Εκπληκτικές εικόνες της Κεφαλής του Αλόγου, Herschel and Hubble see the Horsehead in new light

Η Κεφαλή του Αλόγου στην απεικόνιση του τηλεσκοπίου Hubble. This new Hubble image, captured and released to celebrate the telescope’s 23rd year in orbit, shows part of the sky in the constellation of Orion (The Hunter). Rising like a giant seahorse from turbulent waves of dust and gas is the Horsehead Nebula, otherwise known as Barnard 33. Image released April 19, 2013. CREDIT: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (AURA/STScI)

Νέες εντυπωσιακές εικόνες του νεφελώματος Κεφαλή του Αλόγου από τα τηλεσκόπια Herschel και Hubble δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και τη NASA.

Η Κεφαλή του Αλόγου στην απεικόνιση του τηλεσκοπίου Herschel. Stunning new view from ESA’s Herschel space observatory of the iconic Horsehead Nebula in the context of its surroundings. The image is a composite of the wavelengths of 70 microns (blue), 160 microns (green) and 250 microns (red), and covers 4.5x1.5 degrees. The image is oriented with northeast towards the left of the image and southwest towards the right. CREDIT: ESA/Herschel/PACS, SPIRE/N. Schneider, Ph. André, V. Könyves (CEA Saclay, France) for the “Gould Belt survey” Key Programme

Το νεφέλωμα με την χαρακτηριστική εμφάνιση προσελκύει το ενδιαφέρον των επαγγελματιών αλλά και των ερασιτεχνών αστρονόμων και ειδικά το πανοραμικό «στιγμιότυπο» του Herschel προσφέρει την λεπτομερέστερη ως τώρα απεικόνισή του.

Η Κεφαλή του Αλόγου βρίσκεται στον αστερισμό του Ωρίωνα, περίπου 1.300 έτη φωτός μακριά από εμάς. Το νεφέλωμα, το οποίο «διαγράφει» με σπάνια καθαρότητα το σχήμα του κεφαλιού ενός αλόγου, αποτελείται από αέρια και πολύ πυκνή μεσοαστρική σκόνη. Ανήκει στο τεράστιο Σύμπλεγμα Μοριακών Νεφών του Ωρίωνα και γειτονεύει με το Νεφέλωμα της Φλόγας.

Το δυο διαστημικά τηλεσκόπια λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο, γι’ αυτό και προσφέρουν διαφορετικές απόψεις του νεφελώματος. Το Hublble (NASA/ESA), το οποίο επέστρεψε στην Κεφαλή του Αλόγου γιορτάζοντας τα 23 χρόνια του σε τροχιά, δείχνει μια «νεφελώδη» άποψή του απαθανατίζοντάς το στο εγγύς υπέρυθρο φως.

Herschel is one of the largest space telescopes ever launched; its 3.5m diameter mirror perfectly captures infrared light. Infrared shines through gas and dust clouds that can block visible light - Herschel can see deep into dusty star-forming regions. The telescope is named after the astronomer William Herschel who discovered infrared radiation while studying the Sun in 1800. The Earth's atmosphere absorbs infrared, so Herschel was launched into space in 2009 to get a clear view of the infrared Universe.

Από την πλευρά του το Herschel (ESA) «βλέπει» στα μεγάλα μήκη της υπέρυθρης ακτινοβολίας διαπερνώντας τη σκόνη συλλαμβάνοντας τη λάμψη των νεογέννητων άστρων που υπάρχουν πίσω της. Στο αριστερό τμήμα της απεικόνισης διακρίνονται τα «μαιευτήρια» άστρων NGC 2068 και NGC 2071.

Νερό σε εξωπλανήτες παρόμοιους με τη Γη; NASA's Kepler Discovers Its Smallest 'Habitable Zone' Planets to Date

Much like our solar system, Kepler-62 is home to two habitable zone worlds. The small shining object seen to the right of Kepler-62f is Kepler-62e. Orbiting on the inner edge of the habitable zone, Kepler-62e is roughly 60 percent larger than Earth.  Image credit: NASA Ames/JPL-Caltech

Δυο πλανήτες που είναι ό,τι πιο «κοντινό» έχουμε δει μέχρι στιγμής με τη Γη ανακαλύφθηκαν σε ένα ηλιακό σύστημα που απέχει 1.200 έτη φωτός από το δικό μας. Οι νεοανακαλυφθέντες εξωπλανήτες βρίσκονται σε τέτοια απόσταση από τον ήλιο τους ώστε οι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι πιθανό να έχουν στην επιφάνειά τους νερό σε υγρή μορφή. Όπως όμως σπεύδουν να τονίσουν, αν και θεωρητικά φαίνονται να διαθέτουν συνθήκες ευνοϊκές για τη ζωή, δεν μπορούμε να είμαστε καθόλου βέβαιοι ότι πράγματι τη φιλοξενούν.

Οι μικρότερες υπερ-Γαίες

Τα μεγέθη των πλανητών – δυο εκ των οποίων βρίσκονται στην κατοικίσημεη ζώνη – του συστήματος Kepler 62. Ανακαλύφθηκαν στις 18 Απρίλη του 2013. Από αριστερά προς τα δεξιά: Kepler-22b, Kepler-69c, Kepler-62e, Kepler-62f, και η Γη (καλλιτεχνική αναπαράσταση – εκτός από τη Γη). Relative sizes of all of the habitable-zone planets discovered to date alongside Earth. Left to right: Kepler-22b, Kepler-69c, Kepler-62e, Kepler-62f and Earth (except for Earth, these are artists' renditions). Image credit: NASA Ames/JPL-Caltech.

«Από ό,τι μπορούμε να συμπεράνουμε κρίνοντας από την ακτίνα τους και την περίοδο της τροχιάς τους αυτά είναι τα περισσότερο όμοια με τη Γη αντικείμενα που έχουμε βρει ποτέ» δήλωσε στο ειδησεογραφικό δίκτυο CBS ο Τζάστιν Κρεπ, αστροφυσικός του Πανεπιστημίου Νοτρ Νταμ και ένας εκ των συγγραφέ3ων της σχετικής μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Science».

Πρόκειται για δυο υπερ-Γαίες οι οποίες εντοπίστηκαν από το τηλεσκόπιο Kepler – τον «κυνηγό» εξωπλανητών της NASA – να περιφέρονται γύρω από το Kepler 62, ένα άστρο παρόμοιο με τον ήλιο μας αλλά ψυχρότερο και μικρότερο σε μέγεθος από αυτόν. Το σύστημα του Kepler 62 αποτελείται από πέντε πλανήτες. Από αυτούς οι δυο εξωτερικοί – ο Kepler 62e και ο Kepler 62f –φαίνονται να έχουν μέγεθος πολύ κοντινό σε αυτό της Γης.

This artist's concept depicts Kepler-62e, a super-Earth-size planet in the habitable zone of a star smaller and cooler than the sun, located about 1,200 light-years from Earth.  Image credit: NASA Ames/JPL-Caltech

Η ακτίνα του Kepler 62e και του Kepler 62f είναι αντίστοιχα 1,61 και 1,41 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης. Είναι οι μικρότεροι σε μέγεθος εξωπλανήτες που έχουν εντοπιστεί ποτέ.

This artist's concept depicts Kepler-62f, a super-Earth-size planet in the habitable zone of its star. Image credit: NASA/Ames/JPL-Caltech

Υπολογίζεται ότι ο Kepler 62f είναι μόλις κατά 40% μεγαλύτερος από τον πλανήτη μας, κάτι το οποίο τον καθιστά τον πιο παραπλήσιο σε μέγεθος με τη Γη εξωπλανήτη που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.

Νερό στη μέση της κατοικήσιμης ζώνης

To σύστημα Kepler-62 σε σύγκριση με το το Ηλιακό μας σύστημα. The diagram compares the planets of the inner solar system to Kepler-69, a two-planet system about 2,700 light-years from Earth. Image credit: NASA Ames/JPL-Caltech

Η θερμότητα που δέχονται οι δυο πλανήτες από το άστρο τους είναι επίσης αντίστοιχη με το 1,2 και το 0,41 αυτής που δέχεται η Γη από τον Ήλιο, γεγονός το οποίο σύμφωνα με τους ειδικούς σημαίνει ότι, αν διαθέτουν νερό και ατμόσφαιρα, θεωρητικά θα μπορούσαν να έχουν υγρό νερό στην επιφάνειά τους.

The artist's concept depicts Kepler-69c, a super-Earth-size planet in the habitable zone of a star like our sun. Image credit: NASA Ames/JPL-Caltech

Προς το παρόν καμία από τις παραπάνω προϋποθέσεις – η ύπαρξη ατμόσφαιρας και νερού – δεν έχει εξακριβωθεί από τους επιστήμονες ενώ το ίδιο ισχύει και για τη σύσταση των πλανητών, για την οποία προς το παρόν γίνονται μόνο υποθέσεις. Με βάση τα μοντέλα τους ο επικεφαλής της μελέτης Γουίλιαμ Μπορούκι του Ερευνητικού Κέντρου Ειμς της NASA και οι συνεργάτες του πιστεύουν πάντως ότι η σύστασή τους είναι μάλλον στερεά – το πιθανότερο βραχώδης ή από πάγο.

Προς το παρόν καμία από τις παραπάνω προϋποθέσεις – η ύπαρξη ατμόσφαιρας και νερού – δεν έχει εξακριβωθεί από τους επιστήμονες ενώ το ίδιο ισχύει και για τη σύσταση των πλανητών, για την οποία προς το παρόν γίνονται μόνο υποθέσεις. Με βάση τα μοντέλα τους ο επικεφαλής της μελέτης Γουίλιαμ Μπορούκι του Ερευνητικού Κέντρου Ειμς της NASA και οι συνεργάτες του πιστεύουν πάντως ότι η σύστασή τους είναι μάλλον στερεά – το πιθανότερο βραχώδης ή από πάγο.

Το ενδιαφέρον των επιστημόνων επικεντρώνεται κυρίως στον εξωτερικό πλανήτη, τον Kepler 62f. Εκτός του ότι έχει το πιο κοντινό μέγεθος προς αυτό της Γης ο συγκεκριμένος πλανήτης – γεγονός σπάνιο – βρίσκεται ακριβώς στη μέση της κατοικήσιμης ζώνης. Παρ’ όλα αυτά στη μελέτη τονίζεται ότι έως ότου καταστεί δυνατόν να γίνει ανάλυση των χημικών αποτυπωμάτων της ατμόσφαιρας των δυο εξωπλανητών «δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε αν είναι πράγματι κατοικήσιμοι».

«Η Μεγάλη Έκρηξη δεν χρειαζόταν τον Θεό»! Big Bang Didn't Need God, Stephen Hawking Says

Michelangelo, La Création d'Adam, Détail Dieu

Συνεχίζει τον κύκλο διαλέξεων που δίνει στις ΗΠΑ ο διάσημος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ προκαλώντας, όπως κάθε φορά, πολλές συζητήσεις με τα λεγόμενά του.

Dr. Stephen Hawking is brought onstage by a helper to give his presentation, "The Origin of the Universe," at Caltech on April 16, 2013. CREDIT: Rod Pyle/SPACE.com

Η τελευταία του διάλεξη έγινε στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech) και είχε θέμα με τίτλο «Η καταγωγή του Σύμπαντος». Αναπτύσσοντας τις θεωρίες του για το πώς γεννήθηκε το Σύμπαν ο κορυφαίος επιστήμονας επανέλαβε την άποψη του ότι δεν υπήρξε καμία θεϊκή παρέμβαση. «Η Μεγάλη Έκρηξη δεν χρειαζόταν τον Θεό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Χόκινγκ.

Ένα και «αυτοφυές»

Our journey toward understanding the nature of our universe began thousands of years ago and had its roots in religion and philosophy. Around 2,300 years ago, careful observers in the Mediterranean deduced that the Earth must be round and must orbit the sun.  With no way for these early theories to be proved correct, however, they could not stand against the more flattering notion that the Earth was at the center of everything and that the cosmos existed to support human life and destiny.  When Italian astronomer Galileo Galilei invented the astronomical telescope some 1,900 years later, it was finally possible to make precise observations about the planets and stars. A science of the structure and history of the entire universe, called "cosmology," emerged. Credit: Illustration: Karl Tate, based on a photo of Galaxy M74 (NASA, ESA, and Hubble Heritage Collaboration) and the engraving "Awakening of the Pilgrim" from "The Atmosphere: Popular Meteorology" by Camille Flammarion, 1888

Ο Στίβεν Χόκινγκ ξεκίνησε την ομιλία του αναφερόμενος σε μυθολογικές και θεολογικές προσεγγίσεις σχετικά με την ύπαρξη του Κόσμου καθώς και σε υπαρξιακά ερωτήματα όπως: «Γιατί βρισκόμαστε εδώ;», «Τι έκανε ο Θεός πριν τη γέννηση του Σύμπαντος; Μήπως προετοίμαζε την κόλαση για όσους κάνουν τέτοιες ερωτήσεις;».

Στη συνέχεια ο διάσημος αστροφυσικός έκανε αναφορά σε διάφορες κοσμολογικές θεωρίες και εστίασε σε εκείνη που έχουν αναπτύξει οι Φρεντ Χόιλ και Τόμας Γκολντ. Αυτή κάνει λόγο για ένα αιώνιο Σύμπαν που υπήρχε ανέκαθεν και δεν έχει τέλος μέσα στο οποίο γεννιούνται συνεχώς γαλαξίες από ύλη που σχηματίζεται «αυθόρμητα».

In the early 20th century, Belgian astronomer and Catholic priest Georges Lemaitre calculated that the universe is expanding. By mathematically running the expansion backward, he theorized that everything in the universe once must have been compacted into a small, dense object, which he called "the primeval atom." This atom exploded, an event that astronomer Fred Hoyle flippantly called "The Big Bang." The expansion of the universe explains why the light from distant objects is shifted toward the red end of the spectrum, a phenomenon called "redshift." Just as the Doppler effect causes sound from moving vehicles to change pitch, redshift causes light from moving stars to change color as its wavelength gets stretched by expanding space. The farther an object is from Earth, the more the intervening space has expanded, and the more the object's light will have been shifted toward red.  American astronomer Edwin Hubble later proved with observations that redshift was indeed related to distance, and the correlation is now known as Hubble's law. Credit: Karl Tate, SPACE.com

Αναφέρθηκε επίσης στις θεωρίες που κάνουν λόγο για μια διαδικασία κατά την οποία μια Μεγάλη Έκρηξη δημιουργεί ένα Σύμπαν και όταν αυτό πεθαίνει εκδηλώνεται εκ νέου μια Μεγάλη Έκρηξη που γεννά ένα καινούργιο. Ο Χόκινγκ παρέθεσε μια σειρά από επιστημονικά δεδομένα τα οποία, όπως υποστήριξε, αποδομούν όλες αυτές τις θεωρίες. «Ο χρόνος ξεκίνησε τη στιγμή της ιδιομορφίας και αυτό πιθανότατα έχει συμβεί μόλις μια φορά» είπε.

Η Ιερά Εξέταση

Ο Χόκινγκ θυμήθηκε μάλιστα ότι στη δεκαετία του 1980 δημοσίευσε ένα άρθρο για τη στιγμή της γέννησης του Σύμπαντος. Την ίδια περίοδο ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β  είχε αποκηρύξει τις επιστημονικές προσπάθειες που μελετούσαν τη στιγμή που γεννήθηκε το Σύμπαν, τη στιγμή της Δημιουργίας, αναφέροντας ότι πρόκειται για ένα ιερό θέμα που δεν πρέπει να αγγίζεται. «Ένιωσα ανακούφιση που δεν με οδήγησαν στην Ιερά Εξέταση» είπε ο Χόκινγκ που ολοκλήρωσε τη διάλεξη αναφερόμενος στη λεγόμενη θεωρία-Μ της οποίας είναι θιασώτης. Η συγκεκριμένη θεωρία προσπαθεί να ενοποιήσει την κλασική και την κβαντική φυσική, να γίνει δηλαδή η λεγόμενη «θεωρία των πάντων».

Πορτρέτο ιστορικού σουπερνόβα, SN 1006: X-Ray View of A Thousand-Year-Old Cosmic Tapestry

Τεράστιες ποσότητες υλικού που εκτινάχθηκαν κατά την έκρηξη εξαπλώνονται με ταχύτητες που φτάνουν τα 17 εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα. A new Chandra image of SN 1006 provides new details about the remains of an exploded star. This explosion was witnessed from Earth over a millennium ago. The Chandra data provides the best map to date of the debris field including information on important elements expanding into space. SN 1006 belongs to a class of supernova used to measure the expansion of the Universe. Credit: NASA/CXC/Middlebury College/F.Winkler

Την 1η Μαΐου του 1006 μ.Χ, ένα αντικείμενο πιο φωτεινό από την Αφροδίτη έμεινε ορατό για εβδομάδες στον ουρανό και καταγράφηκε από αστρονόμους στην Ευρώπη, την Κίνα, την Ιαπωνία και τον αραβικό κόσμο. Μια χιλιετία μετά, διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ απεικονίζει με μοναδική λεπτομέρεια ό,τι απέμεινε από το ιστορικό σουπερνόβα.

H εντυπωσιακή νέα εικόνα προέρχεται από το διαστημικό παρατηρητήριο Chandra της NASA, το οποίο μελέτησε για οκτώ μέρες το αντικείμενο SN 1006, το υπόλειμμα ενός σουπερνόβα (ή υπερκαινοφανούς αστέρα) Τύπου Ιa.

Τα σουπερνόβα αυτής της κατηγορίας εμφανίζονται όταν ένας λευκός νάνος -ένα νεκρό αλλά εξαιρετικά πυκνό άστρο- απορροφά μεγάλες ποσότητες μάζας από ένα συνοδό άστρο, οπότε εκρήγνυται. Εναλλακτικά, τα σουπερνόβα Ιa προέρχονται από δύο λευκούς νάνους που συγχωνεύονται και αμέσως εκρήγνυνται.

Στο λεπτομερές νέο πορτρέτο του SΝ 1006, τεράστιες ποσότητες υλικού που εκτινάχθηκαν κατά την έκρηξη διακρίνονται να εξαπλώνονται στο Διάστημα με ταχύτητες που φτάνουν τα 17 εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα.

Το κόκκινο, πράσινο και μπλε χρώμα αντιστοιχούν σε ακτίνες Χ χαμηλής, μέσης και υψηλής ενέργειας αντίστοιχα

Κοσμικές μεζούρες

Comparison of visible hydrogen emission in the NW filament of SN 1006 in data taken at the CTIO Curtis-Schmidt H-alpha, continuum-subtracted (Winkler, et al.) in 1998 (shown in green), and the Hubble ACS data (Raymond et. al) in 2006 (shown in red). The stellar background is from WFPC2 broadband B, V, and I data from 2008 (Hubble Heritage Team). Credit: NASA, ESA, and L. Frattare (STScI). Science Credit: Hubble data: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA); CTIO data: Winkler/CTIO/NOAO/AURA

Τα σουπερνόβα Τύπου Ιa είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τους αστρονόμους. Τα επίπεδα της ακτινοβολίας που εκπέμπουν αυτά τα αντικείμενα είναι προβλέψιμα και σταθερά, κάτι που σημαίνει ότι η φωτεινότητα του σουπερνόβα όπως το βλέπουμε από τη Γη εξαρτάται κυρίως από την απόστασή του.

Και το χαρακτηριστικό αυτό επιτρέπει στους αστρονόμους να χρησιμοποιούν τα σουπερνόβα Ia σαν ένα είδος μεζούρας για τον υπολογισμό αποστάσεων στο Σύμπαν.

Οι παρατηρήσεις του Chandra στο υπόλειμμα του σουπερνόβα SN 1006 ίσως βοηθήσουν τώρα τους αστροφυσικούς να κατανοήσουν καλύτερα τους μηχανισμούς των υπερκαινοφανών αστέρων Ia.

Εξετάζοντας την αναλογία διαφόρων στοιχείων, όπως το οξυγόνο, το πυρίτιο και το μαγνήσιο, οι ερευνητές ίσως μπορέσουν να συμπεράνουν πώς έμοιαζε το άστρο πριν εκραγεί και πώς ακριβώς εκδηλώθηκε η έκρηξη.

Η μελέτη παρουσιάστηκε από διεθνή ερευνητική ομάδα σε συνέδριο Αστροφυσικής Υψηλής Ενέργειας που πραγματοποίησε στην Καλιφόρνια η Αμερικανική Εταιρεία Αστρονομίας.

Το υπέρτατο ντοκιμαντέρ της φύσης, Scientists Produce Best Image Yet of Atoms Moving in Real Time

Mapping molecular motions -- the "magic" of chemistry revealed. Despite the enormous number of possible arrangements of atoms during a structural transition, such as occurs with changes in charge distribution or chemical processes, the interconversion from one structure to another reduces to a few key types of motions. This enormous reduction in dimensionality is what makes chemical concepts transferable from one molecule to another and has enabled chemists to synthesize nearly any molecule desired, for new drugs to infusing new material properties. This is a still image from a movie that gives a direct atomic level view of this enormous reduction in complexity. The specific trajectories along three different coordinates, as highlighted in the movie, are shown as projections (right view) on a cube. The key atomic motions can be mapped on to three highly simplified coordinates -- the magic of chemistry in its full atomic splendor. (Credit: Lai Chung Liu, University of Toronto)

Καναδοί, Γερμανοί και Ιάπωνες επιστήμονες κατάφεραν να παράγουν την καλύτερη μέχρι σήμερα απεικόνιση της κίνησης των ατόμων σε πραγματικό χρόνο, ρίχνοντας έτσι φως στα θεμέλια της χημείας και της βιολογίας σε ατομικό επίπεδο.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή φυσικοχημείας Ντουέιν Μίλερ του πανεπιστημίου του Τορόντο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», κατέγραψαν σε ταινία άμεσα το μεταβατικό στάδιο κατά το οποίο τα άτομα υφίστανται χημική τροποποίηση για να δημιουργήσουν νέες δομές με νέες ιδιότητες.

«Είναι η πρώτη ματιά στο πώς η χημεία και η βιολογία τελικά έχουν να κάνουν με λίγες μόνο κινήσεις-κλειδιά, ακόμα και για τα πιο πολύπλοκα συστήματα. Υπάρχει τρομερή μείωση της πολυπλοκότητας σε αυτό το καθοριστικό μεταβατικό στάδιο. Με αυτό τον τρόπο δημιουργούνται νέα φάρμακα ή νέα υλικά», δήλωσε ο Μίλερ.

Το νέο επίτευγμα βασίζεται σε έρευνες του ίδιου από το 2003, όταν για πρώτη φορά κατέστη εφικτό να παρατηρηθούν απευθείας οι κινήσεις των ατόμων, αν και τότε με πολύ μικρότερη ακρίβεια από ό,τι τώρα.

«Οι πρώτες ατομικές ‘ταινίες’ ήσαν πολύ ακατέργαστες, όπως οι πρώτες κινηματογραφικές ταινίες. Όμως οι νέες ταινίες είναι πολύ καθαρές και όμορφες, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για άτομα που μετακινούνται αστραπιαία. Τα βιντεοσκοπήσαμε με ένα απίστευτα γρήγορο ρυθμό, λιγότερο από ένα εκατομμυριοστό του εκατομμυριοστού του δευτερολέπτου ανά καρέ», όπως είπε ο αμερικανός ερευνητής.

Άλλες ερευνητικές ομάδες χρησιμοποιούν ακτίνες-Χ για να συλλάβουν τις κινήσεις των ατόμων, αλλά η νέα καλύτερη τεχνική βασίζεται σε υπερβολικά φωτεινές πηγές ηλεκτρονίων. Οι επιστήμονες βρήκαν ένα τρόπο να υποχρεώσουν τα ηλεκτρόνια να δημιουργήσουν ένα πολύ βραχύ παλμό φωτός, αρκετά φωτεινό ώστε να φωτίσει τις κινήσεις των ατόμων ακριβώς τη στιγμή που αυτές λαμβάνουν χώρα. Τα ηλεκτρόνια αλληλεπιδρούν με τα άτομα ένα εκατομμύριο φορές περισσότερο από ό,τι οι ακτίνες-Χ και μπορούν να παραχθούν ακόμα με ένα κατάλληλο επιτραπέζιο όργανο.

Γιατί οι άνδρες δεν καταλαβαίνουν τις γυναίκες; Why Don't Men Understand Women? Altered Neural Networks for Reading the Language of Male and Female Eyes

Jean-Auguste-Dominique Ingres, Raphaël et la Fornarina, Huile sur Toile, 66,3x55,6 cm, Havard, University

Γυναίκες, προσοχή: την επόμενη φορά που θα θελήσετε να παραπονεθείτε στον σύντροφό σας ότι δεν σας καταλαβαίνει πάρτε μια βαθιά ανάσα και σκεφτείτε το ξανά: ίσως του ζητάτε κάτι παραπάνω από τις δυνάμεις του. Αυτό υποστηρίζει μια νέα μελέτη η οποία διαπίστωσε ότι οι άνδρες δεν είναι «προγραμματισμένοι» ώστε να «διαβάζουν» τα συναισθήματα των γυναικών – τουλάχιστον στα μάτια τους.

Αντιθέτως ο εγκέφαλός τους φαίνεται να είναι δικτυωμένος με τρόπο ώστε να αποκρυπτογραφούν ευκολότερα τα συναισθήματα των άλλων ανδρών. Αν και δεν ξέρουμε ακόμη αν δικαιώνει το άλλο παράπονο-κλισέ περί της «αλληλοσυνεννόησης των κολλητών», το χαρακτηριστικό αυτό θεωρείται ότι είχε σημαντική εξελικτική χρησιμότητα αφού θα πρέπει να αποτελούσε «κλειδί» για την επιβίωση στους άγριους καιρούς της επικράτησης του ισχυρότερου αρσενικού.

Διαφορά… φύλου

(a) Statistical parametric map and (b) parameter estimates illustrating differential activation pattern of the right amygdala for male and female eyes (regardless of condition: emotion vs. gender recognition). (c) Scatter plots depicting the relationships between amygdala response and emotion recognition accuracy for both types of stimuli. doi:10.1371/journal.pone.0060278.g003

Παρά το γεγονός ότι ανατομικά δεν παρουσιάζουν κάποια εμφανή διαφορά, αρκετές μελέτες έχουν εντοπίσει τα τελευταία χρόνια διαφοροποιήσεις στη μορφολογία και στη λειτουργία των εγκεφάλων των ανδρών σε σχέση με των γυναικών. Πρόσφατα μάλιστα ειδικοί του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου είχαν δει σε πειράματα ότι οι άνδρες δεν είναι σε θέση να ερμηνεύσουν τα συναισθήματα των άλλων από την έκφραση του προσώπου τους.

Στη νέα μελέτη ερευνητές από πανεπιστήμια της Γερμανίας συγκεκριμενοποιούν περισσότερο αυτή την «ανικανότητα» εξετάζοντάς περαιτέρω μια τάση που έχει αναφανεί σε άλλες έρευνες – το ότι οι άνδρες δυσκολεύονται περισσότερο να κατανοήσουν την έκφραση των γυναικών από ό,τι των εκπροσώπων του φύλου τους.

Προκειμένου να διαπιστώσουν κατά πόσον οι άνδρες είαι ικανοί να αποκρυπτογραφήσουν τα συναισθήματα των δυο φύλων από ένα κατ’ εξοχήν εκφραστικό «μέσο», τα μάτια τους, ο Μπόρις Σίφερ, ψυχίατρος του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου LWL στο Μπόχουμ της Γερμανίας, και οι συνεργάτες του έβαλαν στον λειτουργικό μαγνητικό τομογράφο 22 άνδρες ηλικίας 21 ως 52 ετών (η μέση ηλικία των εθελοντών ήταν τα 36 έτη).

Πώς μιλάνε τα μάτια

Men trail women in discerning shades of blue, yellow, and green, a new study says. Photograph by Pasieka, Science Photo Library/Corbis

Οι ειδικοί έδειξαν στους εθελοντές εικόνες που απεικόνιζαν 36 ζευγάρια μάτια και τους ζήτησαν να περιγράψουν τα συναισθήματα των «κατόχων» τους. Στις μισές φωτογραφίες απεικονίζονταν μάτια γυναικών και στις άλλες μισές μάτια ανδρών, με θετικά, αρνητικά και ουδέτερα συναισθήματα και οι συμμετέχοντες στο πείραμα έπρεπε να αξιολογήσουν το κάθε βλέμμα περιγράφοντάς το ως «δύσπιστο» ή «τρομοκρατημένο».

Οι εθελοντές χρειάστηκαν πιο πολλή ώρα και δυσκολεύτηκαν περισσότερο να ερμηνεύσουν τα συναισθήματα των ματιών που ανήκαν σε γυναίκες – συγκεκριμένα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο βαθμός δυσκολίας στο «διάβασμα» των γυναικείων ματιών ήταν διπλάσιος σε σχέση με των ανδρικών ματιών.  Επί πλέον η εγκεφαλική δραστηριότητα που απεικονίστηκε στις εγκεφαλικές τομογραφίες ήταν διαφορετική στις δυο περιπτώσεις.

Όταν έπρεπε να αποκρυπτογραφήσουν την έκφραση ματιών που ανήκαν σε άνδρες η δραστηριότητα ήταν πιο έντονη στην αμυγδαλή (περιοχή που συνδέεται με τα συναισθήματα, την ενσυναίσθηση και τον φόβο) καθώς και σε σημεία του εγκεφάλου που σχετίζονται με παλαιότερες εμπειρίες και συναισθήματα. Τα μοτίβα της δραστηριότητας φάνηκαν να υποδηλώνουν ότι όταν έπρεπε να αξιολογήσουν τα «ανδρικά» συναισθήματα οι εθελοντές ανέτρεχαν σε δικές τους παρόμοιες εμπειρίες και στα συναισθήματα που τους είχαν προξενήσει ενώ όταν η αξιολόγηση αφορούσε γυναίκες προσπαθούσαν να θυμηθούν πότε είχαν ξαναδεί παρόμοιες γυναικείες εκφράσεις και τι σήμαιναν αυτές.

Εξελικτική προσαρμογή;

Bar chart illustrating performance accuracy (% correct) and (b) line plot illustrating reaction time measures over conditions (emotion vs. gender recognition) and types of stimuli (male vs. female eyes). Significance bars and asterisks designate the significance of both recognition accuracy and reaction times for the main effects of condition and the condition by eyes type interactions. Credit: doi:10.1371/journal.pone.0060278.g001

Αυτή η λιγότερο προσωπική προσέγγιση των γυναικείων εκφράσεων σημαίνει, σύμφωνα με τους επιστήμονες, όχι μόνο ότι οι άνδρες δυσκολεύονται περισσότερο να τις ερμηνεύσουν αλλά και ότι η ενσυναίσθηση των ανδρών είναι μικρότερη απέναντι στις γυναίκες από ό,τι απέναντι σε εκπροσώπους του φύλου τους.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο συγκεκριμένος «προγραμματισμός» του εγκεφάλου έχει μια καθ’ όλα λογική ερμηνεία, αφού θα πρέπει να υπήρξε πολύ χρήσιμος στο παρελθόν, όταν η γρήγορη αξιολόγηση των αντιπάλων αποτελούσε σημαντικό «όπλο» για την επικράτηση – αν όχι και για την επιβίωση – των αρσενικών.

«Καθώς οι άνδρες ασχολούνταν περισσότερο με το κυνήγι και εμπλέκονταν σε καβγάδες για την εδαφική επικράτηση θα πρέπει να ήταν σημαντικό για αυτούς να μπορούν να διαβλέπουν και να προβλέπουν τις προθέσεις και τις ενέργειες των αρσενικών ανταγωνιστών τους» τονίζεται στη σχετική μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «PLoS One».

To αρχαιότερο κοσμικό μαιευτήριο, Astronomers Discover Massive Star Factory in Early Universe

Καλλιτεχνική απεικόνιση του αρχαίου γαλαξία, βασισμένη στις εικόνες που κατέργραψε το Herschel. This artist's impression shows the "starburst" galaxy HFLS3. The galaxy appears as little more than a faint, red smudge in images from the Herschel space observatory. Image credit: ESA-C. Carreau

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel εντόπισε έναν πανάρχαιο γαλαξία ο οποίος, όπως φαίνεται, γεννούσε άστρα με ρυθμό πολύ ταχύτερο απ' ό,τι πιστεύαμε ως τώρα ότι ήταν δυνατόν.

The galaxy “HFLS3” was found initially as a small red dot in Herschel submillimetre images (main image, and panels on right). Subsequent observations with ground-based telescopes, ranging from optical to millimetre-wave (insets) showed that there are two galaxies appearing very close together. They are at very different distances, however, with one of them, seen in millimetre-wave (inset, blue) being so distant that we are seeing it as it was when the Universe was just 880 million years old, and was forming stars 1000 times faster than our Milky Way galaxy. Image credit: ESA/Herschel/HerMES/IRAM/GTC/W.M. Keck Observatory Artist’s impression of a “starburst galaxy”. Image credit: ESA/C.Carreau

Ο γαλαξίας HFLS3 εκτιμάται ότι δημιουργήθηκε περίπου 600 εκατομμύρια έτη μετά τη γέννηση του Σύμπαντος. Όπως διαπιστώνεται από την μελέτη του ο γαλαξίας παρήγε άστρα με ρυθμό 2 χιλιάδες φορές ταχύτερο από τον ρυθμό γέννησης άστρων στον γαλαξία μας. Μάλιστα είναι ένας από τους υψηλότερους ρυθμούς παραγωγής άστρων που έχουν παρατηρηθεί ποτέ σε κάποιον γαλαξία.