Ρόζα Λούξεμπουργκ, «Γράμματα από την φυλακή». Rosa Luxemburg, “Letters from Prison”

R.B. Kitaj, The Murder of Rosa Luxemburg, 1960. Σαν σήμερα δολοφονείται η Ρόζα Λούξεμπουργκ. Rosa Luxemburg was a Jewish activist and founder of the Communist Party of Germany (KPD). She was killed in 1919 by troops opposed to the revolutionary movement that swept Germany in the wake of the First World War. In the centre of the painting a figure holds Luxemburg’s corpse, while at top right is a collaged transcription of an account of the murder. Kitaj associated Luxemburg with his grandmother Helene, who was forced to flee Vienna in the 1930s. The veiled figure at top left represents his maternal grandmother, who fled Russia as a result of earlier pogroms of the Jewish people.

Σαν σήμερα, στις 15 Ιανουαρίου του 1919, η Ρόζα Λούξεμπουργκ, μαρξίστρια και ηγετική μορφή των «Σπαρτακιστών», δολοφονείται από τα Freikorps, τις εθνικιστικές πολιτοφυλακές για την καταστολή της επανάστασης του Γενάρη στη Γερμανία.

Ομαδική φωτογραφία της πολιτοφυλακής των Σπαρτακιστών κατά τη διάρκεια των μαχών στο Βερολίνο τον Ιανουάριο του 1919.

Στις 5 Ιανουαρίου του 1919 ξεκίνησε στη Γερμανία η εξέγερση της Ένωσης των Σπαρτακιστών ή αλλιώς εξέγερση του Ιανουαρίου. Ήταν μια γενική απεργία που εξελίχθηκε σε εμφύλια ένοπλη σύρραξη, η οποία θεωρείται ως το σημείο λήξης της Γερμανικής Επανάστασης (1918-1919). Ως ελάχιστος φόρος τιμής στην επαναστατημένη γερμανική εργατική τάξη που συμμετείχε στην εξέγερση,  δημοσιεύουμε ένα απίστευτο σε δύναμη κείμενο της Ρόζας Λούξεμπουργκ, γραμμένο κατά την υποχώρηση της εργατικής τάξης του Βερολίνου και λίγο πριν δολοφονηθεί.

Ρόζα, Γράμμα από την φυλακή, 1916

Το 1916, μέσα από την φυλακή, στην οποία έμεινε για 2 χρόνια επειδή αντιτάχθηκε στη συμφωνία του SPD να υποστηρίξει την γερμανική κυβέρνηση στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ρόζα Λούξεμπουργκ γράφει:

«Κατά βάθος, νιώθω πολύ πιο ευχάριστα στη γωνίτσα ενός κήπου, όπως εδώ, ή σε έναν κάμπο ξαπλωμένη στα χόρτα, παρά σε ένα συνέδριο του κόμματος. Σε σένα μπορώ να τα λέω αυτά, αφού δεν θα τρέξεις να με υποψιαστείς ότι προδίδω το σοσιαλισμό. Το ξέρεις ότι παρ’ όλα αυτά ελπίζω να πεθάνω στο πόστο μου: σε μια οδομαχία ή σε ένα κρατητήριο. Όμως, τα φυλλοκάρδια μου το ξέρουν πως ανήκω περισσότερο στα πουλιά παρά στους “συντρόφους” μου. Κι αυτό όχι επειδή βρίσκω στη φύση καταφύγιο και ξεκούραση. Αντίθετα μάλιστα, ανταμώνω μέσα στη φύση, όπως και ανάμεσα στους ανθρώπους, τόση σκληράδα σε κάθε μου βήμα που υποφέρω πολύ».

… χόρτασες από πρωτοχρονιάτικες ευχές;

Κοίτα το λοιπόν να μείνεις άνθρωπος.

Το παν είναι να παραμένει κανείς άνθρωπος.

Δηλαδή σταθερός και διαυγής, και χαρούμενος

παρ’ όλα αυτά, γιατί “οι κλάψες” είναι

κύριο χαρακτηριστικά της αδυναμίας…

… ο κόσμος είναι τόσο ωραίος, μ’ όλη την φρίκη του,

και θάταν σίγουρα πιο ωραίος,

αν δεν τον βάραιναν οι αδύναμοι και δειλοί.

Έλα τώρα, σου χαρίζω ένα ακόμη φιλί,

γιατί είσαι και θα μείνεις

ένα τίμιο μικρό ανθρωπάκι,

στην υγειά σου και καλή χρονιά!

Ο Βίκτωρ Σερζ για τη δολοφονία του Καρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ στο Βερολίνο

Rosa Luxemburg and Karl Liebknecht. Photo: DPA

Στις 05 Ιανουαρίου του 1919 ξεκίνησε στη Γερμανία η εξέγερση της Ένωσης των Σπαρτακιστών (1) ή αλλιώς εξέγερση του Ιανουαρίου. Ήταν μια γενική απεργία που εξελίχθηκε σε εμφύλια ένοπλη σύρραξη, η οποία θεωρείται ως το σημείο λήξης της Γερμανικής Επανάστασης (1918-1919). Ως ελάχιστος φόρος τιμής στην επαναστατημένη γερμανική εργατική τάξη που συμμετείχε στην εξέγερση,  δημοσιεύεται ένα απόσπασμα από τις "Αναμνήσεις ενός επαναστάτη" του Βίκτορ Σέρζ (2) που φωτίζει τα γεγονότα της στυγνής δολοφονίας των ηγετών της Ένωσης των Σπαρτακιστών, Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζας Λούξεμπουργκ στις 15 Ιανουαρίου του 1919 στο Βερολίνο μετά την καταστολή της εξέγερσης.

***

Käthe Kollwitz, Memorial Sheet of Karl Liebknecht, 1919-1920. Woodcut heightened with white and black ink, 37.1 × 51.9 cm

Η 15η Ιανουαρίου αποτελεί από το 1919 ημέρα πένθους για όλους τους επαναστάτες σ' ολόκληρο τον κόσμο. Στις 15 Ιανουαρίου 1919, η νεαρή Γερμανική επανάσταση αποκεφαλίστηκε και η μοίρα της Ευρωπαϊκής Επανάστασης σφραγίστηκε με το διπλό φόνο του Κάρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ. Τίποτα από κείνη τη μέρα δεν πρέπει να ξεχαστεί. Ο ταξικός πόλεμος συνεχίζεται. Πρέπει να θυμόμαστε τι έκανε ο εχθρός, τι είναι ακόμα ικανός να κάνει. Εδώ είναι οι αποδείξεις: Ένα αρχείο της καθημερινής εφημερίδας του SPD Vorwats, επίσης ανακοινώσεις… Θα πρέπει να τις ξαναδιαβάζουμε σύντροφοι, τη στιγμή της κατοχής της Ρουρ, ενώ η πείνα κυριαρχεί στα σπίτια 30 εκατομμυρίων Γερμανών εργατών.

Σπαρτακιστές στο Βερολίνο (1919). Spartacist irregulars holding a street in Berlin.

Στις 13 και 14 Ιανουαρίου του 1919, οι Σπαρτακιστές, οι Γερμανοί Κομμουνιστές της τιμημένης ομάδας Σπάρτακος, που, όχι πολύ πριν, ήταν η μόνη που αψήφησε τον Κάιζερ, και τον Λούντερντολφ πολεμούσαν στους δρόμους τους Βερολίνου κατά των στρατευμάτων της σοσιαλιστικής Κυβέρνησης. Η κυβέρνηση είχε προκαλέσει την εξέγερση απομακρύνοντας τον αρχηγό της κόκκινης αστυνομίας του Βερολίνου, τον σύντροφό μας Αϊχορν.

Η εργατική τάξη ήταν αποφασισμένη να διατηρήσει την εξουσία στην πρωτεύουσα. Πέρασαν από την άμυνα στην επίθεση και η πάλη για την εξουσία ξεκίνησε. Στις 14 Ιανουαρίου, η κυβέρνηση του SPD, φανερά αναστατωμένη, έκανε έκκληση στο λαό: «Πρέπει να υπερασπιστούμε τα σύνορά μας, εναντίον του νέου στρατιωτικού δεσποτισμού στη Ρωσία», αυτό γράφτηκε το 1919, σε μια εποχή που αρκετά ιστορικά θαύματα φαίνονταν αναγκαία για να σώσουν την Κομμουνιστική Ρωσία, περικυκλωμένη και πεινασμένη, υπό επίθεση από τον Κόλτσακ, Ντενίκιν και Γουντένιτς.

People's Deputies Otto Landsberg, Philipp Scheidemann, Gustav Noske, Friedrich Ebert and Rudolf Wissell after the USPD had left the Council at the end of 1918.

«Ο Μπολσεβικισμός, είναι συνώνυμος με το θάνατο της Ειρήνης, της ελευθερίας, του σοσιαλισμού…», έγραφαν οι ίδιοι άνθρωποι που, δυο μέρες αργότερα, θα άνοιγαν τρύπες στα κεφάλια του Καρλ και της Ρόζας! «Η σημερινή κυβέρνηση αποτελείται από σοσιαλδημοκράτες {…} εκπροσώπους της εργατικής τάξης {…}. Η σημερινή κυβέρνηση υπερασπίζεται τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό…». Η έκκληση έχει τις υπογραφές: Έμπερτ, Σάϊντεμαν, Λάντσμπεργκ, Νόσκε, Βάϊσελ.

Στις 15 Ιανουαρίου, η νίκη της σοσιαλιστικής τάξης επιβεβαιώθηκε. Ο Λίμπκνεχτ, τον οποίο αναγνώρισαν και κατέδωσαν, συνελήφθη σ’ ένα προάστιο του Βερολίνου, στην Mannheimerstrasse 43, στο Βίλμερσντορφ. Η Vorwats πανηγύρισε. Την ίδια ημέρα η εφημερίδα είχε επιστρέψει στα παλιά γραφεία της από όπου η αστυνομία του Νόσκε είχε εκδιώξει τους Σπαρτακιστές ληστές. Ύστερα υπήρξε μία ημέρα σιγής. Αυτό είναι τάξη.

Στις 17 Ιανουαρίου την αυγή, οι εργάτες του Βερολίνου έμαθαν από τις εφημερίδες τους την τρομερή τραγωδία που δεν τους έλεγαν για 48 ώρες. Για 48 ώρες ο Καρλ και η Ρόζα ήταν νεκροί «θύματα του εμφύλιου πολέμου που οι ίδιοι ξεκίνησαν» έγραψε το ανώνυμο μέλος της συντακτικής επιτροπής του Vorwats που ορίστηκε για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα μετά το φόνο. Η επίσημη ανακοίνωση από το αρχηγείο της αστυνομίας – την ονόμασαν Polizeiprasidium – περιέγραψε το έγκλημα με όρους τέτοιας διοικητικής τρέλας που ντρέπεσαι για τους δολοφόνους. Απλά διαβάστε:

Karl Liebknecht speaking at a peace rally in Berlin. Photograph: ullstein bild Dtl./ullstein bild via Getty Images

«Αφού συνελήφθη κατά τη διάρκεια της νύχτας στο Βίλμπερσντορφ, ο Καρλ Λίμπκνεχτ μεταφέρθηκε στο ξενοδοχείο Έντεν όπου ήταν τα αρχηγεία της Έφιππης Φρουράς. Από εκεί, επρόκειτο να μεταφερθεί στη φυλακή Moabit. Στις 9 π.μ. πλήθος μπλόκαρε τις εξόδους προς το ξενοδοχείο. Ο Λίμπκνεχτ φυγαδεύτηκε από μια πίσω πόρτα και μεταφέρθηκε σ’ ένα αυτοκίνητο. Τον προειδοποίησαν πως αν προσπαθούσε να διαφύγει, οι φρουροί θα χρησιμοποιούσαν τα όπλα τους» (Το κείμενο δίνει έμφαση σ’ αυτή την αδέξια ομολογία του εκ προμελέτης φόνου). «Το πλήθος περικύκλωσε το αμάξι. Κάποιοι άγνωστοι χτύπησαν με βία τον Λίμπκνεχτ στο κεφάλι. Αιμορραγούσε ακατάσχετα. Ο οδηγός επιτάχυνε. Για να αποφύγει τον όχλο αποφάσισε να παρακάμψει μέσα από το ζωολογικό κήπο. Κοντά στη Νέα Λίμνη το αυτοκίνητο σταμάτησε. Η μηχανή είχε χαλάσει εξαιτίας της υπερβολικής ταχύτητας. Και έπρεπε να επισκευαστεί. Ρώτησαν τον Λίμπκνεχτ αν ένιωθε αρκετά καλά να περπατήσει ως την Charlottenburget Chaussee όπου ήλπιζαν πως θα βρουν ταξί. Ο κρατούμενος απάντησε καταφατικά. Δεν ήταν όμως ούτε 30 μέτρα μακριά από το αυτοκίνητο όταν ο Λίμπκνεχτ προσπάθησε να ξεφύγει από τη συνοδεία του και άρχισε να τρέχει. Κάποιος που προσπάθησε να τον σταματήσει, έφαγε μαχαιριά στο δεξί χέρι» (πάλι το πρωτότυπο κείμενο δίνει έμφαση σ’ αυτό εδώ). «Καθώς ο Λίμπκνεχτ δεν σταμάτησε να τρέχει, παρά τις επαναλαμβανόμενες προειδοποιήσεις τον πυροβόλησαν αρκετές φορές. Έπεσε νεκρός επί τόπου».

Karl Liebknecht addresses Berliners at one of the many mass demonstrations of the revolutionary winter of 1918-1919.

Ο ζωολογικός κήπος του Βερολίνου είναι ένα τεράστιο πάρκο που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και εγκαταλείπεται το βράδυ. Ο Λίμπκνεχτ μεταφέρθηκε εκεί για «να αποφύγει τον όχλο». Ο Λίμπκνεχτ δεν σκέφτηκε να πέσει στους θαμνώνες που υπάρχουν από τις δύο πλευρές όλων των μονοπατιών. Έτρεξε ευθεία γνωρίζοντας πολύ καλά ότι θα τον πυροβολήσουν. Τον είχαν προειδοποιήσει ότι θα τον σκότωναν αλλά δεν του είχαν περάσει χειροπέδες. Στα αρχηγεία της φρουράς τον είχαν αφήσει με μαχαίρι. Ευσυνείδητοι, οι στρατιώτες του Νόσκε επανέλαβαν τις προειδοποιήσεις τους πριν τον πυροβολήσουν και τον σκοτώσουν επί τόπου, έναν άντρα που τρέχει σ’ ένα κατασκότεινο δάσος στις 11 το βράδυ!

Για να σκαρώσουν αυτήν την αδέξια αφήγηση οι αρχές δεν χρειάστηκαν πάνω από 48 ώρες. Έπρεπε να βρουν κάποια εξήγηση, γιατί, αφού συνελήφθη χωρίς να προβάλλει το παραμικρό ίχνος αντίστασης στις 9.30 μ.μ., ο Λίμπκνεχτ σκοτώθηκε σ’ ένα έρημο μέρος δύο ώρες μετά!

Rosa Luxemburg. Photograph: Alamy

Την ίδια στιγμή επίσης πέθαινε και η Ρόζα Λούξεμπουργκ. «Το απειλητικό πλήθος που περικύκλωνε το ξενοδοχείο Έντιν είχε προσπαθήσει αρκετές φορές να πιάσει την κυρία Ρόζα Λούξεμπουργκ. Οι φρουροί της κατάφεραν να την μεταφέρουν σχεδόν ως το αμάξι που είχαν ετοιμάσει γι’ αυτήν. Εκείνη τη στιγμή υπήρξε συμπλοκή. Η κυρία Ρόζα Λούξεμπουργκ διαχωρίστηκε από τη συνοδεία της και όταν την άρπαξαν ξανά από το πλήθος είχε χάσει τις αισθήσεις της. Την έβαλαν στην μπροστινή θέση του αμαξιού. Καθώς το αυτοκίνητο κινούνταν, ένας άγνωστος άντρας πήδηξε και πυροβόλησε εξ επαφής την αναίσθητη κυρία Ρόζα Λούξεμπουργκ. Το αυτοκίνητο κινήθηκε κατά μήκος του Kurfurstendamm προς το κέντρο του Βερολίνου. Όταν έφθασε στο κανάλι, άγνωστοι φώναξαν «Στοπ!». Ο οδηγός πιστεύοντας ότι ήταν περίπολος υπάκουσε. Το πλήθος περικύκλωσε το αυτοκίνητο φωνάζοντας: «Είναι η Ρόζα!». Το πτώμα της κυρίας Ρόζας Λούξεμπουργκ το άρπαξαν και το έσυραν στο σκοτάδι». Τα υπολείμματα της δολοφονημένης γυναίκας τα έριξαν στο κανάλι.

Luxemburg's body, flung into Berlin's Landwehr Canal after her murder, was found months after her death and buried in June 1919.

Σε όλη τη σύγχρονη ιστορία, η οποία είναι γεμάτη ποικίλες φρικαλεότητες, υπάρχουν λίγες στιγμές τόσο φρικιαστικές όπως αυτή, αυτού του πλήθους των αστών, που είναι αποφασισμένοι να λιντσάρουν μία κρατούμενη, μία γυναίκα με γκριζαρισμένα μαλλιά που έχει λιποθυμήσει και που ήταν ένα από τα πιο δυνατά μυαλά του παγκόσμιου σοσιαλισμού. Θα πρέπει να επιστρέψουμε στην Παρισινή Κομμούνα για να βρούμε κάτι το συγκρίσιμο. Οι γυναίκες των Βερσαλλιών χρησιμοποιούσαν τις μύτες των ομπρελών τους – αναμφίβολα με μεγάλη αηδία – για να ακουμπήσουν εκείνα τα πτώματα των φρικτών Κομμουνάρων. Οι Βερολινέζοι του 1919 έσυραν τη Ρόζα Λούξεμπουργκ που ακόμη ζούσε κατά μήκος του πεζοδρομίου του καναλιού.

Την επόμενη μέρα η Vorwarts έγραφε: «Η σοσιαλδημοκρατία παρʼ όλες τις παρεκτροπές της δεξιάς και της αριστεράς, υπερασπίζεται την τάξη, την ανθρώπινη ζωή, την κυριαρχία της τάξης πάνω στη βία. Γι’ αυτό πολεμά! Κανένας δεν πιστεύει ότι μπορεί να αφοπλιστεί! Στο ίδιο τεύχος μπορούμε να δούμε τους ακόλουθους τίτλους και υπότιτλους: «Το τέλος του Μπολσεβικισμού», «Η Πετρούπολη μπροστά στο θάνατο» – «Αντεπανάσταση στη Ρωσία», «Φημολογείται ότι ο Γκόργκι το έσκασε για το Λονδίνο».

Mies van der Rohe's memorial to Rosa Luxemburg and Karl Liebknecht in Berlin was destroyed by the Nazis.

Έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από τότε. Ο κύριος δολοφόνος του Λίμπκνεχτ πέθανε τυχαία. Οι δολοφόνοι της Ρόζας Λούξεμπουργκ είναι γνωστοί αλλά δεν έχουν διωχθεί. Ένας από αυτούς, ο Runge ομολόγησε. Μπήκε 6 μήνες φυλακή επειδή ήταν αδιάκριτος. Ο δεσμοφύλακας Tanschick από τη φυλακή Moabit, που σκότωσε το Λέο Τίκο και έπειτα τον Dorrenbach, πήρε προαγωγή. Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει. Τώρα έχουμε γευτεί τους καρπούς της νίκης που η Γερμανική Σοσιαλδημοκρατία κέρδισε μ’ αυτό το κόστος. Εξαιτίας της, η προλεταριακή επανάσταση που μπορούσε να πετύχει στην Κεντρική Γερμανία, δεν νίκησε. Οι όμοιοι του Stinners, Thussen, οι εκατομμυριούχοι και πολλές βιομηχανίες ευημερούσαν. Ο κύριος Κούνο της γραμμής Αμβούργου – Αμερική είναι στην εξουσία.

Gone, but not forgotten: A procession of leftwing radicals on their way to Friedrichsfelde cemetery in Berlin to commemorate the killings of Rosa Luxemburg and Karl Liebknecht in 1919. Photograph: Michele Tantussi/Getty Images

Η Γερμανία των εργατών που το SPD απείλησε με πείνα και αποκλεισμό στα 1919 αν τόλμαγε να κάνει επανάσταση, δεν έκανε την επανάσταση και παρόλα αυτά πεινά. Η Γερμανία των εργατών που οι Σάϊντεμαν και σία απείλησε με συμμαχική επέμβαση ίσως αυτή τη στιγμή βλέπει τους Σενεγαλέζους να εισβάλουν στη Ρουρ. Ο φασισμός προβάλει. Οι Erzberger και Rathenau, επιφανείς αστοί με κάπως ριζοσπαστικές απόψεις δολοφονήθηκαν. Τον Λούντεντρολφ τον έχουν αφήσει στην ηρεμία και ο συνταγματάρχης Χίτλερ με ηρεμία οργανώνει τα αντεπαναστατικά του στρατεύματα στη Βαυαρία. «Τάξη, σεβασμός για την ανθρώπινη ζωή, κυριαρχία του νόμου, σοσιαλισμός» ήταν τα κύρια θέματα των σοσιαλδημοκρατών όταν ο Καρλ και η Ρόζα πέθαιναν. Η πραγματικότητα έχει άλλα ονόματα: πείνα, αποικιοποίηση της Γερμανίας από το ξένο κεφάλαιο, θρίαμβος της κερδοσκοπίας μεγάλης κλίμακας, κυριαρχία των κερδοσκόπων, επίθεση των εργοδοτών, εξοπλισμός των αντιδραστικών δυνάμεων.

Ως κομμουνιστές δεν εξετάζουμε την ιστορία μοιρολατρικά. Στην ταξική πάλη δεν υπάρχουν αναπόφευκτες ήττες ή νίκες. Υλικές, πνευματικές και ηθικές δυνάμεις συγκρούονται και οι ισχυρότεροι νικούν τις πιο αδύναμες. Τον Ιανουάριο του 1919, αν και σε θανάσιμο κίνδυνο η Ρωσική Επανάσταση στην πάλη της με την αντίδραση έφτασε το απόγειο της δυναμικής της να επεκτείνεται και να δημιουργεί. Η Ουγγαρία, οδηγούνταν προς τη σοβιετική κυριαρχία. Το επαναστατικό κίνημα ήταν σε άνοδο στην Ιταλία. Στα νικηφόρα κράτη είχε πραγματοποιηθεί αποστράτευση: ένοπλοι εργάτες επέστρεφαν από τα χαρακώματα και με βία περιόριζαν την πανίσχυρη οργή τους, παντού η φοβισμένη, δειλή μπουρζουαζία που είχε μείνει πίσω υποχώρησε μπροστά τους. Η προλεταριακή Γερμανία επιθυμούσε να πραγματοποιήσει το πρόγραμμα της κοινής ιδιοκτησίας, να ακολουθήσει το μεγάλο Ρώσικο παράδειγμα. Είχε ακόμα τέσσερα αξιομνημόνευτα μυαλά: το Φράνς Μέρινγκ, ένα διανοούμενο και ένα τολμηρό στοχαστή που αποτελούσε την καρδιά της ομάδας Σπάρτακος, το Λέο Τίκο (Γκοχίγκες), τον καλύτερο υπό τους οργανωτές, τους πιο ικανούς συνωμότες, τον Καρλ και τη Ρόζα. Η προλεταριακή Γερμανία μπορούσε να είχε νικήσει.  

Flowers on a memorial to Rosa Luxemburg at the Tiergarten park near the river Landwehrkanalin in Berlin. Photograph: Clemens Bilan/EPA

Η αστική και η σοσιαλιστική αντεπανάσταση χτύπησε τους τρεις από αυτούς τους διανοούμενους. Τότε ο γέρος Φράνς Μέρινγκ πέθανε στο ξαφνικό μαύρο απελπιστικό λυκόφως της ήττας. Η σοσιαλδημοκρατία κατάλαβε πολύ καλά ότι η τάξη που είχε αποκεφαλιστεί οδεύει προς την ήττα. Οι δολοφόνοι της ολοκλήρωσαν το έργο της εξαχρείωσης που είχε αρχίσει με την προδοσία του SPD. Αν αντί γι’ αυτό είχε πραγματοποιήσει το πιο θεμελιώδες σοσιαλιστικό καθήκον της, τί μέλλον θα άνοιγε για την εργατική τάξη της Ευρώπης, σίγουρα μετά από σκληρή πάλη. Το ζοφερό παρόν όμως λειτουργεί για να επιβραδύνει και να παρατείνει! Αν σκεφτούμε αυτό την ημέρα του Καρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ. Πρέπει να θυμόμαστε τι είναι ικανός ο εχθρός να κάνει. Στο έγκλημα της 15ης Ιανουαρίου του 1919, υπάρχει ένα μεγάλο ιστορικό μάθημα.

Υποσημειώσεις:

(1) Η Ένωση Σπάρτακος (γερμ., Spartakusbund, Σπάρτακουσμπουντ), γνωστή και ως Σπαρτακιστική Ομοσπονδία, ή απλά Σπαρτακιστές ήταν ένα αριστερό Μαρξιστικό  επαναστατικό κίνημα που δημιουργήθηκε στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου. Το κίνημα ονομάστηκε έτσι από τον Σπάρτακο, ηγέτη της μεγαλύτερης εξέγερσης δούλων της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Ιδρύθηκε από τον Καρλ Λίμπκνεχτ, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ, την Κλάρα Ζέτκιν, και άλλους. 

(2) Ο Βικτόρ Σερζ (30 Δεκεμβρίου 1890 - 17 Νοεμβρίου 1947), ψευδώνυμο του Βίκτορ Λβόβιτς Κιμπάλτσιτς (ρωσ.: Ви́ктор Льво́вич Киба́льчич), ήταν Ρώσος επαναστάτης και γαλλόφωνος συγγραφέας και ιστορικός. Στην αρχή αναρχικός, έγινε μέλος του Ρωσικού Κομμουνιστικού Κόμματος μετά την άφιξή του στην Πετρούπολη τον Ιανουάριο του 1919 και εργάστηκε για τη νεοσύστατη Κομιντέρν ως δημοσιογράφος, εκδότης/επιμελητής, μεταφραστής αλλά και ως πράκτορας. Έγραψε αφθονότατα πολιτικά άρθρα αλλά θα μείνουν τα μυθιστορήματά του. Και οι «Αναμνήσεις ενός επαναστάτη», ένα σχεδίασμα αυτοβιογραφίας που άρχισε να το επεξεργάζεται δέκα χρόνια πριν πεθάνει αλλά δεν πρόφτασε να το τελειώσει, είναι μια συναρπαστική αφήγηση, όχι μόνο χάρη στο λογοτεχνικό ταλέντο του συγγραφέα αλλά και επειδή το υλικό είναι πολύτιμο.

Πηγές: https://www.alfavita.gr/koinonia/144941_roza-loyxempoyrgk-ilithioi-dimioi-i-taxi-sas-einai-htismeni-pano-stin-ammo - https://www.dw.com/en/rosa-luxemburg-guiding-light-and-controversial-figure-of-the-left/a-47079366 - https://www.theguardian.com/world/2019/jan/15/germans-take-to-the-streets-to-celebrate-rosa-luxemburg-karl-liebknecht-berlin

Xenobots: Τα πρώτα «ζωντανά» ρομπότ. Meet Xenobot, an Eerie New Kind of Programmable Organism

Ερευνητές στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι δημιούργησαν μικροσκοπικές ζωντανές μηχανές, ένα είδος βιολογικού ρομπότ που μπορεί να προγραμματιστεί για να κάνει διάφορες εργασίες, από το να μεταφέρει φάρμακα μέσα στο σώμα μέχρι να καθαρίζει τοξικά απόβλητα στο περιβάλλον. Researchers hope the living robots, made up of masses of cells working in coordination, can help unlock the mysteries of cellular communication. Xenobots carve traces through a field of particulate matter. These simple robots made of cells exhibit remarkably complex behavior. COURTESY OF DOUGLAS BLACKISTON

Οι τεχνητοί βιολογικοί οργανισμοί (οι οποίοι ονομάστηκαν xenobots) δημιουργήθηκαν από ζωντανά κύτταρα που ελήφθησαν από έμβρυα βατράχων, σχεδιάστηκαν σε υπερυπολογιστή και στη συνέχεια συναρμολογήθηκαν σε τελείως νέες μορφές ζωής μήκους μερικών χιλιοστών. Μπορούν να κινηθούν μόνα τους προς ένα στόχο και να αυτοθεραπευθούν μετά από ένα κόψιμο.

Dr Joshua Bongard. CREDIT: JOSHUA BROWN, UVM

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή ρομποτικής Τζόσουα Μπόνγκαρντ του Τμήματος Επιστήμης των Υπολογιστών του Πανεπιστημίου του Βερμόντ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS).

The world’s first living robots have been built using stem cells from frog embryos, in a strange machine-animal hybrid that scientists say is an ‘entirely new life-form.’ Credit: The Telegraph

«Πρόκειται για καινοτόμες έμβιες μηχανές. Δεν είναι ούτε παραδοσιακά ρομπότ, ούτε οποιοδήποτε γνωστό είδος ζώου. Είναι μια νέα κατηγορία δημιουργήματος: ένας ζωντανός προγραμματιζόμενος οργανισμός», δήλωσε ο Μπόνγκαρντ.

«Μπορούμε να φανταστούμε διάφορες χρήσιμες εφαρμογές αυτών των έμβιων ρομπότ, τις οποίες άλλες μηχανές δεν μπορούν να κάνουν, όπως αποστολές σε περιβάλλοντα μολυσμένα με ραδιενέργεια, συλλογή μικροπλαστικών από τους ωκεανούς ή εργασία καθαρισμού του εσωτερικού των αρτηριών από την αθηρωματική πλάκα», δήλωσε ο Μάικλ Λέβιν, διευθυντής του Κέντρου Αναγεννητικής και Αναπτυξιακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Ταφτς.

The robots as designed by the computer at top, with their real-life analogs at bottom. COURTESY OF DOUGLAS BLACKISTON

Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί μερικοί τεχνητοί οργανισμοί, όμως τώρα για πρώτη φορά, σύμφωνα με τους ερευνητές, «σχεδιάστηκαν τελείως βιολογικές μηχανές από το μηδέν». Ένας ειδικός εξελικτικός αλγόριθμος τεχνητής νοημοσύνης βοήθησε να δημιουργηθούν και να δοκιμαστούν χιλιάδες υποψήφια προσχέδια για νέες μορφές ζωής, ώσπου να βρεθεί η καλύτερη δυνατή.

The evolutionary algorithms spit out a wide range of forms. COURTESY OF DOUGLAS BLACKISTON

Ένας υπερυπολογιστής -με την καθοδήγηση του αλγόριθμου- συναρμολόγησε ξανά και ξανά μερικές εκατοντάδες προσομοιωμένα κύτταρα, δημιουργώντας διάφορες δοκιμαστικές μορφές και σχήματα σώματος.

Scientists repurposed living frog cells -- and assembled them into entirely new life-forms. These tiny 'xenobots' can move toward a target and heal themselves after being cut. These novel living machines are neither a traditional robot nor a known species of animal. They're a new class of artifact: a living, programmable organism. African clawed frog, Xenopus laevis. Credit: © Ezume Images / Adobe Stock

Αφού τελικά επιλέχθηκε το σχέδιο δημιουργίας, χρησιμοποιήθηκαν ως πρώτη ύλη βλαστικά κύτταρα από τα έμβρυα των αφρικανικών βατράχων Xenopus laevis (εξ ου και το όνομα xenobot), τα οποία με τη βοήθεια μικροσκοπίου συνενώθηκαν με βάση το προτεινόμενο σχέδιο του υπολογιστή. Δημιουργήθηκαν έτσι μορφές ζωής που δεν υπάρχουν στη φύση και οι οποίες είναι σε θέση να κινούνται μόνες τους.

Όπως μερικά ζώα στη φύση μπορούν να αναγεννήσουν τα κομμένα μέρη τους, έτσι και το xenobot μπορεί μόνο του να αποκαταστήσει την ακεραιότητα του.

«Κόψαμε το βιολογικό ρομπότ σχεδόν στη μέση, όμως αυτό ξανακόλλησε τα δύο μέρη του και συνέχισε να προχωρά. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορούν να κάνουν οι τυπικές μηχανές», ανέφερε ο Μπόγκαρντ.

A xenobot with four ‘limbs’. Photograph: Douglas Blackiston

«Από κυτταρική και γενετική άποψη τα xenobots είναι βάτραχοι. Το DNA τους προέρχεται κατά 100% από βατράχους, παρόλα αυτά δεν είναι βάτραχοι. Οπότε αναρωτιέται κανείς, τι άλλο αυτά τα κύτταρα μπορούν να φτιάξουν», δήλωσε ο Λέβιν.

Η πρωτοποριακή έρευνα χρηματοδοτείται μέσω του προγράμματος «Μηχανές Δια Βίου Μάθησης» από την πανταχού παρούσα Υπηρεσία Προηγμένων Αμυντικών Ερευνητικών Προγραμμάτων (DARPA) του Πενταγώνου των ΗΠΑ, η οποία προφανώς διαβλέπει και στρατιωτικές εφαρμογές.

Πηγές: Sam Kriegman, Douglas Blackiston, Michael Levin, and Josh Bongard. A scalable pipeline for designing reconfigurable organisms. PNAS, 2020 DOI: 10.1073/pnas.1910837117 - https://www.wired.com/story/xenobot/ - https://www.cnn.gr/tech/story/203948/xenobots-ayta-einai-ta-prota-zontana-rompot

Εξιχνιάζοντας τα μυστικά της σκοτεινής ύλης. Cosmic Magnifying Glasses Find Dark Matter in Small Clumps

Βρέθηκαν οι μικρότερες γνωστές συγκεντρώσεις της. The mysterious material makes up most of the mass in the universe, yet scientists don't understand its fundamental properties. Hubble observations have provided new clues. Each of these Hubble Space Telescope snapshots reveals four distorted images of a background quasar and its host galaxy surrounding the central core of a foreground massive galaxy. The gravity of the massive foreground galaxy is acting like a magnifying glass by warping the quasar’s light in an effect called gravitational lensing. Quasars are extremely distant cosmic streetlights produced by active black holes. Such quadruple images of quasars are rare because of the nearly exact alignment needed between the foreground galaxy and background quasar. Astronomers used the gravitational lensing effect to detect the smallest clumps of dark matter ever found. The clumps are located along the telescope's line of sight to the quasars, as well as in and around the foreground lensing galaxies. The presence of the dark matter concentrations alters the apparent brightness and position of each distorted quasar image. Astronomers compared these measurements with predictions of how the quasar images would look without the influence of the dark matter clumps. The researchers used these measurements to calculate the masses of the tiny dark matter concentrations. Hubble's Wide Field Camera 3 captured the near-infrared light from each quasar and dispersed it into its component colors for study with spectroscopy. The images were taken between 2015 and 2018. Credits: NASA, ESA, A. Nierenberg (JPL) and T. Treu (UCLA)

Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA και μια νέα τεχνική παρατήρησης, αστρονόμοι ανακάλυψαν πως η σκοτεινή ύλη μπορεί να σχηματίζει μικρότερους όγκους/ συγκεντρώσεις από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως. Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώνουν μια από τις πλέον θεμελιώδεις προβλέψεις της ευρύτερα αποδεκτής θεωρίας περί «ψυχρής σκοτεινής ύλης».

Όλοι οι γαλαξίες, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη θεωρία, σχηματίζονται και ενσωματώνονται σε νέφη σκοτεινής ύλης. Η ίδια η σκοτεινή ύλη αποτελείται από αργά κινούμενα, ή «ψυχρά» σωματίδια τα οποία ενώνονται για να σχηματίσουν δομές οι οποίες μπορεί να είναι από εκατοντάδες ή χιλιάδες φορές μεγαλύτερες από τη μάζα του γαλαξία μας μέχρι συγκεντρώσεις/ όγκους ασύλληπτα μικρότερες (σε αυτό το πλαίσιο, σημειώνεται πως το «ψυχρός» έχει να κάνει με την ταχύτητα των σωματιδίων).

Οι παρατηρήσεις αυτές του Hubble παρέχουν νέα στοιχεία σχετικά με τη φύση και τη συμπεριφορά της σκοτεινής ύλης- μιας αόρατης μορφής ύλης από την οποία απαρτίζεται το μεγαλύτερο μέρος της μάζας του σύμπαντος και αποτελεί τη «σκαλωσιά»/ πλαίσιο όπου «χτίζονται» οι γαλαξίες. Αν και οι αστρονόμοι δεν είναι σε θέση να «δουν» τη σκοτεινή ύλη, μπορούν να ανιχνεύουν έμμεσα την παρουσία της μετρώντας πώς η βαρύτητά της επηρεάζει άστρα και γαλαξίες. Ο εντοπισμός των μικρότερων σχηματισμών σκοτεινής ύλης μέσω αναζήτησης άστρων που είναι ενσωματωμένα σε αυτούς είναι πολύ δύσκολος ή αδύνατος, επειδή περιέχουν πολύ λίγα άστρα.

Αν και συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης έχουν εντοπιστεί γύρω από μεγάλου και μεσαίου μεγέθους γαλαξίες, πολύ μικρότερες συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης δεν είχαν βρεθεί ως τώρα. Λόγω της απουσίας παρατηρήσεων τέτοιων συγκεντρώσεων, κάποιοι ερευνητές ανέπτυξαν εναλλακτικές θεωρίες, μεταξύ των οποίων η «θερμή σκοτεινή ύλη», σύμφωνα με την οποία τα σωματίδια σκοτεινής ύλης κινούνται γρήγορα και σε μεγάλες ταχύτητες, σχηματίζοντας μικρότερους σχηματισμούς. Οι νέες παρατηρήσεις δεν υποστηρίζουν αυτό το σενάριο, καθώς δείχνουν ότι η σκοτεινή ύλη είναι «ψυχρότερη» από ό,τι θα έπρεπε να είναι στο πλαίσιο της εν λόγω θεωρίας.

This graphic illustrates how a faraway quasar's light is altered by a massive foreground galaxy and by tiny dark matter clumps along the light path. The galaxy's powerful gravity warps and magnifies the quasar's light, producing four distorted images of the quasar. The dark matter clumps reside along the Hubble Space Telescope's line of sight to the quasar, as well as within and around the foreground galaxy. The presence of the dark matter clumps alters the apparent brightness and position of each distorted quasar image by warping and slightly bending the light as it travels from the distant quasar to Earth, as represented by the wiggly lines in the graphic. Astronomers compared these measurements with predictions of how the quasar images would look without the influence of the dark matter clumps. The researchers used these measurements to calculate the masses of the tiny dark matter concentrations. Quadruple images of a quasar are rare because the background quasar and foreground galaxy require an almost perfect alignment. Credits: NASA, ESA and D. Player (STScI)

Η αναζήτηση συγκεντρώσεων σκοτεινής ύλης χωρίς άστρα είναι δύσκολη υπόθεση, ωστόσο η ερευνητική ομάδα του Hubble χρησιμοποίησε μια τεχνική στο πλαίσιο της οποίας δεν χρειαζόταν να αναζητηθούν βαρυτικές επιρροές ως ίχνη σκοτεινής ύλης. Οι επιστήμονες στόχευσαν οκτώ κβάζαρ (περιοχές γύρω από ενεργές μαύρες τρύπες που εκπέμπουν μεγάλες ποσότητες φωτός) και μέτρησαν πώς το φως που εκπέμπεται από το οξυγόνο και το νέο που βρίσκονται γύρω από τις μαύρες τρύπες των κβάζαρ παραμορφώνεται από τη βαρύτητα ενός γιγαντιαίου γαλαξία, ο οποιος λειτούργησε ως «μεγεθυντικός φακός».

Χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο, η ομάδα ανακάλυψε συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης στο οπτικό πεδίο του τηλεσκοπίου προς τα κβάζαρ, καθώς και γύρω από τους ενδιάμεσους γαλαξίες. Οι συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης που εντοπίστηκαν από το Hubble είναι από 1/10.000 μέχρι 1/100.000 φορές η μάζα της «στεφάνης» σκοτεινής ύλης του γαλαξία μας. Πολλές από αυτές τις μικρές συγκεντρώσεις δεν περιλαμβάνουν καν μικρούς γαλαξίες, και ως εκ τούτου θα ήταν αδύνατος ο εντοπισμός τους μέσω παραδοσιακών μεθόδων (αναζήτησης ενσωματωμένων άστρων).

Η παρουσία συγκεντρώσεων σκοτεινής ύλης μεταβάλλει τη φωτεινότητα και τη θέση της κάθε εικόνας κβάζαρ, και οι αστρονόμοι σύγκριναν αυτές τις μετρήσεις με τις προβλέψεις όσον αφορά στο πώς θα έμοιαζαν κανονικά, χωρίς την παραμόρφωση της σκοτεινής ύλης, οι εικόνες των κβάζαρ.

Ο αριθμός των μικροδομών που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο της μελέτης παρέχει περισσότερα στοιχεία για τη φύση της σκοτεινής ύλης. Όπως είπε η Άννα Νίρενμπεργκ του JPL της NASA, επικεφαλής της έρευνας του Hubble, «οι ιδιότητες των σωματιδίων της ύλης επηρεάζουν το πώς σχηματίζονται πολλές συγκεντρώσεις. Αυτό σημαίνει πως μπορείς να μάθεις για τη σωματιδιακή φυσική της σκοτεινής ύλης μετρώντας τον αριθμό των μικρών συγκεντρώσεων».

Παρόλα αυτά, ο τύπος του σωματιδίου από το οποίο αποτελείται η σκοτεινή ύλη εξακολουθεί να αποτελεί μυστήριο. «Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν απευθείας εργαστηριακά στοιχεία πως υπάρχουν σωματίδια σκοτεινής ύλης» εξήγησε άλλος ένας εκ των ερευνητών- ο Σάιμον Μπίρερ του UCLA. «Οι σωματιδιακοί φυσικοί δεν θα μιλούσαν καν για τη σκοτεινή ύλη εάν οι κοσμολόγοι δεν έλεγαν ότι υπάρχει, με βάση την παρατήρηση της επίδρασής της».

Πηγές: https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=7572 - https://www.nasa.gov/feature/goddard/2020/hubble-detects-smallest-known-dark-matter-clumps - https://www.naftemporiki.gr/story/1549406/eksixniazontas-ta-mustika-tis-skoteinis-ulis-brethikan-oi-mikroteres-gnostes-sugkentroseis-tis

Ο «χάρτης» των συναισθημάτων που μας γεννά η μουσική. What music makes us feel

Ilya Pavlovich Spichenkov, Street musicians, 2019. Η εμπειρία της μουσικής ακρόασης μπορεί να χαρτογραφηθεί μέσω τουλάχιστον 13 διαφορετικών συναισθημάτων – ιδού ποια είναι αυτά. Researchers discover how people from the US and China respond to different genres of music and translate the data into an interactive audio map. Findings suggest there are 13 overall categories of experience preserved across cultures that correspond with specific feelings.

Tο τραγούδι «The Shape of You» του Εντ Σίραν προκαλεί χαρά. Όσο για το «Careless Whispers» του Τζορτζ Μάικλ το συναίσθημα που γεννά θα μπορούσε να μεταφερθεί ως ένα… ω λα λα (αυτό της ακαταμάχητης έλξης)!

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ πραγματοποίησαν μια… μουσική μελέτη σε περισσότερα από 2.500 άτομα στις ΗΠΑ και την Κίνα σχετικά με τη συναισθηματική τους απόκριση σε χιλιάδες τραγούδια από πολλά είδη, συμπεριλαμβανομένων της ροκ, της τζαζ, της παραδοσιακής μουσικής, της κλασικής μουσικής και της χέβι μέταλ.

Τι ανακάλυψαν, σύμφωνα με δημοσίευση στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences»; Ότι η υποκειμενική εμπειρία της ακρόασης μουσικής μπορεί να «χαρτογραφηθεί» μέσω τουλάχιστον 13 διαφορετικών συναισθημάτων και συγκεκριμένα των: διασκέδαση, χαρά, ερωτισμός, ομορφιά, χαλάρωση, θλίψη, ονειροπόληση, θρίαμβος, άγχος, φόβος, ενόχληση, πρόκληση, ενθουσιασμός.

«Καταγράψαμε το μεγαλύτερο φάσμα συναισθημάτων που οι άνθρωποι βιώνουν οικουμενικά μέσω της γλώσσας της μουσικής» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κύριος συγγραφέας της νέας μελέτης Ντάκερ Κέλτνερ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ.

Ο διαδραστικός «ακουστικός χάρτης»

Scientists mapped music samples according to the 13 key emotions triggered in more than 2,500 people in the United States and China when they listened to the audio clips. Image is credited to Alan Cowen.

Μάλιστα, ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, διδακτορικός φοιτητής στις Νευροεπιστήμες Αλαν Κάουεν δημιούργησε με βάση τα δεδομένα έναν διαδραστικό «ακουστικό χάρτη».  (https://www.ocf.berkeley.edu/∼acowen/music.html) 

Οι επισκέπτες αυτού του χάρτη μπορούν να κινούν τον κέρσορά τους ώστε να ακούνε χιλιάδες αποσπάσματα από μουσικά κομμάτια και να ανακαλύπτουν, μεταξύ άλλων, αν η δική τους συναισθηματική αντίδραση ταιριάζει με εκείνη που είχαν άλλα άτομα από άλλες κουλτούρες ακούγοντας τα ίδια μουσικά αποσπάσματα.

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές συνέλεξαν περισσότερα από 2.500 άτομα από την πλατφόρμα crowdsourcing (πληθοπορισμού στα ελληνικά) Mechanical Turk της Amazon. Αρχικώς οι εθελοντές «δοκίμασαν» χιλιάδες μουσικά βίντεο στο Youtube τα οποία ξυπνούσαν πολλά και διαφορετικά συναισθήματα- έτσι δημιουργήθηκε αρχικώς μια λίστα μουσικών αποσπασμάτων για χρήση στα πειράματα.

Στη συνέχεια, σχεδόν 2.000 άτομα αξιολόγησαν περί τα 40 διαφορετικά μουσικά δείγματα με βάση 28 διαφορετικές κατηγορίες συναισθήματος, καθώς και με βάση μια κλίμακα «θετικότητας» και «αρνητικότητας» αλλά και μια κλίμακα «διέγερσης». Μέσω στατιστικής ανάλυσης οι επιστήμονες κατέληξαν στις 13 κατηγορίες συναισθημάτων που φάνηκε να είναι κοινές στους εθελοντές, ακόμη και αν προέρχονταν από διαφορετικές κουλτούρες.

Μελωδικά παραδείγματα

Ιδού μερικά παραδείγματα, σχετικά με το τι συναισθήματα προκαλούσαν διαφορετικά μουσικά κομμάτια: Οι «Τέσσερις Εποχές» του Βιβάλντι έκαναν τους εθελοντές να νιώθουν ενεργητικότητα. Το «Rock the Casbah» των Clash τους ξεσήκωνε, το «Let’s Stay Together» του Αλ Γκριν ξυπνούσε τον αισθησιασμό ενώ το «Somewhere over the Rainbow» του Ισραήλ Καμακαγουιγουόλε προκαλούσε χαρά.

Σε γενικό πλαίσιο η χέβι μέταλ μουσική χαρακτηρίστηκε από τους περισσότερους ως προκλητική ενώ το μουσικό θέμα από τη διάσημη σκηνή στο ντους της ταινίας «Ψυχώ» φάνηκε να προκαλεί κατά γενική ομολογία φόβο (όπως ακριβώς επιθυμούσε προφανώς και ο δημιουργός του).

«Η μουσική είναι μια οικουμενική γλώσσα, ωστόσο δεν δείχνουμε συχνά τη δέουσα προσοχή στο τι ‘λέει’ ή στο πώς γίνεται αντιληπτή» ανέφερε ο δρ Κάουεν και κατέληξε σημειώνοντας ότι «θέλαμε να κάνουμε ένα πρώτο σημαντικό βήμα προκειμένου να λύσουμε το μυστήριο σχετικά με το πώς η μουσική μπορεί να ξυπνήσει τόσο πολλά συναισθήματα με τόσο πολλές αποχρώσεις».

Οι πιθανές εφαρμογές

Σύμφωνα με τους ερευνητές, πιθανές εφαρμογές αυτών των ευρημάτων θα μπορούσαν να αφορούν νέες ψυχολογικές και ψυχιατρικές θεραπείες αλλά ακόμη και υπηρεσίες streaming μουσικής όπως το Spotify ώστε να προσαρμόζουν τους αλγορίθμους τους στα γούστα των πελατών τους (ακόμη και με στόχο να τους φτιάξουν τη διάθεση).

Πηγές: Alan S. Cowen, Xia Fang, Disa Sauter, Dacher Keltner. What music makes us feel: At least 13 dimensions organize subjective experiences associated with music across different cultures. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2020; 201910704 DOI: 10.1073/pnas.1910704117 - https://neurosciencenews.com/music-13-emotions-15407/ - https://www.tovima.gr/2020/01/09/science/o-xartis-ton-synaisthimaton-pou-mas-genna-i-mousiki/

Πώς ένα κοινό άστρο θα γίνει πιο λαμπερό και από τον Σείριο έως το τέλος του αιώνα. Binary star V Sagittae to explode as very bright nova by century's end

Αναμένεται να εκραγεί γύρω στο 2083. Θα μετατραπεί σε μια πολύ φωτεινή «νόβα», ίσως τόσο λαμπερή όσο η Αφροδίτη. When the 2 stars in the binary star system V Sagittae come together – around the year 2083, astronomers say – they’ll create a star explosion called a nova. Then V Sagittae will temporarily outshine all the stars in our Milky Way galaxy. Credit: CC0 Public Domain

Ένα διπλό άστρο, το V Sagittae -πρόκειται για ένα ζευγάρι πολύ κοντινών άστρων που φαίνονται σαν ένα- αναμένεται να εκραγεί γύρω στο 2083 και να γίνει έτσι τόσο λαμπερό, που προσωρινά θα ξεπεράσει σε φωτεινότητα κάθε άλλο άστρο στον ουρανό της Γης, ακόμα και τον Σείριο, ο οποίος σήμερα είναι το φωτεινότερο άστρο τη νύχτα.

The Summer Triangle isn’t a constellation but a large asterism consisting of 3 bright stars in 3 separate constellations. These stars are Vega, Deneb and Altair. If you can find the Summer Triangle, you can use it to locate 3 of the sky’s smallest constellations: Vulpecula the Fox, Delphinus the Dolphin and Sagitta the Arrow. All 3 would be impossible to see from the city, but they’re lots of fun to see in a dark sky. The binary system V Sagittae is located in the constellation Sagitta.

Το άστρο, γνωστό και ως V Sge, βρίσκεται στον αστερισμό του Βέλους και είναι σήμερα τόσο αχνό, που φαίνεται οριακά ακόμη και με μεσαίου μεγέθους τηλεσκόπια. Όμως, σύμφωνα με προβλέψεις αστρονόμων -μεταξύ των οποίων ένας Έλληνας της διασποράς- που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στη Χαβάη, αυτό το αφανές άστρο πρόκειται να σκεπάσει κάθε άλλο στο νυχτερινό ουρανό, όταν μετατραπεί σε μια πολύ φωτεινή «νόβα», ίσως τόσο λαμπερή όσο η Αφροδίτη.

Here is the constellation Sagitta the Arrow again, with the location of V Sagittae marked. As Schaefer commented, the Arrow is pointing to V Sagittae and the future nova. Chart via LSU.

Οι αστρονόμοι Μπράντλεϊ Σέφερ (καθηγητής) και Μάνος Χατζόπουλος (επίκουρος καθηγητής) του Τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Λουιζιάνα, εκτιμούν ότι τις επόμενες δεκαετίες το συγκεκριμένο άστρο θα αυξήσει γρήγορα τη φωτεινότητα του, ώσπου γύρω στο 2083 (με περιθώριο συν/πλην 16 χρόνια) αναμένεται να εκραγεί με μια έκρηξη λάμψης.

Artist’s concept of the pair of stars making up the binary system V Sagittae. According to astronomers, they’re due to merge – and shine brightly – before this century ends. Image via LSU.

Το V Sagittae αποτελείται από ένα κοινό άστρο σε τροχιά γύρω από ένα άλλο άστρο λευκό νάνο, που πλησιάζουν ολοένα περισσότερο μεταξύ τους. Εκτιμάται ότι το ζευγάρι έχει αυξήσει κατά δέκα φορές τη φωτεινότητά του στη διάρκεια του τελευταίου αιώνα. Η τελική συγχώνευση τους θα δημιουργήσει ένα ενιαίο τεράστιο άστρο, που θα είναι ορατό πλέον με γυμνό μάτι, αν και με το πέρασμα του χρόνου η φωτεινότητα του θα μετριαστεί.

Πηγές: https://www.lsu.edu/physics/news/v_sge-press_release.php - https://earthsky.org/space/v-sagittae-to-go-nova-around-2083 - https://www.skai.gr/news/technology/pos-ena-koino-astro-tha-ginei-pio-lampero-kai-apo-ton-seirio-eos-to-telos-tou-aiona

Ανακαλύφθηκε στον γαλαξία μας ένα μυστηριώδες τεράστιο κύμα από «εκκολαπτήρια» άστρων. The giant in our stars

Όλα τα άστρα στο σύμπαν -και ο Ήλιος μας- σχηματίζονται όταν νέφη αερίων και σκόνης υφίστανται βαρυτική κατάρρευση. Οι περιοχές όπου γίνεται μαζική γέννηση άστρων, αποτελούν ένα είδος εκκολαπτηρίου. Το Κύμα Ράντκλιφ συνενώνει πολλές τέτοιες περιοχές. Interconnected stellar nurseries form the largest gaseous structure ever observed in the Milky Way galaxy. Visualization of the Radcliffe Wave: a massive, wave-shaped gaseous structure made up of stellar nurseries, forming one of the largest coherent structures ever observed in our galaxy. This image, taken from the World Wide Telescope, represents the study data overlaid on an artist's illustration of the Milky Way and our sun. Credit: Alyssa Goodman / Harvard University

Αμερικανοί και άλλοι αστρονόμοι ανακάλυψαν μια άγνωστη έως τώρα τεράστια δομή στο γαλαξία μας, η οποία έχει μορφή κύματος και αποτελείται από πολλά διασυνδεμένα «εκκολαπτήρια» άστρων.  Η «μονολιθική» δομή, πιθανώς η μεγαλύτερη στο γαλαξία μας, έχει μήκος 9.000 ετών φωτός (σχεδόν το ένα δέκατο της διαμέτρου του γαλαξία μας) και πλάτος 400 ετών, ενώ περιλαμβάνει γύρω στα 800 εκατομμύρια άστρα. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 500 ετών φωτός από τον Ήλιο μας και ονομάσθηκε Κύμα Ράντκλιφ προς τιμή του Ινστιτούτου Radcliffe του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, επιστήμονες του οποίου έκαναν πρώτοι την ανακάλυψη. 

“No astronomer expected that we live next to a giant, wave-like collection of gas — or that it forms the local arm of the Milky Way,” said Harvard Professor Alyssa Goodman (left), standing with graduate student Catherine Zucker, a key member of the team. Credit: Kris Snibbe/Harvard Staff Photographer

Σχετική ανακοίνωση έγινε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στη Χαβάη, καθώς και δημοσίευση στο περιοδικό «Nature». Η ανακάλυψη βασίστηκε στις παρατηρήσεις του ευρωπαϊκού διαστημικού τηλεσκοπίου Gaia, που είχε εκτοξευθεί το 2013 και επέτρεψε να δημιουργηθεί ένας νέος τρισδιάστατος χάρτης του γαλαξία μας.

As part of the 2018–2019 Fellows’ Presentation Series at the Radcliffe Institute for Advanced Study, the astrophysicist João Alves RI ’19 explains how an exhibition by the artist Anna Von Mertens helped guide him to the “Radcliffe wave” findings published in Nature in January 2020. Alves is a professor of stellar astrophysics at the University of Vienna, in Austria. Credit: Radcliffe Institute for Advanced Study

Όλα τα άστρα στο σύμπαν -και ο Ήλιος μας- σχηματίζονται όταν νέφη αερίων και σκόνης υφίστανται βαρυτική κατάρρευση. Οι περιοχές όπου γίνεται μαζική γέννηση άστρων, αποτελούν ένα είδος εκκολαπτηρίου. Το Κύμα Ράντκλιφ συνενώνει πολλές τέτοιες περιοχές.

Πηγές: Alves JA, et al (2020) A Galactic-scale gas wave in the Solar Neighborhood. Nature (in press). Publishes online 7 January; DOI: 10.1038/s41586-019-1874-z - https://news.harvard.edu/gazette/story/2020/01/largest-gaseous-structure-ever-seen-in-our-galaxy-is-discovered/ - https://www.skai.gr/news/technology/anakalyfthike-ston-galaksia-mas-ena-mystiriodes-terastio-kyma-apo-ekkolaptiria-astron