Το αρχαιότερο σουπερνόβα, Hubble Breaks Record in Search for Farthest Supernova

This is a Hubble Space Telescope view looking long ago and far away at a supernova that exploded over 10 billion years ago. The supernova's light is just arriving at Earth because it has traveled more than 10 billion light-years (redshift 1.914) across space. The supernova, designated SN UDS10Wil, is nicknamed SN Wilson, after the 28th U.S. President, Woodrow Wilson. At the time it exploded, the universe was in its early formative years where stars were being born at a rapid rate. Astronomers spotted SN Wilson in December 2010 in the Cosmic Assembly Near-infrared Deep Extragalactic Legacy Survey (CANDELS) field. The small box in the top image pinpoints SN Wilson's host galaxy in the CANDELS survey. The image is a blend of visible and near-infrared light, taken by Hubble's Advanced Camera for Surveys and Wide Field Camera 3 (WFC3). The astronomers' search technique involved taking multiple near-infrared images with WFC3 spaced roughly 50 days apart over the span of three years, looking for a supernova's faint glow. The three bottom images, taken in near-infrared light with WFC3, demonstrate how the astronomers found the supernova. The image at far left shows the host galaxy without SN Wilson. The middle image, taken a year earlier, reveals the galaxy with SN Wilson. The supernova cannot be seen because it is too close to the center of its host galaxy. To detect the supernova, astronomers subtracted the left image from the middle image to see the light from SN Wilson, shown in the image at far right. The astronomers then used WFC3's spectrometer and the European Southern Observatory's Very Large Telescope to verify SN Wilson's distance and to decode its light, finding the unique signature of a Type Ia supernova.Credit: NASA, ESA, A. Riess (STScI and JHU), and D. Jones and S. Rodney (JHU)

Η διεθνής ομάδα αστρονόμων CANDELS εντόπισε τον πιο μακρινό και ταυτόχρονα αρχαιότερο υπερκαινοφανή αστέρα που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Η συγκεκριμένη ομάδα ειδικεύεται στον εντοπισμό απομακρυσμένων σουπερνόβα και έχει ήδη ανακαλύψει περισσότερα από δέκα ηλικίας από 3-9 δισ. ετών. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η αστρική έκρηξη που εντόπισαν τώρα συνέβη πριν από δέκα δισ. έτη. Αν οι υπολογισμοί τους είναι σωστοί τότε έχουμε να κάνουμε με τον πιο μακρινό και αρχαιότερο υπερκαινοφανή αστέρα που γνωρίζουμε.

Η ανακάλυψη

Εντοπίστηκε ο αρχαιότερος υπερκαινοφανής αστέρας στα βάθη του Σύμπαντος. Έχει ηλικία δέκα δισ. ετών!

Οι ερευνητές ανακάλυψαν τον υπερκαινοφανή αστέρα χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και το τηλεσκόπιο VLT στη Χιλή. Το σουπερνόβα έλαβε την κωδική ονομασία SN UDS10WiL και είναι 350 εκατομμυρίων ετών, αρχαιότερο από τον προηγούμενο πιο απομακρυσμένο και πιο «ηλικιωμένο» υπερκαινοφανή.

Ο SN UDS10WiL ανήκει στην κατηγορία υπερκαινοφανών τύπου Ia που προκύπτουν από τη διάλυση ενός λευκού νάνου και οι εκρήξεις αυτές θεωρούνται πιο ισχυρές από εκείνες των άλλων τύπων αστρικών εκρήξεων.

Μια από τις εικόνες που έδωσε στη δημοσιότητα η ερευνητική ομάδα. Στο τετραγωνάκι στη μεγάλη εικόνα σημειώνεται το σημείο του Διαστήματος στο οποίο βρίσκεται ο πανάρχαιος υπερκαινοφανής και στο ένθετο τετραγωνάκι έχει γίνει μεγέθυνση της εικόνας ώστε να γίνει πιο ευδιάκριτος. Compass and Scale Image for SN UDS10Wil. Credit: NASA, ESA, and Z. Levay (STScI)

«Αυτή η ανακάλυψη ανοίγει ένα παράθυρο στο νεαρό Σύμπαν και φωτίζει τον μηχανισμό των υπερκαινοφανών. Το χρονικό σημείο στο οποίο σημειώθηκε η έκρηξη θα μας βοηθήσει να κάνουμε νέες μελέτες για το αν και πώς αυτές οι εκρήξεις επηρέασαν την εξέλιξη του Σύμπαντος και ειδικότερα τη διαστολή του» αναφέρει ο Ντέιβιντ Τζόουνς, αστρονόμος του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. H ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Astrophysical Journal».

Από τον Μεγάλο Αλέξανδρο στους Ταλιμπάν. From Alexander the Great to the Taliban

Το εξαιρετικό αυτό κόσμημα από χρυσό και ένθετα κομμάτια τιρκουάζ, βρέθηκε στην περιοχή Τίλια Τέπε που βρίσκεται στο βόρειο Αφγανιστάν. Η ανασκαφή, πραγματοποιήθηκε  το 1978 σε έξη ασύλητους τάφους, από τον σπουδαίο αρχαιολόγο Βίκτωρα Σαριγιαννίδη. Ο Σαριγιαννίδης είναι Ελληνοπόντιος, γεννημένος στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν. Η περιοχή Τίλια Τέπε, βρίσκεται σε μέρος όπου εκτεινόταν το ελληνιστικό βασίλειο της Βακτριανής, για το οποίο οι ιστορικοί, πολύ λίγα πράγματα γνωρίζουν. Ο Σαριγιαννίδης ανέσυρε από την ανασκαφή, κατέγραψε, και παρέδωσε στο μουσείο της Καμπούλ, τον απίστευτο αριθμό των 21.618 χρυσών αντικειμένων, κοσμημάτων και νομισμάτων τεράστιας αρχαιολογικής και Ιστορικής αξίας. Η ανασκαφή σταμάτησε λόγω εισβολής του τότε Σοβιετικού στρατού και εν συνεχεία, εμφυλίου πολέμου. Ο Σαριγιαννίδης τα επόμενα χρόνια είχε την ευλογία να ανακαλύψει ευρήματα ενός απολύτως άγνωστου πολιτισμού, του πολιτισμού της Μαργιανής που άκμασε το 2500 π.Χ. σε έρημη περιοχή του σημερινού  Τουρκμενιστάν.

Αφγανιστάν για τους περισσότερους σημαίνει κόλαση του πολέμου, Ταλιμπάν, μπούρκα, μεσαιωνικός τρόπος ζωής. Εκεί όμως όπου σήμερα είναι ακόμα νωπός ο θάνατος από τις ακρότητες του εμφυλίου, κάποτε ανθούσαν τα γράμματα και οι τέχνες, οι γυναίκες φορούσαν περίτεχνα κοσμήματα, η καθημερινότητα είχε τις μικρές της πολυτέλειες, όλα συνηγορούσαν στην ποιότητα μιας ζωής που ουδεμία σχέση έχει με το σήμερα.

Βασιλείς με δράκους. Τάφος II. "Kings with dragons". Earrings from Tillia tepe, 1st century BCE. Paire de pendentifs, "Le maître des dragons". Afghanistan, Tillya tepe, tombe II. Ier siècle. Or, turquoise, grenat almandin, lapis lazzuli, cornaline et perles, 12, 5 x 6,5 cm.

Πόσοι όμως από τους σημερινούς Αφγανούς έχουν συνείδηση της Ιστορίας τους; Πόσοι ξέρουν ότι στη γη από την οποία πέρασε κάποτε ο Μέγας Αλέξανδρος υπήρχαν ανεκτίμητοι θησαυροί, ανάμεσά τους και πολλά αντικείμενα της Ελληνιστικής περιόδου, πειστήριο ενός μακραίωνου πολιτισμού που είχε διασωθεί από τους αρχαιολόγους και φυλασσόταν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Καμπούλ;

Χρυσά κοσμήματα από το ΤίλιαΤεπέ, σήμερα στο Μουσείο Guimet. "Οι άνδρες με πανοπλία, σε ελληνική πάλη". Τάφος ΙΙΙ. 1ος αιώνας π.Χ.- 1ος αιώνας μ.Χ. Men in arm, wearing Greek uniforms. Tillia tepe. Paire d'agrafes à décor de guerriers. Afghanistan, Tillia tepe, tombe III. Ier siècle. Or 9,0 x6,3 cm. Musée National d'Afghanistan.

Ο πόλεμος δεν έκλεψε μόνο ζωές, απείλησε να κλέψει και τη μνήμη των Αφγανών. Να την εξαφανίσει μέσα στα μίση του εμφυλίου ή στο πάρε – δώσε των καιροσκόπων και των αρχαιοκαπήλων που αποτιμούν τα πάντα σε χρήμα. Τα 70% από τα πολύτιμα εκθέματα του μουσείου που έδειχναν καθαρά τις ανταλλαγές που αναπτύχθηκαν για αιώνες στον δρόμο του μεταξιού, ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, καταστράφηκαν ή εκλάπησαν την εποχή του μετασοβιετικού χάους και κατά τη διάρκεια των ταραχών με τους Ταλιμπάν.

Η νεκρόπολη Τίλια Τεπέ βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της περιοχής όπου ήταν η αρχαία Βακτρία.

Κομβικό σημείο αρχαίων διαδρομών από την Περσία, την Ινδία και την Κίνα μέχρι την Ελλάδα και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (αργότερα), το Αφγανιστάν ήταν τόπος συνάντησης πολιτισμών.

Ελληνιστικοί τρίτωνες με δελφίνια (Τάφος Ι). Hellenistic tritons with dolphins. Tillia tepe. Appliques au décor dit "l'homme au dauphin". Afghanistan, Tillya Tepe, tombe I. Ie siècle . Or, 4,1 x 2,9 cm. Musée National d'Afghanistan, Kaboul.

«Η επίδραση του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν καταλυτική στην κουλτούρα του», είχε πει κάποτε ο διευθυντής του μουσείου Ομάρ Σουλτάν, όταν η μανία των Ταλιμπάν έθετε σε κίνδυνο και δύο σπάνια ελληνικά εκθέματά του, ένα άγαλμα του Ηρακλή και ένα του Ερμή που χρονολογούνται από το 320 π.Χ. «Απόδειξη της επιρροής του είναι και ότι είχαν βρεθεί ανάγλυφα που χρονολογούνταν από τον 3ο αιώνα μ.Χ., τα οποία απεικόνιζαν τον Ηρακλή και τον Αλέξανδρο να φυλάνε τον Βούδα», είχε πει.

Αγγείο που απεικονίζει έναν γραφέα να σημειώνει τις ημερομηνίες σοδειάς. Προέρχεται από την περιοχή του Μπέγκραμ, όπου συναντώνται τρεις διαφορετικοί κόσμοι: ο ελληνορωμαϊκός, ο κινεζικός και ο ινδικός.

Τόπος συνάντησης πολιτισμών, μείξης ιδεών, ένα παγκοσμιοποιημένο κέντρο του αρχαίου κόσμου, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καμπούλ φιλοξενούσε μέχρι το 1987 έως και 10.000 αρχαία αντικείμενα, η πλειονότητα των οποίων ήταν από την Ελληνιστική εποχή. Ορισμένα (βλ. φωτογραφίες) διασώθηκαν, πολλά όμως από αυτά έγιναν καπνός• οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στους Ταλιμπάν από τα Ηνωμένα Έθνη προκάλεσαν ακόμη περισσότερο τον φανατισμό τους με αποτέλεσμα να πουλήσουν, να καταστρέψουν, να μετατρέψουν τα περίτεχνα χρυσά αντικείμενα σε κιλά λιωμένου χρυσού.

Περίαπτο από το Τιλιά Τεπέ (τάφος ΙΙ, 1ος αι. μ.Χ.)

Ευτυχώς υπάρχει και πλούτος που διασώθηκε. Ο «θησαυρός της Βακτρίας» (20.000 πολύτιμα εκθέματα) που από το 2006 έκανε τον γύρο του – έκθεση: «Αφγανιστάν: σταυροδρόμια του αρχαίου κόσμου» – αποδεικνύει το τεράστιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον της περιοχής, αλλά και την επιρροή που ασκούσε στην ευρύτερη περιοχή η παρουσία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το 1978 ο ελληνικής καταγωγής αρχαιολόγος από την Τασκένδη Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης έφερε στο φως χιλιάδες αντικείμενα ανασκάπτοντας την περιοχή Τιλιά Τεπέ, «θησαυρός» που προστέθηκε στα ευρήματα τα οποία είχαν ανακαλυφθεί στα σύνορα του Αφγανιστάν από τα μέσα του ’60.

Ελληνιστικά αριστουργήματα

Αφροδίτη και Έρωτας Τιλλιά Τεπέ.Τάφος ΙΙ. Aphrodite and Eros. Tillia tepe. Applique dite "Aphrodite kouchane". Art Kuchan (?). Afghanistan, Tillia tepe, tombe II. Ier siècle: Or, 4,5 x 2,5 cm. Musée national d'Afghanistan, kaboul.

Χρυσά στεφάνια, κοσμήματα, μεταλλικά αγγεία, θεότητες όπως η Αφροδίτη και ο Διόνυσος σμιλεμένες πάνω σε χρυσά βραχιόλια, χτένες, πολυτελή επισμαλτωμένα αγγεία, όπλα από πολύτιμα μέταλλα, ακόμα και τα σχέδια αρχιτεκτονικής ελληνιστικής πόλης.

Η θεά Κυβέλη σε δίσκο από ασήμι, με λεπτομέρειες από φύλλο χρυσού. Αϊ Χανούμ, περ. 200 π.Χ.

Όλα αυτά είχαν βρεθεί σε τέσσερις διαφορετικές θέσεις στα σύνορα του Αφγανιστάν. Σε έναν αγροτικό οικισμό της εποχής του Χαλκού (το Τέπε Φουλόλ), στην ελληνιστική πόλη Αϊ Χανούμ, που είχε ιδρύσει ο Μέγας Αλέξανδρος, στο Μπέγκραμ και στο Τιλιά Τεπέ που είχε ανασκάψει επίσης ο Βίκτωρ Σαρηγιαννίδης.

Χρυσή ζώνη, (προέλευσης από την Σκυθία), όπου απεικονίζεται ο Διόνυσος καβάλα σ' ένα λιοντάρι. Τάφος IV. Belt from Tillia Tepe, with depictions of Dyonisus riding a lion.

Είκοσι χιλιάδες μικρά και μεγάλα χρυσά κοσμήματα, που αποτελούσαν τον στολισμό επτά άγνωστων ηγεμονικών μορφών που ανήκαν σε Σκύθες και στους Κουσάν - μια ασιατική νομαδική φυλή που πρώτα διέλυσε τα ελληνικά βασίλεια της Βακτριανής και κατόπιν ενστερνίσθηκε σε πολλά σημεία τον ελληνικό πολιτισμό. Στέμματα, σκήπτρα, διαδήματα, περιδέραια, βραχιόλια και χιλιάδες περίτεχνα ελάσματα ήταν ραμμένα πάνω στις ενδυμασίες τους - όπως των αρχιερέων. Έφεραν το ελληνικό δελφίνι, την Αριάδνη, την Αθηνά, την Αφροδίτη και επιγραφές του Διονύσου στο κέντρο της Ασίας.

Αυτοί οι θησαυροί που αναστάτωσαν την παγκόσμια κοινή γνώμη, όταν ανακοινώθηκε η δήθεν διαρπαγή τους από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καμπούλ, ήταν το εύρημα του Βίκτωρος Σαρηγιαννίδη, ο οποίος σε διάλεξη που έδωσε με πρωτοβουλία της Ομοσπονδίας των Ποντιακών Σωματείων, διαβεβαίωσε πως επισκέφθηκε τα υπόγεια της τράπεζας όπου φυλάσσονται και τους είδε εκεί μέσα.

Ο Έλληνας πρωτοπόρος που έχει συνδέσει τη ζωή του με αυτή την άγνωστη και ανεξερεύνητη ως χθες περιοχή του κόσμου δεν ανακάλυψε μόνο την ύπαρξη των αρχαίων ελληνικών πόλεων της Μαργιανής. Ανακάλυψε ότι αυτός ο έρημος τόπος, ένθεν κακείθεν του ποταμού Αμού Νταριά, είναι το προκεχωρημένο φυλάκιο ενός ιδιότυπου παγκοσμιοποιημένου Ελληνισμού όπου συνέβη ένα θαύμα. Ενόσω κατέρρεε ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός στη μητρόπολη, κάτω απ' την πίεση του χριστιανισμού, οι βάρβαροι νομάδες που κατέκλυσαν τη Βακτριανή τον ενστερνίστηκαν και του έδωσαν νέα πνοή για χίλια σχεδόν χρόνια. Καθώς απλώθηκε προς νότο το βασίλειο των Κουσάν προκάλεσε τη γέννηση της πρώτης βουδιστικής ινδικής τέχνης, με τον πολιτισμό της Γκαντάρα. 

Κατάσταση πολιορκίας. État de siège

Kathe Kollwitz, Revolt (By the Gates of a Park)

Η «κυβέρνηση» της Ουρουγουάης απορρίπτει τους όρους που έβαλαν οι επαναστάτες προκειμένου να απελευθερώσουν τον όμηρο τους Αμερικανό πράκτορα της CIA Νταν Μιτριόνε (που επισήμως είναι «σύμβουλος ασφαλείας» της «κυβέρνησης» της Ουρουγουάης, ενώ στην πραγματικότητα είναι επόπτης και εκπαιδευτής των βασανιστών των υπηρεσιών ασφαλείας της).

Στο αίτημα των «Τουπαμάρος», ο κρατικός μηχανισμός απαντάει με μια σειρά τρομοκρατικών μέτρων πρωτοφανούς έντασης. Η επαναστατική οργάνωση βρίσκεται σε δίλημμα: Εκτέλεση ή απελευθέρωση του ομήρου. Ο καθοδηγητικός της πυρήνας πρέπει να αποφασίσει.

Ένα λεωφορείο διασχίζει τους δρόμους της πρωτεύουσας. Σε κάθε στάση του, ανεβαίνει ένας «ξεχωριστός» επιβάτης. Κάθεται δίπλα σε κάποιον άλλο και ψιθυρίζει μια λέξη. Στην επόμενη στάση κατεβαίνει και ένας άλλος παίρνει τη θέση. Μία, δυο, τρεις... δέκα στάσεις. Μία, δύο, τρεις…. δέκα ψήφοι. Οι εκπρόσωποι των διαφόρων τομέων μεταφέρουν την απόφαση της βάσης που εκπροσωπούν. Η επαναστατική οργάνωση των «Τουπαμάρος» αποφασίζει για τη ζωή ή το θάνατο του πράκτορα Νταν Μιτριόνε, συναισθανόμενη ότι αποφασίζει για τη ζωή και το θάνατό της.

Στο τέρμα της διαδρομής του λεωφορείου, η τύχη του Αμερικανού προϊσταμένου των δυνάμεων ασφαλείας της Ουρουγουάης, έχει κριθεί. Μαζί της έχει κριθεί και η τύχη των «Τουπαμάρος».

Η απόφαση μεταβιβάζεται αμέσως. Και λίγες ώρες αργότερα, ένα περιπολικό της αστυνομίας, θα ανακαλύψει το πτώμα του Μιτριόνε στο πίσω κάθισμα ενός κλεμμένου αυτοκινήτου. (1970) Ο αμερικανός «σύμβουλος» πλήρωσε με τη ζωή του τα τριάντα χρόνια της εγκληματικής τρομοκρατικής δραστηριότητας που ανέπτυξε σε όλες σχεδόν τις χώρες της Λατινικής Αμερικής ως πράκτορας της CIA.

H «κυβέρνηση» της Ουρουγουάης, απαντά αμέσως με ένταση της κρατικής τρομοκρατίας. Μεγάλης έκτασης έρευνες, αναρίθμητες συλλήψεις, πρωτοφανή βασανιστήρια. Οι «Τουπαμάρος» για πρώτη φορά στην ιστορία τους βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της ολοκληρωτικής διά­λυσής τους. Η χώρα βρίσκεται σε «ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ»...

Ξάφνου ο φακός στρέφεται στο αεροδρόμιο. Η πόρτα ενός αεροπλάνου που μόλις προσγειώθηκε, ανοίγει σιγά-σιγά για να «ξεράσει» έναν καινούριο «σύμβουλο», έτοιμο να συνεχίσει το «θεάρεστο» έργο που εκτελούσε ο προκάτοχός του: «Ο ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ κ. ΝΤΑΝ ΜΙΤΡΙΟΝΕ ΑΦΙΧΘΗ...»

Έξοχη για ακόμη μια φορά η ερμηνεία του Yves Montand, αυτή την φορά υποδυόμενος τον αρνητικό χαρακτήρα του στόρι, ενώ στο περιβάλλον του ξεχωρίζει η παρουσία του Renato Salvatori, ως σαδιστή αρχηγού της Αστυνομίας.

Μία ταινία-καταγγελία των επεμβάσεων των ΗΠΑ στις χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Σκηνοθεσία: Κώστας Γαβράς - Σενάριο: Φράνκο Σαλίνας & Κώστας Γαβράς

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης - Παραγωγή: Ζακ Μπαραστιέ & Ζακ Περέν

Φωτογραφία: Γούλιαμ Γκλεν - Μοντάζ: Φρανσουά Μπονό

Διανομή:

Υβ Μοντάν (Φιλίπ Μίκαελ Σαντόρε, «κατά κόσμο» Νταν Μιτριόνε)

Ρενάτο Σαλβατόρε (λοχαγός Λοπέζ) - Ο. Ε. Χάσσε (Κάρλο Ντούκας),

Ζάκ Βέμπερ (Χιούγκο) - Ζαν-Λουκ Μπιτέ (Εστε) - Νεμέσιο Αντουνές (πρόεδρος),

Μάριο Μοντίλες (Φοντάνα) - Ζαν-Φρανσουά Γκόμπι (δημοσιογράφος)

State of Siege (French title: État de Siège) is a 1973 French film directed by Costa Gavras starring Yves Montand and Renato Salvatori.

Yves Montand plays Philip Michael Santore, an official of the US Agency for International Development (an organisation sometimes used as a front for training foreign police in counterinsurgency methods).

Posted to a fictional South American country in the early 1970s, Santorean is kidnapped by a group of urban guerrillas.

The story is based by Costa Gavras on an actual incident in Uruguay in 1970 when U.S. Embassy official Dan Mitrione was kidnapped and killed.

Using Santore's interrogation by his captors as a backdrop, the film explores the often brutal consequences of the struggle between the repressive government of Montevideo and the leftist Tupamaro guerrillas.

Using death squads, the government decimates the revolutionary group, whose surviving members vote to execute the smugly calculating Santore, who is accused of arranging training in torture and political manipulation.

In the finale a replacement U.S. official arrives, watched from the crowd by a defiant and angry survivor of the radical group.

Μαύρη τρύπα ξυπνάει για ένα ελαφρύ δείπνο, Sleeping black hole eats planet-sized mass for breakfast as scientists watch

Swiss scientists have witnessed a sleeping black hole awaken and eat a mass 15 times the size of Jupiter. Picture: Artists impression (AP) Source: AP

Μια ξαφνική, εξαιρετικά έντονη λάμψη που καταγράφηκε σε έναν μακρινό γαλαξία υποδεικνύει ότι η τερατώδης μαύρη τρύπα που κρύβεται στο κέντρο του κατάπιε έναν πλανήτη ή κάποιο καφέ νάνο.

H παρατήρηση

A supermassive black hole snacks on a planet many times the size of Jupiter. Credit: ESA

«Οι παρατηρήσεις μας ήταν εντελώς αναπάντεχες, δεδομένου ότι ο συγκεκριμένος γαλαξίας παρέμενε ήσυχος εδώ και 30 χρόνια» σχολιάζει ο Μάρελ Νικολάγιουκ του Πανεπιστημίου του Μπιαλιστόκ της Πολωνίας, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης στο Astronomy & Astrophysics.

H ομάδα του χρησιμοποιούσε το ευρωπαϊκό διαστημικό παρατηρητήριο Integral για να μελετήσουν έναν διαφορετικό γαλαξία, όταν κατέγραψαν μια περίεργη λάμψη από μια διαφορετική περιοχή στο οπτικό πεδίο του οργάνου.

Με τη βοήθεια δύο άλλων διαστημικών τηλεσκοπίων ακτίνων Χ, του αμερικανικού Swift της NASA και του ιαπωνικού Maxi, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι πηγή της λάμψης ήταν ο γαλαξίας NGC 4845, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 47 εκατομμυρίων ετών φωτός.

Όπως όλοι οι γαλαξίες, ο NGV 4845 πιστεύεται ότι κρύβει στην καρδιά του μια μαύρη τρύπα, η οποία εκτιμάται ότι έχει μάζα 300.000 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου. Οποιοδήποτε αντικείμενο κάνει το λάθος να πλησιάσει την τρύπα διαλύεται από το βαρυτικό πεδίου του τέρατος. Πριν τελικά χαθεί για πάντα μέσα στη μαύρη τρύπα, το υλικό περιδινείται γύρω της σε ακραίες ταχύτητες, οπότε θερμαίνεται και εκπέμπει ισχυρή ακτινοβολία, κυρίως στο φάσμα των ακτίνων-Χ και των ακτίνων γάμμα, τις οποίες καταγράφει το Integral.

H διάρκεια και η ένταση της λάμψης ακτίνων γάμμα στον NGV 4845 δείχνουν ότι η μαύρη τρύπα πρέπει να κατάπιε ένα αντικείμενο με μάζα 14 έως 30 φορές μεγαλύτερη από του Δία. Η εκτίμηση αυτή αφήνει ανοιχτές δύο πιθανές εξηγήσεις για την ταυτότητα του αντικειμένου.

Ποιό ήταν το κοσμικό μενού;

Astronomers using ESA's Integral and XMM-Newton space telescopes, NASA's Swift and the MAXI (Monitor of All-sky X-ray Image) instrument on the International Space Station have made the first detection of a substellar object being disrupted by a black hole. The discovery was made in the 47 million-light-year-distant galaxy, NGC 4845, where a substellar object moving through space encountered the black hole. During this encouter, debris becomes heated and emits a blast of X-ray radiation before fading away. The object lies in the mass range of 14--30 Jupiter masses, corresponding to either a brown dwarf or a large gas planet. Credit: ESA

Η πρώτη περίπτωση είναι να επρόκειτο για κάποιον γιγάντιο εξωπλανήτη από αέριο που βρισκόταν αρχικά σε τροχιά γύρω από το μητρικό του άστρο, τελικά όμως εξοστρακίστηκε λόγω βαρυτικών επιδράσεων και άρχισε να κινείται αδέσποτος μέσα στον γαλαξία.

Η άλλη εξήγηση είναι ότι το άτυχο αντικείμενο ήταν ένας καφέ νάνος, δηλαδή ένα άστρο υπερβολικά μικρό και ψυχρό για να μπορεί να συντηρήσει τις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις που τροφοδοτούν τα κανονικά άστρα. Οι υπολογισμοί των αστρονόμων δείχνουν πάντως ότι μόνο το 10% της συνολικής μάζας του αντικειμένου κατέληξε στη μαύρη τρύπα, ένδειξη ότι ο πυρήνας του αντικειμένου ενδέχεται να παραμένει τώρα σε τροχιά γύρω της.

Η μαύρη τρύπα στο κέντρο του NGC 4845 φαίνεται μάλιστα ότι παίζει με το φαγητό της, αφού τα χαρακτηριστικά της λάμψης υποδεικνύουν ότι υπάρχει μια καθυστέρηση 2-3 μηνών ανάμεσα στα πρώτα στάδια διάλυσης του αντικειμένου και την εκπομπή της ακτινοβολίας. Μια ανάλογη λάμψη αναμένεται να καταγραφεί στο προσεχές μέλλον και στην περιοχή του Τοξότη Α*, της μαύρης τρύπας που κρύβεται στο κέντρο του δικού μας Γαλαξία. Σε αυτή την περίπτωση, το γεύμα θα είναι ένα σύννεφο αερίου που έχει παρατηρηθεί να πλησιάζει την τρύπα και εκτιμάται ότι έχει μάζα μερικέ φορές μεγαλύτερη από της Γης.

Οι πρώτες ενδείξεις για τη σκοτεινή ύλη; Cosmic footprint discovered may be first evidence of dark matter

The flux of high-energy particles near Earth (cosmic rays) can come from many sources. “Primary” particles (green) come from the original cosmic-ray source (typically, a supernova remnant). “Secondaries” (yellow) come from these particles colliding with interstellar gas and producing pions and muons, which decay into electrons and positrons. A third, interesting possibility is that electrons and positrons (purple) are created by the annihilation of dark matter particles, denoted by χ˜ in the figure, in the Milky Way and its halo. Note that for illustrative purposes the background image used here is of Andromeda, a typical spiral galaxy, roughly similar to ours. Image: GALEX, JPL-Caltech, NASA; Drawing: APS/Alan Stonebraker

Οι πρώτες σαφείς ενδείξεις – αλλά όχι απτές αποδείξεις – για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης, της υποθετικής αλλά ως τώρα αόρατης μορφής ύλης που φαίνεται να αντιστοιχεί στο μεγαλύτερο μέρος της μάζας του Σύμπαντος, παρουσιάστηκαν από διεθνή ομάδα επιστημόνων.

The AMS - a kind of particle accelerator and nicknamed the 'space LHC' in reference to the Large Hadron Collider here on Earth. The first results from the instrument have found a 'glimpse' of what could be dark matter, the building blocks of the universe.

Τα στοιχεία έρχονται από το Άλφα Μαγνητικό Φασματόμετρο (Alpha Magnetic Spectrometer – AMS), το «σούπερ» όργανο που έχει εγκατασταθεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με αποστολή την ανίχνευση της κοσμικής ακτινοβολίας για τον εντοπισμό «εξωτικών» μορφών ύλης.

Πολυαναμενόμενα αποτελέσματα

Η σκοτεινή ύλη υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί στο 86% της μάζας του Σύμπαντος, ως τώρα όμως παραμένει ασύλληπτη από τους επιστήμονες.

Όπως είχε προαναγγελθεί τον περασμένο Φεβρουάριο, τα πρώτα και πολυαναμενόμενα αποτελέσματα του AMS – το οποίο έχει αποκτήσει επίσης το παρατσούκλι «ο LHC του Διαστήματος» – ανακοινώθηκαν τελικά από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Γενεύη.

Η σχετική μελέτη, η οποία θα δημοσιευθεί στην επιθεώρηση  «Physical Review Letters», αναφέρει ότι το φασματόμετρο ανίχνευσε στην κοσμική ακτινοβολία εκατομμύρια ηλεκτρόνια και ποζιτρόνια (τα αντισωμάτια των ηλεκτρονίων) σε μια αναλογία ύλης-αντιύλης η οποία φαίνεται να προκύπτει από τη σύγκρουση – ή εξουδετέρωση – των σωματιδίων της σκοτεινής ύλης, υποδηλώνοντας για πρώτη φορά την ύπαρξή της.

O Samuel Ting παρουσιάζει στο CERN τα πρόσφατα αποτελέσματα του AMS (Alpha Magnetic Sectrometer).

«Πρόκειται για μια ένδειξη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για απόδειξη» τόνισε ο νομπελίστας φυσικός Σάμιουελ Τινγκ, «πατέρας» του AMS και εκπρόσωπος του πειράματος, ο οποίος έκανε τη σχετική ανακοίνωση σε σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στην έδρα του CERN. Αν και τίποτε ως τώρα δεν είναι απολύτως βέβαιο, η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική καθώς, σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί, θα αποτελεί την πρώτη «ματιά» των επιστημόνων σε αυτή την ως τώρα ασύλληπτη μορφή ύλης.

Η μεγαλύτερη καταγραφή

Inside the Alpha Magnetic Spectrometer, also designated AMS-02. It is a particle physics experiment module that is mounted on the International Space Station. It is designed to search for various types of unusual matter by measuring cosmic rays.

Σύμφωνα με τη θεωρία, αν η μυστηριώδης σκοτεινή ύλη υπάρχει, τα σωματίδιά της συγκρούονται μεταξύ τους καθώς συναντιούνται στο Διάστημα και αλληλοεξουδετερώνονται. Αν αυτό ισχύει, τότε θα πρέπει να διασπώνται σε ίσο αριθμό ηλεκτρονίων και ποζιτρονίων, γεγονός το οποίο θα πρέπει να οδηγεί σε αύξηση του συνολικού αριθμού των ποζιτρονίων της κοσμικής ακτινοβολίας σε σχέση με τα ηλεκτρόνια.

Η αναλογία ποζιτρονίων που καταγράφηκε από το AMS βρίσκεται σύμφωνα με τους ερευνητές σε απόλυτη συμφωνία με τη θεωρία για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης.

Τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν βασίζονται στην καταγραφή από το AMS περίπου 25 δισ. «γεγονότων» μέσα σε ενάμιση χρόνο, εκ των οποίων τα 6,8 εκατομμύρια αντιστοιχούν σε ηλεκτρόνια και ποζιτρόνια. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται 400.000 ποζιτρόνια με ενέργειες από 0,5 ως 350 γιγαηλεκτρονιοβόλτ (GeV) – ο μεγαλύτερος αριθμός σωματιδίων αντιύλης που έχει καταγραφεί ποτέ στο Διάστημα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αναλογία ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων αυξάνεται ελαφρά στις ενέργειες από 10-250 GeV, ενώ η αύξηση αυτή μειώνεται κατά μια τάξη μεγέθους στις ενέργειες επάνω από 20-250 GeV. Παράλληλα δεν παρατήρησαν κάποια σημαντική μεταβολή με τον χρόνο ενώ είδαν ότι τα σωματίδια δεν φαίνονται να έρχονται από μια συγκεκριμένη κατεύθυνση (όπως θα συνέβαινε αν προέρχονταν από μια μεμονωμένη πηγή, όπως π.χ. κάποιο πάλσαρ).

Σύγκριση των αποτελεσμάτων του AMS με προηγούμενα πειράματα. Μπορεί να μην αποδεικνύεται  κάτι συνταρακτικό (ύπαρξη σκοτεινής ύλης), όμως το πιο σημαντικό πράγμα που μάθαμε σήμερα είναι ότι το AMS λειτουργεί πολύ καλά και ότι ξεπερνά σε ακρίβεια όλα τα προηγούμενα πειράματα. This chart compares the results from AMS on positron emissions with results from other experiments. AMS measurements at different energy levels are represented by the red dots with error bars.

Όλα τα παραπάνω στοιχεία υποδηλώνουν, όπως τονίζουν οι επιστήμονες, ότι τα ποζιτρόνια που καταγράφηκαν προέρχονται από την εξουδετέρωση της σκοτεινής ύλης. Οι ενδείξεις ωστόσο δεν είναι ακόμη αρκετά σαφείς ώστε να επιτρέπουν να αποκλειστούν άλλες ερμηνείες. Για κάτι τέτοιο θα χρειαστούν περαιτέρω μελέτες, οι ειδικοί όμως είναι αισιόδοξοι ότι σύντομα θα υπάρξουν κάποιες απαντήσεις.

«Με την ακριβέστερη μέτρηση ροής ποζιτρονίων στην κοσμική ακτινοβολία που έχει γίνει ως σήμερα, τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ξεκάθαρα την ισχύ και τις ικανότητες του ανιχνευτή του AMS» υπογράμμισε ο κ. Τινγκ. «Στους επόμενους μήνες το AMS θα μπορέσει να μας δώσει οριστικές απαντήσεις για το αν αυτά τα ποζιτρόνια αποτελούν σήμα της σκοτεινής ύλης ή αν προέρχονται από κάποια άλλη πηγή».

Το δόγμα του σοκ, The Shock Doctrine

Το δόγμα του σοκ είναι ένα ντοκιμαντέρ που μας βοηθά να καταλάβουμε το παρόν, καθώς αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες αναλύσεις της συγκαλυμμένης ιστορίας της εποχής μας. Μια συναρπαστική περιγραφή  της νέας παγκόσμιας τάξης, που βρίσκεται σε κατάσταση αμόκ...

Η ανάλυση του καπιταλισμού της καταστροφής επιχειρείται από την Καναδή συγγραφέα Ναόμι Κλάιν με τέλεια  διυλισμένη οργή, που διοχετεύεται μέσα από αδιάσειστα δεδομένα. Σε αυτή την πρωτοποριακή εξιστόρηση των πεπραγμένων της πλέον κυρίαρχης ιδεολογίας της εποχής μας, της οικονομικής επανάστασης των  «ελεύθερων αγορών» του Αμερικανού οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν, η Ναόμι Κλάιν αμφισβητεί το  διαδεδομένο μύθο ότι η παγκόσμια νίκη του νεοφιλελεύθερου κινήματος υπήρξε ειρηνική.

Καταδεικνύει ότι, από τη Χιλή του 1973 μέχρι το σημερινό Ιράκ, ο Φρίντμαν και οι υποστηρικτές του εκμεταλλεύτηκαν επανειλημμένα τη βία και μια σειρά από τρομακτικά σοκ για να επιβάλουν τις ακραίες  πολιτικές τους. Αποκαλύπτει την εντυπωσιακή ομοιότητα ανάμεσα στις ανακριτικές τεχνικές της CIA και στις  εκβιαστικές τεχνικές της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, στην προσπάθειά τους να επιβάλουν τον  καπιταλισμό της καταστροφής σε ολόκληρο τον κόσμο.

A documentary adaptation Naomi Klein’s 2007 book, The Shock Doctrine. An investigation of disaster capitalism, based on Naomi Klein’s proposition that neo-liberal capitalism feeds on natural disasters, war and terror to establish its dominance.

Based on breakthrough historical research and four years of on-the-ground reporting in disaster zones, The Shock Doctrine vividly shows how disaster capitalism – the rapid-fire corporate re-engineering of societies still reeling from shock – did not begin with September 11, 2001.

The films traces its origins back fifty years, to the University of Chicago under Milton Friedman, which produced many of the leading neo-conservative and neo-liberal thinkers whose influence is still profound in Washington today.

New, surprising connections are drawn between economic policy, shock and awe warfare and covert CIA-funded experiments in electroshock and sensory deprivation in the 1950s, research that helped write the torture manuals used today in Guantanamo Bay.

The Shock Doctrine follows the application of these ideas through our contemporary history, showing in riveting detail how well-known events of the recent past have been deliberate, active theatres for the shock doctrine, among them: Pinochet’s coup in Chile in 1973, the Falklands War in 1982, the Tiananmen Square Massacre in 1989, the collapse of the Soviet Union in 1991, the Asian Financial crisis in 1997 and Hurricane Mitch in 1998.

Τα θαύματα του Ασκληπιού. The miracles of Asclepius

Marble relief of Asclepius and his daughter Hygieia. From Therme, Greece, end of the 5th century BC.

Ο Ασκληπιός ήταν σημαντικός θεός και λατρευόταν σε πολλά ιερά του αρχαίου κόσμου. Τα διασημότερα ήταν αυτό της Επιδαύρου, των Αθηνών, της Τρίκκης, της Κω και της Περγάμου.

Ρωμαϊκό Άγαλμα του Ασκληπιού, Αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου. Statue of Asclepios of the Este type. Pentelic marble, Roman copy of ca. 160 AD after a 4th-century BC original. From the temple of Asclepios at Epidaurus. National Archaeological Museum in Athens.

Ο θεός έκανε θαύματα. Γι' αυτό και το ιερό του είχε πανελλήνια απήχηση. Χιλιάδες ασθενείς συνέρρεαν στην Επίδαυρο όχι για να δουν μια παράσταση, όπως κάνουμε εμείς σήμερα, αλλά για να βρουν την υγειά τους.

Κάθε ασθενής που ταξίδευε μερόνυχτα για να φτάσει στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου και να γίνει καλά με θεία συνέργεια, περνούσε από διάφορα στάδια προετοιμασίας.

Votive relief for the cure of a bad leg, inscription. Found in 1828 in the same sanctuary in Milos, Ægean Sea, as the head BM Sculpture 550. Ex-voto consacré à Asclépios pour la guérison d'une jambe, vers 100–200 ap. J.-C., British Museum.

Στην ετοιμασία βοηθούσε, με την αυθυποβολή που προκαλούσε, και η ανάγνωση των πολυπληθών θαυμάτων του θεού τα οποία ήταν γραμμένα πάνω σε μεγάλες στήλες μέσα στο Άβατο. 

Έτσι γνωρίζουμε ότι η Ιθμονίκη από την Πελλήνη κοιμήθηκε στο ιερό του Ασκληπιού ζητώντας από τον θεό να μείνει έγκυος, πράγμα που έγινε. «Όταν ήταν έτοιμος ο ασθενής, αφού έκανε μια νυχτερινή θυσία, κατέβαινε στο ισόγειο -ουσιαστικά υπόγειο- του Αβάτου και κοιμόταν καταγής, πάνω στο δέρμα του ζώου που θυσίασε αποβραδίς. Στο όνειρό του τον επισκεπτόταν ο θεός και είτε τον γιάτρευε με τα χέρια του είτε του έδινε κάποιο φάρμακο, ή απλά του έλεγε τι πρέπει να κάνει για να γίνει καλά. Άλλοτε πάλι το ρόλο του τον αναλάμβανε ένα ιερό του ζώο, συνήθως το φίδι», είπε ο καθηγητής Βασίλειος Λαμπρινουδάκης μιλώντας στο Μέγαρο Μουσικής με θέμα «Επίδαυρος, τόπος φροντίδας σώματος και ψυχής».

Η επιγραφή του Μάρκου Ιουλίου Απελλή, που δημοσιεύτηκε το 1883 και χρονολογείται το 2ο αι. μ.Χ. (Αρχαιολογικό Μουσείο Επιδαύρου) Το κείμενο λέει τα εξής:

“Όταν ήταν ιερέας ο Πόπλιος Αίλιος Αντίοχος, εγώ ο Μάρκος Ιούλιος Απελλάς, από την Ιδριάδα κοντά στα Μύλασα, προσκλήθηκα από το θεό, διότι πολύ συχνά έπεφτα άρρωστος και υπέφερα από δυσπεψίες. Μάλιστα κατά την διάρκεια του ταξιδιού με το πλοίο, στην Αίγινα, μου έδωσε την οδηγία να μην εξοργίζομαι πολύ. Και όταν έφτασα στο ιερό μου έδωσε την οδηγία επί δύο μέρες να έχω το κεφάλι μου καλυμμένο γιατί τις μέρες αυτές έβρεχε. Μου είπε να τρώω τυρί και ψωμί και σέλινο με μαρούλι, να λούζομαι μόνος μου, να τρέχω, να γυμνάζομαι, να παίρνω λεμονόκουπες και να τις μουσκεύω σε νερό, να τρίβομαι στον τοίχο του βαλανείου κοντά στις «ακοές» (*σημείο του ιερού όπου θα ακούγονταν απόκοσμες φωνές), να κάνω περίπατο στην άνω στοά, να κάνω ασκήσεις αιώρησης, να πασαλείβομαι με λάσπη, να περπατάω ξυπόλητος, πριν μπω στο θερμό λουτρό του βαλανείου να περιχύνομαι με κρασί, μόνος μου να κάνω λουτρό και να δίνω μια Αττική δραχμή στον λουτράρη, να θυσιάσω από κοινού στον Ασκληπιό, την Ηπιόνη και τις Ελευσίνιες θεές, να τρώω γάλα με μέλι. Και μια μέρα που ήπια μόνο γάλα, μου είπε «βάλε και μέλι στο γάλα για να μπορέσει να διαπεράσει». Κι όταν προσευχήθηκα στο θεό πιο γρήγορα να με γιατρέψει, είδα λέει ότι περπατούσα έξω από το άβατο κατά τις «ακοές» αλειμμένος με σινάπι και αλάτι και με οδηγούσε ένα αγοράκι που κρατούσε θυμιατήριο που κάπνιζε και ο ιερέας μου είπε «έχεις θεραπευθεί, αλλά πρέπει να πληρώσεις την αμοιβή του γιατρού». Και έκανα πράγματι αυτά που είδα, και όταν αλείφτηκα με το υγρό σινάπι και το αλάτι με έπιασε πόνος, όταν όμως πλύθηκα μου πέρασε. Αυτά όλα μέσα σε εννέα μέρες από τότε που ήρθα. Ο θεός με άγγιξε στο δεξιό μου χέρι και στο στήθος και την επόμενη μέρα καθώς έκανα θυσία η φλόγα αναπήδησε και μου έκαψε το χέρι και έβγαλα φλύκταινες. Όμως μετά από λίγο το χέρι μου γιατρεύτηκε. Καθώς επέμεινα, μου είπε για τον πονοκέφαλο να παίρνω άνηθο με λάδι. Δεν με πονούσε συνήθως το κεφάλι, αλλά επειδή είχα μελετήσει φιλολογικά έπαθα πλήρωση του εγκεφάλου. Χρησιμοποιώντας το λάδι απαλλάχτηκα από την κεφαλαλγία. Μου είπε επίσης να κάνω γαργάρες με κρύο νερό για τη σταφυλή μου –γιατί και γι'αυτό παρακάλεσα το Θεό- και το ίδιο για τις αμυγδαλές μου. Μου έδωσε τέλος την οδηγία να τα καταγράψω όλα αυτά. Αναχώρησα γεμάτος ευγνωμοσύνη και κερδίζοντας την υγεία μου.”

Έργο περίπου σύγχρονο με την επίσκεψη του Απελλά στην Επίδαυρο, εύρημα του 2011 από τις ανασκαφές στο μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου. Μαρμάρινο άγαλμα του Ερμή, αντίγραφο του 2ου αι. μ.Χ. πρωτότυπου έργου του Πολύκλειτου (4ος αι. π.Χ.). Βρέθηκε εντοιχισμένο σε νεώτερο οικοδόμημα του 4ου αι. μ.Χ.

Αλλά ο θεραπευτής Ασκληπιός δεν εμφανίστηκε στην Επίδαυρο ξαφνικά. Υπήρχε στον ίδιο τόπο «πανάρχαιη λατρεία ηρωικών προγόνων, που με τον καιρό περιβλήθηκαν θεία δύναμη, έτσι ώστε στις αρχές της 1ης π.Χ. χιλιετίας να δώσουν τη θέση τους σε έναν Απόλλωνα προστάτη της περιοχής, τον Απόλλωνα του Μάλου, Απόλλωνα Μαλεάτα», ανέφερε ο κ. Λαμπρινουδάκης που διευθύνει από το 1974 τις ανασκαφές της Αρχαιολογικής Εταιρείας στο ιερό του Απόλλωνα Μαλεάτα και από το 1984 όλα τα έργα της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου του υπουργείου Πολιτισμού. Τα ευρήματα στο ιερό του αρχαιότερου γιατρού της Επιδαύρου, του Απόλλωνα Μαλεάτα, που είναι λίθινα ρυτά (αγγεία για χοές), ξίφη, διπλοί πελέκεις, σφραγιδόλιθοι και πλήθος ειδωλίων, στάχτες στο βωμό γεμάτες από κόκαλα ζώων και πλήθος σπασμένων αγγείων πόσης και άλλων αφιερωμάτων, φανερώνουν τη λατρευτική χρήση του χώρου.

Στοά του Αβάτου, Ασκληπιείο Επιδαύρου, 4ος αι. π.Χ. Στο οικοδόμημα αυτό γινόταν η εγκοίμηση των ασθενών και μέσω αυτής η επικοινωνία με το θεό που εξασφάλιζε την ίαση. 

Η παράδοση αυτή πρόσφερε πλούσια εμπειρία, δημιουργώντας πραγματική ιατρική γνώση. «Και μολονότι η Επίδαυρος έμεινε ως το τέλος προσανατολισμένη στο θείο γιατρό, από το 2ο π.Χ. αιώνα γνωρίζουμε οικογένειες γιατρών στην Επίδαυρο που ασκούσαν ιατρική έξω από το ιερό. Στην αρχή του δρόμου από την πόλη της Επιδαύρου προς το ιερό ανασκάφηκε τάφος μιας οικογένειας γιατρών. Διατηρήθηκε άθικτος ο θάλαμός του, με τρεις σαρκοφάγους μέσα, με τους νεκρούς και τα ιατρικά εργαλεία τους».

Άποψη του θεάτρου της Επιδαύρου. View of Epidavros theatre.

Όσο για το ρόλο του θεάτρου της αρχαίας Επιδαύρου, δεν ήταν ασφαλώς ο σημερινός. Το θέατρο δημιουργήθηκε για να φιλοξενεί τελετές και λατρευτικά δρώμενα, μουσικούς, ωδικούς και δραματικούς αγώνες, που αποτελούσαν τμήμα της λατρείας και εργαλείο της καλλιέργειας του νου και της ψυχής. Εξάλλου, τέτοιες μορφές λατρείας και ψυχικής ανάτασης είχαν αναπτυχθεί στο Ασκληπιείο πολύ πριν από την κατασκευή του θεάτρου, όπως μαρτυρεί και η αναφορά του Πλάτωνα, που λέει ότι τον 5ο ήδη π.Χ. αιώνα τελούνταν αγώνες ραψωδών και μουσικών.