπτικό σήμα – σε αντίθεση με τις συνηθισμένες ραδιοφωνικές εκπομπές των προηγούμενων δεκαετιών – διαπέρασε την ιονόσφαιρα και έφυγε προς το διάστημα.

Σύμφωνα λοιπόν με την πλοκή του μυθιστορήματος το σήμα αυτό συνέλαβαν οι εξωγήινοι στον Βέγα και το έστειλαν ξανά πίσω, δείχνοντας έτσι στους κατοίκους της Γης ότι «ανίχνευσαν» την ύπαρξή τους (χωρίς βέβαια να έχουν καμιά ιδέα για το τι ήταν ο Χίτλερ).

Αν υιοθετήσουμε την άποψη του Carl Sagan, ότι τα πρώτα ραδιοτηλεοπτικά σήματα ικανά να ανιχνευθούν από εξωγήινους, διέφυγαν προς το διάστημα την δεκαετία του 1930, τότε αυτά θα έχουν διανύσει από τότε μέχρι σήμερα περίπου 80 έτη φωτός.

Ή δεδομένου ότι οι άνθρωποι εξέπεμπαν ραδιοκύματα από τις αρχές του αιώνα και κάποια από αυτά διέφυγαν στο διάστημα, τότε θα έχουν διανύσει χονδρικά απόσταση 100 ετών φωτός.

Έτσι υπάρχει μια σφαίρα διαμέτρου 200 ετών φωτός, στην οποία περιέχονται «σημάδια» που θα αποκάλυπταν την ύπαρξη του ανθρώπινου πολιτισμού σε όποιον εξωγήινο πολιτισμό βρίσκεται μέσα στην σφαίρα αυτή (και θα είχε τη δυνατότητα να συλλάβει αυτά τα ραδιοτηλεοπτικά κύματα).

Ενώ αυτή η σφαίρα των 200 ετών φωτός είναι αστρονομικά μεγάλη απόσταση (στην κυριολεξία), σε σύγκριση με το μέγεθος του γαλαξία μας είναι πολύ μικρή – και σε σύγκριση με το σύμπαν εντελώς μηδαμινή. Αυτό αποδεικνύει η εικόνα που κατασκεύασε ο Adam Grossman:

Mankind has been broadcasting radio waves into deep space for about a hundred years now — since the days of Marconi. That, of course, means there is an ever-expanding bubble announcing Humanity’s presence to anyone listening in the Milky Way. This bubble is astronomically large (literally), and currently spans approximately 200 light years across. But how big is this, really, compared to the size of the Galaxy in which we live (which is, itself, just one of countless billions of galaxies in the observable universe)? To answer that question, I put together the following diagram of our galaxy with the "Humanity Bubble" embedded within it.

Η “φούσκα” των 200 ετών φωτός είναι η μικρή μπλε κουκκίδα μέσα στο πλαίσιο στην πρώτη εικόνα ή η κίτρινη κουκκίδα στη δεύτερη εικόνα. Βέβαια όταν ένα ραδιοφωνικό σήμα διανύσει μια απόσταση 100 ετών φωτός έχει εξασθενήσει τόσο πολύ που πιθανόν να είναι μη ανιχνεύσιμο. Αλλά κανείς δεν είναι σίγουρος με τεχνολογία των …. εξωγήινων!

Στο  παραπάνω βίντεο βλέπουμε τα πρώτα λεπτά της ταινίας «Επαφή» που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Sagan. Το πλάνο δείχνει αρχικά τη Γη από κοντά και στη συνέχεια “απομακρύνεται” ταχύτατα. Όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από τη Γη τόσο πιο παλιοί είναι και οι ραδιοτηλεοπτικοί ήχοι που ακούμε!

Κοσμικός σπρίντερ στο κέντρο ενός γαλαξία, Superfast Spinning Black Hole Tearing Up Space at Nearly the Speed of Light

Καλλιτεχνική απεικόνιση της μαύρης τρύπας του γαλαξία NGC 1365 η οποία περιστρέφεται με τη ταχύτητα του φωτός. This handout artist’s rendition provided February 27, 2013 by NASA/JPL-Caltech, illustrates a supermassive black hole with millions to billions times the mass of our sun. Supermassive black holes are enormously dense objects buried at the hearts of galaxies. In this illustration, the supermassive black hole at the center is surrounded by matter flowing onto the black hole in what is termed an accretion disk. This disk forms as the dust and gas in the galaxy falls onto the hole, attracted by its gravity. Also shown is an outflowing jet of energetic particles, believed to be powered by the black hole’s spin. The regions near black holes contain compact sources of high energy X-ray radiation thought, in some scenarios, to originate from the base of these jets. This high energy X-radiation lights up the disk, which reflects it, making the disk a source of X-rays. The reflected light enables astronomers to see how fast matter is swirling in the inner region of the disk, and ultimately to measure the black hole’s spin rate. Image credit: NASA/JPL-Caltech

Διεθνής ομάδα αστρονόμων έκανε μια εκπληκτική ανακάλυψη. Εντόπισε μια γιγάντια μαύρη τρύπα που περιστρέφεται με ταχύτητα που πλησιάζει αυτή του φωτός

Πιο γρήγορα δεν γίνεται

Matter can orbit closer to a black hole if the black hole is spinning rapidly. The spin rate can be derived from the more or less elongated shape of the X-ray emission line emitted by iron atoms swirling around the black hole. (Illustration: NASA/CXC/M Weiss; Spectra: NASA/CXC/SAO/J Miller et al.)

Ομάδα επιστημόνων του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian στις ΗΠΑ και του Αστεροσκοπείου Arcetri Φλωρεντία χρησιμοποίησαν τα διαστημικά παρατηρητήρια NuSTAR και XMM-Newton X-ray για να μελετήσουν τη μελανή οπή που βρίσκεται στο κέντρο του σπειροειδή γαλαξία NGC 1365. Ο γαλαξίας βρίσκεται σε απόσταση 60 εκατομμυρίων ετών φωτός από εμάς και η μαύρη τρύπα στο κέντρο του εκτιμάται ότι έχει διάμετρο 3.2 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η μελανή οπή περιστρέφεται με ταχύτητα που πλησιάζει αυτή του φωτός.

«Είναι η πρώτη φορά που υπάρχει ακριβής μέτρηση της περιστροφής μιας γιγάντιας μαύρης τρύπας» αναφέρει ο Γκουίντο Ριζάλτι, επικεφαλής της έρευνας.

Η αξία της ανακάλυψης

The massive spiral galaxy NGC 1365 has a huge black hole in its heart, spinning at nearly the speed of light. Image credit: ESO/P. Grosbøl

Μόλις δύο παράμετροι καθορίζουν μια μελανή οπή, η μάζα και η περιστροφή της. Όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί αν γνωρίζει κάποιος αυτές τις δύο παραμέτρους γνωρίζει πρακτικά τα πάντα για μια μαύρη τρύπα. Μάλιστα τα δεδομένα για τη περιστροφή μιας μαύρης τρύπας είναι πιο σημαντικά από εκείνα για τη μάζα της. Αυτό γιατί τα δεδομένα της περιστροφής μιας μαύρης τρύπας μπορούν να αποκαλύψουν στοιχεία για το παρελθόν του γαλαξία στον οποίο βρίσκεται.

«Η περιστροφή μιας μαύρης τρύπας αποτελεί ένα είδος μνήμης, ένα αρχείο, της ιστορίας ολόκληρου του γαλαξία στον οποίο βρίσκεται» αναφέρει ο Ριζάλτι. Η μελανή οπή στον NGC 1365 έχει μάζα κατά εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου. Δεν γεννήθηκε όμως τόσο μεγάλη αφού όπως φαίνεται στο πέρας των αιώνων «καταβρόχθισε» πολλά άστρα και ανυπολόγιστη ποσότητα κοσμικής ύλης (αέρια, σκόνη) ενώ οι ερευνητές εκτιμούν ότι υπήρξαν και συγχωνεύσεις με άλλες μελανές οπές για να φτάσει στο σημερινό γιγάντιο μέγεθος της. Η έρευνα μεταφέρεται στην επιθεώρηση «Nature».

Βρέθηκαν τα... αποφάγια του Γαλαξία. Hubble Telescope Reveals Milky Way Galaxy's Cannibal Past

Το απομακρυσμένο από το γαλαξιακό κέντρο κέλυφος μέσα στο οποίο κινούνται λίγα άστρα. Η ύπαρξη τους εκεί οφείλεται πιθανώς σε γαλαξιακό κανιβαλισμό. This illustration shows the disk of our Milky Way galaxy, surrounded by a faint, extended halo of old stars. Astronomers using the Hubble Space Telescope to observe the nearby Andromeda galaxy serendipitously identified a dozen foreground stars in the Milky Way halo. They measured the first sideways motions (represented by the arrows) for such distant halo stars. The motions indicate the possible presence of a shell in the halo, which may have formed from the accretion of a dwarf galaxy. This observation supports the view that the Milky Way has undergone continuing growth and evolution over its lifetime by consuming smaller galaxies. Illustration Credit: NASA, ESA, and A. Feild (STScI)

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ανακάλυψη έκανε ομάδα αστρονόμων στις ΗΠΑ. Μελετώντας δεδομένα από παρατηρήσεις επτά ετών που έκανε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble οι ερευνητές εντόπισαν μια ομάδα απομακρυσμένων άστρων τα οποία όπως υποστηρίζουν είναι τα απομεινάρια γαλαξιακού κανιβαλισμού. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο γαλαξίας μας «κατάπιε» κάποτε ένα μικρότερο γειτονικό γαλαξία και τα άστρα που εντοπίστηκαν είναι «αυτόπτες μάρτυρες» του τι συνέβη.

Τα άστρα

Την ανακάλυψη έκανε ομάδα αστρονόμων από μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Εντόπισαν σε απόσταση 80 χιλιάδων ετών φωτός από το κέντρο του γαλαξία μας μια κοσμική δομή, ένα «κέλυφος» όπως το χαρακτηρίζουν μέσα στο οποίο βρίσκονται 13 άστρα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές τα άστρα αυτά είναι ότι απέμεινε από την «επίθεση» του Γαλαξία σε ένα μικρότερο τον οποίο τελικά και απορρόφησε. Η ανακάλυψη θεωρείται πολύ σημαντική για δύο λόγους. Πρώτον γιατί ενισχύει τη θεωρία ότι ο γαλαξίας μας αναπτυσσόταν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα «κανιβαλίζοντας» μικρότερους γαλαξίες που βρίσκονταν στη κοσμική μας γειτονιά.

Δεύτερον γιατί τα συμπεράσματα της έρευνας μπορεί να βοηθήσουν τους επιστήμονες να το πώς η μάζα κατανέμεται μέσα στον γαλαξία μας κάτι που με τη σειρά του θα αποκαλύψει στοιχεία για τη μυστηριώδη σκοτεινή ύλη που πιστεύεται ότι αποτελεί το 80% της ύλης του Σύμπαντος.

«Η ανακάλυψη μιας χούφτας απομακρυσμένων άστρων στον γαλαξία μας δεν ήταν κάτι εύκολο. Ήταν πραγματικά σαν να ψάχνεις βελόνα μέσα στα άχυρα» αναφέρει σε ανακοίνωση του ο Ρόλαντ βαν ντε Μάρελ του Space Telescope Science Institute στη Βαλτιμόρη, μέλος της ερευνητικής ομάδας

Η εξήγηση

Η κοσμική δομή εντός της οποίας κινούνται τα 13 άστρα, αυτό το «κέλυφος», καθώς και ο τρόπος που κινείται η ομάδα των άστρων είναι φαινόμενα που σύμφωνα με τους ειδικούς μπορούν να υπάρξουν μετά από την απορρόφηση ενός μικρότερου γαλαξία από ένα κοντινό μεγαλύτερο από αυτόν.

«Αυτό που μπορεί να συμβαίνει είναι ότι τα άστρα αυτά κινούνται πολύ αργά επειδή βρίσκονται στο απόκεντρο, στο πιο απομακρυσμένο σημείο της τροχιάς τους από το κέντρο του γαλαξία μας. Η ακτινική κίνηση των άστρων μειώνεται σε σχέση με την εφαπτόμενη κίνηση αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουν μια περίεργη ομαδοποιημένη συμπεριφορά όταν κινούνται προς το κέντρο του Γαλαξία» αναφέρει η Άλις Ντίσον, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, που ήταν επικεφαλής των ερευνητών.

Οι ερευνητές μελετούν τα άστρα και τη συμπεριφορά τους ευελπιστώντας ότι θα βρουν νέα στοιχεία για τη δημιουργία και εξέλιξη του Γαλαξία. Ελπίζουν επίσης ότι θα μπορέσουν να υπολογίσουν με ακρίβεια τη μάζα του γαλαξία μας. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal».