Ο λαβύρινθος του Άρη, Two Generations of Windblown Sediments on Mars

O εντυπωσιακός «λαβύρινθος» του Άρη, όπως τον κατέγραψε ο δορυφόρος MRO. This colorful scene is situated in the Noctis Labyrinthus region of Mars, perched high on the Tharsis rise in the upper reaches of the Valles Marineris canyon system. Targeting the bright rimmed bedrock knobs, the image also captures the interaction of two distinct types of windblown sediments. Surrounding the bedrock knobs is a network of pale reddish ridges with a complex interlinked morphology. These pale ridges resemble the simpler “transverse aeolian ridges” (called TARs) that are common in the equatorial regions of Mars. The TARs are still poorly understood, and are variously ascribed to dunes produced by reversing winds, coarse grained ripples, or indurated dust deposits. HiRISE observations of TARs have so far shown that these bedforms are stable over time, suggesting either that they form slowly over much longer time scales than the duration of MRO's mission, or that they formed in the past during periods of very different atmospheric conditions than the present. Dark sand dunes comprise the second type of windblown sediment visible in this image. The dark sand dune seen just below the center of the cutout displays features that are common to active sand dunes observed by HiRISE elsewhere on Mars, including sets of small ripples crisscrossing the top of the dune. In many cases, it is the motion of these smaller ripples that drives the advance of Martian sand dunes. The dark dunes are made up of grains composed of iron-rich minerals derived from volcanic rocks on Mars, unlike the pale quartz-rich dunes typical of Earth. Caption Credit: Paul Geissler. Image Credit: NASA/JPL/University of Arizona

Ο δορυφόρος MRO που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Άρη κατέγραψε νέες λεπτομερείς εικόνες από μια από τις πιο εντυπωσιακές και ενδιαφέρουσες γεωλογικές δομές του. Πρόκειται για τον «Λαβύρινθο της Νύχτας» (Noctis Labyrinthus) που βρίσκεται στο τεράστιο ηφαιστειακό υψίπεδο Tharsis.

Valles Marineris stretches over 4,000 km (2,500 mi) across Mars, mostly east-west just below the equator, as seen in this Viking 1 orbiter image mosaic. The three Tharsis Montes are at left; towards the top, an ancient outflow channel stretches northward from Echus Chasma to Kasei Valles. Similar outflow channels extend from the east end of Valles Marineris towards Mars's northern lowlands. Image Credit: NASA/USGS

Το υψίπεδο εντοπίζεται στο δυτικό άκρο του Valles Marineris , του μεγαλύτερου φαραγγιού του Κόκκινου Πλανήτη που είναι πιθανότατα και το μεγαλύτερο φαράγγι στο ηλιακό μας σύστημα. Ο Λαβύρινθος είναι μια περιοχή με βαθιές, απότομες κοιλάδες. Στη συγκεκριμένη περιοχή έχει εντοπιστεί η παρουσία πλήθους ορυκτών και μεταλλευμάτων. Οι νέες εικόνες θα βοηθήσουν τους ειδικούς να μελετήσουν την περιοχή καλύτερα.

Ο Ήλιος λίγο πριν… σβήσει, Hubble Views a Giant, Smoldering Star

Το άστρο HD 184738 βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ζωής του. Παρόμοια εικόνα θα έχει και ο Ήλιος μετά από 5 δισ. Έτη. This new image, snapped by NASA/ESA Hubble Space Telescope, shows the star HD 184738, also known as Campbell’s hydrogen star. It is a Wolf-Rayet star — an evolutionary stage for stars with a mass of over 20 times that of our Sun, when they are rapidly blowing away material and losing mass. This type of star is named after two French astronomers, Charles Wolf and Georges Rayet, who first identified them in the mid-nineteenth century. Stars like HD 184738 are short-lived, very massive, and extremely hot, with surface temperatures of up to 40 times higher than that of our Sun. They are also very luminous, though as they predominantly emit in the ultraviolet and X-ray parts of the spectrum, they may not appear to be exceptionally bright. The star’s distinctive fiery red color is caused by its nitrogen content. Credit: ESA/Hubble & NASA, Acknowledgement: Jean-Christophe Lambry

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble κατέγραψε εικόνες από το άστρο HD 184738. Πρόκειται για ένα άστρο παρόμοιο με τον Ήλιο το οποίο βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ζωής του. Έτσι οι επιστήμονες έχουν τη δυνατότητα να δουν πώς θα μοιάζει το μητρικό μας άστρο σε περίπου 5 δισεκατομμύρια έτη όταν και αναμένεται να έχουν «σωθεί» τα καύσιμα του και να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για το ίδιο αλλά και το ηλιακό μας σύστημα, όπως το γνωρίζουμε σήμερα.

Το τέλος

Learn how stars are engineered by the Universe and how they then go on to engineer everything else in that very universe. How nuclear fusion in the core of these stars keeps them burning for billions of years and what powers our nearest star 'the sun.

Το HD 184738 είναι γνωστό και ως άστρο υδρογόνου Campbell. Βρίσκεται στο κέντρο ενός πλανητικού νεφελώματος και είναι στη φάση κατά την οποία το άστρο «ξεφορτώνεται» τα εξωτερικά του στρώματα. Στην εικόνα που κατέγραψε το Hubble το άστρο περιβάλλεται από δέσμες αερίων (κυρίως υδρογόνο, άζωτο). Το HD 184738 αρχικά θα διογκωθεί και θα μεταβληθεί σε έναν κόκκινο γίγαντα και τελικά αυτό που θα μείνει θα είναι ένας μικρός πυκνός πυρήνας που οι ειδικοί ονομάζουν λευκό νάνο. Το ίδιο θα συμβεί και με τον Ήλιο.

H Σελήνη είναι 100 εκατομμύρια χρόνια νεώτερη, The Moon Is 100 Million Years Younger Than Thought

Η Σελήνη είναι προϊόν μιας τρομερής σύγκρουσης της Γης με ένα γιγάντιο ουράνιο σώμα πριν μερικά δισεκατομμύρια έτη. This artist's conception of a planetary smashup whose debris was spotted by NASA's Spitzer Space Telescope in 2009 gives an impression of the carnage that would have been wrecked when a similar impact created Earth's moon. Credit: NASA/JPL-Caltech

Νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα σχετικά με την ηλικία της Σελήνης.

Οι νέες εκτιμήσεις αναφέρουν πως το φεγγάρι είναι νεώτερο τουλάχιστον κατά 100 εκατ. χρόνια, σε σχέση με ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες, δηλ. έχει ηλικία 4,4 έως 4,45 δισεκατομμυρίων ετών και όχι 4,56 δισεκατομμυρίων.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Κάρλσον του Ινστιτούτου Επιστήμης Κάρνεγκι της Ουάσιγκτον, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο στο Λονδίνο, που διοργάνωσε η Βασιλική Εταιρεία επιστημών της Βρετανίας με θέμα «Η προέλευση της Σελήνης», σύμφωνα με το Space.com.

An artist's rendering shows a planetary collision near the star Vega. The Earth's moon may have formed from the debris of such an impact between Earth and another body. (NASA)

Σύμφωνα με την κυρίαρχη επιστημονική θεωρία, το φεγγάρι δημιουργήθηκε όταν ένα άλλο μεγάλο ουράνιο σώμα, στο μέγεθος τουλάχιστον του Άρη, έπεσε πάνω στη Γη και από την πρόσκρουση εκτινάχθηκαν στο διάστημα τεράστιες ποσότητες ύλης, που σταδιακά και υπό την πίεση της βαρύτητας σχημάτισαν τον δορυφόρο του πλανήτη μας.

Το ηλιακό μας σύστημα σχηματίστηκε πριν από 4,56 δισεκατομμύρια χρόνια. Η ακριβής χρονολόγηση των πλανητών και δορυφόρων είναι δύσκολη, αλλά βελτιώνεται σταδιακά λόγω και της προόδου της τεχνολογίας.

Σύμφωνα με τον Κάρλσον, στη Γη έχουν βρεθεί ενδείξεις ότι η επιφάνειά της είχε λιώσει πριν από περίπου 4,45 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν κατά πάσα πιθανότητα είχε συμβεί η καταστροφική πρόσκρουση που «γέννησε» το φεγγάρι.

Νεώτερη ή όχι η Σελήνη δεν παύει να είναι γοητευτική … όπως φαίνεται να “στροβιλίζεται” στο παρακάτω βίντεο, κάτι που είναι αδύνατον να δούμε από τη Γη. Η “περιστρεφόμενη Σελήνη’ δημιουργήθηκε από τις φωτογραφίες που συνέλεξε το διαστημικό σκάφος της NASA, LRO (Lunar Reconnaissance Orbiter). To LRO περιστρέφεται γύρω από τη Σελήνη, 50 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνειά της.

Γράμματα από το “Υπόγειο”. Γραφή στη Μεθώνη Πιερίας, ύστερος 8ος - πρώιμος 7ος αι. π.Χ. Letters from the “Underground”. Writing from Methoni, Pieria, late 8th - early 7th century BC

Ευβοϊκός σκύφος με εγχάρακτη επιγραφή: Είμαι [το ποτήρι/αγγείο;] του Ακεσάνδρου. [… όποιος μου το στερήσει … τα μά]τια του (ή τα χρήματά του) θα στερηθεί. Ευβοϊκό αλφάβητο και ιωνική διάλεκτος περίπου 720 π.Χ.

«Είμαι του Ακεσάνδρου. Όποιος μου το στερήσει, τα μάτια του ή τα χρήματά του θα στερηθεί», διαβάζουν οι επιγραφολόγοι της εποχής μας πάνω στο ευβοϊκό αγγείο του Ακεσάνδρου που, όπως φαίνεται… μόνο τα χείλη του ήθελε να αγγίζουν στα συμπόσια της αρχαίας Μεθώνης. Μεγάλη η κοινωνιολογική, η ανθρωπολογική και η ιστορική διάσταση της περιπαιχτικής εντολής του Ακεσάνδρου για τα συμποσιακά γλέντια. Πιο πολύτιμο, ωστόσο, αναδεικνύεται το αρχαιότερο συμποτικό επίγραμμα σε ιαμβικό τρίμετρο που φέρει εγχάρακτα το αγγείο του, αποκαλύπτοντας μια από τις πρωιμότερες επιγραφές του ελλαδικού χώρου και τη μοναδική στον βορειοελλαδικό και τη Μακεδονία. Χρονολογείται γύρω στο 730 με 720 π.Χ., εποχή κατά την οποία ελάχιστες επιγραφές και επιγραφικά τεκμήρια διασώζονται εκτός από το «Κύπελλο του Νέστορα» από τις Πιθηκούσσες (ελληνική αποικία) της Ιταλίας και την οινοχόη του Δίπυλου Αττικής, που μέχρι σήμερα θεωρούνται από τα παλιότερα γνωστά δείγματα γραφής του ελληνικού αλφαβήτου.

Μια άλλη εικόνα

Μεθώνη Ι - Επιγραφές, χαράγματα και εμπορικά σύμβολα στη γεωμετρική και αρχαϊκή κεραμική από το “Υπόγειο”.

«Μέχρι πρότινος πιστεύαμε ότι την περίοδο αυτή η περιοχή πάνω από τη Θεσσαλία ήταν tabula rasa. Και να που τα «Γράμματα από το Υπόγειο» της Μεθώνης μaς έστειλαν αδιάβαστους. Τα νέα ευρήματα αλλάζουν την ιστορία, τη φιλολογία, τη γλωσσολογία», αναφέρει ο καθηγητής στο ΑΠΘ Γιάννης Τζιφόπουλος. «Η ελληνική γλώσσα, όπως φαίνεται στα ενεπίγραφα αγγεία του ύστερου 8ου και του πρώιμου 7ου αιώνα π.Χ., όχι μόνο υπάρχει, αλλά εμφανίζεται με παγιωμένη γραμματική και συντακτική δομή. «Από Ομήρου άρξασθαι» διδάσκουμε ως τώρα, αλλά φαίνεται ότι ταυτόχρονα με τον Όμηρο και τον Ησίοδο εμφανίζεται κι αυτή η ποίηση, μια προχωρημένη μορφή της ελληνικής γραφής με την οποία συνθέτουν αυτά τα αστεία επιγράμματα. Οι άνθρωποι δεν γλεντούσαν μόνο με τις επιγραφές επικών ηρώων αλλά με μια δική τους λυρική ποίηση, περιπαιχτική, σαρκαστική για γλέντια και επίδειξη γνώσης του αλφαβήτου».

Αιολικό αγγείο πόσης (πιθανότατα από τη Λέσβο) με εγχάρακτη επιγραφή «Είμαι του Φιλίωνα».  Άγνωστο αλφάβητο ίσως με αιολικά στοιχεία, πιθανόν σε ιωνική διάλεκτο ύστερος 8ος – πρώιμος 7ος αιώνας π.Χ.

Ο σκύφος του Ακεσάνδρου, το αιολικό αγγείο του Φιλίωνα («Είμαι του Φιλίωνα») με τις αρχαιότερες γραφές, εκατοντάδες άλλα με graffiti, dipinti και σύμβολα για εμπορικές συναλλαγές, ανασύρθηκαν από το «Υπόγειο» στην αρχαϊκή αγορά της αρχαίας Μεθώνης κατά τη διάρκεια ανασκαφής από τον Μάνθο Μπέσιο. Ήταν μια υπόσκαφη κατασκευή, λάκκος βάθους 11 περίπου μέτρων, πιθανότατα αποθηκευτικού χαρακτήρα. Κατασκευάστηκε για τις ανάγκες της αγοράς, αλλά λόγω στατικών προβλημάτων δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Επιχώθηκε βιαστικά λίγο μετά το 700 π.Χ. με κάθε είδους υλικά (όστρακα, ξύλα, λίθινες μήτρες, πήλινες χοάνες κατεργασίας χαλκού και χρυσού) αφήνοντας ανέπαφα επί 28 αιώνες δείγματα στη Μεθώνη Πιερίας, όταν άρχισε να χρησιμοποιείται η αλφαβητική γραφή στον ελλαδικό χώρο. Από τα χιλιάδες θραύσματα ξεχωρίζουν 191 ενεπίγραφα αγγεία, τα περισσότερα από τα οποία χρονολογούνται τον ύστερο 8ο και τον πρώιμο 7ο αιώνα π.χ.

Κτίρια της Αρχαϊκής Αγοράς (7ος-5ος αι. π.Χ.) της αρχαίας Μεθώνης.

Εντυπωσιακά αγγεία όλων των τύπων, κύπελλα, κάνθαροι, αποθηκευτικά, μαγειρικά, εμπορικοί αμφορείς, σερβιρίσματος, πόσης και φαγητού, αγγεία για συμπόσια πάνω στα οποία οι κάτοχοι έγραφαν περιπαικτικούς στίχους, «αλλάζουν την εικόνα για τη διασπορά της ελληνικής γραφής στις πρώιμες φάσεις του αλφαβήτου αλλά ταυτόχρονα μας δίνουν ποικίλες πληροφορίες», εξηγεί η αρχαιολόγος του ΑΜΘ, Λιάνα Στεφανή. «Η διαφορετική τους προέλευση (τοπικά, κορινθιακά, αττικά, ευβοϊκά, κυκλαδικά, ιωνικά, αιολικά και φοινικικά) δείχνει ότι η Μεθώνη -αποικία της Εύβοιας που ιδρύθηκε από Ερετριείς το 733-732 π.Χ. στη δυτική ακτή του Θερμαϊκού Κόλπου κοντά στις νότιες εκβολές του Αλιάκμονα- ήταν όχι μόνο ένα σημαντικό κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου αλλά και μια πολυπολιτισμική αποικία. Μας χάρισε ένα πανόραμα της κεραμικής τέχνης από όλα τα μέρη του κόσμου που ανοίγει νέα πεδία έρευνας σχετικά με τον ελληνικό αποικισμό, τη χρήση της αλφαβήτου, τις διαλέκτους, τις απαρχές της ποίησης, το συμπόσια αλλά και τα εμπορικά δίκτυα της Ανατολικής Μεσογείου κατά τους κρίσιμους αιώνες, τον 8ο και 7ο π.Χ.».

Λυρικά κείμενα

Τι μαρτυρούν όμως τα αντικείμενα αυτά και κυρίως οι επιγραφές που αναφέρουν ονόματα, αστεϊσμούς, ακόμα και λυρικά κείμενα, όπως το ιαμβικού ρυθμού ποίημα στον σκύφο του Ακεσάνδρου;

Ο καθηγητής του ΑΠΘ δίνει την εξήγηση: «Η σημασία τους είναι τεράστια και αποδεικνύουν ότι η Μεθώνη και η ευρύτερη Μακεδονία αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι του ενιαίου ελληνικού αιγαιακού χώρου κατά τις κρίσιμες περιόδους της Εποχής του Σιδήρου (1050 με 700 π.Χ.) και της αρχαϊκής εποχής, από το 700 ως το 480 π.Χ., περίοδοι που διαμόρφωσαν τη δυναμική εμφάνιση της Μακεδονίας στα κλασικά χρόνια.

Γενική άποψη του χώρου της αρχαίας Μεθώνης.

Η μαρτυρία των ενεπίγραφων αντικειμένων από τη Μεθώνη μας υποχρεώνει να τροποποιήσουμε αν όχι να ανατρέψουμε αρκετές παγιωμένες αντιλήψεις για την ελληνική γλώσσα, τους Έλληνες στη Μακεδονία, τον δεύτερο ελληνικό αποικισμό, το εμπόριο της κεραμικής κυρίως των πρώιμων εμπορικών αμφορέων, την εμφάνιση του αλφάβητου στην Ελλάδα, τον αλφαβητισμό και την εγγραμματοσύνη, τις απαρχές της λογοτεχνίας, τα εμπορικά, συμποτικά και άλλα περιβάλλοντα ανάπτυξης της γραφής».

Το μεγαλύτερο μέρος της ενεπίγραφης κεραμικής που βρέθηκε στο «Υπόγειο» ανάγεται στα τέλη του 8ου και στις αρχές του 7ου αι. π.Χ. Χρονολογείται δηλαδή σε μια εποχή κατά την οποία οι ελληνικές επιγραφές είναι ακόμα λιγοστές. «Το ότι επιγραφές, ανάμεσά τους και μια έμμετρη, όπως και αλφαβητικά και μη χαράγματα και εμπορικά σύμβολα βρέθηκαν στην Μεθώνη, στην περιφέρεια του τότε αρχαίου ελληνικού κόσμου, ανοίγει νέους δρόμους για όσους ασχολούνται με τα πρώτα βήματα του ελληνικού αλφαβήτου.

Τα ενεπίγραφα κείμενα από τη Μεθώνη φαίνεται να μην ανήκουν σε ένα και μόνο αλφάβητο και πιθανόν ενισχύουν την άποψη αυτών που πρεσβεύουν ότι το ελληνικό αλφάβητο θα πρέπει να γεννήθηκε σε μια παλιότερη από τη συνήθως προτεινόμενη εποχή», δήλωσε ο ακαδημαϊκός Μιχάλης Τιβέριος, καθηγητής της Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Από τα θραύσματα του «υπογείου», δείγματα 60 περίπου ενεπίγραφων αγγείων παρουσιάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης σε μια έκθεση που πραγματοποιείται χάρη στη χρηματοδότηση της Επιτροπής Ερευνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Αποτελεί προϊόν συνεργασίας ΑΜΘ, ΚΖ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και μιας επιστημονικής ομάδας (Τζένη Βελένη, διευθύντρια ΑΜΘ, Μάνθος Μπέσιος, Λιάνα Στεφανή, Αγγελική Κουκουβού, Ράνια Πάλη, Αθηνά Αθανασιάδου). Τις επιγραφές επιμελήθηκαν οι Γιάννης Τζιφόπουλος, καθηγητής στο ΑΠΘ, Ανδρονίκη Οικονομάκου και τη μελέτη της κεραμικής ο Αντώνης Κοτσώνας, λέκτορας στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Οι επισκέπτες, όπως επισημαίνουν στον κατάλογο, μπορούν να αντιληφθούν το μακραίωνο ταξίδι της ελληνικής γλώσσας από τότε ως τις μέρες μας αλλά και την καθημερινότητας μιας αρχαίας πόλης στα παραλία της Πιερίας.

Διάρκεια έκθεσης: 12 Σεπτεμβρίου 2013 – 31 Δεκεμβρίου 2014. Archaeological Museum of Thessaloniki, 12 September 2013 - 31 December 2014.

«Μακραίνει» η γαλαξιακή… Κόμη, Chandra Reveals Long Arms of Plasma in Coma Galaxy Cluster

Στη φωτογραφία εικονίζεται το γιγάντιο νέφος που περιβάλλει τους δύο ελλειπτικούς γαλαξίες στο κέντρο του Σμήνους της Κόμης. Το νέφος έχει πολλούς βραχίονες που εκτείνονται προς κάθε κατεύθυνση του σμήνους. A specially processed Chandra image, in data from NASA’s Chandra X-ray Observatory and ESA’s XMM-Newton, is shown with optical data from the Sloan Digital Sky Survey to highlight enormous arms of hot gas in the Coma galaxy cluster. Researchers think that these arms — which span at least a half million light years — were most likely formed when smaller galaxy clusters had their gas stripped away by the head wind created by the motion of the clusters through the hot gas. Image Credit:X-ray: NASA/CXC/MPE/J.Sanders et al, Optical: SDSS

Με τη βοήθεια δύο διαστημικών τηλεσκοπίων διεθνής ομάδα επιστημόνων εντόπισε ένα γιγάντιο νέφος αερίων σε ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά γαλαξιακά σμήνη του Σύμπαντος, το σμήνος της Κόμης. Η ανακάλυψη προσφέρει νέα στοιχεία για τη δομή και την εξέλιξη του σμήνους.

Το σμήνος

The Coma galaxy cluster is collection of thousands of galaxies in a region of some 2 million light-years across, located about 318 million light-years from Earth in the constellation Coma Berenices, shown here with optical data from the Sloan Digital Sky Survey.

Επιστημονική ομάδα από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τη Γερμανία χρησιμοποίησε τα διαστημικά τηλεσκόπια Chandra X-ray και XMM-Newton για να μελετήσει το γαλαξιακό σμήνος Abell 1656 που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 320 εκατομμυρίων ετών φωτός στον αστερισμό της Κόμης της Βερενίκης. Για τον λόγο αυτό το σμήνος έχει λάβει και την ονομασία «Σμήνος της Κόμης».

Το σμήνος της Κόμης είναι ένα από τα μεγαλύτερα, πιο πυκνά και πιο ενδιαφέροντα γαλαξιακά σμήνη που υπάρχουν στο Σύμπαν. Μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί σε αυτό περισσότεροι από χίλιοι γαλαξίες, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι μεγάλοι ελλειπτικοί και φακοειδείς γαλαξίες. Κυρίαρχοι του σμήνους είναι δύο γιγάντιοι ελλειπτικοί γαλαξίες που βρίσκονται στο κέντρο του.

Λίγοι σπειροειδείς γαλαξίες (σαν τον δικό μας) έχουν εντοπιστεί μόνο στην περιφέρεια του σμήνους. Το σμήνος της Κόμης είναι τόσο μεγάλο που οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το φως χρειάζεται εκατομμύρια έτη για να ταξιδέψει από τη μια πλευρά του στην άλλη. Σε αυτό λαμβάνουν συνεχώς χώρα συγκρούσεις γαλαξιών ενώ οι ειδικοί πιστεύουν ότι και το ίδιο το σμήνος είναι προϊόν συγκρούσεων ανάμεσα σε γαλαξιακά σμήνη.

Τα νέφη

This Chandra image shows the central region – about 1.5 million light years across – of the Coma Cluster. The cluster contains thousands of galaxies enveloped by a vast 100 million-degree Celsius gas cloud. Image Credit: NASA/CXC/SAO/A.Vikhlinin et al.

Με τη βοήθεια των δύο τηλεσκοπίων οι ερευνητές εντόπισαν την παρουσία γιγάντιων νεφών καυτού αερίου στο κέντρο του σμήνους. Πιστεύουν ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα νέφος που περιβάλλει τους δύο γιγάντιους ελλειπτικούς γαλαξίες στο κέντρο του. Το νέφος διαθέτει πλήθος βραχιόνων που εκτείνονται σε διάφορες περιοχές του σμήνους, γεγονός που οπτικά δημιουργεί την εντύπωση ότι έχουμε να κάνουμε με ένα σύνολο από διαφορετικά νέφη. Οι ερευνητές αναφέρουν όμως ότι το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για ένα μόνο νέφος ή το πολύ δύο.

Εκτιμούν ότι το νέφος αυτό σχηματίστηκε πριν από περίπου 300 εκατομμύρια έτη και είναι προϊόν γαλαξιακών συγκρούσεων. Η μελέτη του  αναμένεται να προσφέρει νέα στοιχεία για το πώς εξελίχθηκε το εντυπωσιακό και μυστηριώδες σμήνος της Κόμης καθώς και καινούργια δεδομένα για διάφορες κοσμικές διεργασίες όπως η γέννηση άστρων. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».

Μοιάζει το σύμπαν με σαμάρι; Is the universe saddle shaped?

Η πάνω εικόνα δείχνει τον πλήρη χάρτη του ουρανού όπως τον είδε το Planck – οι αποκλίσεις στην κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου σε μεγάλες κλίμακες είναι πιο έντονες στην δεξιά πλευρά του ουρανού. Anomalous universe: CMB temperature fluctuations as seen by Planck. Η κάτω εικόνα απεικονίζει την εξέλιξη ενός ανοικτού σύμπαντος σύμφωνα με τους Liddle και Cortês.

Ένα από τα ανοιχτά προβλήματα της κοσμολογίας  είναι η γεωμετρία του Σύμπαντος, και συγκεκριμένα εάν είναι επίπεδο, ή εάν έχει θετική ή αρνητική κυρτότητα. Συνδεδεμένο με το παραπάνω ερώτημα είναι και το σχήμα που θα έχει το Σύμπαν: επίπεδο όπου θα ισχύει το Πυθαγόρειο θεώρημα, κλειστό όπως μία σφαίρα, ή ανοικτό όπως ένα υπερβολοειδές.

This illustration shows how patterns of temperature fluctuations can hint at whether the geometry of the universe has an "open" curve, like a saddle; a "closed" curve, like a ball; or a non-curved, "flat" geometry. Researchers say the results from NASA's Wilkinson Microwave Anisotropy Probe and the European Space Agency's Planck probe suggest the universe has an open curve.

Αν και οι παρατηρήσεις συγκλίνουν προς ένα επίπεδο Σύμπαν, υπάρχει ένα μικρό περιθώριο και για τις άλλες δύο εκδοχές. Με βάση νέες έρευνες και αναπάντεχα ευρήματα, υπάρχουν ενδείξεις πως ίσως το σύμπαν να είναι αρνητικά κυρτωμένο, έχοντας σχήμα ενός υπερβολοειδούς που μοιάζει με σαμάρι.

This graphic highlights anomalies seen in the Planck data. One anomaly is an asymmetry in the average temperatures on opposite hemispheres of the sky (indicated by the curved line), with slightly higher average temperatures in the southern ecliptic hemisphere and slightly lower average temperatures in the northern ecliptic hemisphere. This runs counter to the mainstream view that the universe should be broadly similar in any direction we look. There is also a cold spot that extends over a patch of sky that is much larger than expected (circled). In this image, the anomalous regions have been enhanced with red and blue shading to make them more clearly visible.

Ερευνώντας την ακτινοβολία-απόηχο της Μεγάλης Έκρηξης, το Κοσμικό Μικροκυματικό Υπόβαθρο (Cosmic Microwave Background), η αμερικανική διαστημική αποστολή WMAP είχε επισημάνει το 2004 ένα αξιοσημείωτο γεγονός: υπήρχε διαφορά στις διακυμάνσεις της ακτινοβολίας αυτής στο βόρειο με το νότιο ημισφαίριου του ουρανού.

Κάτι τέτοιο ήταν τελείως αντίθετο με τις προβλέψεις, καθώς θεωρούμε, αν και δε γνωρίζουμε το λόγο, πως το Σύμπαν είναι ομογενές και ισότροπο, δηλαδή φαίνεται το ίδιο σε όποια κατεύθυνση και αν κοιτάξουμε.

Πέραν όμως αυτής της ομογένειας, υπάρχουν τοπικές μικρές διακυμάνσεις, στις οποίες και οφείλουμε την ύπαρξη μας: καθώς το Σύμπαν εξελισσόταν και διαστελλόταν σχηματίζονταν περιοχές που τοπικά επέτρεπαν τη δημιουργία δομών όπως οι γαλαξίες και μετέπειτα τα άστρα και οι πλανήτες.

Αυτές οι διακυμάνσεις ήταν και στο στόχαστρο της μελέτης του WMAP, το οποίο όμως είχε μετρήσει μια διαφορά της τάξης του 10% στις διακυμάνσεις της ακτινοβολίας υποβάθρου ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια του ουρανού.

Οι επιστήμονες χρειάστηκε να περιμένουν 10 περίπου χρόνια, μέχρι και την ευρωπαϊκή διαστημική αποστολή Planck, η οποία με βελτιωμένη ακρίβεια επιβεβαίωσε το παράδοξο εύρημα του WMAP.

«Φαίνεται να υπάρχει μια προτιμώμενη κατεύθυνση στο Σύμπαν» δήλωσε σχετικά ο Andrew Liddle, φυσικός του πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. «Ενώ μπορεί να είναι μια στατιστική φάρσα, ίσως τελικά συμβαίνει κάτι βαθύτερο».

Μια εναλλακτική εξωτική εκδοχή σύμφωνα με άλλους επιστήμονες, είναι πως για αυτή την ανωμαλία ίσως να ευθύνεται η σύγκρουση του Σύμπαντός μας με κάποιο άλλο, λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

In a saddle-shaped universe, the universe does not close on itself.  Depicted is a triangle laid on the surface of the universe.  The curvature of the universe causes the interior angles of the triangle to have a sum of less than 180 degrees.

Ωστόσο o  Liddle και η φυσικός Marina Cortes του πανεπιστημίου Berkeley, εξέδωσαν μια εργασία σύμφωνα με την οποία το Σύμπαν έχει τελικά ανοικτή γεωμετρία (αρνητική κυρτότητα) και δεν είναι επίπεδο όπως φαίνεται. Σε έναν τέτοιο κόσμο, τα πάντα, ακόμη και το φως ακολουθούν κυρτές γραμμές.

Σύμφωνα με τους δύο επιστήμονες ο κόσμος μας είναι σα μία φούσκα μέσα σε ένα μεγαλύτερο μετα-Σύμπαν. Κατά τη διάρκεια της γέννησης αυτής της φούσκας, ίσως σχηματίστηκαν διακυμάνσεις στις παρυφές της φούσκας και σε πολύ μεγάλες κλίμακες, εξηγώντας τα ευρήματα των WMAP και Planck. Πολύ πιθανό είναι επίσης να υπάρχουν και άλλες φούσκες-Σύμπαντα, αλλά η επικοινωνία μεταξύ τους είναι αδύνατη. 

Οι δύο ερευνητές παραδέχονται πως για την ώρα, η εκδοχή τους είναι απλά μια εικασία. Ωστόσο περισσότερα δεδομένα από το Planck αλλά και τη μελλοντική ευρωπαϊκή αποστολή Euclid θα μπορούσαν να κάνουν τους απαραίτητους ελέγχους στο μοντέλο τους. Για την ώρα, η σαφής απάντηση για το σχήμα που έχει το Σύμπαν, παραμένει ένα μυστήριο.

Βρήκαν εξωγήινους μικρο – οργανισμούς; The truth IS out there: British scientists claim to have found proof of alien life

Βρετανοί ερευνητές ισχυρίζονται ότι εντόπισαν “εξωγήινη μορφή ζωής” σε ύψος 27 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια της Γης! A team of British scientists is convinced it has found proof of alien life, after it harvested strange particles from the edge of space. The scientists sent a balloon 27km into the stratosphere, which came back carrying small biological organisms which they believe can only have originated from space.

Την απόδειξη ύπαρξης εξωγήινης ζωής στο Διάστημα υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Σέφιλντ, οι οποίοι έδωσαν την Παρασκευή τις εικόνες που κατέγραψε ένα ηλεκτρονικό μικροσκόπιο από οργανισμό που εντοπίστηκε στην στρατόσφαιρα.

Ο οργανισμός εντοπίστηκε από ένα επιστημονικό αερόστατο σε υψόμετρο 27 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης και αυτό, σύμφωνα με τους επιστήμονες συνιστά απόδειξη ότι δεν μπορεί να προέρχονται από τον πλανήτη μας. Πρόκειται για μικρόβια που πιθανότατα προέρχονται από αλλού, υποστήριξαν οι επιστήμονες.

Οι οργανισμοί που εντοπίστηκαν είναι “πολύ ασυνήθιστοι”. The organisms are 'very unusual' (University of Sheffield)

«Οι περισσότεροι θα υπέθεταν ότι αυτά τα σωματίδια απλά θα είχαν παρασυρθεί στην στρατόσφαιρα από τη Γη, ωστόσο είναι γενικά αποδεκτό ότι ένας οργανισμός αυτού του μεγέθους είναι αδύνατο να φτάσει σε υψόμετρα 27 χιλιομέτρων. Η μόνη εξαίρεση είναι μια βίαιη έκρηξη ηφαιστείου, αλλά καμία τέτοια δεν καταγράφηκε κατά την τριετία των ερευνών μας», τόνισε ο καθηγητής Μίλτον Γουέινραϊτ, του τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του πανεπιστημίου.

Η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Γουέινραϊτ είχε στείλει στην στρατόσφαιρα της Γης ένα ερευνητικό αερόστατο κατά τη διάρκεια της πιο πρόσφατης βροχής μετεωριτών.

Θα μπορούσε η ζωή στη Γη να έχει έρθει από το διάστημα; Could life on earth have come from outer space? (University of Sheffield)

«Καθώς δεν υπάρχει άλλος μηχανισμός που να μπορεί να μεταφέρει τέτοια σωματίδια στην στρατόσφαιρα, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι αυτές η οντότητες προέρχονται από το Διάστημα. Το συμπέρασμά μας είναι ότι ζωή συνεχίζει να καταφθάνει στη Γη από το Διάστημα, ότι η ζωή δεν περιορίζεται σε αυτόν τον πλανήτη και κατά πάσα πιθανότητα δεν γεννήθηκε εδώ» προσέθεσε ενθουσιασμένος ο καθηγητής Γουέινραϊτ, ο οποίος επεσήμανε: «Αν η ζωή συνεχίζει να καταφθάνει από το Διάστημα τότε θα πρέπει να αλλάξουμε τις απόψεις μας για τη βιολογία και την εξέλιξη. Τα βιβλία θα πρέπει να ξαναγραφούν!»

Το αερόστατο ήταν εφοδιασμένο με ειδικά μικροσκόπια που κατέγραφαν εικόνες μεταξύ 22 χλμ και 27 χλμ. από την επιφάνεια της Γης. Όταν προσγειώθηκε οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι είχε καταγράψει ασυνήθιστες οντότητες στην στρατόσφαιρα, οι οποίες ήταν πολύ μεγάλες για να έχουν ταξιδέψει εκεί από τη Γη.

Τα αποτελέσματα των ερευνών δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Cosmology με τίτλο “ISOLATION OF A DIATOM FRUSTULE FRAGMENT FROM THE LOWER STRATOSPHERE (22-27Km)-EVIDENCE FOR A COSMIC ORIGIN”.