Θαύματα της Μεσογείου. Mediterranean Wonders

Various countries in the Mediterranean Sea were captured last 10 May by the Sentinel-3A satellite, in this false-colour image. Parts of Greece, Turkey and Libya are featured, showing their distinct relief differences. In the middle of the image is the Greek island of Crete, dominated by harsh mountains rising out of the sea. Home to hundreds of migratory bird species and some small wild animals, the landscape of Crete is characterised by mountain ranges reaching some 2400 m, along with natural harbours, coastal plains and the typical Mediterranean scrub. Northwest of Crete is a large part of Greece’s mainland, showing dense vegetation and agricultural landscape, while under the clouds a small part of Italy’s ‘heel and tip’ are visible. At top right, parts of southwestern Turkey are distinct, indicating a mixture of agricultural landscape and mountainous regions, where bare soil and rock formations prevail. At the bottom of the image, Libya’s arid desert is evident, with the Saharan plateau comprising some nine-tenths of the country, making it truly a sea of sand. Launched last 16 February, Sentinel-3A carries four instruments working together, making it the most complex of all the Sentinel missions. Its Ocean and Land Colour Instrument offers a new eye on Earth, monitoring ocean ecosystems, supporting crop management and agriculture, and providing estimates of atmospheric aerosol and clouds – all of which will bring significant benefits to society. Credit: Copernicus Sentinel data [2016]/ESA

Διάφορες χώρες της Μεσογείου αιχμαλωτίστηκαν στις 10 Μαΐου από τον δορυφόρο Sentinel-3A, σε αυτή την ψευδοχρωματισμένη εικόνα.

Φαίνονται μέρη της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Λιβύης, φανερώνοντας τις διακριτές διαφορές στο ανάγλυφό τους. Στη μέση αυτής της εικόνας είναι το ελληνικό νησί της Κρήτης που κυριαρχείται από τραχιά βουνά τα οποία υψώνονται από τη θάλασσα.

Σπίτι για εκατοντάδες μεταναστευτικά είδη πουλιών και μερικά μικρά άγρια ​​ζώα, το τοπίο της Κρήτης χαρακτηρίζεται από οροσειρές, που κάποιες φτάνουν τα 2400 μ, μαζί με φυσικά λιμάνια, παράκτιες πεδιάδες και τους τυπικούς Μεσογειακούς θαμνότοπους.

Βορειοδυτικά της Κρήτης είναι ένα μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας, παρουσιάζοντας πυκνή βλάστηση και γεωργικό τοπίο, ενώ κάτω από τα σύννεφα είναι ορατό ένα μικρό μέρος της «φτέρνας και της μύτης» της Ιταλίας.

Στην επάνω δεξιά γωνία, διακρίνονται μέρη της νοτιοδυτικής Τουρκίας, υποδεικνύοντας ένα μείγμα γεωργικού τοπίου και ορεινών περιοχών, όπου επικρατούν το γυμνό έδαφος και βραχώδεις σχηματισμοί.

Στο κάτω μέρος της εικόνας, είναι εμφανής η άνυδρη έρημος της Λιβύης, με το οροπέδιο της Σαχάρας να περιλαμβάνει περίπου τα εννέα δέκατα της χώρας, καθιστώντας την πραγματικά μια θάλασσα από άμμο.

Έχοντας εκτοξευθεί στις 16 Φεβρουαρίου, ο Sentinel-3Α φέρει τέσσερα όργανα που εργάζονται μαζί, καθιστώντας την πιο πολύπλοκη όλων των αποστολών Sentinel. Το όργανο Ocean and Land Colour προσφέρει μια νέα ματιά στη Γη, παρακολουθώντας τα οικοσυστήματα των ωκεανών, υποστηρίζοντας τη διαχείριση των καλλιεργειών και της γεωργίας, ενώ παρέχει εκτιμήσεις των ατμοσφαιρικών αερολυμάτων και νεφών - το σύνολο των οποίων θα επιφέρει σημαντικά οφέλη για την κοινωνία.

Πηγή: www.esa.int

.

Ραπανάκια από τον Άρη στο πιάτο μας. You can eat vegetables from Mars, say scientists after crop experiment

Θα μπορούσαμε να καταναλώσουμε άφοβα λαχανικά που προέρχονται από καλλιέργειες στον κόκκινο πλανήτη, δείχνει πείραμα στη Γη. Dutch researchers successfully raise radishes, peas, rye and tomatoes in soil mixed to match that of the red planet – giving hope that settlers could grow food. Dutch researcher Wieger Wamelink inspects food crops grown on simulated Mars soil. Photograph: Joep Frissel/AFP/Getty Images

Αν κάποτε οι άνθρωποι εγκατασταθούν στον Άρη, θα μπορούσαν να φάνε γεωργικά προϊόντα από τοπικές καλλιέργειες, σύμφωνα με ένα πείραμα που έγινε στην Ολλανδία σε έδαφος παρόμοιο με αυτό στον γειτονικό πλανήτη.

Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Βαγκενίγκεν, με επικεφαλής τον ειδικό σε οικολογικά θέματα Βίγκερ Βάμελινκ, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «The Guardian», καλλιέργησαν με επιτυχία ραπανάκια, αρακά, σίκαλη και ντομάτες σε χώμα που προσομοίωνε το αρειανό.

Τα προϊόντα των γεωργικών καλλιεργειών δεν φάνηκε να περιέχουν επικίνδυνα επίπεδα μετάλλων, πράγμα που είναι ενθαρρυντική ένδειξη πως οι άποικοι στον Άρη θα ήταν δυνατό να καλλιεργούν επί τόπου την τροφή τους.

Από επιστημονική φαντασία, πραγματικότητα

In a scene from "The Martian," astronaut Mark Watney employs some ingenious methods to plant crops on Mars.

Το σενάριο αυτό αποτέλεσε κεντρικό άξονα της περυσινής ταινίας «Η Διάσωση» (The Martian) με τον Ματ Ντέιμον, στον ρόλο ενός αστροναύτη που πρέπει να καλλιεργήσει πατάτες για να επιβιώσει.

Για «πολλά υποσχόμενα» αποτελέσματα έκανε λόγο ο Βάμελινκ και τόνισε ότι «μπορούμε πραγματικά να φάμε αυτά τα προϊόντα». Στον Άρη υπάρχουν υψηλά επίπεδα βαρέων μετάλλων όπως καδμίου, χαλκού και μολύβδου.

Real-life NASA astronaut Kjell Lindgren harvests lettuce grown from the Veggie experiment while on board the International Space Station. Credits: Peter Mountain/NASA

Θα ακολουθήσουν περαιτέρω τεστ και με άλλες καλλιέργειες, μεταξύ των οποίων πατάτες. «Πρέπει να ελέγξουμε όσο γίνεται περισσότερες καλλιέργειες, ώστε να σιγουρευτούμε πως οι άποικοι στον Άρη θα έχουν πρόσβαση σε μια ευρεία ποικιλία τροφίμων» δήλωσε ο Βάμελινκ.

Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) σχεδιάζει μια επανδρωμένη πτήση στον «κόκκινο πλανήτη» μέσα στις επόμενες δεκαετίες, ενώ ανάλογα φιλόδοξα σχέδια έχουν και ιδιωτικές εταιρείες και οργανισμοί, όπως η ολλανδική πρωτοβουλία Mars One.

Υπόγειος ωκεανός ίσως κρύβεται στην καρδιά του Πλούτωνα. Pluto Likely Has a Hidden Liquid Ocean

Αυτό μαρτυρούν γιγάντια ρήγματα που εντοπίστηκαν στην επιφάνεια του πλανήτη νάνου από την αποστολή New Horizons. This Pluto mosaic was made from New Horizons LORRI images taken on July 14, 2015, from a distance of 49,700 miles (80,000 km). This view is projected from a point 1,118 miles (1,800 km) above Pluto’s equator, looking northeast over the dark, cratered Cthulhu Regio toward the bright, smooth expanse of icy plains called Sputnik Planum. Pluto’s North Pole is off the image to the left. This mosaic was produced with panchromatic images from the New Horizons LORRI camera, with color overlaid from the Ralph color mapper onboard New Horizons. Image credit: S.A. Stern et al, doi: 10.1126/science.aad1815.

Γιγάντια ρήγματα που εντοπίστηκαν στην επιφάνεια του κατεψυγμένου Πλούτωνα κατά το ιστορικό πέρασμα της αποστολής New Horizons πέρυσι το καλοκαίρι μαρτυρούν ότι ο πλανήτης νάνος μπορεί να κρύβει έναν παγκόσμιο ωκεανό στο εσωτερικό του.

Μελέτη που δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Geophysical Research Letters οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο υπόγειος ωκεανός του Πλούτωνα διατηρείται μέχρι και σήμερα σε υγρή μορφή.

«Χάρη στα απίστευτα δεδομένα που μετέδωσε το New Horizons μπορέσαμε να παρατηρήσουμε τεκτονικά χαρακτηριστικά στην επιφάνεια του Πλούτωνα, να ενημερώσουμε το μοντέλο θερμικής εξέλιξης με νέα δεδομένα, και να συμπεράνουμε ότι ο Πλούτωνας πιθανότατα διαθέτει έναν υπόγειο ωκεανό ακόμα και σήμερα» αναφέρει ο Νόα Χάμοντ του Πανεπιστημίου «Μπράουν» στις ΗΠΑ, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.

In this extended colour image of Pluto taken by New Horizons, rounded and bizarrely textured mountains, informally named the Tartarus Dorsa, rise up along Pluto's day-night terminator and show intricate but puzzling patterns of blue-gray ridges and reddish material in between.

Οι εικόνες που μετέδωσε η αποστολή της NASA αποκάλυψαν ότι ο πλανήτης νάνος δεν είναι μια απλή μπάλα από πάγο όπως πολλοί είχαν φανταστεί. Η επιφάνειά του καλύπτεται από πάγους αζώτου, μεθανίου και νερού, το οποίο σε αυτές τις θερμοκρασίες είναι αρκετά σκληρό ώστε να σχηματίζει βουνά ύψους αρκετών χιλιομέτρων. Το New Horizons αποκάλυψε επίσης ενδείξεις τεκτονικής δραστηριότητας, ρήγματα με βάθος μέχρι τέσσερα χιλιόμετρα και μήκος εκατοντάδες χιλιόμετρα.

Κάτι κινείται στο υπέδαφος

Ο κατεψυγμένος φλοιός του Πλούτωνα δεν αποκλείεται να επιπλέει σε έναν παγκόσμιο ωκεανό. The New Horizons spacecraft spied extensional faults on Pluto, a sign that the dwarf planet has undergone a global expansion possibly due to the slow freezing of a subsurface ocean. A new analysis by Brown University scientists bolsters that idea, and suggests that ocean is likely still there today. Credit: NASA/JHUAPL/SwRI

Τα ρήγματα αυτά μαρτυρούν ότι κάτι κάτι κινείται στο υπέδαφος, κάτι που έκανε ολόκληρο τον Πλούτωνα να διογκωθεί κάποια στιγμή στο παρελθόν. Η απλούστερη εξήγηση για μια τέτοια διόγκωση θα ήταν ένας υπόγειος ωκεανός που σταδιακά μετατρέπεται σε πάγο και διαστέλλεται.

Ο ωκεανός πρέπει να σχηματίστηκε όταν ο Πλούτωνας ήταν ακόμα νεαρός και συγκρατούσε αρκετή θερμότητα στο εσωτερικό του για να επιτρέψει την παρουσία νερού σε υγρή μορφή. Σταδιακά, όμως, ο πλανήτης νάνος κρύωσε και ο ωκεανός άρχισε να παγώνει.

Οι ερευνητές εκτιμούν ωστόσο ότι δεν έχει παγώσει ακόμα εντελώς: αν αυτό είχε συμβεί, η υψηλή πίεση και η χαμηλή θερμοκρασία στο εσωτερικό του Πλούτωνα θα είχε μετατρέψει τον κανονικό πάγο σε μια άλλη φάση του νερού που ονομάζεται πάγος ΙΙ και έχει υψηλότερη πυκνότητα από τον κανονικό πάγο.

Αυτό σημαίνει ότι, αν ο ωκεανός είχε μετατραπεί σε πάγο ΙΙ, ο όγκος του θα μειωνόταν, και ο Πλούτωνας θα παρουσίαζε σημεία συρρίκνωσης αντί διόγκωσης.

Ο ωκεανός δεν είναι εντελώς παγωμένος

This dramatic image from the New Horizons spacecraft shows the dark, rugged highlands known as Krun Macula (lower right), which border a section of Pluto’s icy plains. Evidence for plate tectonics suggests there is still a liquid ocean beneath the planet's surface.

«Στην επιφάνεια του Πλούτωνα δεν βλέπουμε ό,τι θα αναμενόταν αν είχε υπάρξει επεισόδιο παγκόσμιας συστολής» εξηγεί ο Χάμοντ. «Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι δεν έχει σχηματιστεί πάγος ΙΙ, και επομένως ο ωκεανός δεν έχει παγώσει εντελώς» συνεχίζει.

Υπάρχει ωστόσο κι ένας βαθμός αβεβαιότητας, δεδομένου ότι ο σχηματισμός πάγου ΙΙ εξαρτάται από την πίεση, και επομένως επηρεάζεται από το πάχος του φλοιού. Αν ο φλοιός έχει πάχος μικρότερο από 260 χιλιόμετρα, ο ωκεανός θα μπορούσε να παγώσει χωρίς να μετατραπεί σε πάγο ΙΙ.

Οι μετρήσεις του New Horizons, όμως, υποδεικνύουν ότι ο παγωμένος φλοιός φτάνει πολύ βαθιά, τουλάχιστον μέχρι τα 300 χιλιόμετρα.

Οι υπόλοιποι εξωγήινοι ωκεανοί

Nasa's New Horizons spacecraft took this stunning image of Pluto only a few minutes after closest approach on July 14, 2015. It shows sunlight filtering through and illuminating Pluto's complex atmospheric haze layers. It also appears to show a cloud - which Nasa describes as ' an intriguing bright wisp measuring tens of miles'.

Ο Πλούτωνας, εξάλλου, δεν είναι το μόνο σώμα του Ηλιακού Συστήματος που μπορεί να κρύβει ωκεανούς. Τεράστιες ποσότητες υγρού νερού πιστεύεται ότι κρύβονται μέσα στην Ευρώπη, έναν από τους μεγάλους δορυφόρους του Δία, καθώς και στον Εγκέλαδο, δορυφόρο του Κρόνου.

Δεδομένου ότι το υγρό νερό είναι φιλόξενο για την εμφάνιση ζωής, μελλοντικές αποστολές θα αναζητήσουν ίχνη μικροοργανισμών στους εξωγήινους ωκεανούς του υπεδάφους.

Πηγή: Noah P. Hammond, Amy C. Barr, Edgar M. Parmentier. Recent Tectonic Activity on Pluto Driven by Phase Changes in the Ice Shell. Geophysical Research Letters, 2016; DOI: 10.1002/2016GL069220

Πολλά γονίδια συνεχίζουν να λειτουργούν έως και 48 ώρες μετά θάνατον. Hundreds of genes seen sparking to life two days after death

Η μεταθανάτια ζωή του DNA συνεχίζεται για περίπου δύο μέρες μετά τον θάνατο ενός οργανισμού. The discovery that many genes are still working up to 48 hours after death has implications for organ transplants, forensics and our very definition of death. No pulse, but the genes are busy. Robert Warren/Getty

Εκατοντάδες γονίδια εξακολουθούν να εμφανίζουν σημάδια δραστηριότητας δύο μέρες μετά τον θάνατο ενός ζωντανού οργανισμού, υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν στο επιστημονικό έντυπο BioRxiv.

Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να έχει επιπτώσεις στις μεταμοσχεύσεις οργάνων, στις εγκληματολογικές αναλύσεις για τον ακριβή προσδιορισμό της ώρας θανάτου, ακόμη και για τον ίδιο τον ορισμό της ζωής, καθώς σε έναν οργανισμό που έχει ιατρικά θεωρηθεί νεκρός, το DNA του μπορεί να είναι ενεργό για ένα χρονικό διάστημα ακόμη.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τους Πίτερ Νομπλ και Αλεξ Ποτσίτκοφ του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σιάτλ, πειραματίστηκαν με ποντίκια και ψάρια.

Ζωντανά γονίδια στον χορό του θανάτου

Animal studies suggest that some genes keep working up to 48 hours after death.

Οι επιστήμονες παρακολούθησαν τον βαθμό δραστηριότητας των γονιδίων των πειραματόζωων αμέσως μετά τον θάνατό τους. Διαπίστωσαν ότι 548 γονίδια των ψαριών και 515 γονίδια των τρωκτικών ήταν ενεργά έως 48 ώρες μετά τον θάνατο των ζώων, την ώρα που το υπόλοιπο DNA τους διαλυόταν.

Μερικά από τα γονίδια που «αφυπνίζονται» μετά τον θάνατο, έχουν συσχετιστεί με τον καρκίνο και άλλα γονίδια με την ανάπτυξη του εμβρύου, χωρίς να είναι σαφές γιατί αυτό συμβαίνει.

Προηγούμενες μελέτες σε ανθρώπους είχαν δείξει ότι ορισμένα γονίδια είναι ενεργά τουλάχιστον 12 ώρες μετά τον θάνατο.

Ο θάνατος θεωρείται ότι επέρχεται όταν σταματά να λειτουργεί η καρδιά και ο εγκέφαλος, αλλά αν αρκετά γονίδια ζουν ακόμη, οι επιστήμονες αναρωτιούνται πότε ακριβώς κάποιος πρέπει να θεωρείται τεχνικά νεκρός.

Πηγή: BioRxiv, DOI: 10.1101/058305; DOI: 10.1101/058370

Εντοπίστηκαν δύο νεογέννητοι εξωπλανήτες. Newborn exoplanet discovered around young star

Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη K2-33b, ο οποίος είναι περίπου 50% μεγαλύτερος από τον Ποσειδώνα ή σχεδόν εξαπλάσιος της Γης. K2-33 b, shown in this illustration, is one of the youngest exoplanets detected to date and makes a complete orbit around its star in about five days. These two characteristics combined provide exciting new directions for planet-formation theories. K2-33 b could have formed on a farther out orbit and quickly migrated inward. Alternatively, it could have formed in situ, or in place. Credit: NASA/JPL-Caltech

Δύο διεθνείς ομάδες αστρονόμων ανακάλυψαν δύο νεογέννητους εξωπλανήτες, τους μικρότερους σε ηλικία από όσους έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, η μια ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε έναν γιγάντιο εξωπλανήτη, ο οποίος εκτιμάται ότι είναι το πολύ δύο εκατομμυρίων ετών, δηλαδή ένα «βρέφος» από αστρονομική άποψη, σε σχέση με τη Γη που έχει ηλικία 4,5 δισεκατομμυρίων ετών.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ζαν-Φρανσουά Ντονατί του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», χρησιμοποίησαν το Καναδο-Γαλλικό Τηλεσκόπιο της Χαβάης και το Τηλεσκόπιο Μπερνάρ Λιό στα Γαλλικά Πυρηναία.

The youngest known hot Jupiter, detected around the star in formation V830 Tau, travels through the star's magnetic web (white and blue lines), making it hard to detect such planets. © Jean-François Donati

Ο εξωπλανήτης θεωρείται ένας «καυτός Δίας», επειδή έχει μέγεθος ανάλογο του Δία και κινείται υπεβολικά κοντά (στο ένα εικοστό της απόστασης Γης- Ήλιου) στο νεαρό μητρικό άστρο του, το V830 Tau, με συνέπεια να έχει πολύ υψηλή θερμοκρασία. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 430 εκατομμυρίων ετών από τη Γη, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Ταύρου.

Μια δεύτερη ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε έναν επίσης πολύ νεαρό εξωπλανήτη ηλικίας πέντε έως 11 εκατομμυρίων ετών, ο οποίος είναι πλήρως σχηματισμένος. Ο πλανήτης K2-33b είναι περίπου 50% μεγαλύτερος από τον Ποσειδώνα ή σχεδόν εξαπλάσιος της Γης.

Κινείται γύρω από ένα νεαρό άστρο σε απόσταση 500 ετών φωτός από τη Γη, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Σκορπιού. Η περιφορά του (το έτος του) διαρκεί μόνο 5,5 μέρες λόγω της πολύ κοντινής απόστασης από το μητρικό άστρο.

Σπάνια ανακάλυψη

The K2-33 system and its planet in comparison to our own solar system. The planet is on a five-day orbit, whereas Mercury orbits our Sun in 88 days. The planet is also nearly ten times closer to its star than Mercury is to the Sun. Credit: NASA/JPL-Caltech

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Τρέβορ Ντέιβιντ του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνια (Caltech), που έκαναν δύο σχετικές δημοσιεύσεις, στο περιοδικό «Nature» και στο «Astronomical Journal», πραγματοποίησαν την ανακάλυψή τους με τα διαστημικά τηλεσκόπια «Κέπλερ» και «Σπίτσερ» και το επίγειο τηλεσκόπιο Κεκ της Χαβάης.

When a planet—such as K2-33b—passes in front of its host star, it blocks some of the star's light. Detecting this periodic dimming, called a transit, from continual monitoring of a star's brightness allows astronomers to detect planets outside of our solar system with a high degree of certainty. This Neptune-sized planet orbits a star that is between five and 10 million years old. In addition to the planet, the star hosts a disk of planetary debris, seen as a bright ring encircling the star. Credit: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt

Οι επιστήμονες τόνισαν ότι είναι πολύ σπάνια η ανακάλυψη τόσο νεαρών εξωπλανητών, πράγμα που θα βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα πώς σχηματίζονται τα νέα συστήματα πλανητών γύρω από ένα άστρο. Μέχρι σήμερα έχει επιβεβαιωθεί η ανακάλυψη περίπου 2.000 εξωπλανητών, σχεδόν όλων μέσης ηλικίας, άνω του ενός δισεκατομμυρίων ετών ο καθένας. Γύρω από τα νεογέννητα άστρα σχηματίζονται οι λεγόμενοι πρωτοπλανητικοί δίσκοι πυκνών νεφών αερίων και σκόνης, που αποτελούν τα «μαιευτήρια» των νέων πλανητών.

Juno: Στις 4 Ιουλίου φτάνει στον πλανήτη στο Δία. NASA’s Juno Spacecraft to Risk Jupiter’s Fireworks for Science

On July 4, NASA will fly a solar-powered spacecraft the size of a basketball court within 2,900 miles (4,667 kilometers) of the cloud tops of our solar system’s largest planet. This artist's rendering shows NASA's Juno spacecraft making one of its close passes over Jupiter. Credits: NASA/JPL-Caltech

Μετά από ένα μακρύ ταξίδι σχεδόν πέντε ετών, το σκάφος Juno της  NASA πλησιάζει στο τέρμα της αποστολής του, στον μυστηριώδη αέριο γίγαντα Δία, τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.

Το «ραντεβού» προγραμματίζεται για τις 4 Ιουλίου και ήδη επικρατεί μεγάλη έξαψη μεταξύ των Αμερικανών -και όχι μόνο- επιστημόνων, καθώς ελπίζουν ότι ο Δίας θα αποκαλύψει ορισμένα από τα καλά κρυμμένα μυστικά του.

Η φιλόδοξη και πανάκριβη αποστολή, κόστους 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, θα μελετήσει εκτενώς τη δομή και σύνθεση του πλανήτη. Αντίθετα με προηγούμενες πυρηνοκίνητες αποστολές, το Juno, το οποίο κατασκευάσθηκε από την εταιρεία Lockheed Martin Space Systems, κινείται με ηλιακή ενέργεια, καθώς διαθέτει τρία τεράστια ηλιακά πάνελ, πράγμα που του προσδίδει μέγεθος όσο ένα γήπεδο μπάσκετ.

Secrets lie deep within Jupiter, shrouded in the solar system's strongest magnetic field and most lethal radiation belts. On July 4, 2016, NASA's Juno spacecraft will plunge into uncharted territory, entering orbit around the gas giant and passing closer than any spacecraft before. Juno will see Jupiter for what it really is, but first it must pass the trial of orbit insertion. Credit: NASA/JPL-Caltech

Το σκάφος, που εκτοξεύθηκε τον Αύγουστο του 2011, αναμένεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Δία την 4η Ιουλίου. Στη συνέχεια, προγραμματίζεται να κάνει 37 κοντινά «περάσματα» για να μελετήσει την ατμόσφαιρα, την μαγνητόσφαιρα και το βαρυτικό πεδίο του πλανήτη.

Οι χειριστές του σκάφους στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης (JPL) του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), με επικεφαλής τον επιστήμονα Σκοτ Μπόλτον του Νοτιοδυτικού Ινστιτούτου Ερευνών του Τέξας, έχουν αγωνία για την τελική φάση προσέγγισης στον πλανήτη. Τότε, το Juno θα πρέπει να ενεργοποιήσει για 35 λεπτά τον κύριο κινητήρα του, ώστε να «φρενάρει» όσο χρειάζεται, προκειμένου να «συλληφθεί» από τη βαρύτητα του τεράστιου πλανήτη. Αν κάτι πάει στραβά, το σκάφος θα προσπεράσει τον Δία και η αποστολή θα πάει στράφι.

NASA's Juno spacecraft is scheduled to arrive at the giant planet Jupiter in July 2016 following a five-year trek. As the spacecraft nears the planet it executes a series of maneuvers to prepare for Jupiter orbit insertion. First, the spacecraft opens its main engine cover. Then Juno uses thrusters to re-orient itself so that its main engine points in the direction the spacecraft is moving. Juno's thrusters then fire to increase the spacecraft's rate of spin from 2 rotations per minute to 5 rotations per minute; the faster rate of rotation makes Juno more stable during the engine burn to come. Juno fires its main engine for about 30 minutes to slow down and allow Jupiter's gravity to capture the speeding spacecraft into orbit. Following the engine burn, Juno decreases its rate of spin and points its giant solar arrays back toward the sun and Earth (which at Jupiter's location appear close together in the sky). At this point the spacecraft will be successfully in orbit around the giant world. Secrets lie deep within Jupiter, shrouded in the solar system's strongest magnetic field and most lethal radiation belts. On July 4, 2016, NASA's Juno spacecraft will plunge into uncharted territory, entering orbit around the gas giant and passing closer than any spacecraft before. Juno will see Jupiter for what it really is, but first it must pass the trial of orbit insertion. Credit: NASA/JPL-Caltech

Αν όλα πάνε καλά, το Juno θα διαγράφει αρχικά μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον Δία κάθε 53 μέρες και τελικά -με τις κατάλληλες προσαρμογές- κάθε 14 μέρες. Η ελλειπτική τροχιά του θα το φέρνει σε απόσταση έως 4.350 χιλιομέτρων από την κορυφή των πολύχρωμων νεφών του Δία, κοντύτερα από κάθε άλλο σκάφος μέχρι σήμερα. Το προηγούμενο ρεκόρ προσέγγισης κατείχε από το 1974 το αμερικανικό σκάφος «Πρωτοπόρος 11» (Pioneer 11), το οποίο είχε φθάσει σε απόσταση 43.000 χλιομέτρων. Κάθε κοντινό πέρασμα του Juno θα διαρκεί περίπου μια γήινη μέρα.

Το σκάφος διαθέτει μία κάμερα και εννέα επιστημονικά όργανα, τα οποία, μαζί με τον υπολογιστή πτήσης του, βρίσκονται μέσα σε μια μοναδική κρύπτη από τιτάνιο βάρους 172 κιλών, προκειμένου να προστατευθούν από την τρομερά ισχυρή ακτινοβολία του πλανήτη, την πιο απειλητική σε όλο το ηλιακό σύστημα. Στη διάρκεια της αποστολής του, το Juno θα εκτεθεί σε ακτινοβολία ισοδύναμη με τουλάχιστον 100 εκατομμύρια ακτινογραφίες-Χ δοντιών.

Η αποστολή του Juno θα ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο του 2018, με μια προγραμματισμένη βουτιά θανάτου μέσα στην πυκνή και ταραχώδη ατμόσφαιρα του τεράστιου πλανήτη. Οι επιστήμονες της NASA επέλεξαν αυτή τη λύση για να είναι σίγουροι ότι το Juno δεν θα πέσει πάνω στον δορυφόρο Ευρώπη, που μπορεί να φιλοξενεί ζωή, οπότε θα τον μόλυνε με γήινους μικροοργανισμούς.

Ο Δίας ήταν ο πρώτος πλανήτης που σχηματίσθηκε στο ηλιακό μας σύστημα. Αντίθετα με τη Γη, η οποία είναι βραχώδης, ο Δίας είναι κατά βάση ένας πλανήτης αερίων, κυρίως από υδρογόνο και ήλιο. Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να διαπεράσουν την «πανοπλία» της πυκνής ατμόσφαιράς του και έτσι δεν γνωρίζουν αν διαθέτει στερεό πυρήνα ή αν έχει οξυγόνο και νερό.

Από τη δεκαετία του ΄70, οι επιστήμονες είχαν πάντως την ευκαιρία να μάθουν αρκετά πράγματα γι’ αυτόν και την «μεγάλη ερυθρά κηλίδα» του, κυρίως από την αποστολή του σκάφους «Γαλιλαίος», το οποίο εξερεύνησε το σύστημα του Δία και των δορυφόρων του επί 14 χρόνια.

Πηγή: www.nasa.gov

Ανιχνεύθηκαν το πιο μακρινά ίχνη οξυγόνου στο σύμπαν. ALMA Observes Most Distant Oxygen Ever

Many young bright stars are located in the galaxy and ionise the gas inside and around the galaxy. Green colour indicates the ionised oxygen detected by ALMA, whereas purple shows the distribution of ionised hydrogen detected by the Subaru Telescope. Credit: NAOJ

Διεθνής ομάδα αστρονόμων ανίχνευσε τα πιο μακρινά μέχρι σήμερα ίχνη οξυγόνου σε ένα γαλαξία σε απόσταση 13,1 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, μόνο 700 εκατ. χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Η ανακάλυψη δείχνει την παρουσία οξυγόνου ήδη στο πρώιμο σύμπαν.

Οι επιστήμονες από την Ιαπωνία, τη Σουηδία και τη Βρετανία, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Άκιο Ινούε του Πανεπιστημίου Σάνγκιο της Οζάκα, έκαναν την παρατήρηση με τη μεγάλη διάταξη τηλεσκοπίων ALMA (Atacama Large Millimeter/Submillimeter Array) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή. Σχετική δημοσίευση έγινε στο περιοδικό «Science».

Right panel: The red galaxy at the center of the image is the very distant galaxy, SXDF-NB1006-2. Left panels: Close-ups of the distant galaxy. Credit: NAOJ

Το οξυγόνο στον αρχαίο γαλαξία SXDF-NB1006-2 είναι δέκα φορές λιγότερο σε σχέση με αυτό που υπάρχει στον γαλαξία μας σήμερα. Οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν τη χημική «υπογραφή» του άνθρακα στον ίδιο μακρινό γαλαξία.

Το οξυγόνο που ανιχνεύθηκε ήταν ιονισμένο από την ισχυρή υπεριώδη ακτινοβολία των τεράστιων νεαρών άστρων του εν λόγω γαλαξία.

This diagram depicts the major milestones in the evolution of the Universe since the Big Bang, about 13.8 billion years ago. It is not to scale. The Universe was in a neutral state at 400 thousand years after the Big Bang and remained that way until light from the first generation of stars started to ionise the hydrogen. After several hundred million years, the gas in the Universe was completely ionised. Credit: NAOJ

Λίγο μετά τη δημιουργία του σύμπαντος, πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια, υπήρχαν μόνο τα πιο ελαφρά χημικά στοιχεία υδρογόνο, ήλιο και λίθιο. Τα βαρύτερα στοιχεία, όπως άνθρακας και οξυγόνο, δημιουργήθηκαν αργότερα στο εσωτερικό των άστρων και εξαπλώθηκαν σταδιακά στο σύμπαν.

Πηγή: www.eso.org