Την επόμενη διαστημική αποστολή επιλέγει η ESA. Three candidates for ESA's next medium-class science mission

Την επόμενη αποστολή εξερεύνησης του Διαστήματος καλούνται να επιλέξουν τα στελέχη της ESA. The three mission concepts were chosen from 27 proposals that were submitted in response to the mission call made by ESA to the scientific community last year. Illustration of topics to be studied by the candidate missions. Credit: ESA/ATG medialab

Η μελέτη των εξωπλανητών, η φυσική πλάσματος και η παρατήρηση του σύμπαντος σε ακτίνες-X είναι τα τρία θέματα που επελέγησαν από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) προς εξέταση, ώστε μία από αυτές τις προτάσεις να αποτελέσει τελικά την τέταρτη αποστολή μεσαίας κατηγορίας για το επιστημονικό πρόγραμμα «Κοσμική Όραση» (Cosmic Vision), που προγραμματίζεται για εκτόξευση το 2025.

Οι ιδέες

Earth’s protective barrier – the magnetosphere – shields it from some of the effects of the supersonic solar wind. Studying the interaction between this wind and the magnetosphere is important for our understanding of space weather. Credit: ESA

Η επιτροπή αξιολόγησης αποφάσισε ότι οι τρεις υποψήφιες ιδέες που θα μελετηθούν περαιτέρω, είναι: η Atmospheric Remote-Sensing Infrared Exoplanet Large-survey (Ariel), η Turbulence Heating ObserveR (Thor) και η X-ray Imaging Polarimetry Explorer (Xipe).

Science, as explained by the Ariel team.

Η Ariel θα αναλύσει τις ατμόσφαιρες σε περίπου 500 πλανήτες, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά κοντά σε κοντινά αστέρια, θα καθορίσει τη χημική τους σύσταση και τις φυσικές τους συνθήκες. Τα αποτελέσματα θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να καταλάβουν καλύτερα το σχηματισμό κάθε εξωπλανήτη. Η Thor προτίθεται να αντιμετωπίσει ένα θεμελιώδες πρόβλημα της διαστημικής φυσικής πλάσματος, σχετικά με την θέρμανση του πλάσματος και την επακόλουθη διάχυση της ενέργειας. Προτείνεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Γη και οι μελέτες της θα περιλαμβάνουν την αλληλεπίδραση του ηλιακού ανέμου με το μαγνητικό πεδίο της Γης.

Η αποστολή Xipe προορίζεται να μελετήσει τις εκπομπές ακτίνων Χ από πηγές υψηλής ενέργειας, όπως οι σουπερνόβα (υπερκαινοφανείς αστέρες), οι πίδακες των γαλαξιών, οι μαύρες τρύπες και οι αστέρες νετρονίων, για να ανακαλύψει περισσότερα για τη συμπεριφορά της ύλης κάτω από ακραίες συνθήκες, ανοίγοντας ένα νέο παράθυρο στο υψηλής ενέργειας σύμπαν. Οι τρεις ιδέες επελέγησαν ανάμεσα σε 27 προτάσεις, που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο σχετικής πρόσκλησης από την ESA προς την επιστημονική κοινότητα το περασμένο έτος.

Μετά από μια περίοδο μελέτης, μία πρόταση θα επιλεγεί τελικά για να εκτελέσει την τέταρτη μεσαίας κατηγορίας (Μ4) αποστολή στο πρόγραμμα ‘Cosmic Vision 2015-2025' της ESA, που προγραμματίζεται για εκτόξευση το 2025.

Το «διαβολόπαιδο» του Τζουράσικ Παρκ. New 'Hellboy' dinosaur species discovered

Ανακαλύφθηκε ένας παράξενος μορφολογικά δεινόσαυρος που ονομάστηκε… «Hellboy». An illustration of a newfound 70-million-year-old genus and species of horned dinosaur (Regaliceratops peterhewsi) discovered in Alberta, Canada. The species provides new insight into dinosaur evolution. Credit: Julius T. Csotonyi. Courtesy of Royal Tyrrell Museum, Drumheller, Alberta.

Παλαιοντολόγοι στον Καναδά ανακάλυψαν ίσως τον πιο αλλόκοτο στην όψη δεινόσαυρο. Πρόκειται για ένα δεινόσαυρο με παράξενα κέρατα, πτυχωτές προεξοχές στο κεφάλι του, εξογκώματα και διάφορα άλλα… τερατώδη χαρακτηριστικά.

Κρανιακό… σύμπλεγμα

The skull with the ornate "crown," tall nose and small eye horns. Credit: Sue Sabrowski. Courtesy of Royal Tyrrell, Drumheller, Alberta.

Το κρανίο του περίεργου δεινοσαύρου εντοπίστηκε σε ένα πολύ σκληρό ασβεστολιθικό πέτρωμα στις όχθες του ποταμού Όλντμαν του Καναδά. Απαιτήθηκε εξαιρετικά επίπονη εργασία για να καταφέρουν οι ερευνητές να αποσπάσουν το κρανίο από το πέτρωμα. Το αποτέλεσμα όμως ήταν εντυπωσιακό αφού αποκαλύφθηκε ένα πραγματικά μοναδικό κρανίο.

A side view of the newfound Triceratops relative, Regaliceratops peterhewsi. Credit: Sue Sabrowski. Courtesy of Royal Tyrrell, Drumheller, Alberta

Ο δεινόσαυρος που έλαβε την ονομασία Regaliceratops peterhewsi ήταν ένα τερατόμορφο ζώο με μικρότερα και μεγαλύτερα κέρατα σε διάφορα σημεία του κεφαλιού καθώς και διαφόρων ειδών «αγκάθια», οστέινες προεξοχές και εξογκώματα. Οι ερευνητές του έδωσαν το παρατσούκλι «Hellboy» επειδή τα κοντόχοντρα κέρατα πάνω από τα μάτια του θυμίζουν τον ομώνυμο ήρωα των κόμικ αλλά και επειδή όπως λένε πέρασαν πραγματικά ... κολασμένες ώρες προσπαθώντας να τον αποσπάσουν από ένα πέτρωμα «σκληρό σαν τον διάβολο».

Ο Hellboy έφτανε σε ύψος το 1,5 μέτρο, σε μήκος τα 5 μέτρα και ζύγιζε περίπου 1,5 τόνο. Οι παλαιοντολόγοι βρήκαν σχεδόν ολόκληρο το κρανίο, όχι όμως και τον υπόλοιπο σκελετό του ζώου. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Current Biology».

Τα γονίδια «συναποφασίζουν» πότε μια γυναίκα θα γίνει μητέρα. Genetics plays role in deciding at what age women have first child, says study

William-Adolphe Bouguereau, Maternal Admiration, 1869. Όπως φαίνεται τα γονίδια έχουν λόγο στο πότε θα μείνει έγκυος μια γυναίκα. Συμμετέχουν τόσο στο πότε θα κάνει το πρώτο της παιδί όσο και στο πόσα συνολικά παιδιά θα κάνει. The findings suggest fertility is still evolving despite the fact that most western women override their genetic instincts by delaying the start of their family.

Το πότε θα κάνει μια γυναίκα το πρώτο της παιδί αλλά και το πόσα παιδιά συνολικά θα κάνει δεν είναι τελικά μια απόφαση που λαμβάνεται μόνο από διαφόρους «εξωτερικούς» παράγοντες (οικογενειακοί, κοινωνικοί, επαγγελματικοί, οικονομικοί κ.α.) αλλά σύμφωνα με νέα μελέτη σε αυτό παίζουν ρόλο και μάλιστα σημαντικό και τα γονίδια της.

Η μελέτη

Gustav Klimt, Death and Life, 1916. Delayed motherhood has often been ascribed to sociological factors, but new findings show a genetic component, which also links to number of children.

Ερευνητές των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Γκρόνιγκεν στην Ολλανδία ανέλυσαν τα γονιδιώματα 6.700 γυναικών για να προσδιορίσουν τον βαθμό στον οποίο υπάρχει γενετικό υπόβαθρο στο πότε γεννιέται το πρώτο παιδί και πόσο μεγάλη θα είναι τελικά η οικογένεια μιας γυναίκας.

Η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μερικές γυναίκες έχουν γενετική προδιάθεση να αποκτήσουν παιδί νωρίτερα στη ζωή τους από ό,τι άλλες και μάλιστα αυτή η τάση (που στην ουσία συνιστά ένα συγκριτικό αναπαραγωγικό πλεονέκτημα) κληροδοτείται στις κόρες τους.

Από την άλλη, η έρευνα διαπίστωσε ότι κοινωνικοί, οικονομικοί και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες (περισσότερα χρόνια εκπαίδευσης, καριέρα, οικονομικές δυσκολίες, ανεξάρτητη ζωή κ.α.) παίζουν καθοριστικό ρόλο, με συνέπεια πολλές γυναίκες που γεννήθηκαν στον 20ό αιώνα, παρόλο που διαθέτουν αυτή τη γενετική τάση, τελικά καθυστερούν τη μητρότητα.

Tα ποσοστά

Until now non-biological factors such as education and playing a greater role in the labour market have been used to explain women delaying motherhood. Photograph: Jamie Grill/Getty Images/Tetra images RF

Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι τα γονίδια καθορίζουν σε ποσοστό 15% περίπου τις διαφορές μεταξύ των γυναικών, όσον αφορά την ηλικία στην οποία θα γεννήσουν το πρώτο παιδί τους. Επίσης, τα γονίδια εκτιμάται ότι επηρεάζουν σε ποσοστό 10% κατά μέσο όρο το πόσα παιδιά θα γεννήσει μια γυναίκα. Υπάρχει μάλιστα μια επικάλυψη ανάμεσα σε αυτές τις δύο γενετικές επιρροές, με αποτέλεσμα, όσες γυναίκες γεννούν παιδιά νωρίτερα, να αποκτούν συνήθως και περισσότερα παιδιά.

«Από εξελικτική και γενετική άποψη, οι νεότερες γενιές γυναικών έχουν την τάση σήμερα να αποκτούν παιδιά σε νεαρότερη ηλικία από ό,τι οι γυναίκες στο παρελθόν. Παρόλα αυτά, αυτό που παρατηρούμε στην πραγματικότητα, είναι ότι συμβαίνει το αντίθετο. Κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες στις σύγχρονες κοινωνίες επηρεάζουν τις γυναίκες, με αποτέλεσμα αυτές να καθυστερούν να ξεκινήσουν την οικογένειά τους, αν και γνωρίζουν πως υπάρχει κίνδυνος να μην μπορέσουν τελικά να γεννήσουν, αν καθυστερήσουν πάρα πολύ» ανέφερε η Μελίντα Μιλς, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Plos One».

Τα φεγγάρια του Πλούτωνα «χορεύουν» χαοτικά. Pluto's strange family of moons are locked in a mysterious waltz

H NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια καλλιτεχνική απεικόνιση του Πλούτωνα και των δορυφόρων του όπως θα την έβλεπε κάποιος με ένα τηλεσκόπιο από την περιοχή του Ήλιου. Σύμφωνα με τις νέες παρατηρήσεις τα φεγγάρια ακολουθούν χαοτικές τροχιές. This illustration provided by NASA/JPL/Mark Showalter, SETI Institute depicts Pluto and its five moons from a perspective looking away from the sun. It is adapted from a classic Voyager I montage of Jupiterís Galilean moons, and is intended to highlight similarities between the Pluto and Jupiter systems when adjusted for size. Approaching the system, the outermost moon is Hydra, seen in the bottom left corner. The other moons are roughly scaled to the sizes they would appear from this perspective, although they are all enlarged relative to the planet. Credit: (NASA/JPL/Mark Showalter, SETI Institute via AP)

Μέχρι πριν από δύο χρόνια οι επιστήμονες είχαν εντοπίσει δύο σώματα να κινούνται σε τροχιά γύρω από τον Πλούτωνα. Όμως διαπιστώθηκε ότι ο απομακρυσμένος παγωμένος κόσμος του ηλιακού μας συστήματος διαθέτει συνολικά πέντε δορυφόρους τον Χάροντα, τον Κέρβερο, τη Νύχτα, την Ύδρα και τη Στύγα. Νέες παρατηρήσεις στο σύστημα του Πλούτωνα αποκαλύπτουν ότι πρόκειται για ένα χαοτικό σύστημα όπου οι δορυφόροι κινούνται με ακανόνιστο τρόπο σε απρόβλεπτες τροχιές.

Απουσιάζει ο άξονας

These illustrations of Pluto’s moon Nix show how the orientation of the moon changes unpredictably while it orbits the Pluto-Charon system. Credit: NASA, ESA, M. Showalter (SETI Inst.), G. Bacon (STScI)

Αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Μαρκ Σόουαλτερ του Ινστιτούτου SETI της Καλιφόρνια μελέτησαν στοιχεία που κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Όπως αποκαλύπτεται οι δορυφόροι του Πλούτωνα ακολουθούν άκρως παράξενες και απρόβλεπτες τροχιές περιφοράς γύρω από αυτόν. Παράλληλα, δεν περιστρέφονται γύρω από έναν σταθερό άξονα, αλλά κλυδωνίζονται ακανόνιστα.

Αν κανείς ζούσε πάνω στην Ύδρα ή τη Νύχτα, θα δυσκολευόταν πολύ να ρυθμίσει το ξυπνητήρι του, επειδή δεν θα μπορούσε να είναι σίγουρος πότε και από πού θα ανέτειλε ο Ήλιος (μπορεί να μην ανέτειλε και καθόλου), ενώ κάθε μέρα ή νύχτα δεν θα είχε την ίδια διάρκεια με την προηγούμενη. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι και τα άλλα δύο φεγγάρια του Πλούτωνα, ο Κέρβερος και η Στύγα, «τραμπαλίζονται» με εξίσου ακανόνιστο τρόπο, αν και αυτό θα πρέπει να επιβεβαιωθεί με μελλοντικές παρατηρήσεις.

Το κοντινό πέρασμα του διαστημικού σκάφους New Horizons της NASA από το σύστημα του Πλούτωνα και του Χάροντα στα μέσα Ιουλίου αναμένεται να φωτίσει περισσότερο την κατάσταση. Μέχρι στιγμής, στο ηλιακό μας σύστημα μόνο ο Υπερίων, ο δορυφόρος του Κρόνου, είχε ανακαλυφθεί να βρίσκεται σε παρόμοια χαοτική κίνηση γύρω από τον άξονά του και τον πλανήτη του

Το σύστημα

Dwarf planet Pluto has one giant moon, Charon, but now is known to have four more tiny satellites. See how Pluto's moons measure up in this SPACE.com infographic. Credit: Karl Tate, SPACE.com Contributor

Ο Πλούτωνας θεωρείτο ο ένατος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος έως το 2006, όταν υποβιβάσθηκε σε νάνο-πλανήτη, αν και οι αντιδράσεις συνεχίζονται ακόμη για την υποβάθμισή του. Με διάμετρο 2.350 χλμ., είναι μικρότερος και από τη Σελήνη.

Ο Χάροντας, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Πλούτωνα, ανακαλύφθηκε το 1978 και έχει το μισό περίπου μέγεθος (διάμετρο 1.207 χλμ). Ουσιαστικά αποτελεί «δίδυμο» με τον Πλούτωνα, συνιστώντας έναν ιδιόμορφο διπλό πλανήτη, καθώς οι δυό τους κινούνται πέριξ ενός κοινού βαρυτικού κέντρου, το οποίο βρίσκεται κάπου στο διάστημα ανάμεσά τους. Μερικοί επιστήμονες θεωρούν ότι και το δίδυμο Γης-Σελήνης αποτελεί ένα διπλό πλανήτη, αν και στη δική μας περίπτωση το κέντρο της βαρύτητας βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της Γης και όχι στο διάστημα.

Οι δορυφόροι Νυξ και Ύδρα ανακαλύφθηκαν το 2005 από το τηλεσκόπιο Hubble, ο Κέρβερος το 2011 και η Στύγα το 2012. Καθένα από αυτά τα φεγγάρια έχει διάμετρο λίγες μόνο δεκάδες χιλιόμετρα, από 6,8 χλμ. η Στύγα που είναι η μικρότερη, έως 45,4 χλμ. η Ύδρα που είναι ο μεγαλύτερος δορυφόρος, γι' αυτό μέχρι σήμερα κανένα επίγειο τηλεσκόπιο δεν έχει καταφέρει να τα παρατηρήσει.

Ο χορός των φεγγαριών

This animation illustrates how Pluto’s moon Nix changes its spin unpredictably as it orbits the Pluto-Charon system. The view is from the centre of the system as the moon circles around it. The time-lapse animation is based on a computer simulation which calculated the chaotic movement of the four smaller moons in the Pluto-Charon system. Astronomers used this simulation to try and understand the unpredictable changes in reflected light from Nix as it orbits Pluto-Charon. They also found that Pluto’s moon Hydra undergoes a chaotic spin as well. The football-shape of both moons contributes to their wild motion. Credit: NASA, ESA, M. Showalter (SETI Inst.), G. Bacon (STScI)

Το χάος προκαλείται από τις μεταβαλλόμενες βαρυτικές επιδράσεις που ασκεί στους τέσσερις δορυφόρους το βαρυτικό πεδίο του Πλούτωνα και του Χάροντα, καθώς περιφέρονται ο ένας γύρω από τον άλλο. Το εν λόγω δίδυμο ωθεί, με τη σειρά του, το «κουαρτέτο» των δορυφόρων σε έναν απρόβλεπτο χορό, γεγονός που επιτείνεται από ότι τα φεγγάρια δεν έχουν σφαιρικό σχήμα, αλλά ελλειψοειδές, σαν μπάλες του ράγκμπι. Οι επιστήμονες δεν πιστεύουν πάντως ότι το σύστημα του Πλούτωνα βρίσκεται στο χείλος της αποσύνθεσης.

Επίσης ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά ότι ο Κέρβερος είναι σκούρος σαν κάρβουνο, καθώς αντανακλά μόλις το 4% του ηλιακού φωτός που πέφτει πάνω του, ενώ αντίθετα τα άλλα φεγγάρια είναι πολύ ανοιχτόχρωμα, σαν άσπρη άμμος. Αυτή η έντονη χρωματική διαφορά είναι ανεξήγητη προς το παρόν. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Οι χιμπατζήδες masterchef. Chimpanzees Have Cognitive Abilities to Cook

Όπως φαίνεται οι χιμπατζήδες μπορούν να μαγειρέψουν. Findings suggest chimpanzees have the intellectual abilities required for cooking, which could have an impact on our view of human evolution. A chimpanzee at Tchimpounga Chimpanzee Sanctuary, where the study was conducted. Photograph: Alexandra Rosati/Tchimpounga Chimpanzee Sanctuary

Οι στενότεροι γενετικά συγγενείς μας, οι χιμπατζήδες, έχουν την ικανότητα για μαγείρεμα. Σε αυτό το απρόσμενο συμπέρασμα κατέληξαν Αμερικανοί επιστήμονες, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι εξελικτικές ρίζες του μαγειρέματος φθάνουν έως τους χιμπατζήδες.

Η ικανότητα

Chimps (those used in the study are pictured) that had seen food being 'cooked' were then given a piece of raw potato and offered the choice of placing it in the 'cooking device', putting it in similar tub that didn't do any 'cooking', or eating it immediately. The majority attempted to 'cook' their food.

Οι Φίλιξ Γουόρνεκεν και Αλεξάντρα Ροζάτι του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ έκαναν πειράματα με χιμπατζήδες στο Κογκό και συμπέραναν ότι οι τελευταίοι έχουν σαφή προτίμηση για το μαγειρεμένο φαγητό. Έχουν, επίσης, την ικανότητα να καταλαβαίνουν τον μετασχηματισμό του άψητου φαγητού σε μαγειρεμένο και ακόμη μπορούν να αποθηκεύσουν και να μεταφέρουν φαγητό με στόχο να το μαγειρέψουν, βάζοντάς το πάνω από τη φωτιά.

The controlled use of fire led to the emergence of cooking.

Αν και σήμερα πια η διαδικασία του μαγειρέματος θεωρείται αυτονόητη, η σύλληψη από τους προγόνους μας της ιδέας ότι, χάρη στη φωτιά και στη θερμότητα, μια ακατέργαστη τροφή μετατρέπεται σε κάτι πιο εύγεστο και ευκολοχώνευτο, υπήρξε ορόσημο για την ανθρώπινη επινοητικότητα και για την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Καθοριστική, εν προκειμένω, υπήρξε η συμβολή του καθηγητή βιολογικής ανθρωπολογίας Ρίτσαρντ Ράνγκαμ του Χάρβαρντ, σύμφωνα με τον οποίο το μαγείρεμα έπαιξε ρόλο-κλειδί στην ανθρώπινη εξέλιξη - την έχει αναπτύξει στο βιβλίο του «Παίρνοντας φωτιά: Πώς η μαγειρική μας έκανε ανθρώπους».

Τα πειράματα

This schematic shows the nine different experiments carried out by researchers at Yale University that were used to show chimps have the cognitive capabilities for cooking. They began by showing that given the choice of two pieces of sweet potato, the chimps would almost always choose the cooked one over the raw one.

Φαίνεται, όμως, πως μια τέτοια ικανότητα δεν είναι άγνωστη ούτε στους χιμπατζήδες. Σύμφωνα με τους ερευνητές, πέρα από τον έλεγχο της φωτιάς (άναμα-διατήρηση-σβήσιμο), που είναι μια καθαρά ανθρώπινη ικανότητα, οι χιμπατζήδες διαθέτουν όλες τις υπόλοιπες δεξιότητες και «ενοράσεις» για να κατανοήσουν το μαγείρεμα - και τελικά ίσως για να μαγειρέψουν.

Σε ένα εντυπωσιακό πείραμα, οι επιστήμονες έδωσαν στους χιμπατζήδες μια συσκευή μαγειρέματος και πατάτες, για να δουν αν θα έσπευδαν να τις φάνε αμέσως (όπως συνήθως κάνουν τα ζώα) ή αν θα προτιμούσαν να περιμένουν, εωσότου αυτές ψηθούν. Προς μεγάλη έκπληξη των ερευνητών, οι χιμπατζήδες, όταν πήραν τις άψητες πατάτες, προτίμησαν να τις βάλουν για μαγείρεμα, περιμένοντας να ψηθούν. Περίπου οι μισοί χιμπατζήδες έδειξαν προτίμηση στο μαγείρεμα, ενώ οι άλλοι μισοί βιάστηκαν να φάνε τις ωμές πατάτες.

Ακόμη πιο αξιοσημείωτο ήταν ότι, όταν οι επιστήμονες έδωσαν ωμές πατάτες και ξύλα στους χιμπατζήδες, οι τελευταίοι έβαλαν στη συσκευή μαγειρέματος μόνο τις πατάτες, καταλαβαίνοντας ότι τα ξύλα δεν μπορούν να μαγειρευτούν. Εξίσου εντυπωσιακό ήταν ότι, όταν οι ερευνητές έδωσαν ωμές πατάτες στους χιμπατζήδες, αλλά σε κάποια απόσταση από τη συσκευή του μαγειρέματος, οι τελευταίοι πήραν τις πατάτες και τις πήγαν εκεί που βρισκόταν η συσκευή, προφανώς με πρόθεση να τις μαγειρέψουν.

Η επιβεβαίωση ήλθε με το τελικό πείραμα, όταν οι επιστήμονες έδωσαν πάλι ωμές πατάτες στους χιμπατζήδες, αλλά εξαφάνισαν τελείως τη συσκευή μαγειρέματος. Αρκετοί χιμπατζήδες φύλαξαν σε μια άκρη τις πατάτες και περίμεναν για να τις μαγειρέψουν αργότερα, όταν η συσκευή θα εμφανιζόταν και πάλι.

Η φωτιά

Like other animals, wild chimpanzees eat their food raw. But unlike all others, chimps have all of the cognitive abilities necessary for cooking, except an understanding of how to control fire. PHOTOGRAPH BY CYRIL RUOSO, MINDEN/NATIONAL GEOGRAPHIC

Σύμφωνα με τους ερευνητές, όλα αυτά δείχνουν ότι οι άνθρωποι κατείχαν το κατάλληλο νοητικό «οπλοστάσιο» για το μαγείρεμα ήδη από την αρχή της εξέλιξής τους, αφού και οι χιμπατζήδες είχαν τέτοιες ικανότητες. Το μόνο -και κρίσιμο- που χρειάστηκε να κάνουν οι άνθρωποι, ήταν να ελέγξουν τη φωτιά και να τη χρησιμοποιήσουν για μαγείρεμα.

Οι επιστήμονες έχουν δει άγριους χιμπατζήδες να παρατηρούν τις φωτιές που ανάβουν μόνες τους στη φύση, π.χ. λόγω πτώσης κεραυνού, και έχουν προσέξει ότι μερικές φορές τρώνε ψημένο φαγητό που, από τύχη, έχει «μαγειρευτεί» στη φωτιά. Κάπως έτσι, πιθανότατα, οι πιθηκόμορφοι πρόγονοί μας κατάλαβαν τα οφέλη της φωτιάς, συσχετίζοντάς τη νοητικά με το μαγειρεμένο, πιο νόστιμο και πιο εύπεπτο φαγητό. Μετά, έπρεπε απλώς να βρουν τρόπο για να ανάψουν μόνοι τους τη φωτιά και να κάνουν το πρώτο μπάρμπεκιου! Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences».

Μαύρες τρύπες, σουπερνόβα και γαλαξίες στον ουρανό της Γης. Amazing animations reveal what our sky would look like if galaxies, nebulae and black holes were closer to Earth

Μια μελανή (αλλά λαμπερή) οπή στον ουρανό της Γης! The video was created by the Russian space agency, Roscosmos. It shows how the night sky would look if certain objects were closer. It includes supernova remnants known as the Ring and Crab nebulae. And it also reveals how a nearby black hole (shown) would be bright - not dark.

Η Ρωσική Υπηρεσία Διαστήματος δημιούργησε ένα εντυπωσιακό βίντεο στο οποίο παρουσιάζεται ο νυχτερινός ουρανός της Γης αν κοντά στον πλανήτη μας υπήρχαν άλλοι γαλαξίες, μελανές οπές και υπερκαινοφανείς αστέρες.

Έτσι θα ήταν ο νυχτερινός ουρανός αν ήταν κοντά μας ο γαλαξίας της Ανδομέδας. The video shows what Andromeda, our nearest galaxy - excluding dwarf galaxies - would look like up close. Containing one trillion stars and with a length of 220,000 light-years, the galaxy would fill our night sky (shown) even from a considerable distance away.

Έτσι θα εμφανιζόταν ένα σουπερνόβα. An supernova in the night sky is illustrated, with its light shining brighter than the moon. For a supernova to destroy life on Earth, it would have to be within 50 light-years of Earth - although fortunately there is no star that close that can go supernova.

Το αποτέλεσμα θυμίζει ντοκιμαντέρ και ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες της Roscosmos μια μαύρη τρύπα στον ουρανό της Γης θα είχε την όψη της μελανής οπής που εμφανίστηκε στην ταινία επιστημονικής φαντασίας «Interstellar». 

Η οπτική αποτύπωση της μαύρης τρύπας στην ταινία βασίστηκε στις απόψεις ειδικών πάνω σε αυτό το θέμα δίνοντας μια νέα διαφορετική εικόνα για το πώς μπορεί να μοιάζει μια μελανή οπή.

«Σωλήνες» πλάσματος περικυκλώνουν τη Γη. Seeing tubular plasma structures in inner layers of magnetosphere surrounding Earth

Σωλήνες φορτισμένων σωματιδίων από τον Ήλιο περικυκλώνουν τον Γη. This is an artist's impression of tubular plasma structures in the Earth's magnetosphere, 600 kilometres above the ground. Credit: CAASTRO/Mats Bjorkland

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ανακάλυψη έκανε η Κλίο Λόι, φοιτήτρια της Σχολής Αστροφυσικής του Πανεπιστημίου του Σίδνει και του κέντρου αστροφυσικής CAASTRO. Εντόπισε την παρουσία γιγάντιων δομών που μοιάζουν με σωλήνες να περικυκλώνουν τη Γη. Οι σωλήνες αυτοί δημιουργούνται από φορτισμένα σωματίδια του Ήλιου (πλάσμα) σε απόσταση 600 χλμ. από την επιφάνεια της Γης. Η Λόι κατάφερε μάλιστα να χαρτογραφήσει τρισδιάστατα αυτές τις δομές και να καταγράψει την κίνηση τους.

By creatively using a radio telescope to see in 3D, astronomers have detected the existence of tubular plasma structures in the inner layers of the magnetosphere surrounding the Earth.

Η ύπαρξη αυτών των δομών είχε προταθεί στο παρελθόν αλλά κανείς μέχρι σήμερα δεν είχε καταφέρει να βρει στοιχεία που να αποκαλύπτει κάτι για την φύση τους. Η ανακάλυψη είναι σημαντική γιατί αποκαλύπτονται νέα δεδομένα για την αλληλεπίδραση της Γης με τον Ήλιο και τα φαινόμενα που παράγονται.

Πηγή: S.T. Loi et al. Real-time imaging of density ducts between the plasmasphere and ionosphere. Geophysical Research Letters, 2015 DOI: 10.1002/2015GL063699.