Επίκουρος, «Κοίτα Να Συνηθίσεις Στην Ιδέα Ότι Ο Θάνατος Για Μας Είναι Ένα Τίποτα»

Η επιτύμβια στήλη της Ηγησούς. Tomb of Hegeso, Athens.

«Κοίτα να συνηθίσεις στην ιδέα ότι ο θάνατος για μας είναι ένα τίποτα. Κάθε καλό και κάθε κακό βρίσκεται στην αίσθηση μας · όμως θάνατος σημαίνει στέρηση της αίσθησης. Γι’ αυτό η σωστή εκτίμηση ότι ο θάνατος δεν σημαίνει τίποτα για μας, μας βοηθά να χαρούμε τη θνητότητα του βίου: όχι επειδή μας φορτώνει αμέτρητα χρόνια αλλά γιατί μας απαλλάσσει από τον πόθο της αθανασίας. Δεν υπάρχει, βλέπεις, τίποτα το φοβερό στη ζωή του ανθρώπου που ‘χει αληθινά συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει τίποτα το φοβερό στο να μη ζεις. Άρα είναι ανόητος αυτός που λέει ότι φοβάται το θάνατο, όχι γιατί θα τον κάνει να υποφέρει όταν έρθει αλλά επειδή υποφέρει με την προσδοκία του θανάτου. Γιατί ό,τι δεν σε στεναχωρεί όταν είναι παρόν, δεν υπάρχει λόγος να σε στεναχωρεί όταν το προσδοκείς. Το πιο ανατριχιαστικό, λοιπόν, από τα κακά, ο θάνατος, είναι ένα τίποτα για μας, ακριβώς επειδή όταν υπάρχουμε εμείς αυτός είναι ανύπαρκτος, κι όταν έρχεται αυτός είμαστε ανύπαρκτοι εμείς. Ο θάνατος λοιπόν δεν έχει να κάνει ούτε με τους ζωντανούς ούτε με τους πεθαμένους, αφού για τους ζωντανούς δεν υπάρχει, ενώ οι τελευταίοι δεν υπάρχουν πια. Βέβαια, οι πολλοί άλλοτε πασχίζουν ν’ αποφύγουν το θάνατο σαν να ‘ναι η πιο μεγάλη συμφορά, κι άλλοτε τον αποζητούν για να αναπαυθούν από τα δεινά της ζωής.

Επιτύμβιο ανάγλυφο από τη Βενετία. Σύμφωνα με την παράδοση επρόκειτο για το μνημείο που οι Κορίνθιοι είχαν αναγείρει προς τιμή του Διογένη του Κυνικού.

Απεναντίας ο σοφός ούτε τη ζωή απαρνιέται ούτε την ανυπαρξία φοβάται. Γιατί δεν του είναι δυσάρεστη η ζωή αλλά ούτε και θεωρεί κακό το να μη ζει. Κι όπως με το φαγητό δεν προτιμά σε κάθε περίπτωση το πιο πολύ μα το πιο νόστιμο, έτσι και με τη ζωή: δεν απολαμβάνει τη διαρκέστερη μα την ευτυχέστερη. Κι είναι αφελής όποιος προτρέπει τον νέο να ζει καλά και τον γέρο να δώσει ωραίο τέλος στη ζωή του· όχι μόνο γιατί η ζωή είναι ευπρόσδεκτη αλλά γιατί το να ζεις καλά και να πεθαίνεις καλά είναι μία και η αυτή άσκηση. Όμως πολύ χειρότερος είναι εκείνος που λέει πως καλό είναι να μη γεννηθείς αλλά μίας και γεννήθηκες, βιάσου να διαβείς τις πύλες του Άδη (Θέογνις). Αν το λέει επειδή το πιστεύει, γιατί δεν αυτοκτονεί; Στο χέρι του είναι να το κάνει, αν το ‘χει σκεφτεί σοβαρά. Αν πάλι το λέει στ’ αστεία, είναι ελαφρόμυαλος σε πράγματα που δεν σηκώνουν αστεία. Ένα τίποτα είναι για μας ο θάνατος. Γιατί ό,τι αποσυντίθεται παύει να αισθάνεται. Κι ό,τι δεν αισθάνεται δεν μας αφορά. Γεννηθήκαμε μια φορά και δε γίνεται να γεννηθούμε και δεύτερη, κι είναι βέβαιο πως δεν θα υπάρξουμε ξανά στον αιώνα τον άπαντα. Εσύ όμως, ενώ δεν εξουσιάζεις το αύριο, αναβάλλεις την ευτυχία γι’ αργότερα. Κι η ζωή κυλά με αναβολές και χάνεται, κι ο καθένας μας πεθαίνει μες στις έγνοιες».

Επιτύμβια στήλη του τύπου «άνδρας με σκύλο» του Αλξήνορα, που βρέθηκε στον Ορχομενό της Βοιωτίας (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο).

«Αυτά λοιπόν, κι όσα σχετίζονται μαζί τους, να τα στοχάζεσαι μέρα και νύχτα, μόνος σου ή με κάποιον σαν και σένα, και ποτέ σου δεν πρόκειται να ταραχτείς, είτε στον ύπνο σου είτε στον ξύπνιο σου• και θα ζήσεις σαν θεός ανάμεσα σε ανθρώπους.»

[Επιστολή του Επίκουρου προς τον Μενοικέα]

Πηγή: https://www.bibliotheque.gr/article/36788

O ερυθρός νάνος και οι επτά «αδελφές» της Γης. Seven Worlds for TRAPPIST-1

Σύστημα επτά εξωπλανητών σε ένα σχετικά κοντινό και αχνό άστρο σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός. This illustration shows the possible surface of TRAPPIST-1f, one of the newly discovered planets in the TRAPPIST-1 system. Scientists using the Spitzer Space Telescope and ground-based telescopes have discovered that there are seven Earth-size planets in the system. Credits: NASA/JPL-Caltech

Όχι ένας, ούτε δύο, ούτε τρεις, αλλά επτά μικροί εξωπλανήτες, οι οποίοι έχουν μεγάλες ομοιότητες με τη Γη, ανακαλύφθηκαν γύρω από ένα σχετικά κοντινό και αχνό άστρο σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός, στον Αστερισμό του Υδροχόου.

Seven worlds orbit the ultracool dwarf star TRAPPIST-1, a mere 40 light-years away. In May 2016 astronomers using the Transiting Planets and Planetesimals Small Telescope (TRAPPIST) announced the discovery of three planets in the TRAPPIST-1 system. Just announced, additional confirmations and discoveries by the Spitzer Space Telescope and supporting ESO ground-based telescopes have increased the number of known planets to seven. The TRAPPIST-1 planets are likely all rocky and similar in size to Earth, the largest treasure trove of terrestrial planets ever detected around a single star. Because they orbit very close to their faint, tiny star they could also have regions where surface temperatures allow for the presence of liquid water, a key ingredient for life. Their tantalizing proximity to Earth makes them prime candidates for future telescopic explorations of the atmospheres of potentially habitable planets. All seven worlds appear in this artist's illustration, an imagined view from a fictionally powerful telescope near planet Earth. Planet sizes and relative positions are drawn to scale for the Spitzer observations. The system's inner planets are transiting their dim, red, nearly Jupiter-sized parent star. Illustration Credit: NASA, JPL-Caltech, Spitzer Space Telescope, Robert Hurt (Spitzer, Caltech)

Τουλάχιστον τρεις από αυτούς τους εξωπλανήτες μπορεί να διαθέτουν ωκεανούς νερού στην επιφάνειά τους, συνεπώς θεωρούνται ιδανικοί «στόχοι» για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής στο μέλλον Ήδη το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ερευνά τις ατμόσφαιρες γύρω από αυτούς τους πλανήτες.

Το σύστημα

Καλλιτεχνική απεικόνιση των πλανητών του συστήματος ΤRAPPIST-1 βασισμένη στα διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με το μέγεθος, τη μάζα και την ακτίνα περιφοράς των πλανητών. This artist's concept shows what each of the TRAPPIST-1 planets may look like, based on available data about their sizes, masses and orbital distances. Credits: NASA/JPL-Caltech

Το εν λόγω σύστημα διαθέτει τόσο τον μεγαλύτερο αριθμό πλανητών με μέγεθος παρόμοιο της Γης που έχουν ποτέ βρεθεί, όσο και τον μεγαλύτερο αριθμό πλανητών που θα μπορούσαν να φιλοξενούν υγρό νερό και άρα ζωή. Η NASA θεώρησε αρκετά σημαντικό το γεγονός για να το προβάλει, διοργανώνοντας σχετική συνέντευξη Τύπου με τη συμμετοχή των επιστημόνων που έκαναν την ανακάλυψη.

This picture shows the Sun and the ultracool dwarf star TRAPPIST-1 to scale. The faint star has only 11% of the diameter of the sun and is much redder in colour. Credit: ESO

Το άστρο είναι ένας πολύ ψυχρός ερυθρός νάνος με την ονομασία Trappist-1, με μέγεθος μόλις το 8% του Ήλιου μας και οριακά μεγαλύτερο του πλανήτη Δία, ενώ η φωτεινότητά του είναι μόλις το 0,05% της φωτεινότητας του Ήλιου. Από τους επτά εξωπλανήτες (Trappist - 1b, c, d, e, f, g και h), οι έξι βρίσκονται στη ζώνη που θα μπορούσε να φιλοξενεί ζωή, με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από μηδέν έως 100 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή ανάλογες των θερμοκρασιών της Γης και της Αφροδίτης.

This artist’s impression shows the view just above the surface of one of the planets in the TRAPPIST-1 system. At least seven planets orbit this ultracool dwarf star 40 light-years from Earth and they are all roughly the same size as the Earth. They are at the right distances from their star for liquid water to exist on the surfaces of several of them. This artist’s impression is based on the known physical parameters for the planets and stars seen, and uses a vast database of objects in the Universe. Credit: ESO/N. Bartmann/spaceengine.org

Στο ερώτημα αν κάποια από τις επτά «αδελφές» της Γης διαθέτει όντως κάποια μορφή ζωής, η απάντηση των επιστημόνων προς το παρόν είναι «δεν γνωρίζουμε». Η NASA πάντως θεωρεί ότι το εν λόγω σύστημα εξωπλανητών θα αποτελέσει τον κατ' εξοχήν στόχο του υπό κατασκευή νέου διαστημικού τηλεσκοπίου της «James Webb».

This infographic displays some artist's illustrations of how the seven planets orbiting TRAPPIST-1 might appear — including the possible presence of water oceans — alongside some images of the rocky planets in our Solar System. Information about the size and orbital periods of all the planets is also provided for comparison; the TRAPPIST-1 planets are all approximately Earth-sized. Credit: NASA

Οι μάζες, το μέγεθος και η πυκνότητα των επτά εξωπλανητών είναι παρόμοια με της Γης. Πιθανότατα είναι και αυτοί βραχώδεις, ενώ μπορεί να έχουν νερό σε υγρή μορφή (ιδίως οι ενδιάμεσοι Trappist - 1e, f και g), κάτι που προς το παρόν πάντως αποτελεί απλή εικασία, καθώς δεν υπάρχει τρόπος για να επιβεβαιωθεί. Οι πλανήτες διαγράφουν μια πλήρη τροχιά γύρω από το μητρικό άστρο τους σε μιάμιση έως 13 γήινες μέρες (η διάρκεια του έτους τους). Αν και βρίσκονται πολύ πιο κοντά στο άστρο τους από ό,τι η Γη στον Ήλιο, δεν «ψήνονται» από αυτό, επειδή το Trappist - 1 είναι ένα πολύ πιο ψυχρό άστρο, άρα εκπέμπει λιγότερη ακτινοβολία.

The TRAPPIST-1 star, an ultra-cool dwarf, has seven Earth-size planets orbiting it. This artist's concept appeared on the cover of the journal Nature on Feb. 23, 2017. Credits: NASA/JPL-Caltech

Οι ερευνητές από οκτώ χώρες, με επικεφαλής τον Μισέλ Γκιγιόν του Ινστιτούτου Διαστημικών Επιστημών και Αστροφυσικής του βελγικού Πανεπιστημίου της Λιέγης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature». Τον Μάιο του 2016 ο Γκιγιόν και οι συνεργάτες του είχαν ανακαλύψει τρεις εξωπλανήτες γύρω από το συγκεκριμένο άστρο, που ονομάσθηκε έτσι επειδή η ανακάλυψη έγινε με τη «μέθοδο της διάβασης» από το ρομποτικό μικρό βελγικό τηλεσκόπιο Trappist διαμέτρου 0,6 μέτρων του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή.

Οι παρατηρήσεις

This poster imagines what a future trip to TRAPPIST-1e might be like. Could future visitors from Earth to this world expect to find life? Credits: NASA/JPL-Caltech

Τώρα, συνδυάζοντας νέες παρατηρήσεις και από άλλα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια (μεταξύ των οποίων το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο - VLT του ESO και το τηλεσκόπιο Spitzer της NASA), εντόπισαν άλλους τέσσερις εξωπλανήτες στο ίδιο σύστημα. Οι αστρονόμοι δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν την μελέτη για να μάθουν περισσότερα για το εν λόγω σύστημα, που - όσον αφορά τις τροχιές των πλανητών του - θυμίζει το σύστημα του Δία με τα φεγγάρια του, αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Bίντεο: Επτά εξωπλανήτες στο μέγεθος της Γης ανακαλύφθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο της NASA γύρω από έναν ψυχρό ερυθρό νάνο που ονομάζεται TRAPPIST-1. Οι 3 από αυτούς τους πλανήτες βρίσκονται στην κατοικίσιμη ζώνη. Seven Earth-sized planets have been observed by NASA's Spitzer Space Telescope around a tiny, nearby, ultra-cool dwarf star called TRAPPIST-1. Three of these planets are firmly in the habitable zone. Over 21 days, NASA's Spitzer Space Telescope measured the drop in light as each planet passed in front of the star. Spitzer was able to identify a total of seven rocky worlds, including three in the habitable zone, where liquid water might be found. The video features interviews with Sean Carey, manager of the Spitzer Science Center, Caltech/IPAC; Nikole Lewis, James Webb Space Telescope project scientist, Space Telescope Science Institute; and Michaël Gillon, principal investigator, TRAPPIST, University of Liege, Belgium. Image Credit: NASA/JPL-Caltech

«Πρόκειται για ένα εκπληκτικό πλανητικό σύστημα. Όχι μόνο επειδή βρήκαμε τόσους πολλούς πλανήτες σε αυτό, αλλά επειδή όλοι είναι απρόσμενα όμοιοι σε μέγεθος με τη Γη», δήλωσε ο Γκιγιόν.

Βίντεο: Τι θα βλέπαμε αν βρισκόμασταν πάνω στην επιφάνεια ενός από τους εξωπλανήτες, συγκεκριμένα πάνω στον TRAPPIST 1-d (360 view). This 360-degree panorama depicts the surface of a newly detected planet, TRAPPIST-1d, part of a seven planet system some 40 light years away. You can explore this artist’s rendering of an alien world by moving the view using your mouse or your mobile device. The depiction is based on the latest scientific data about this planetary system, and this world’s sister planets can be seen as bright points of light in a dark sky. Each world is roughly in Earth’s size range, in terms of both mass and diameter. Further observations will be needed to determine whether any or all of these worlds might be habitable. Image Credit: NASA/JPL-Caltech

Αρχικά οι επιστήμονες νόμιζαν ότι οι περισσότεροι εξωπλανήτες είναι γιγάντιοι, σαν τον Δία ή μεγαλύτεροι. Αλλά όσο αυξάνουν οι παρατηρήσεις εξωπλανητών, τόσο οι αστρονόμοι πείθονται ότι οι πλανήτες με μέγεθος ανάλογο της Γης αφθονούν στο γαλαξία μας. Πιθανότατα το ηλιακό μας σύστημα που, στο εσωτερικό τμήμα του, διαθέτει τη Γη και άλλους τρεις μικρότερους από αυτήν πλανήτες (Άρη, Αφροδίτη, Ερμή), είναι τελικά κάτι συνηθισμένο Εκτιμάται ότι περίπου το 15% των άστρων στη γειτονιά μας είναι πολύ ψυχρά άστρα όπως το Trappist - 1, πράγμα που τα καθιστά στόχους των αστρονόμων για μελλοντική έρευνα σε αναζήτηση εξωπλανητών γύρω τους.

Πηγές: http://nature.com/articles/doi:10.1038/nature21360, www.nasa.gov – www.eso.org, http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=863762

Αινιγματικές ακτίνες γ στο κέντρο του γαλαξία Ανδρομέδα. NASA's Fermi Finds Possible Dark Matter Ties in Andromeda Galaxy

Μπορεί να οφείλονται στην σκοτεινή ύλη. H ακτινοβολία γ (φαίνεται με το χρώμα κίτρινο-λευκό) από την καρδιά του γαλαξία Ανδρομέδα (ή M31). The gamma-ray excess (shown in yellow-white) at the heart of M31 hints at unexpected goings-on in the galaxy's central region. Scientists think the signal could be produced by a variety of processes, including a population of pulsars or even dark matter. Credits: NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration and Bill Schoening, Vanessa Harvey/REU program/NOAO/AURA/NSF

To διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων γ Fermi της NASA ανακάλυψε ένα σήμα στο κέντρο του γειτονικού μας γαλαξία Ανδρομέδα ή Μ31, πίσω από το οποίο θα μπορούσε να κρύβεται η μυστηριώδης σκοτεινή ύλη.

The signal detected by NASA’s Fermi Gamma-ray Space Telescope is similar to gamma-rays observed at the center of the Milky Way (pictured), and could be coming from several sources that have yet to be determined.

Το σήμα των ακτίνων γ από την καρδιά του γαλαξία Μ31 είναι παρόμοιο με αυτό που ανίχνευσε το τηλεσκόπιο Fermi στο κέντρο του δικού μας γαλαξία.

Οι ακτίνες γ είναι φωτόνια με την μεγαλύτερη δυνατή ενέργεια που παράγονται από τα πιο ενεργητικά φαινόμενα του σύμπαντος. Είναι πολύ συχνές στον γαλαξία μας εξαιτίας των συγκρούσεων των κοσμικών ακτίνων – σωματίδια που κινούνται με ταχύτητες κοντά στην ταχύτητα του φωτός – με τα μεσοαστρικά αέρια και το φως των άστρων.

Παραδόξως, τα τελευταία δεδομένα του Fermi δείχνουν ότι οι ακτίνες γ στον γαλαξία Ανδρομέδα περιορίζονται μόνο στο κέντρο, του αντί να κατανέμονται σε ολόκληρο τον γαλαξία.

Για να εξηγήσουν οι επιστήμονες αυτή την ασυνήθιστη κατανομή προτείνουν ότι η εκπομπή μπορεί να προέρχεται από διάφορες απροσδιόριστες πηγές. Μια από αυτές θα μπορούσε να είναι η σκοτεινή ύλη, ένα άγνωστο μέχρι σήμερα συστατικό του σύμπαντός μας, πενταπλάσιο σε ποσότητα από το σύνολο της γνωστής μας ύλης.

Σύμφωνα με τους αστροφυσικούς, η σκοτεινή ύλη αναμένεται να συσσωρεύεται στις εσώτερες περιοχές του γαλαξία μας και άλλων γαλαξιών, κι αυτός είναι ο λόγος ανίχνευσης ενός τέτοιου συμπαγούς σήματος από το γαλαξιακό κέντρο της Ανδρομέδας.

NASA's Fermi Gamma-ray Space Telescope has found a signal at the center of the neighboring Andromeda galaxy that could indicate the presence of the mysterious stuff known as dark matter. The gamma-ray signal is similar to one seen by Fermi at the center of our own Milky Way galaxy. Gamma rays are the highest-energy form of light, produced by the universe's most energetic phenomena. They're common in galaxies like the Milky Way because cosmic rays, particles moving near the speed of light, produce gamma rays when they interact with interstellar gas clouds and starlight. Surprisingly, the latest Fermi data shows the gamma rays in Andromeda, also known as M31, are confined to the galaxy's center instead of spread throughout. To explain this unusual distribution, scientists are proposing that the emission may come from several undetermined sources. One of them could be dark matter, an unknown substance that makes up most of the universe. NASA's Fermi telescope has detected a gamma-ray excess at the center of the Andromeda galaxy that's similar to a signature Fermi previously detected at the center of our own Milky Way. Watch to learn more. Credit: NASA's Goddard Space Flight Center/Scott Wiessinger

Άλλη πιθανή ερμηνεία γι αυτή την εκπομπή ακτίνων γ θα ήταν μια μεγάλη συγκέντρωση πάλσαρ στο κέντρο του γαλαξία Ανδρομέδα. Μερικά πάλσαρ εκπέμπουν το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς τους σε ακτίνες γ. Δεδομένου ότι γαλαξίας Ανδρομέδα βρίσκεται 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά, είναι δύσκολο να εντοπίσουμε μεμονωμένα πάλσαρ. Για να διαπιστωθεί ότι οι ακτίνες γ προέρχονται από τέτοια αντικείμενα, οι αστρονόμοι μπορούν να εφαρμόσουν αυτά που γνωρίζουν από τις παρατηρήσεις των πάλσαρ του γαλαξία μας στις νέες παρατηρήσεις ακτινοβολίας από την Ανδρομέδα.

Πηγές: www.nasa.gov - physicsgg

Το πιο λαμπρό πάλσαρ στο Σύμπαν! The brightest, furthest pulsar in the Universe

Εντοπίστηκε άστρο νετρονίου που είναι χίλιες φορές πιο φωτεινό από ότι θεωρείτο δυνατό για αυτά τα άστρα. Η ESA έδωσε στην δημοσιότητα μια εικόνα του γαλαξία που βρίσκεται το υπέρλαμπρο πάλσαρ το οποίο υποδεικνύεται γραφιστικά. The record-breaking pulsar, identified as NGC 5907 X-1, is in the spiral galaxy NGC 5907, which is also known as the Knife Edge Galaxy or Splinter Galaxy. The image comprises X-ray emission data (blue/white) from ESA's XMM-Newton space telescope and NASA's Chandra X-ray observatory, and optical data from the Sloan Digital Sky Survey (galaxy and foreground stars). The inset shows the X-ray pulsation of the spinning neutron star, which has a period of 1.13 s, as determined by XMM-Newton's European Photon Imaging Camera. Credit: ESA/XMM-Newton; NASA/Chandra and SDSS

Το διαστημικό τηλεσκόπιο XMM-Newton του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος εντόπισε έναν περιστρεφόμενο αστέρα νετρονίων (κοσμικά σώματα που είναι γνωστά και ως «πάλσαρ») που είναι χίλιες φορές πιο φωτεινός από ό,τι έως τώρα θεωρείτο δυνατό για τέτοιο άστρο. Το πάλσαρ αυτό βρίσκεται σε ένα γαλαξία (τον NGC 5907) σε απόσταση περίπου 50 εκατομμυρίων ετών φωτός και είναι επίσης το πιο μακρινό που έχει εντοπισθεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν.

Η ανακάλυψη

The jets that spring from pulsars and create their powerful pulses aren’t just theoretical; they’ve been observed. This deep image from NASA’s Chandra X-ray Observatory shows the Vela pulsar, about 1,000 light years from Earth, with a fast-moving jet of particles produced by the pulsar visible on the right. This pulsar makes about 11 rotations every second. As the pulsar spins, it spews out a jet of charged particles that race out along the pulsar’s rotation axis at about 70% of the speed of light. It’s when pulsar jets are aligned toward Earth that we see the powerful pulses of a pulsar. Image via Chandra

Τα πάλσαρ είναι απομεινάρια γιγάντιων άστρων, που καταστράφηκαν με μια έκρηξη τύπου «σούπερ-νόβα» και μετατράπηκαν σε πολύ μικρά, αλλά πολύ πυκνά άστρα νετρονίων. Διαθέτουν ισχυρά μαγνητικά πεδία, περιστρέφονται ταχύτατα σαν σβούρες και, σαν φάροι, εκπέμπουν στο σύμπαν δύο συμμετρικές ακτίνες ισχυρής ακτινοβολίας.

Οι ακτίνες Χ από το εν λόγω πάλσαρ, που ανιχνεύθηκαν από το XMM-Newton, είναι δέκα φορές ισχυρότερες από τον προηγούμενο κάτοχο του ρεκόρ. Σε ένα μόνο δευτερόλεπτο, το πάλσαρ εκπέμπει την ίδια ποσότητα ενέργειας που ο Ήλιος μας απελευθερώνει σε 3.5 χρόνια.

Το σήμα του πάλσαρ εντοπίσθηκε επίσης στο αρχείο παρατηρήσεων του τηλεσκοπίου NuSTAR της NASA. Οι διαχρονικές παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι ο ρυθμός περιστροφής του άστρου έχει αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου και έχει γίνει πιο γρήγορος. Το άστρο κάνει πλέον μια πλήρη περιστροφή σε 1.13 δευτερόλεπτα έναντι 1.43 δευτερολέπτων το 2003.

Την ανακάλυψη έκαναν ερευνητές από την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Βρετανία και την Ολλανδία, με επικεφαλής τον Τζιαν-Λούκα Ίσραελ του Αστρονομικού Παρατηρηρίου της Ρώμης και έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Science».

Πηγές: Gian Luca Israel et al. An accreting pulsar with extreme properties drives an ultraluminous x-ray source in NGC 5907, Science (2017). DOI: 10.1126/science.aai8635, www.esa.int, http://www.tovima.gr/science/physics-space/article/?aid=863635

Ένας ανιχνευτής βαρυτικών κυμάτων στην Ιταλία. European gravitational wave detector falters

Virgo stretches its 3-kilometer arms across the Tuscan plain near Pisa, Italy. Credit: Virgo Collaboration/N. Baldocchi

Με τα επίσημα εγκαίνια της εγκατάστασης, που πραγματοποιήθηκαν προχθές, ξεκίνησε τουλάχιστον τυπικά η νέα φάση λειτουργίας του ανιχνευτή βαρυτικών κυμάτων Advanced Virgo στην Ιταλία.

Εγκατεστημένη κοντά στην Πίζα, η πειραματική διάταξη έρχεται να προστεθεί στους δύο ανάλογους ανιχνευτές που υπάρχουν στις ΗΠΑ, στη Λουιζιάνα και την Ουάσιγκτον, και επομένως να βοηθήσει τους επιστήμονες να αξιοποιήσουν τα βαρυτικά κύματα για να ρίξουν φως σε συμπαντικά φαινόμενα όπως οι εκρήξεις υπερκαινοφανών ή οι συγκρούσεις μελανών οπών.

Οι δύο ανιχνευτές στις ΗΠΑ, οι οποίοι συμμετέχουν στο πείραμα Advanced LIGO, έγραψαν ιστορία τον Σεπτέμβριο του 2015, επαληθεύοντας πειραματικά την ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων, 100 χρόνια αφότου ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είχε υποστηρίξει πως η κίνηση των υλικών σωμάτων μέσα στο χωροχρονικό συνεχές προκαλεί παραμορφώσεις (κύματα), τα οποία διαδίδονται με την ταχύτητα του φωτός.

Πέρα από τη σημασία που έχει η επιβεβαίωση του Αϊνστάιν, η ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων άνοιξε τον δρόμο για έναν εντελώς καινούριο τρόπο μελέτης του σύμπαντος. Κι αυτό γιατί δίνει τη δυνατότητα στους επιστήμονες να μελετήσουν διάφορα κοσμικά φαινόμενα αναλύοντας και τα βαρυτικά κύματα που αυτά εκπέμπουν.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Advanced Virgo θα αυξήσει την αξιοπιστία των ανιχνεύσεων των πειραματικών διατάξεων του Advanced LIGO. Έτσι, αν ένα σήμα καταγραφεί στον ανιχνευτή στην Ιταλία, παράλληλα με τα δύο «τηλεσκόπια» στις ΗΠΑ, οι επιστήμονες θα είναι ακόμη πιο βέβαιοι πως πρόκειται όντως για βαρυτικό κύμα, και όχι για κάποιο πειραματικό σφάλμα.

Με αυτό τον τρόπο, θα βελτιωθεί επίσης η δυνατότητα καταγραφής αδύναμων σημάτων, που προέρχονται από μακρινές πηγές. Μιλώντας στο περιοδικό Nature, o θεωρητικός φυσικός Δρ Σατιαπρακάς, από το πολιτειακό πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, εκτιμά πως οι ανιχνεύσεις θα αυξηθούν κατά 12%.

Παράλληλα, η διάταξη στην Ιταλία θα βοηθήσει στον καλύτερο εντοπισμό των πηγών των βαρυτικών κυμάτων, προσδιορίζοντας με τουλάχιστον 5 φορές μεγαλύτερη ακρίβεια την περιοχή στην οποία αυτές βρίσκονται. Έτσι, οι αστρονόμοι θα γνωρίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια πού θα πρέπει να αναζητήσουν την ακτινοβολία που πιθανώς εξέπεμψε το ίδιο φαινόμενο που προκάλεσε τις βαρυτικές διαταραχές, για να το μελετήσουν διεξοδικότερα.

Η πρώτη φάση λειτουργίας του Virgo ξεκίνησε το 2007, αρχικά ως γαλλοϊταλικό πρότζεκτ, στο οποίο στη συνέχεια προστέθηκαν η Ολλανδία, η Ουγγαρία και η Πολωνία. Τον Σεπτέμβριο του 2015, όταν οι δύο διατάξεις του Advanced LIGO ανίχνευσαν για πρώτη φορά ένα βαρυτικό κύμα, η διάταξη ήταν εκτός λειτουργίας, καθώς αναβαθμιζόταν.

Glass fibers used to suspend 40-kilogram mirrors have shattered. Credit: Virgo Collaboration

Το «τηλεσκόπιο» λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο όπως οι δύο ανιχνευτές στις ΗΠΑ, δηλαδή αποτελείται από δύο σήραγγες οι οποίες είναι κάθετες μεταξύ τους. Στην κοινή τους βάση, μία συσκευή διαιρεί μία δέσμη λέιζερ, στέλλοντας από μία σε κάθε σήραγγα.

Κάθε δέσμη θα διατρέχει τη σήραγγα, θα ανακλάται στο άκρο από ένα κάτοπτρο, και θα επιστρέφει. Αν οι δέσμες ταξιδέψουν ίσες αποστάσεις, τότε θα γυρίσουν ταυτόχρονα πίσω στη βάση. Αν όμως περάσει από τη διάταξη κάποιο βαρυτικό κύμα, τότε αυτό θα αλλοιώσει τις αποστάσεις που διανύουν οι δέσμες – μία αλλαγή που μπορούν να ανιχνεύσουν οι επιστήμονες.

Τη στιγμή όμως που στα δύο τηλεσκόπια στις ΗΠΑ οι σήραγγες έχουν μήκος 4 χιλιόμετρα, στο Advanced LIGO είναι μικρότερες, αγγίζοντας τα 3 χιλιόμετρα. Έτσι, εκτιμάται πως θα έχει 50% μικρότερη ευαισθησία.

Μάλιστα, ένα κατασκευαστικό πρόβλημα κατά την αναβάθμιση θα περιορίσει σε πρώτη φάση ακόμη περισσότερο την ευαισθησία του «τηλεσκοπίου». Έτσι, μέχρι να διορθωθεί, θα έχει περίπου 75% μικρότερη ευαισθησία από τα δύο αμερικανικά «τηλεσκόπια».

Πηγές: naftemporiki.gr – www.sciencemag.org

Τα ρομπότ πρέπει να φορολογούνται, υποστηρίζει ο Μπιλ Γκέιτς. The robot that takes your job should pay taxes, says Bill Gates

Humanoid robots being tested at France’s Laboratory for Analysis and Architecture of Systems. AFP

Σε αντίθεση με ότι θα περίμενε κανείς από τον άνθρωπο που πλούτισε από την τεχνολογία, ο Μπιλ Γκέιτς υποστήριξε σε συνέντευξή του στο περιοδικό Quartz ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να φορολογήσουν τη χρήση ρομπότ. Το επιχείρημά του; Έτσι, θα συνεχίσει να χρηματοδοτείται η απασχόληση ανθρώπων στην εξυπηρέτηση των γηραιότερων, των ασθενών ή στην εκπαίδευση, όπως συνέβαινε από το φόρο εισοδήματος και τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζόμενων που ανέλαβαν τις δουλειές τους τα ρομπότ.

Η δήλωση αυτή του ανθρώπου που ίδρυσε τη Microsoft έρχεται λίγες μόλις ημέρες αφότου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απέρριψε την ιδέα της επιβολής φόρου στις επιχειρήσεις που αντικαθιστούν το ανθρώπινο δυναμικό τους με ρομπότ, με το επιχείρημα ότι έτσι καταστέλλεται η καινοτομία.

Hitachi Emiew3 humanoid robot.

Εντούτοις, ο Μπιλ Γκέιτς επιμένει ότι πρέπει να επιβληθεί το λεγόμενο robot tax, ακόμα κι αν κάτι τέτοιο προσωρινά θα επιβράδυνε την υιοθέτηση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και ρομποτικής. Κι αυτό, καθώς έτσι θα βρεθούν οι πόροι ώστε να χρηματοδοτηθούν άλλοι τομείς απασχόλησης και η εκπαίδευση των ανθρώπων που έχασαν τη δουλειά τους, λόγω αυτοματισμού.

© McKinsey&Company

Την ίδια στιγμή που προωθείται ο αυτοματισμός και χάνονται θέσεις εργασίας, πρέπει να αναπτυχθούν υπηρεσίες για το καλό των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των φτωχότερων και πιο αδύναμων, υποστήριξε ο Γκέιτς -τους γηραιότερους, τα παιδιά με ιδιαίτερες ανάγκες, τα σχολεία, εκεί όπου υπάρχουν λιγότεροι για να τους υποστηρίξουν και απαιτείται ένα ιδιαίτερο ανθρώπινο γνώρισμα, η ενσυναίσθηση. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι η αντικατάσταση ανθρώπων από ρομπότ, μηδενίζει το εισόδημα από το φόρο που κατέβαλλε αυτός ο εργαζόμενος, φόρος από τον οποίο χρηματοδοτούνται σήμερα οι προαναφερόμενες υπηρεσίες.

Πώς ακριβώς θα μπορούσε να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο είναι μια συζήτηση που πρέπει να ξεκινήσει, είπε ο Γκέιτς, ίσως από μέρος των κερδών που προκύπτουν από τον αυτοματισμό. «Δεν νομίζω ότι οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν ρομπότ θα ενοχληθούν από κάτι τέτοιο. Είναι ΟΚ», συμπλήρωσε.

In an interview with Quartz editor-in-chief Kevin Delaney, Bill Gates explains why robots that take jobs away from people shouldn't get a free pass when it comes to income tax.

Εξάλλου, η κοινωνία δεν θα πρέπει να φοβάται την καινοτομία, θα πρέπει να ενθουσιάζεται από αυτήν και γι'αυτό θα ήταν καλύτερα να γνωρίζει ότι υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλάνο για το τι θα συμβεί στους ανθρώπους που χάνουν τη δουλειά τους από την έλευση των ρομπότ. Οι επιχειρήσεις δεν θα αναλάμβαναν αυτή την πρωτοβουλία, οι κυβερνήσεις όμως θα έπρεπε, συμπλήρωσε ο Μπιλ Γκέιτς.

Πηγές: Quartz - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=863292

Τα φύκη που ήρθαν από το Διάστημα. Primitive plants survive almost two years in outer space

Τα φύκη και άλλοι οργανισμοί από τη Γη τοποθετήθηκαν σε δίσκους έξω από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό και έμειναν εκτεθειμένα στο εκεί περιβάλλον επί 16 μήνες. In a long-term experiment on the International Space Station, researchers studied how the extreme conditions in space affect algae. These research findings could benefit industrial applications and perhaps a mission to Mars. The many different organisms from all participating partners were all mounted in such trays and then exposed to space on the outside of the ISS for one and a half years. Credit: © ESA/ROSCOSMOS

Πριν από περίπου δύο χρόνια φύκη από τον παγωμένο Αρκτικό κύκλο ξεκίνησαν μαζί με μερικούς ακόμη πρωτόγονους γήινους οργανισμούς για ένα παράξενο ταξίδι. Εστάλησαν στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) και «κρεμάστηκαν» με ειδικά πάνελ σε ένα εξωτερικό τμήμα του, εκτεθειμένα στις συνθήκες που επικρατούν στο Διάστημα, έξω από την τροχιά της Γης. Οι διαστημικοί ταξιδιώτες επέστρεψαν πρόσφατα στη βάση τους σώοι και αβλαβείς και φαίνονται να χαίρουν άκρας υγείας, προς μεγάλη έκπληξη αλλά και χαρά των επιστημόνων που διοργάνωσαν την αποστολή. Όπως ανακοινώθηκε, τα φύκη όχι μόνο επέζησαν στο σκληρό διαστημικό περιβάλλον αλλά, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα, φαίνονται να συνεχίζουν φυσιολογικά τη ζωή τους από τη στιγμή που βρέθηκαν ξανά στον πλανήτη μας. Κατόπιν αυτού η συζήτηση γύρω από τη θεωρία της πανσπερμίας, η οποία θέλει τη ζωή να έφθασε στη Γη από κάποια άλλη γωνιά του Σύμπαντος με «όχημα» κάποιον μετεωρίτη, έρχεται ξανά στο προσκήνιο, καθώς τα ευρήματα της προσθέτουν έναν ακόμη «πόντο».

Πράσινα, πορτοκαλί και μπλε

Space travelers. (DLR)

Τα «φύκη του ISS», όπως τείνουν πλέον να μείνουν γνωστά, είναι άκρως εξωτικά και για τα γήινα δεδομένα, καθώς πρόκειται για πανάρχαιους οργανισμούς οι οποίοι ζουν στο μόνιμα παγωμένο έδαφος των πολικών περιοχών. Το ένα είδος ανακαλύφθηκε πρόσφατα στο αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ της Νορβηγίας από τον Τόμας Λάια του Ινστιτούτου Φραουνχόφερ Κυτταρικής Θεραπείας και Ανοσολογίας στο Πότσδαμ της Γερμανίας. Όπως εξηγεί ο βιολόγος, ανήκει στις σφαιροκύστεις και ακόμη δεν έχει καν περιγραφεί ταξινομικά: προς το παρόν τα φύκη αυτά είναι γνωστά με τον κωδικό CCCryo 101-99. Ωστόσο τα επέλεξε για το συγκεκριμένο πείραμα ακριβώς επειδή είναι προσαρμοσμένα να επιβιώνουν σε τόσο ακραίες συνθήκες. Στον δριμύ και ξηρό αρκτικό χειμώνα ή και κατά περιόδους το καλοκαίρι, όταν δεν υπάρχει νερό, τα CCCryo 101-99 «κατεβάζουν» τον μεταβολισμό τους, αφυδατώνονται και σκληραίνουν ενώ από πράσινα γίνονται πορτοκαλί, συνθέτοντας υψηλές ποσότητες καροτενοειδών για να προστατευθούν από την ακτινοβολία - θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι σαν να πέφτουν σε νάρκη. Όταν αρχίζουν οι βροχές, τα CCCryo 101-99 «ξυπνούν», ανεβάζουν τον μεταβολισμό τους στους φυσιολογικούς ρυθμούς και γίνονται πάλι πράσινα, αρχίζοντας ξανά να φωτοσυνθέτουν και να αναπτύσσονται. Μαζί με τα πράσινα αρκτικά φύκη ο κ. Λάια έστειλε στον ISS και ένα ακόμη αρχαιότερο είδος από την Ανταρκτική: ανήκει στα λεγόμενα «κυανοφύκη», αλλά στην ουσία πρόκειται για ένα κυανοβακτήριο το οποίο αποτελεί έναν από τους πρώτους οργανισμούς που άρχισαν να παράγουν οξυγόνο στη Γη.

After their return from the ISS almost all samples developed into new populations. The green alga (top 2 rows) also developed orange-coloured resting stages, whilst typically blue-green pigmented colonies were developed by the cyanobacterium (bottom 2 rows). © Photo Thomas Leya / Fraunhofer IZI-BB

Τα δείγματα και των δύο ειδών έφυγαν από τη Γη σε κατάσταση «νάρκης» και έμειναν έξω από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό για περίπου 16 μήνες, εκτεθειμένα σε θερμοκρασίες από -20 ως 47,6 βαθμούς Κελσίου, στο διαστημικό κενό και στην κοσμική και υπεριώδη ακτινοβολία «Ως προς το τελευταίο θα πρέπει να σας πω ότι παρείχαμε κάποια προστασία» επισημαίνει ο ειδικός. «Στο Διάστημα η υπεριώδης ακτινοβολία είναι υπερβολικά ισχυρή, όχι μόνο η UVA και η UVB, αλλά κυρίως η UVC, η οποία προκαλεί έντονα μεταλλάξεις αλλά στη Γη φθάνει σε πολύ μικρές ποσότητες γιατί μας προστατεύει το όζον της ατμόσφαιρας. Για τον λόγο αυτόν εφαρμόσαμε ένα φίλτρο και μειώσαμε την ακτινοβολία επειδή από πειράματα στο εργαστήριο γνωρίζαμε ότι χωρίς αυτό τα δείγματα δεν θα επιβίωναν. Οπότε δεν μπορούμε να πούμε ότι δέχθηκαν όλη την υπεριώδη ακτινοβολία που θα μπορούσαν να δεχθούν».

Τροφή για την πανσπερμία

The various specimens of green-alga strain CCCryo 101-99 again grew new populations after gliding in low-Earth orbit for 450 days on the outside of the ISS. Only one specimen did not survive its space flight. © Photo Thomas Leya / Fraunhofer IZI-BB

Σημαίνει αυτό ότι αν δεν έχει προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία ένας οργανισμός δεν μπορεί να επιβιώσει ταξιδεύοντας στο Διάστημα επάνω σε έναν μετεωρίτη; «Οι συγκεκριμένοι οργανισμοί όχι, δεν θα μπορούσαν» απαντά ο δρ Λάια. «Από την άλλη πλευρά, αν αναφέρεστε στη θεωρία της πανσπερμίας, αυτή θέτει το ερώτημα: Είναι πιθανό κάποιο βιομόριο, μια αρχική μορφή ζωής, να επιζήσει επάνω σε έναν μετεωρίτη; Αν φανταστείτε έναν μετεωρίτη με τις τόσες σχισμές και τα σκιασμένα σημεία, ένα οργανικό μόριο θα μπορούσε να κρυφτεί σε αυτές τις σχισμές και τότε θα ήταν προστατευμένο από την ακτινοβολία. Η UV A, B, και C είναι πολύ βλαβερή, αλλά μπορεί κάποιος να προστατευθεί αν καλυφθεί ή κρυφτεί από αυτήν». Και υπογραμμίζει: «Το πείραμά μας δεν αποδεικνύει ότι η θεωρία της πανσπερμίας είναι σωστή, προσφέρει όμως πληροφορίες που δεν είχαμε ως τώρα. Δείχνει ότι εν γένει οι οργανισμοί μπορούν να επιβιώσουν στο διαστημικό κενό και στις θερμοκρασίες, καθώς και σε έναν βαθμό υπεριώδους ακτινοβολίας. Μόνο αυτά μπορούμε να πούμε. Αλλά αυτό είναι περισσότερα από όσα γνωρίζαμε ως τώρα».

Και πράγματι, τα «κοιμισμένα» πράσινα και μπλε φύκη επιβίωσαν επί σχεδόν ενάμιση χρόνο, ώσπου να επανέλθουν στη Γη. «Επέζησαν όλα τα δείγματα, εκτός από ένα, αλλά δεν ξέρουμε ακόμη για ποιον λόγο αυτό δεν έζησε» λέει ο κ. Λάια. Στο επόμενο στάδιο του πειράματος, το οποίο αποτελεί μέρος του ευρύτερου Biology and Mars Experiment (BIOMEX) με επικεφαλής τον Ζαν-Πιερ ντε Βέρα από το Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο (DLR), ερευνητές από το Πολυτεχνείο του Βερολίνου, το DLR και την κλινική Mayo στις ΗΠΑ θα αναλύσουν το DNA των φυκών του ISS για να διαπιστώσουν αν έχει υποστεί μεταλλάξεις. «Εγώ έκανα καλλιέργειες με τα δείγματα από τον ISS στο εργαστήριό μου» λέει ο κ. Λάια. «Τους έβαλα νερό και θρεπτικά συστατικά και παρήγαγαν μικρά πράσινα κύτταρα όπως είχα δει ότι κάνουν τα δείγματα ελέγχου που δεν βγήκαν ποτέ στο Διάστημα. Φαίνονται ακριβώς τα ίδια, πολλαπλασιάζονται κανονικά, επίσης συνθέτουν καροτενοειδή. Εκ πρώτης όψεως φαίνονται φυσιολογικά. Μπορεί όμως να ανακαλύψουμε κάποια μετάλλαξη, π.χ. σε κάποιο ένζυμο».

Κύριος στόχος των μελετών αυτών, όπως τονίζει ο βιολόγος, είναι να εξαχθούν πληροφορίες σχετικά με τον ισχυρό μηχανισμό προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία που φαίνεται να διαθέτουν τα αρκτικά φύκη. «Έχουν αυτή την άμυνα επειδή βρίσκονται σε κατάσταση νάρκης ή μήπως συνθέτουν κάποιες πρωτεΐνες; Δεν ξέρουμε ακόμη, όπως σας προανέφερα γνωρίζουμε ακόμη πολύ λίγα για αυτά τα φύκη, αν όμως συμβαίνει το δεύτερο θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη αποτελεσματικών αντηλιακών προϊόντων και καλλυντικών».

Πηγές: New Scientist - http://www.tovima.gr/science/article/?aid=862953 - www.fraunhofer.de