Η μεγάλη γκάφα και το τέλος της ανθρωπότητας, Stephen Hawking admits the biggest blunder of his scientific career - early belief that everything swallowed up by a black hole must be lost forever

In this photo provided by Cedars-Sinai, British cosmologist Stephen Hawking, who has motor neuron disease, gives a talk titled "A Brief History of Mine," to workers at Cedars-Sinai Medical Center in Los Angeles, on Tuesday, April 9, 2013. (AP Photo/Cedars-Sinai, Eric Reed)

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται για μια ακόμη φορά ο διάσημος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ. Ο κορυφαίος επιστήμονας που επικοινωνεί εδώ και πολλά χρόνια μόνο με ηλεκτρονικά βοηθήματα σε διάλεξη που έδωσε στο Λος Άντζελες έκανε όπως πάντα ενδιαφέρουσες αναφορές. Ανάμεσα στα άλλα αναφέρθηκε στη «μεγαλύτερη γκάφα» της καριέρας του ενώ έκανε δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον της ανθρωπότητας

Η ακτινοβολία

Professor Hawking said that there is one thing that does in fact escape from black holes – radiation.

Ο Χόκινγκ αποφάσισε να δώσει τη διάλεξη στο νοσοκομείο Cedars-Sinai Regenerative Medicine Institute όπου γίνονται πρωτοποριακές έρευνες με βλαστικά κύτταρα για την ανάπτυξη θεραπειών για τη νόσο των κινητικών νευρώνων από την οποία πάσχει ο κορυφαίος επιστήμονας.

Ο Χόκινγκ ομολόγησε ότι το μεγαλύτερο λάθος στην καριέρα του, «η μεγαλύτερη γκάφα» όπως είπε χαρακτηριστικά, ήταν η άποψη του στην αρχή της ερευνητικής του πορείας ότι οι μαύρες τρύπες «καταπίνουν» τα πάντα, ότι τίποτε δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτές.

Ο ίδιος ο Χόκινγκ λίγο αργότερα ήταν εκείνος που διέψευσε τον εαυτό του αφού διατύπωσε τη θεωρία για μια μορφή ακτινοβολίας που παράγουν και εκπέμπουν οι μαύρες τρύπες. Μάλιστα η ακτινοβολία αυτή ονομάστηκε «ακτινοβολία Χόκινγκ».

Η θεωρία-Μ

«Για να κατανοήσουμε το Σύμπαν στο βαθύτερο επίπεδό του πρέπει να κατανοήσουμε γιατί υπάρχει κάτι αντί για το τίποτε. Γιατί υπάρχουμε; Γιατί υπάρχει αυτό το συγκεκριμένο πακέτο νόμων και όχι κάποιο άλλο; Πιστεύω ότι οι απαντήσεις βρίσκονται στην θεωρία-Μ» ανέφερε ο Χόκινγκ. Η θεωρία-Μ συνδυάζει πολλές θεωρίες και ιδέες της Φυσικής και των Μαθηματικών. Η θεωρία-Μ κάνει λόγο για ύπαρξη πολλών διαστάσεων στο «ύφασμα» του χωροχρόνου. Ο Χόκινγκ είναι ένθερμος υποστηρικτής της θεωρίας-Μ καθώς πιστεύει ότι είναι εκείνη που θα οδηγήσει τελικά στην περίφημη μια και ενοποιημένη θεωρία, τη λεγόμενη «θεωρία των πάντων» που θα εξηγεί όλους τους νόμους της Φυσικής, κλασικής και κβαντικής.

Η ανθρωπότητα

Λίγους αιώνες ζωής έχει ακόμη ο άνθρωπος στη Γη σύμφωνα με τον Στίβεν Χόκινγκ και πρέπει να βρούμε σύντομα νέο σπίτι.

Ενδιαφέρον είχε και η αναφορά του Χόκινγκ στο μέλλον της ανθρωπότητας «Πρέπει να συνεχίσουμε τη διαστημική εξερεύνηση για το καλό της ανθρωπότητας. Δεν πρόκειται να επιβιώσουμε άλλα χίλια χρόνια στον εύθραυστο πλανήτη μας» προέβλεψε ο Χόκινγκ.

Διάφανος εγκέφαλος! CLARITY gives a clear view of the brain

Νέα τεχνική κάνει διάφανο τον εγκέφαλο ενός ποντικού απεικονίζοντας λεπτομερώς τη δικτύωση των νευρώνων και τη μοριακή δομή του. An intact mouse brain stained with fluorescent labels for different proteins. Each colour represents a different molecular label. Credit: Kwanghun Chung and Karl Deisseroth, Howard Hughes Medical Institute/Stanford University

Ένα ταξίδι μέσα στα άδυτα του εγκεφάλου αποτελεί το όνειρο κάθε νευροεπιστήμονα και όχι μόνο. Σε έναν βαθμό αυτό κατέστη για πρώτη φορά δυνατόν με μια νέα απεικονιστική τεχνική που ανέπτυξαν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το σχετικό βίντεο μας ταξιδεύει στον εγκέφαλο ενός ποντικού αποκαλύπτοντας για πρώτη φορά τη δικτύωση και τη μοριακή δομή του.

Η μέθοδος απεικονίζει με πρωτοφανή καθαρότητα τα δίκτυα των νευρώνων αλλά και τα χημικά του εγκεφάλου προσφέροντας τη δυνατότητα άντλησης πληροφοριών σχετικά με την έκφραση των γονιδίων στα μεμονωμένα κύτταρα – και άρα σχετικά με τη λειτουργία που επιτελεί το καθένα από αυτά.

Μεγάλο άλμα στην απεικόνιση

This undated image provided by Karl Deisseroth's lab shows a three-dimensional rendering of clarified mouse brain seen from below. Scientists have made mouse brains transparent, permitting a comprehensive and exquisitely detailed view of their inner structures, providing a major new tool for research. "You get the big picture without losing track of the details,'' said Dr. Karl Deisseroth, who led the Stanford team that reported the work online Wednesday, April 10, 2013 in the journal Nature. Some other labs are already working to apply the technique on other kinds of tissue, such as for studying breast cancer biopsies, Deisseroth said. (AP Photo/Karl Deisseroth)

Ο εγκέφαλος και η λειτουργία του αποτελούν ένα μυστήριο που μόνο πρόσφατα άρχισε σιγά σιγά να εξερευνάται από τους επιστήμονες χάρη στις νέες απεικονιστικές τεχνικές. Καμία τους ωστόσο δεν μπορούσε ως τώρα να εισχωρήσει βαθιά σε αυτόν και να αποκαλύψει το εσωτερικό του. Ο μόνος τρόπος που οι ειδικοί είχαν στη διάθεσή τους για τη μελέτη της δομής του ήταν ανατομικός – η πραγματοποίηση δηλαδή τομών σε νεκρά όργανα. Η τομή ωστόσο καταστρέφει τους άξονες των νευρώνων, καθιστώντας ουσιαστικά αδύνατο να διαπιστώσει κανείς πώς αυτοί συνδέονται μεταξύ τους.

Η τεχνική που ανέπτυξαν οι επιστήμονες του Στάνφορντ με επικεφαλής τον ψυχίατρο και ειδικό στην εμβιομηχανική Καρλ Ντάισεροτ καθιστά τα όργανα διαπερατά από το φως – δηλαδή διάφανα – διατηρώντας όμως παράλληλα ανέπαφη την ανατομική και μοριακή δομή τους. Η CLARITY όπως την ονομάζουν (Clear Lipid-exchanged Acrylamide-hybridized Rigid Imaging/Immunostaining/In situ hybridization-compatible Tissue-hYdrogel) εφαρμόστηκε πειραματικά για να αποκαλύψει με πρωτοφανή λεπτομέρεια τη νευρολογική δικτύωση του εγκεφάλου ενός ποντικού, πραγματοποιώντας ένα μεγάλο άλμα στην ιατρική απεικόνιση.

«Η μελέτη ανέπαφων συστημάτων με τόσο μεγάλη ανάλυση σε ό,τι αφορά τη συνολική και μοριακή δομή τους – το να μπορούμε δηλαδή να δούμε ταυτοχρόνως τη γενική εικόνα αλλά και τη λεπτομέρεια – αποτελούσε έναν μεγάλο ανεκπλήρωτο στόχο της βιολογίας, έναν στόχο τον οποίο η CLARITY αρχίζει να εκπληρώνει» τόνισε ο δρ Ντάισεροτ παρουσιάζοντας το νέο, πολύτιμο «εργαλείο».

Με διάφανο ζελέ

Αριστερά ο εγκέφαλος ενός ποντικού και δεξιά η διάφανη εκδοχή του με την εφαρμογή της CLARITY με φόντο μια φράση του διάσημου νευροεπιστήμονα Σαντιάγο Ραμόν ι Καχάλ. This undated image provided by Karl Deisseroth’s lab shows a combination of photos of an intact adult mouse brain before and after the two-day CLARITY process. Scientists have made mouse brains transparent, permitting a comprehensive and exquisitely detailed view of their inner structures, providing a major new tool for research. “You get the big picture without losing track of the details,” said Dr. Karl Deisseroth, who led the Stanford team that reported the work online Wednesday, April 10, 2013 in the journal Nature. Some other labs are already working to apply the technique on other kinds of tissue, such as for studying breast cancer biopsies, Deisseroth said. (AP Photo/Karl Deisseroth)

 Όπως περιγράφεται στη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature», η νέα μέθοδος βασίζεται στη χρήση μιας ειδικής διάφανης υδρογέλης. Αρχικά οι επιστήμονες αφαίρεσαν τον εγκέφαλο ενός ποντικού και ενέχυσαν σε αυτόν τη διάφανη υδρογέλη η οποία συγκεντρώνεται στις λιπώδεις μεμβράνες των νευρώνων (οι λιπώδεις μεμβράνες που περιβάλλουν τα κύτταρα αποτελούν ένα βασικό εμπόδιο στην προσπάθεια των ειδικών να «δούν» μέσα στα όργανα).

Καθώς η υδρογέλη στερεοποιήθηκε πήρε το σχήμα των μεμβρανών δημιουργώντας μια μήτρα η οποία συγκράτησε στη θέση τους τις πρωτεΐνες, το DNA και το RNA των κυττάρων. Στη συνέχεια οι επιστήμονες ενέχυσαν ένα χημικό το οποίο διέλυσε τις λιπώδεις μεμβράνες δημιουργώντας έναν διάφανο εγκέφαλο από ζελέ στον οποίο όλο το μοριακό υλικό (πρωτεΐνες, RNA και DNA) βρίσκεται ανέπαφο στην αρχική του θέση ενώ παράλληλα διακρίνονται λεπτομερώς τόσο η δομή των μεμονωμένων νευρώνων όσο και οι συνδέσεις μεταξύ τους.

Η θέση του μοριακού υλικού καθίσταται ορατή εγχέοντας φθορίζοντες δείκτες – κάτι το οποίο, όπως τονίζουν οι ειδικοί, μπορεί να βοηθήσει στο να ανιχνευθεί ποια γονίδια εκφράζονται στα μεμονωμένα κύτταρα αποκαλύπτοντας τη λειτουργία που αυτά επιτελούν μέσα στον εγκέφαλο.

Εφαρμογή σε άλλα όργανα, έμβρυα και όγκους

A team at Stanford University has made brains transparent, allowing entire networks of neurons to be highlighted and then viewed through an optical microscope. In the past, it has only been possible to image slices of organs such as the brain. First, Karl Deisseroth and his colleagues propped up the cells in a whole mouse brain using a scaffold of fibrogel, before removing all the fat surrounding the cells. The technique – details of which are published in the latest issue of Nature – also works on human brains, potentially revealing how changes to the connectivity of neurons cause conditions such as autism. Source: Nature Video.

Ο ειδικοί έχουν ήδη εφαρμόσει την CLARITY για να απεικονίσουν τον εγκέφαλο ενός ψαριού-ζέβρα και ενός τμήματος ανθρώπινου εγκεφάλου πάχους 5 χιλιοστών. Όπως ωστόσο τόνισε ο Κουανχούνγκ Τσουνγκ, πρώτος συγγραφέας της μελέτης, η απεικόνιση μεγαλύτερων τμημάτων ή και ολόκληρου του εγκεφάλου ενός ανθρώπου είναι ακόμη αρκετά δύσκολη, γιατί οι άξονες των ανθρώπινων νευρώνων περιβάλλονται από μεγάλη ποσότητα λιποπρωτεϊνών.

Όπως προσέθεσε ο δρ Τσουνγκ, η μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απεικόνιση οποιουδήποτε οργάνου ενώ μπορεί επίσης να εμφανίσει σε… διάφανη εκδοχή έμβρυα στη μήτρα ή και όγκους. Επιστήμονες από διάφορες χώρες οι οποίοι δεν μετείχαν στη μελέτη χαρακτηρίζουν την ανακάλυψη εξαιρετικά σημαντική για τη μελέτη της λειτουργίας του εγκεφάλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δρ Ντάισεροτ είναι ένας από τους 15 ειδικούς της ομάδας που χαράσσει τους στόχους του προγράμματος για τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου εγκεφάλου που εξήγγειλε ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Μπαράκ Ομπάμα στις 2 Απριλίου.

Οι «μουσώνες» του Κρόνου. Astronomers Using Keck Observatory Discover Rain Falling from Saturn’s rings

Καλλιτεχνική απεικόνιση του πώς τα σωματίδια νερού πέφτουν στην ατμόσφαιρα του Κρόνου προκαλώντας μεταβολές στην φωτεινότητα της ατμόσφαιρας. This artist's concept illustrates how charged water particles flow into the Saturnian atmosphere from the planet's rings, causing a reduction in atmospheric brightness. The observations were made with the W. M. Keck Observatory on Mauna Kea, Hawaii, with NASA funding. The analysis was led by the University of Leicester, England. Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute/University of Leicester

Νέα έρευνα που χρηματοδότησε η NASA και εκπόνησε το βρετανικόΠανεπιστήμιο του Λέστερ επιβεβαιώνει την ύπαρξη βροχοπτώσεων στον πλανήτη Κρόνο και δείχνει ότι επηρεάζουν σημαντικά τη σύνθεση και τη θερμοκρασία της ανώτερης ατμόσφαιράς του. Είχε διαπιστωθεί από προηγούμενες έρευνες ότι από τα δαχτυλίδια του πλανήτη «βρέχει» σωματίδια νερού που περνούν από την ιονόσφαιρα και καταλήγουν στην επιφάνειά του. Η νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι η έκταση αυτών των «βροχοπτώσεων» είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα.

Η ανακάλυψη

"The ring particles affect which species of particles are in this part of the atmospheric temperature." In the early 1980s, images from NASA's Voyager spacecraft showed two to three dark bands on Saturn and scientists theorized that water could have been showering down into those bands from the rings. Those bands were not seen again until 2011 when the the team observed the planet with Keck Observatory's NIRSPEC, a unique, near-infrared spectrograph that combines broad wavelength coverage with high spectral resolution, allowing the observers to clearly see subtle emissions from the bright parts of Saturn.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Λέστερ χρησιμοποίησαν τα όργανα του Αστεροσκοπείου Keck στη Μάουνα Κέα της Χαβάης. Εκτός από την έκταση των βροχοπτώσεων οι ερευνητές εντόπισαν και άλλα στοιχεία που αφορούν τις βροχές του Κρόνου. Πιο σημαντικό εύρημα είναι ότι η βροχή επηρεάζει τη σύνθεση και τη θερμοκρασία στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του πλανήτη.

«Ο Κρόνος είναι ο πρώτος πλανήτης με δαχτυλίδια όπου διαπιστώνουμε ισχυρή αλληλεπίδραση ανάμεσα σε αυτά και την ατμόσφαιρά του. Το πιο σημαντικό φαινόμενο που παρατηρήσαμε είναι ότι η βροχή που προέρχεται από τα δαχτυλίδια επηρεάζει την ιονόσφαιρα του Κρόνου. Εκεί όπου πέφτει μειώνει την πυκνότητα των ηλεκτρονίων» αναφέρει ο Τζέημς Ο’ Ντόναχιου, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Η μελέτη αναμένεται εκτός των άλλων να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα την προέλευση και εξέλιξη του συστήματος των δαχτυλιδιών του Κρόνου καθώς και τις μεταβολές στην ατμόσφαιρά του. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας. Le charme discret de la bourgeoisie

Γιάννης Μιγάδης, Οι Αστοί, 1973.

Αυτή η μεγάλη σειρά κειμένων του Βασίλη Ραφαηλίδη με το γενικό τίτλο «Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας», έχει σαν σκοπό να δείξει πως η μπουρζουαζία είναι όντως γοητευτική και η γοητεία της βρίσκεται κυρίως σ' αυτό που ήδη επεσήμανε ο ιδιοφυής αναρχικός Λουίς Μπουνιουέλ, από ταινία του οποίου δανειστήκαμε τον τίτλο μας. Σ' αυτό που λέμε «αμαρτία», ή αν προτιμάτε ανηθικότητα. Όμως η ανηθικότητα του καπιταλισμού πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο διακριτική προκειμένου να είναι γοητευτική. Όπως δεν απατά κανείς τη γυναίκα του φανερά, έτσι δεν πρέπει να απατά και το συνέταιρό του φανερά. Ο καπιταλισμός δεν χρειάζεται απατεώνες, αλλά πονηρούς και ευέλικτους απατεωνίσκους, προκειμένου το παιχνίδι να γίνεται όσο το δυνατό λιγότερο ανιαρό και επικίνδυνο. Στον καπιταλισμό τα παιχνίδια πρέπει να παίζονται με κανόνες και όλα να φαίνονται ευπρεπή. Όμως, αλίμονο στον καπιταλιστή που δεν παραβαίνει διακριτικά και με τρόπο τους κανόνες και που είναι πράγματι ευπρεπής. Η γοητεία του σωστού καπιταλιστή συνίσταται στην ικανότητά του να είναι απατεώνας χωρίς να φαίνεται. [...]

 Αχιλλέας Χρηστίδης, Όλα τα Οράματα, π. 1987.

Η πιο μεγάλη εφεύρεση του καπιταλισμού είναι το κολοσσιαίας σημασίας γεγονός που παραμέρισε όλα τα άλλα ιδανικά και στη θέση τους έβαλε το χρήμα, όπως γινόταν πάντα στην ιστορία χωρίς να το ομολογούν οι πολιτικάντηδες, και οι καθηγητές της ιστορίας που τους βοηθούν αποτελεσματικά. Κύριε, θέλεις να γίνεις πλούσιος; Σκότωσε, ρήμαξε, κλέψε, εξαπάτησε, κι όταν έρθει η ώρα σου εξομολογήσου και άντε στο καλό. Ο Άγιος Πέτρος σε περιμένει στον Παράδεισο [...] 

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Η ευρηματική, ανατρεπτική σουρεαλιστική κωμωδία του Λουίς Μπουνιουέλ, αποτελεί μία επίθεση εναντίον της κοινωνίας των πλουσίων, των στρατιωτικών, της αστυνομίας, της εκκλησίας και πάνω απ'όλα εναντίον της μπουρζουαζίας που τους συντηρεί, με αρκετή ειρωνεία  αλλά και αρκετή τρυφερότητα. Η ιστορία αφορά έξι ανθρώπους που επιθυμούν διακαώς να δειπνήσουν και να απολαύσουν το φαγητό τους, αλλά ποτέ δεν τα καταφέρνουν. Φτάνουν σε λάθος μέρα σε εστιατόριο που ο ιδιοκτήτης του έχει πεθάνει και που το πτώμα του εκτίθεται σε δημόσια θέα, σε μέρος όπου δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκτός από νερό. Δεν βρίσκονται καν σε εστιατόριο, αλλά όπως διαπιστώνουν στη σκηνή ενός θεάτρου που η αυλαία του ανοίγει για να αποκαλύψει ένα οργισμένο κοινό. 

Συμμορίες τους γαζώνουν με σφαίρες προτού προλάβουν να φάνε, μολονότι στην επόμενη σκηνή είναι πάλι ζωντανοί και περπατούν σ'έναν επαρχιακό δρόμο, μια εικόνα που επαναλαμβάνεται στην ταινία. Η δομή της αφήγησης ξεφεύγει από τα κλασικά ρασιοναλιστικά πλαίσια, αφού το ένα γεγονός δεν διαδέχεται το άλλο αιτιακά και με χρονολογική σειρά, αλλά σαν μια εκδήλωση της ίδιας ιδέας (ένα δείπνο που ποτέ δεν ολοκληρώνεται η οποία με τη σειρά της εμπεριέχεται σ'ένα ευρύτερο θέμα, την ιδεολογική ανατομία της αστικής τάξης). 

Τα αρχαιότερα έμβρυα δεινοσαύρων. World's oldest dinosaur embryo bonebed yields organic remains

Στη φωτογραφία ανασύνθεση του σαυροποδόμορφου εμβρύου με εμφανή τον σκελετό του μέσα στο αβγό. This is a flesh reconstruction of embryonic dinosaur inside egg. (Credit: Artwork by D. Mazierski)

Τα αρχαιότερα απολιθώματα εμβρύων δεινοσαύρων ανακαλύφθηκαν στην Κίνα. Τα ευρήματα, τα οποία περιλαμβάνουν πληθώρα οστών σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης, θεωρούνται σημαντικά όχι μόνο λόγω της παλαιότητάς τους αλλά και επειδή προσφέρουν μια σπάνια ματιά στην άγνωστη ως τώρα εμβρυϊκή ζωή των προϊστορικών αυτών πλασμάτων καθώς και στον ρυθμό ανάπτυξής τους ο οποίος, όπως φαίνεται, έτρεχε με ρυθμούς ρεκόρ.

These are animations showing the locality on Google Map, in Yunnan Province, Southwest China; Locality photo from a distance, from close up showing part of the field crew; close up of embryonic limb bone as it is preserved in the sediments; reconstruction of embryo in the egg, preserved skeleton; focus on femur; thin section of largest known femur, with exquisitely preserved internal structures, including organic remains. Credit: D. Mazierski, P. Gilston, D. Scott, R. Reisz, A. LeBlanc, S. Modesto.

Τα σαυροποδόμορφα απολιθώματα αποκαλύφθηκαν σε μια ανασκαφή στην περιοχή Λουφένγκ της επαρχίας Γιουνάν στην Κίνα από παλαιοντολόγους του Πανεπιστημίου του Τορόντο στη Μισισούγκα του Καναδά. Πρόκειται για περισσότερα από 200 οστά τα οποία ανάγονται στην Πρώιμη Ιουράσια Περίοδο – υπολογίζεται ότι είναι ηλικίας 197-190 εκατομμυρίων ετών. Είναι δηλαδή κατά πολύ παλαιότερα από τα περισσότερα απολιθώματα εμβρύων που διαθέταμε ως σήμερα και τα οποία προέρχονται στην πλειονότητά τους από την Ύστερη Κρητιδική Περίοδο.

Υπερταχεία ανάπτυξη

This image released by the University of Toronto shows a close-up of embryonic humerus, as it is preserved in the sediments. An international team of scientists discovered a cache of dinosaur embryos near the city of Lufeng, in Yunnan, China. Estimated to be 190 million years old, the fossilized bones are among the oldest dinosaur embryos in the world. Credit: University of Toronto, R. Reisz

Τα έμβρυα που βρέθηκαν στην Κίνα θεωρείται ότι ανήκουν στο είδος Lufungosaurus. Πρόκειται για έναν δίποδο στενό συγγενή των σαυρόποδων ο οποίος είχε μακρύ λαιμό και έφθανε σε μήκος τα 9 μέτρα – οι ειδικοί θεωρούν ότι ήταν το μεγαλύτερο χερσαίο ζώο που ζούσε εκείνη την εποχή. Τα οστά των εμβρύων φαίνονται να διαθέτουν πολλά και  μεγάλου μεγέθους αιμοφόρα αγγεία και οστεοβλάστες (τα κύτταρα από τα οποία δημιουργούνται τα οστά). Επίσης η δομή τους δείχνει ότι τα έμβρυα λύγιζαν τα πόδια τους μέσα στο αβγό για να δυναμώσουν τους μυς τους.

Τα παραπάνω ευρήματα σε συνδυασμό με τη σύγκριση των διαφόρων δειγμάτων από διαφορετικά εμβρυϊκά στάδιο υποδηλώνουν ότι η ανάπτυξή τους ήταν υπερβολικά ταχεία. «Αν αυτός ο εμβρυϊκός ρυθμός ανάπτυξης συνεχιζόταν στο στάδιο της επώασης και στο νεανικό στάδιο τα πλάσματα αυτά μεγάλωναν υπερβολικά γρήγορα» ανέφερε ο Ρόμπερτ Ράις, επικεφαλής της μελέτης η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature».

Σύμφωνα με τον παλαιοντολόγοι ίσως οι δεινόσαυροι να διατηρούσαν αυτόν τον ρυθμό ανάπτυξης και σε μεταγενέστερα στάδια ώστε να αποφεύγουν τους θηρευτές ξεπερνώντας τους σε μέγεθος. «Τα ευρήματα ίσως αποτελούν ένα μοντέλο για να εξηγήσουμε τον γιγαντισμό σε αυτή την ομάδα» τόνισε ο ειδικός.

Πανάρχαιο οργανικό υλικό

Τομή μηριαίου οστού. Η κυψελοειδής περιοχή είναι εμβρυϊκός οστέινος ιστός με μεγάλους χώρους για αιμοφόρα αγγεία και οστεοβλάστες. This image released by the University of Toronto shows a preserved femora, thigh bone, in cross section in middle of the shaft. The purple color is caused by the lamba filter used for effective visualization. The honeycomb like external area is embryonic bone tissue with large primary spaces for blood vessels, bone making cells called osteoblasts, and other soft tissues needed for growth. The central portion is the medullary cavity, but in this case filled with crystals that formed during fossilization. An international team of scientists discovered a cache of dinosaur embryos near the city of Lufeng, in Yunnan, China . Estimated to be 190 million years old, the fossilized bones are among the oldest dinosaur embryos in the world. Credit: University of Toronto, A. LeBlanc

Ένα άλλο αξιοσημείωτο γεγονός είναι ότι στον ιστό των μηριαίων οστών ανιχνεύθηκε μέσω της φασματοσκοπικής ανάλυσης οργανικό υλικό – το αρχαιότερο που έχει εντοπιστεί ως σήμερα. Σε αυτό περιλαμβάνονται σύνθετες πρωτεΐνες και οι ειδικοί θεωρούν ότι πρόκειται για κολλαγόνο το οποίο πιστεύουν ότι σε επόμενες έρευνες θα τους βοηθήσει να συγκρίνουν τα νέα ευρήματα με απολιθώματα άλλων ειδών.

Η εύρεση οργανικού υλικού σε τόσο λεπτά και πορώδη απολιθώματα αποτέλεσε πάντως έκπληξη για τους επιστήμονες. «Αυτό μας λέει ότι ίσως και άλλα απολιθώματα δεινοσαύρων έχουν οργανικά κατάλοιπα» ανέφερε ο δρ Ράις. «Απλώς δεν τα έχουμε εξετάσει με τον σωστό τρόπο».

H ατμόσφαιρα του Άρη τον... εγκατέλειψε, How Mars lost its atmosphere: Curiosity confirms 'space leak' - but finds there are still dust storms and whirlwinds on the red planet

The high-resolution image of Mount Sharp where scientists plan to send Curiosity. The rover has revealed further details of its life on the surface - with evidence of dust storms and whirlwinds.

Νέα ενδιαφέροντα στοιχεία για τον Άρη έστειλε το Curiosity. Τα ευρήματα του ρομποτικού εξερευνητή επιβεβαιώνουν τις τελευταίες μελέτες για τις ατμοσφαιρικές συνθήκες του Κόκκινου Πλανήτη. Όπως φαίνεται ο Άρης δεν μπόρεσε να κρατήσει την ατμόσφαιρα του η οποία προοδευτικά «διέρρευσε» στο Διάστημα. Σύμφωνα με τις αναλύσεις του Curiosity το 90% της ατμόσφαιρας του Άρη χάθηκε και παραμένει ένα λεπτό στρώμα αέρα που είναι όμως ικανό να παράγει διάφορα φαινόμενα.

Η ανάλυση

This illustration shows the instruments and subsystems of the Sample Analysis at Mars (SAM) suite on the Curiosity Rover of NASA's Mars Science Laboratory Project, which the rover used to analyse the Martian atmosphere.

Το Curiosity διεξήγαγε ατμοσφαιρικές αναλύσεις με το όργανο SAM το οποίο πραγματοποίησε τις πιο ακριβείς μετρήσεις διαφόρων στοιχείων (π.χ ισότοπα του χημικού στοιχείου αργό) που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στην ατμόσφαιρα του Άρη. Το Curiosity έκανε επίσης μετρήσεις που γίνονται για πρώτη φορά τόσο συστηματικά στον Άρη όπως παραδείγματος χάριν, μετρήσεις της υγρασίας.

A Picasso-like self portrait of NASA's Curiosity rover was taken by its Navigation cameras, located on the now-upright mast. The rover has now sent back the first detailed analysis of the Martian atmosphere.

«Έχουμε πλέον στη διάθεση μας τα πιο σαφή και αξιόπιστα δεδομένα για την ατμοσφαιρική απώλεια του Άρη» αναφέρει ο Σουσίλ Ατρέγια καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και μέλος της ομάδας που μελετά τις αναλύσεις του SAM.

As the Sample Analysis at Mars (SAM) suite of instruments on NASA's Curiosity Mars rover heats a sample, gases are released (or "evolved") from the sample and can be identified using SAM's quadrupole mass spectrometer. Here are its first readings.

Το λεπτό στρώμα αέρα που διαθέτει σήμερα ο Άρης μπορεί να παράγει διάφορα φαινόμενα όπως ανεμοθύελλες και ανεμοστρόβιλους. Οι επιτελείς της αποστολής έχουν στείλει  εντολές στο ρομπότ για να ξεκινήσει νέο γύρο ατμοσφαιρικών και κλιματικών αναλύσεων αλλά τα αποτελέσματα θα καθυστερήσουν εξαιτίας της συζυγίας ανάμεσα στον Άρη, τον Ήλιο και τη Γη που θα λάβει χώρα τον Απρίλιο. Τα τρία σώματα θα ευθυγραμμιστούν και η επικοινωνία ανάμεσα στους δύο πλανήτες θα είναι ιδιαίτερα προβληματική καθόλη τη διάρκεια του μήνα αφού ο Ήλιος που θα είναι στη μέση θα εμποδίζει την αποστολή και λήψη σημάτων.

Ο αιρετικός φαραώ Ακενατόν και ο ναός του Ατόν. The Heretic Pharaoh: Egypt's Golden Empire

Relief showing Akhenaten and his wife Nefertiti worshipping the Aten. Tel el Amarna, Aten Temple  ©

Την εικόνα του λίθινου ναού του Ατόν στην Αμάρνα της  Αιγύπτου,  που είναι  η  μοναδική σωζόμενη πρωτεύουσα του αρχαίου βασιλείου των Αιγυπτίων κατόρθωσαν να σχηματίσουν  βρετανοί αρχαιολόγοι που διεξάγουν ανασκαφές και αναστηλώσεις στα μνημεία, τα οποία  έκτισε ο αιρετικός φαραώ Ακενατόν.

Part of the Great Temple of Akhenaten, "The Heretic Pharoah", at Tell El-Amarna.

«Διακοσμημένη με τρόπο πολύχρωμο και πολυτελή, με τη χρήση διαφόρων τύπων όμορφων σκληρών λίθων, ήταν  η πρόσοψή  του», σύμφωνα με τα  λεγόμενα  της δρ. Κριστίν Τόμσον, η οποία είναι μέλος της ομάδας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ με επικεφαλής τον επίτιμο καθηγητή Μπάρι Κεμπ και τη δρ. Αννα Στήβενς. Όπως διευκρινίζεται εξάλλου αρκετά τέτοια θραύσματα δεν προέρχονταν από ογκολίθους αλλά απόενθέματα που τοποθετούνταν σε  χάσματα ή θραύσεις. Μία  ακόμη πολύ ενδιαφέρουσα διαπίστωση είναι,  ότι η μνημειακή είσοδος στον ναό περιλάμβανε δύο πυλώνες από ασβεστόλιθο, που ακολουθούνταν από κιονοστοιχία δύο σειρών με τέσσερις γιγαντιαίους κίονες.

The Sanctuary of the Great Aten Temple.

Πρόκειται για τα συμπεράσματα από τα νέα ευρήματα αλλά και τις εργασίες αποκατάστασης στη θέση Τελ ελ-Αμάρνα, που χαρακτήρισαν την τελευταία ανασκαφική περίοδο της βρετανικής αποστολής που έληξε πριν από λίγες μέρες. Οι εργασίες αυτές είχαν επικεντρωθεί στο έμπροσθεν τμήμα του μεγάλου ναού του θεού Ατόν αλλά και στο κτίσμα που είναι γνωστό ως «μικρό λίθινο ανάκτορο», όπου έγιναν αναστηλωτικές εργασίες ώστε και τα δύο κτιριακά συγκροτήματα να είναι επισκέψιμα σύντομα.

Amarna is an extensive Egyptian archaeological site that represents the remains of the capital city newly established and built by the Pharaoh Akhenaten of the late Eighteenth Dynasty (c. 1353 BC), and abandoned shortly afterwards. The name for the city employed by the ancient Egyptians is written as Akhetaten (or Akhetaton - transliterations vary) in English transliteration. Akhetaten means "Horizon of the Aten."

Συγκεκριμένα στον ναό οι εργασίες επικεντρώθηκαν στον βόρειο πυλώνα όπου μετά από την αφαίρεση προσθηκών, αποκαλύφθηκε ότι ήταν γεμισμένος από ωμοπλίνθους. Νοτίως του πυλώνα επίσης υπάρχει ένα κεκλιμένο επίπεδο πλάτους 9,15 μέτρων, που ορίζεται ως η αρχική πρόσβαση στο ναό και χαρακτηρίζεται από έναν αναλειμματικό τοίχο γεμισμένο με  άμμο. Στο σημείο αυτό μάλιστα κατασκευάζεται μία πλατφόρμα περιήγησης, από την οποία θα είναι δυνατή η θέαση του χώρου από ψηλά. Η θέα από εκεί μάλιστα θα φθάνει ως και το νότιο πυλώνα του ναού με το κεκλιμένο επίπεδο πρόσβασης να βρίσκεται στη μέση.

This shrine stele also from the early part of the Amarna period depicts Akhenaten, Nefertiti, and Princesses Meretaten, Mekeaten, and Ankhesenpaaten worshiping the Aten as a family. Dorothea Arnold in her article "Aspects of the Royal Female Image during the Amarna Period" discusses the plethora of reliefs depicting intimate family moments. While Akhenaten leans forward to give Meretaten a kiss, Mekeaten plays on her mother's lap and gazes up lovingly.

Γενικότερα πάντως οι εργασίες στοχεύουν στην αναστήλωση - μερική βεβαίως -και αποκατάσταση των μνημείων της πόλης, τα οποία είχαν διαλυθεί μετά την πτώση του Ακενατόν, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί το υλικό τους σε άλλες  κατασκευές. Τμήματα όμως αυτού του οικοδομικού υλικού, τα οποία μάλιστα δίνουν στοιχεία για την αρχική μορφή των μνημείων, αποκαλύπτονται σε αποθέτες από τις παλαιότερες ανασκαφές και  τώρα πλέον ανασυστήνονται.

Στο λεγόμενο μικρό ανάκτορο εξάλλου, το οποίο είναι θεμελιωμένο σε κρηπίδα από γύψο  οι εργασίες είχαν στόχο την ανάδειξη του βασικού σχεδίου του κτιρίου. Στο χώρο αυτό αποκαλύφθηκε και μία «πλατεία», μία ανοικτή περιοχή δηλαδή, με πατημένο χώμα, που καταλήγει στη μνημειακή είσοδο του ναού, 30 μέτρα πίσω από τους λίθινους πυλώνες. Σ΄αυτή την πλατεία βρέθηκαν και ίχνη ευρείας, ανθρώπινης πρόσβασης καθώς και βάσεις από λάσπη περιστοιχισμένες από γούρνες και στρωμένες με γυψοκονίαμα, που μαρτυρούν την εναπόθεση προσφορών στον θεό από κοινούς θνητούς, ήδη από την εποχή που χτιζόταν ο ναός.

It was said that one day Akhenaten had a vision wherein he saw a sun disc between two mountains. He felt that God was guiding him to make change. He was shown the God, Aten, as the Sun Disk - the Light. He felt guided by Aten to build a city between the two mountains. In the sixth year of his reign Akhenaten rejected the Gods of Thebes. They were never part of his childhood anyway since he had been shunned as a child. Akhenaten had declared for the first time in recorded history that there was only one God - the concept of monotheism. Overnight he turned 2,000 years of Egyptian religious upside down...

Σημειώνουμε ότι ο Ακενατόν, Αμένοφις κατά την ελληνική εκδοχή (μέσα του 14ου αιώνα π.Χ.) ήταν αυτός που μετέφερε τη πρωτεύουσα της χώρας από τις Θήβες  σε μία νέα πόλη στην περιοχή της Αμάρνα αλλά και ο φαραώ που προσπάθησε να κάνει σοβαρές μεταρρυθμίσεις στην θρησκεία και στο ιερατείο φθάνοντας στο τέλος να εισηγείται έναν  μόνον θεό, τον Ατόν για την λατρεία του οποίου δεν απαιτούνταν η μεσολάβηση των ιερέων, κάτι  βεβαίως που ξεσήκωσε τεράστιες αντιδράσεις.