Ντοροθέα Λανγκ. Dorothea Lange

«Κάτω τα χέρια από τις φωτογραφίες. Εγώ δεν τις κακοποιώ. Ούτε τις «μαγειρεύω», ούτε τις «τακτοποιώ».»

Αυτά είναι τα λόγια της μεγάλης Αμερικανίδας φωτογράφου Dorothea Lange  η οποία μας έδωσε μια από τις πιο σημαντικές κοινωνικές καταγραφές του αιώνα μας.

Γεννήθηκε στο New Jersey και η καταγωγή της ήταν γερμανική. Στην παιδική της ηλικία χτυπήθηκε από πολιομυελίτιδα που της άφησε μια αναπηρία στο βάδισμα. Σ’ αυτήν ακριβώς την αναπηρία όφειλε – όπως υποστήριζε η ίδια – την ιδιαίτερη ευαισθησία της πάνω στον πόνο και τα βάσανα των συνανθρώπων της. Η D. Lange εκπαιδευόταν για δασκάλα, όταν το 1914 επισκέφθηκε το στούντιο του Arnold Genthe, ο οποίος και της έδωσε την πρώτη της κάμερα και την ενθάρρυνε να ασχοληθεί με τη φωτογραφία.

Η Dorothea αρχίζει να φωτογραφίζει και το 1917-18 βρίσκεται να σπουδάζει φωτογραφία στο Columbia University με τον Clarence White. Στα τέλη του 1918 δουλεύει σαν εκτυπωτής φωτογραφιών στο San Francisco και λίγο αργότερα σαν «ελεύθερη επαγγελματίας φωτογράφος», για να ανοίξει τελικά το δικό της στούντιο φωτογραφίας στο Berkeley, της California το οποίο και κράτησε σε λειτουργία από το 1919 μέχρι το 1940.

Μετά από δέκα χρόνια φωτογράφησης πορτραίτων στο στούντιο, και συγκλονισμένη από την εικόνα των εξαθλιωμένων άνεργων και άστεγων συμπολιτών της, η Dorothea Lange βγαίνει στο δρόμο και ειδικότερα αρχίζει τις καταγραφές στους φυσικούς χώρους των ανθρώπων. Νοιώθει πως επιτελεί κοινωνικό έργο. Το 1935, προσλαμβάνεται από την Farm Security Administration (FSA) και αναλαμβάνει μαζί με άλλους φωτογράφους να καταγράψει την εξαθλίωση των αμερικανών αγροτών. Απόγνωση, απελπισία, αλλά και υπερηφάνεια και η αξιοπρέπεια των φτωχών αγροτικών οικογενειών, καταγράφονται από την Lange με ένα τρόπο μοναδικό.

Το 1941 βραβεύεται με την περίφημη υποτροφία Guggenheim, αλλά το έργο που αναλαμβάνει μένει ανολοκλήρωτο λόγω του δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου.

Η υγεία της Lange – μετά τον πόλεμο – δεν είναι καλή, γεγονός που την αναγκάζει να μείνει άνεργη για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Το 1950 διεξάγει σεμινάρια φωτογραφίας και από το 1954 εργάζεται σαν ανεξάρτητη φωτογράφος.

Αργότερα συνοδεύει και βοηθά – ως ανεξάρτητη φωτογράφος και πάλι –  τον σύζυγο της Paul Taylor στις αποστολές του στην Ασία, τη Νότια Αμερική, και τη Μέση Ανατολή,  μέχρι το τέλος της ζωής της.

Πεθαίνει από καρκίνο το 1965 στην California, λίγο πριν ανοίξει η μεγάλη αναδρομική της έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜΟΜΑ).

American photographer. From 1914 to 1917 she attended the New York Training School for Teachers and there decided to become a photographer, partly influenced by visits to the photographer Arnold Genthe.

From 1917 to 1918 she attended a photography course run by Clarence H. White at Columbia University, NY. Lange moved to San Francisco in 1918, and in 1919 she set up a successful portrait studio where she took works such as Clayburgh Children, San Francisco (1924; Oakland, CA, Mus.).

In the late 1920s she became dissatisfied with studio work and experimented with landscape and plant photography, although she found the results unsatisfactory. With the Stock Market crash of 1929 Lange decided to look for subjects outside her studio. Turning to the effects of the economic decline she took photographs such as General Strike, San Francisco (1934; Oakland, CA, Mus.).

She had her first one-woman show at the Brockhurst Studio of Willard Van Dyke in Oakland, CA (1934), and in the same year met the economist Paul Schuster Taylor, under whom she worked for the California State Emergency Relief Administration in 1935.

Later that year she transferred to the Resettlement Administration, set up to deal with the problem of the migration of agricultural workers. She continued to work for this body, through its various transformations (including its time as the Farm Security Administration), until 1942.

Migrant mother. Η εμβληματική φωτογραφία από την Ντοροθέα Λαγκ που σημάδεψε μια ολόκληρη εποχή. Η φωτογράφος αιχμαλώτισε με το φακό της τα στιγμιότυπα από την πρόχειρη σκηνή μιας οικογένειας, η οποία ταξίδευε σε αναζήτηση εργασίας στους αγρούς της Καλιφόρνιας. Η Φλόρενς Όουενς Τόμπσον (Florence Owens Thomspon) απεικονίζεται στη φωτογραφία με δύο από τα επτά παιδιά της. Η καρτερικότητα στο βλέμμα της και η απόλυτη δυστυχία που βίωνε με την οικογένειά της αντικατόπτριζαν τον εφιάλτη του αμερικανικού ονείρου. Οι απόκληροι της κοινωνίας βρίσκονταν στην καρδιά της Γης της Επαγγελίας. One of her most famous photographs from this project is Migrant Mother, Nipomo, California (1936; Washington, DC, Lib. Congr.), which depicts an anxious, distracted mother and three children.

In 1939, in collaboration with Taylor, who provided the text, she published An American Exodus, which dealt with the same social problems. In 1941 she was awarded a Guggenheim Fellowship, and this allowed her to take a series of photographs of religious groups in the USA, such as those of the Amish people (1941; Oakland, CA, Mus.). In 1942 she worked for the War Relocation Authority and from 1943 to 1945 for the Office of War Information in San Francisco.

Illness prevented her working from 1945 to 1951, after which she produced photographs of the Mormons and of rural life in Ireland for articles in Life in 1954 and 1955.

In 1958–9 she worked with Taylor in East Asia and in 1960 accompanied him to South America. She worked in Egypt and the Middle East in 1962–3, producing such photographs as Procession Bearing Food to the Dead, Upper Egypt (1963; Oakland, CA, Mus.) in the detached, documentary style that characterizes all her work. From Grove Art Online © 2009 Oxford University Press

Πηγή: DPGR

Οι «φορτιστές» της Κόκκινης Κηλίδας. Jupiter Mystery Solved: Why the Giant Planet's Mysterious Great Red Spot Has Not Disappeared

Εντοπίστηκε η πηγή ενέργειας της γιγάντιας μόνιμης καταιγίδας του Δία. Mystery of Jupiter's Great Red Spot solved: Never-ending tempest is explained by the unusual motion of the planet's gases. Image Credit: http://nssdc.gsfc.nasa.gov/photo_gallery/photogallery-jupiter.html

Η «κόκκινη κηλίδα» του Δία είναι μια μόνιμη καταιγίδα, ένας αντικυκλώνας, που βρίσκεται 22 μοίρες νότια του ισημερινού του γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος. Η κόκκινη κηλίδα είναι τόσο μεγάλη ώστε θα μπορούσαν να «χωρέσουν» μέσα σε αυτή 2-3 πλανήτες σαν τη Γη.

This is Jupiter's Great Red Spot in 2000 as seen by NASA's Cassini orbiter. (Credit: NASA/JPL/Space Science Institute)

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτή η γιγάντια σε εύρος και ένταση καταιγίδα ξεκίνησε πριν από περίπου 300 χρόνια. Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτηματικά για αυτό το εντυπωσιακό φαινόμενο για αυτό και αποτελεί μόνιμο στόχο των επιστημόνων. Ομάδα ειδικών των Πανεπιστημίων Χάρβαρντ και Μπέρκλεϊ υποστηρίζει ότι βρήκε την απάντηση στο γιατί η καταιγίδα αυτή είναι… αέναη.

Στη μέση των αέρινων ποταμών

The giant storm on the surface of Jupiter (pictured) should have disappeared centuries ago, based on scientists' understanding of fluid dynamics. The turbulence and waves in the Red Spot sap the energy of its winds and it loses more energy by radiating heat.

Οι προσομοιώσεις που έκαναν οι ερευνητές έδειξαν ότι η κηλίδα βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πολύ ισχυρούς αεροχειμάρρους. Οι αεροχείμαρροι μοιάζουν με τεράστια σωληνωτά ποτάμια και η ταχύτητα τους (στη Γη) είναι αυξανόμενη ξεπερνώντας σε ορισμένες περιπτώσεις τα 400 χλμ. την ώρα. Το μήκος τους κυμαίνεται μεταξύ 1.600 και 5.000 χιλιομέτρων, το πλάτος τους μεταξύ 160 και 500 χιλιομέτρων και το υψομετρικό εύρος τους μεταξύ 1,6 και 5 χιλιομέτρων.

Οι αεροχείμαρροι ανακαλύφθηκαν στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι αεροπόροι που προσπαθούσαν να διασχίσουν τον Ειρηνικό Ωκεανό έπεσαν πάνω τους και, όπως ανέφεραν, ένιωσαν ξαφνικά σαν να τους χτυπάει αέρας πού εξερχόταν με δριμύτητα από αεριωθούμενο αεροπλάνο. Έτσι οι άνεμοι αυτοί έλαβαν την ονομασία «Jet Stream».

Η τροφοδοσία

The duo believe vertical motion is critical to explaining why the Red Spot still exists. They said that as the vortex loses energy, the vertical flow draws in hot gases from above and cold gases from below to its centre, which replenishes part of its lost energy. This image was taken by Nasa's Cassini probe.

Οι δύο αεροχείμαρροι του Δία κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις και τόσο η κίνηση τους όσο και γενικότερα η «συμπεριφορά» τους είναι – σύμφωνα με τους ερευνητές – αυτή που τροφοδοτεί με ενέργεια την καταιγίδα και δεν της επιτρέπει να κοπάσει.

«Με βάση τις κρατούσες θεωρίες η κόκκινη κηλίδα του Δία θα έπρεπε μετά τη δημιουργία της να διατηρηθεί για μερικές δεκαετίες και στη συνέχεια να εξαφανιστεί. Όμως συνεχίζει να βρίσκεται εκεί εκατοντάδες χρόνια» αναφέρει ο Πέντραμ Χαζανζαντέχ, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Στοιχείο κλειδί στην τροφοδοσία της καταιγίδας από τους αεροχειμάρρους είναι η κάθετη ροή του αέρα που έχουν και οι δύο.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές καθώς η δίνη της καταιγίδας αρχίζει να χάνει ενέργεια το ένα jet stream στέλνει από πάνω προς το κέντρο της δίνης θερμές μάζες αερίων και το άλλο στέλνει από κάτω επίσης προς το κέντρο της δίνης ψυχρές μάζες αερίων. Αυτές οι μάζες ανεφοδιάζουν ξανά και ξανά την καταιγίδα.

Dr Hassanzadeh and professor Marcus think their research could also explain oceanic vortices (pictured) on Earth, which can last for years, as well as those that contribute to star and planet formation. This waterspout was photographed above the Wadden Sea in the northern Netherlands, in 2007.

Η μελέτη που θα δημοσιευθεί στo προσεχές τεύχος της επιθεώρηση «American  Physical Society’s Division of Fluid Dynamics» αναμένεται να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της παρουσίας δινών στους ωκεανούς της Γης που διαρκούν μεγάλα χρονικά διαστήματα αλλά και κοσμικών δινών που παίζουν ρόλο στη δημιουργία άστρων και πλανητών.

Οι ιστορίες των άστρων. Stories of the stars

Το μπλε άστρο που βρίσκεται περίπου περίπου στο κέντρο της εικόνας είναι ο ζήτα του Οφιούχου θα μελετηθεί από τη Γαία. Giant star Zeta Ophiuchi. Courtesy NASA/JPL-Caltech

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός διαστήματος ετοιμάζεται να στείλει τον προσεχή Δεκέμβριο μια νέα διαστημική αποστολή σε τροχιά: το παρατηρητήριο Gaia (εκ του ελληνικού Γαία).

Καλλιτεχνική απεiκόνιση του παρατηρητηρίου Gaia. Artist impression of GAIA in orbit observing and monitoring the Milky Way.

Η Γαία πρόκειται να δημιουργήσει ένα τρισδιάστατο χάρτη του Γαλαξία παρατηρώντας με τη μεγαλύτερη ακρίβεια έως σήμερα ένα δισεκατομμύριο διαφορετικά άστρα, κι εκτελώντας μετρήσεις της ταχύτητάς τους. Από τις παρατηρήσεις αυτές θα δημιουργηθεί ένας κατάλογος από τον οποίο θα ωφεληθούν πολλές μελλοντικές γενεές αστρονόμων, και εάν τυπωνόταν σε τόμους εγκυκλοπαίδειας, θα χρειάζονταν 53 χιλιάδες τόμοι κι ένα ράφι βιβλιοθήκης 1.3 χιλιομέτρων για να τοποθετηθούν.

Οι αριθμοί καμιά φορά όμως δε λένε όλη την ιστορία. Πίσω από αυτά τα ένα δισεκατομμύριο άστρα κρύβονται αναρίθμητα αινίγματα που ένα - ένα έλυναν οι αστρονόμοι, στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν όλο και περισσότερα πράγματα για τον κόσμο που ζούμε. Κάποια από αυτά τα άστρα οι αστρονόμοι τα γνωρίζουν καλά, ενώ κάποια άλλα έχουν ακόμη πολλά να αποκαλύψουν.

Ένας από τους παλιούς γνώριμους που θα μελετήσει η Γαία, είναι ο Ζήτα Οφιούχος, ένα άστρο 20 φορές μεγαλύτερο από τον Ήλιο, σε απόσταση 360 ετών φωτός από εμάς, το οποίο φαίνεται ακόμη και με γυμνό μάτι, στον αστερισμό του Οφιούχου. Τόσο μεγάλα άστρα καταναλώνουν τα καύσιμά τους πολύ γρήγορα, καθώς οι πυρηνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό τους προσπαθούν να ισοσταθμίσουν τις αδυσώπητες βαρυτικές πιέσεις. Η ζωή τους είναι της τάξης των 10 εκατομμυρίων ετών, σε αντίθεση με τον Ήλιο, ο οποίος αν και ξεκίνησε με πολύ λιγότερα καύσιμα, θα ζήσει 10 χιλιάδες φορές περισσότερο.

The orbits of Zeta Oph (star symbol), the pulsar (filled circle), and the Sco-Cen group (filled square) back in time over 1 million years projected on the sky in galactic coordinates (l,b). The present-day positions of the objects are indicated by the symbols; the lines indicate the projected orbits. The small open circles denote the present-day positions of the massive stars in the Sco-Cen association. The large circle denotes the position of the association at the time of the supernova explosion, one million years ago. From http://cdsads.u-strasbg.fr/abs/2001A%26A...365...49H

Το ενδιαφέρον με το Ζήτα Οφιούχο, έχει να κάνει με τη θέση του και τη ταχύτητά του στο Σύμπαν. Το συγκεκριμένο άστρο βρίσκεται απομονωμένο από άλλα άστρα, ενώ διατηρεί μία ταχύτητα 30 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, με την οποία απομακρύνεται από την ομάδα άστρων Σκορπιός-Κένταυρος (Sco-Cen για συντομία), που βρίσκεται 120 έτη φωτός μακριά του. Από παρατηρήσεις άλλων μεγάλων άστρων όμως, οι αστρονόμοι γνώριζαν πως τέτοια άστρα δημιουργούνταν σε ομάδες, κάτι που ο Ζήτα Οφιούχος φαινόταν να αντικρούει. Aν όντως ήταν τμήμα της κοντινής ομάδας Sco-Cen, τότε παρέμενε άγνωστο τι είχε προκαλέσει τη διαφυγή του.

Ο Ολλανδός αστρονόμος Adriaan Blaauw το 2009. Adriaan Blaauw in 2009.

Το 1961, ο Ολλανδός αστρονόμος Adriaan Blaauw, έδωσε μία καινοτόμο για την εποχή εξήγηση: ο Ζήτα Οφιούχος όντως δημιουργήθηκε ως μέλος της ομάδας Sco-Cen. Η ιδέα ήταν πως ο Ζήτα Οφιούχος γεννήθηκε δίπλα σε έναν άλλο βραχύβιο γίγαντα, δημιουργώντας ένα διπλό σύστημα αστεριών, που κινούνται γύρω από το κοινό τους κέντρο βάρους, με ταχύτητες μερικών δεκάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.

Όταν ο μεγαλύτερος «αδερφός» του Ζήτα Οφιούχου έφτασε γρήγορα στο τέλος της ζωής του, εξερράγη με μία έκρηξη υπερκαινοφανούς (supernova), η οποία έσπρωξε το εναπομείναν άστρο νετρονίων εκτός της ομάδας με ταχύτητα εκατοντάδων χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Ο Ζήτα Οφιούχος, χάνοντας τη βαρυτική έλξη η οποία τον συγκρατούσε σε τροχιά, διέφυγε κι εκείνος στον κενό χώρο, με την ταχύτητα των 30 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο που ήδη είχε.

Η υπόθεση επαληθεύτηκε το 2001, καθώς ανακαλύφθηκαν οι τροχιές όλων των εμπλεκόμενων σωμάτων, ακόμη και του αστέρα νετρονίων που είχε υποθέσει ο Blaauw. Πρόκειται για μία μόνο από τις ενδιαφέρουσες ιστορίες των αστρονόμων, όπου η φαντασία και η καινοτόμος σκέψη διαδραματίζουν το ρόλο τους. Η Γαία, η οποία εκτοξεύεται στις 20 Δεκεμβρίου, θα αποτελέσει αναμφίβολα την πηγή χιλιάδων παρόμοιων αινιγμάτων, που θα συνεχίσουν να απασχολούν τους αστρονόμους του μέλλοντος.