Κενή είναι η πιο κρύα περιοχή του Σύμπαντος; Astronomers solve Cold Spot mystery

Στον χάρτη της μικροκυματικής ακτινοβολίας σημειώνεται με κύκλο κάτω δεξιά η γιγάντια περιοχή του Σύμπαντος στην οποία υπάρχει το Ψυχρό Σημείο και η οποία σύμφωνα με τη νέα μελέτη είναι κενή. The Cold Spot area resides in the constellation Eridanus in the southern galactic hemisphere. The insets show the environment of this anomalous patch of the sky as mapped by Szapudi’s team using PS1 and WISE data and as observed in the cosmic microwave background temperature data taken by the Planck satellite. The angular diameter of the vast supervoid aligned with the Cold Spot, which exceeds 30 degrees, is marked by the white circles. The study is being published online on April 20 in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society by the Oxford University Press. Graphics by Gergő Kránicz. Image credit: ESA Planck Collaboration.

Ονομάστηκε «Ψυχρό Σημείο» αφού σύμφωνα με τους επιστήμονες πρόκειται για το πιο κρύο σημείο του Σύμπαντος. Μέχρι τώρα οι ειδικοί δεν είχαν σχεδόν κανένα δεδομένο για αυτό το απόκοσμο μέρος του Διαστήματος στο οποίο η θερμοκρασία  κυμαίνεται πέριξ των –270 Κελσίου, τρεις μόλις βαθμούς Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν. Διεθνής ομάδα επιστημόνων υποστηρίζει ότι βρήκε την εξήγηση. Σύμφωνα με τους ερευνητές η περιοχή στην οποία βρίσκεται το Ψυχρό Σημείο είναι μάλλον εντελώς κενή για αυτό και οι θερμοκρασίες εκεί είναι ακραία χαμηλές.

Η ανακάλυψη

Υπάρχει μια τεράστια πιθανώς απόλυτα κενή περιοχή του Σύμπαντος στην οποία επικρατούν οι πλέον χαμηλές θερμοκρασίες σε αυτό. Location of the Cold Spot on CMB map. Image: NASA Blueshift

Το 2004, οι αστρονόμοι, μελετώντας τον «χάρτη» της ακτινοβολίας μικροκυμάτων, η οποία διαπερνά μέχρι σήμερα το Σύμπαν ως «απόηχο» της αρχικής «Μεγάλης Έκρηξης» ανακάλυψαν μια… ανωμαλία: μια ασυνήθιστα μεγάλη «έρημη» περιοχή του Σύμπαντος, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Ηριδανού. Η περιοχή αυτή απέχει τρία δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και εκτιμάται ότι εκτείνεται σε έκταση 1,8 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Στην περιοχή αυτή υπάρχει ένα σημείο που έλαβε την ονομασία «Ψυχρό Σημείο» αφού πρόκειται για το πιο κρύο σημείο του Σύμπαντος. Από την πρώτη στιγμή του εντοπισμού του συγκεκριμένου σημείου οι επιστήμονες κατέβαλλαν μέχρι σήμερα μεγάλη προσπάθεια για να δοθεί μια εξήγηση για την ύπαρξη του Ψυχρού Σημείου αλλά μέχρι σήμερα δεν είχαν βρεθεί κάποια στοιχεία που να βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Η εξήγηση

The Cold Spot as mapped by Szapudi's team using PS1 and WISE. Credit: NASA 

Διεθνής ομάδα αστρονόμων από τις ΗΠΑ, την Ιταλία και την Ουγγαρία, με επικεφαλής τον δρ. Ίστβαν Σζαπουντί του Ινστιτούτου Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Χαβάης πιστεύουν ότι βρήκαν την εξήγηση για το Ψυχρό Σημείο. Εκτιμούν ότι η περιοχή στην οποία βρίσκεται το Ψυχρό Σημείο είναι σχεδόν κενή και κατ’ επέκταση… κατεψυγμένη.

Όπως είπε ο Σαζπουντί, πρόκειται «για την μεγαλύτερη ατομική δομή, που έχει εντοπιστεί ποτέ από την ανθρωπότητα». Η εντυπωσιακή ανακάλυψη έγινε με τον συνδυασμό στοιχείων από το επίγειο οπτικό τηλεσκόπιο Pan-STARRS1 στη Χαβάη και το διαστημικό τηλεσκόπιο υπερύθρων ακτίνων WISE της NASA.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν μπορεί να είναι σύμπτωση η ανακάλυψη αυτής της τόσο μεγάλης, σχεδόν κενής, περιοχής εκεί όπου βρίσκεται και το Ψυχρό Σημείο. Όμως θα χρειαστούν περαιτέρω παρατηρήσεις για να επιβεβαιωθεί η συγκεκριμένη εξήγηση. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society».

Λευκός νάνος «ρούφηξε» πλανήτη! White Dwarf May Have Shredded Passing Planet

Στο αστρικό σμήνος NGC 6388 ένας λευκός νάνος κατέστρεψε έναν πλανήτη που είχε την... ατυχία να τον πλησιάσει. Using several telescopes, including NASA's Chandra X-ray Observatory, researchers have found evidence that a white dwarf star—the dense core of a star like the Sun that has run out of nuclear fuel—may have ripped apart a planet as it came too close. Image Credit: X-ray: NASA/CXC/IASF Palermo/M.Del Santo et al; Optical: NASA/STScI

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή εικόνα του πανάρχαιου σφαιρωτού αστρικού σμήνους ngc6388 που βρίσκεται στον αστερισμό του Σκορπιού σε απόσταση 35 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς. Διεθνής ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι ένας λευκός νάνος του σμήνους διέλυσε στα εξ ων συνετέθη έναν πλανήτη. Η ανακάλυψη είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή πρόκειται για ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες υποπτεύονταν ότι μπορεί να συμβαίνει αλλά δεν είχαν μέχρι σήμερα εντοπιστεί κάποια ίχνη του.

Η βαρύτητα

Με τον όρο «λευκός νάνος» χαρακτηρίζεται το υπόλειμμα του πυρήνα ενός αστέρα μικρής ή μεσαίας μάζας που απομένει μετά τον θάνατο του αστέρα. Ο Ήλιος αναμένεται σε περίπου 5 δισ. έτη να μετατραπεί σε λευκό νάνο. Ένας λευκός νάνος έχει μέγεθος περίπου όσο ένας πλανήτης σαν τη Γη. Για αυτό και οι ειδικοί θεωρούν εξαιρετικά δύσκολο να μπορεί να προκαλέσει «ζημιές» σε κάποιο μεγάλο διαστημικό σώμα. Παρόλα αυτά η ερευνητική ομάδα χρησιμοποιώντας διαστημικά και επίγεια τηλεσκόπια διαπίστωσε ότι ένας πλανήτης πλησίασε κοντά σε ένα λευκό νάνο του σμήνους ngc6388 και οι βαρυτικές δυνάμεις του λευκού νάνου κυριολεκτικά τον διέλυσαν.

Τα σφαιρωτά σμήνη

X-ray Image of NGC 6388 (Credit: NASA/CXC/IASF Palermo/M.Del Santo et al).

Σφαιρωτό σμήνος ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος ονομάζεται στην αστρονομία μία σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρονται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόροι του. Οι αστέρες που αποτελούν τα σφαιρωτά σμήνη είναι ισχυρώς δεσμευμένοι από τη βαρύτητα του κάθε σμήνους, γεγονός που δίνει στα σμήνη αυτά το σφαιρικό τους σχήμα.

Η μελέτη των σφαιρωτών αστρικών σμηνών είναι εξαιρετικά σημαντική για να συνθέσουν οι επιστήμονες το παζλ των κοσμικών διεργασιών που οδήγησαν στη μαζική παραγωγή άστρων στο πρώιμο Σύμπαν, η οποία σηματοδότησε τη δημιουργία των γαλαξιών.

Μαρία Πολυδούρη, «Εξομολόγηση»

Ramón Casas, “Júlia”, (1908)

Ήμουν ανίδεη κι’ άπραγη, παρ’ όλο

που η παιδικότης  μούχε  πη το «χαίρε».

Ω, για να πω τα λόγια τούτα τώρα

θύμηση τις γλυκές πηγές σου φέρε.

Otto Mueller, “Pair of Lovers”, 1919

Είχαμε οι δυό καθήσει στο γεφύρι

του έρημου δρόμου που έβγαζε στο ρέμα,

ακίνητοι και παραπονεμένοι,

με σκεφτικό παράξενα το βλέμμα.

Marcus Stone, “Two Lovers”

Το σκεφτικό μας πρόσωπο η Σελήνη

το αγκάλιαζε με θέρμη και το εφίλει

μα εμείς μέναμε πάντα καθισμένοι

με σιωπηλά τα ξαφνισμένα χείλη.

Ramón Casas, “La Sargantain”, circa 1907, Cercle del Liceu, Barcelona.

Λιγάκι πριν δεν ήμαστε θλιμμένοι

μα μούπε ξαφνικά πως μ’ αγαπάει.

Αυτό ήταν! Τι να νοιώσαμε με τούτο;

Αχ! όλη η παιδική ψυχή μας πάει!

Μαρία Πολυδούρη 

Γιάννης Ρίτσος, «Χρέος»

Ένα άστρο φέγγει μες στο απόβραδο

σα φωτισμένη κλειδαρότρυπα

κολλάς το μάτι σου κει πάνω-βλέπεις μέσα-όλα τα βλέπεις.

Ο κόσμος είναι ολόφωτος πίσω απ' την κλειδωμένη πόρτα.

Πρέπει να την ανοίξεις.

Φωτογραφίες: © Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Γιάννης Ρίτσος, «Σημειώσεις στα περιθώρια του χρόνου» (1938-1941)

Η «Εποποιία των Θρακών βασιλέων» στο Λούβρο. 'The Saga of Thracian Kings. Archaeological Discoveries in Bulgaria' at the Louvre

Χάλκινη κεφαλή του Σεύθη Γ΄. Bronze head of Seuthes III. Φωτ.: © Institut national d’archéologie et musée - ABS/Ivo Hadjimishev.

«Άνοιξε» τις πύλες της, στο Μουσείο του Λούβρου, η έκθεση «Εποποιία των Θρακών Βασιλέων», με αντικείμενα του αρχαίου πολιτισμού των Θρακών που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στα βουλγαρικά εδάφη.

This exhibition explores ancient Thrace by looking at various components of the Odrysian kingdom. On show for the first time will be several complete sets of major tomb furnishings, allowing comparison of previously unseen items with similar material found in Greek city-states along the coast. The highlight of the exhibition will be the unprecedented display of items from the royal tomb of Seuthes III alongside the magnificent bronze head of that king.

Η έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι τις 20 Ιουλίου 2015, περιλαμβάνει και αντικείμενα από τις τελευταίες αρχαιολογικές ανασκαφές στον τάφο του Θράκα ηγεμόνα Σεύθη Γ’, καθώς και τη χάλκινη κεφαλή που τον απεικονίζει.

This deer head-shaped gold-coated silver rhyton from the Ancient Thracian treasure of Zlatinitsa-Malomirovo dated to the first half of the 4th century BC is one of the 1629 archaeological items to be displayed in the exhibition “Thracian Kings’ Epic. Archaeological Discoveries in Bulgaria” in the Louvre. This item is part of the collection of Bulgaria’s National Museum of History. Photo: Todor Dimitrov, Bulgaria’s Ministry of Culture

This golden amphora-rhyton is from the Panagyurishte Gold Treasure, the most impressive of all Thracian treasures. It is dated to the end of the 4th and the beginning of the 3rd century BC, and is part of the collection of the Plovdiv Museum of Archaeology. Photo: Plovdiv Museum of Archaeology

The Panagyurishte Gold Treasure, the most impressive Ancient Thracian treasure to date. Photo by Plovdiv Museum of Archaeology

Η συλλογή, που μεταφέρθηκε από τη Βουλγαρία στο Παρίσι στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου, περιλαμβάνει αντικείμενα από 17 μουσεία της Βουλγαρίας.

A phiale from the Rogozen treasure. PHOTO: MUSÉE RÉGIONAL HISTORIQUE DE VRATSA/TODOR DIMITROV

A rhyton from the Panagyuriste treasure. PHOTO: MUSÉE RÉGIONAL ARCHÉOLOGIQUE DE PLOVDIV/TODOR DIMITROV

Earrings, Regional museum of history in Vratsa, Bulgaria. PHOTO: MUSÉE RÉGIONAL ARCHÉOLOGIQUE DE PLOVDIV/TODOR DIMITROV

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Βούλγαρου υπουργού Πολιτισμού, Βεζντί Ρασίντοφ, την έκθεση αναμένεται να επισκεφθούν περίπου τέσσερα εκατομμύρια επισκέπτες.

Θύμα πολλαπλών μίνι εγκεφαλικών ο Ιούλιος Καίσαρας. New theory raises possibility Julius Caesar suffered mini-strokes

Μίνι εγκεφαλικά ήταν πιθανώς η αιτία των προβλημάτων υγείας που εμφάνισε στη ζωή του ο Ιούλιος Καίσαρας. New research suggests that the Roman general may in fact have been suffering from a series of mini-strokes that affected both his mental and physical state. Doctors at Imperial College London came to the conclusion after taking a new look at Caesar's symptoms described in Greek and Roman documents.

Ο Ιούλιος Καίσαρας από ένα σημείο και μετά άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας με διάφορα περιστατικά να περιγράφονται αναλυτικά στις ιστορικές αναφορές. Ο έλληνας ιστορικός Πλούταρχος υποστήριξε ότι ο χαρισματικός ρωμαίος στρατηγός και πολιτικός βασανιζόταν από επιληπτικές κρίσεις. Η άποψη αυτή ήταν τελικά που επικράτησε στην πορεία της ιστορίας. Όμως επιστήμονες στη Βρετανία έρχονται να ανατρέψουν τη συγκεκριμένη εικόνα, υποστηρίζοντας ότι ο Ιούλιος Καίσαρας δεν ήταν επιληπτικός αλλά είχε πάθει πολλά απανωτά «μίνι» εγκεφαλικά τα οποία εξηγούν καλύτερα τα συμπτώματα που είχε.

Τα συμπτώματα και οι θεωρίες

Julius Caesar famously collapsed at the battle of Thapsus in 46BC and had to be carried to safety. Historians have long believed this was result of an epileptic attack, but new research suggests otherwise. Pictured is Ciaran Hinds Julius Caesar in the drama series 'Rome'.

Ο Ιούλιος Καίσαρας, ο οποίος είχε γεννηθεί το 100 π.Χ και -μετά από μια εντυπωσιακή σταδιοδρομία- δολοφονήθηκε το 44 π.Χ., αναφέρεται ότι παραπονιόταν συχνά για ζαλάδες, ιλίγγους, αναισθησία των κάτω άκρων (γι' αυτό συχνά έπεφτε) κ.α. Στη μάχη της Θάψου (46 π.Χ.), κατέρρευσε και χρειάστηκε να απομακρυνθεί από τους άνδρες του για να σωθεί. Ο βιογράφος του Πλούταρχος εκτιμά ότι το επεισόδιο αυτό οφειλόταν σε επιληπτική κρίση.

Στο πέρασμα των αιώνων, προτάθηκαν διάφορες εναλλακτικές εξηγήσεις, όπως η πιθανότητα να είχε κολλήσει ελονοσία ή να είχε προσβληθεί από κάποια εγκεφαλική παρασιτική νόσο κατά την εκστρατεία του στην Αίγυπτο.

Η μελέτη

Doctors at Imperial College claim that a diagnosis of mini-strokes makes sense of symptoms described in Greek and Roman writings. Photograph: Walter Sanders/Time & Life Pictures/Getty Image

Γιατροί του Imperial College του Λονδίνου, με επικεφαλής τον Φραντσέσκο  Γκαλάσι μελέτησαν εξονυχιστικά τα συμπτώματα του Ιούλιου Καίσαρα, τα οποία κατά καιρούς αναφέρονται σε κείμενα ελλήνων και ρωμαίων συγγραφέων. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια σειρά από μικρά εγκεφαλικά ευθύνονταν για την άσχημη κατάσταση της υγείας του, σωματικής και ψυχικής. «Όλα τα αναφερόμενα συμπτώματα στη ζωή του Καίσαρα είναι συμβατά με την υπόθεση πως είχε πάθει πολλαπλά μικρά εγκεφαλικά. Η ιδέα πως ήταν επιληπτικός δεν στοιχειοθετείται. Η θεωρία μας είναι απλούστερη και πιο λογική» αναφέρει ο Γκαλάσι.

Αυτό σημαίνει πως ο Ιούλιος Καίσαρας πιθανότατα έπασχε από καρδιαγγειακή νόσο. Το γεγονός ότι προς το τέλος της ζωής του εμφάνισε κατάθλιψη και στοιχεία αλλοίωσης της προσωπικότητάς του, κάτι που συχνά συμβαίνει σε όσους έχουν προσβληθεί από εγκεφαλικά, φαίνεται να ενισχύει τη νέα υπόθεση.

Ανατρέπεται η μέχρι σήμερα πεποίθηση ότι ο χαρισματικός στρατηγός και πολιτικός ήταν επιληπτικός. Προτομή του Ιουλίου Καίσαρα. Βιέννη, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης (φωτ. Βικιπαίδεια).

Επιπλέον, την τάση για εγκεφαλικό ή έμφραγμα λόγω κληρονομικότητας ενισχύει το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, τόσο ο πατέρας του Καίσαρα, όσο και ένας άλλος πρόγονός του, πέθαναν ξαφνικά χωρίς προφανή αιτία, ενώ έβαζαν τα παπούτσια τους. Τη ρωμαϊκή εποχή, η επιληψία εθεωρείτο «ιερή» ασθένεια και αυτό μπορεί επίσης να εξηγεί γιατί προτιμήθηκε η θεωρία περί επιληψίας στην περίπτωση ενός «ιερού τέρατος» όπως ο Ιούλιος Καίσαρας. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Neurological Sciences». Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία (με συνδρομή) πατήστε εδώ.

«Μανιτάρι» βαρύτητας ο επόμενος διαστημικός σταθμός. International Space Station could be replaced by giant orbiting 'mushroom' which generates its own gravity

Μια νέα προηγμένη κατοικία για τους αστροναύτες, προτείνει αμερικανική εταιρεία. Ο διαστημικός σταθμός που προτείνει η αμερικανική εταιρεία θα προσφέρει συνθήκες τεχνητής βαρύτητας στους αστροναύτες. In space, no-one can see you blush. Credit: United Space Structures

Η αμερικανική εταιρεία United Space Structures έδωσε στη δημοσιότητα την πρότασή της για έναν διαστημικό σταθμό. 

 The current shape of the International Space Station. Credit: NASA

Ο σταθμός που προτείνει η εταιρεία έχει σχήμα μανιταριού και το βασικό του πλεονέκτημα σε σχέση με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό είναι ότι θα προσφέρει στους κατοίκους του συνθήκες τεχνητής βαρύτητας. 

Zero gravity can be zero fun for astronauts, who suffer serious health implications over time. Credit: NASA

Αυτό σημαίνει ότι θα παρέχει καλύτερες και ευκολότερες συνθήκες διαμονής στους αστροναύτες επιτρέποντάς τους να μείνουν για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι στον ISS. Σύμφωνα με την εταιρεία, ο σταθμός αυτός θα μπορεί να ταξιδέψει στο Διάστημα συμβάλλοντας τα μέγιστα στη διαστημική εξερεύνηση και κυρίως στην αποίκηση άλλων κόσμων. 

Artificial gravity has been considered many times before, most famously in the 'Stanford Torus' design (interior seen here). A rotating station would allow people to live as if they were walking on Earth, allowing them to stay in space for long periods of time.

Θα μπορεί για παράδειγμα να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Άρη και να παρέχει ασφαλές και άνετο καταφύγιο στους αστροναύτες που θα πραγματοποιούν αποστολές στην επιφάνεια του πλανήτη για να στήσουν εγκαταστάσεις παραμονής των ανθρώπων. Σύμφωνα με τα σχέδια της εταιρείας, αυτό το διαστημικό μανιτάρι θα έχει διάμετρο 100 μέτρων και μήκος 400 μέτρων ενώ το κόστος του υπολογίζεται ότι θα αγγίξει τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια.