Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Τετάρτη 4 Νοεμβρίου 2015

Μηχανή αναζήτησης με νοημοσύνη! Artificial-intelligence institute launches free science search engine

Η Semantic Scholar είναι μια μηχανή αναζήτησης με υψηλή νοημοσύνη. Θα αναζητά επιστημονικές δημοσιεύσεις στον κυβερνοχώρο.

Μία νέα χείρα βοηθείας, εξοπλισμένη με τεχνητή νοημοσύνη, μόλις απέκτησαν οι απανταχού επιστήμονες και ερευνητές. Πρόκειται για τη Semantic Scholar, μια δωρεάν μηχανή αναζήτησης, η οποία όχι μόνο ψάχνει μέσα σε εκατομμύρια επιστημονικές δημοσιεύσεις, αλλά έχει την «εξυπνάδα» να καταλαβαίνει τι είναι σημαντικό και χρήσιμο μέσα σε αυτό τον τεράστιο όγκο δεδομένων.

Τεράστιος όγκος

Κάθε χρόνο γίνονται περίπου δύο εκατομμύρια νέες επιστημονικές δημοσιεύσεις και από αυτές σχεδόν οι μισές διαβάζονται το πολύ από τρεις ανθρώπους. Η Semantic Scholar - δημιούργημα του Ινστιτούτου Άλεν για την Τεχνητή Νοημοσύνη (γνωστού και ως ΑΙ2) με έδρα το Σιάτλ των ΗΠΑ, που χρηματοδοτείται από τον πολυεκατομμυριούχο συνιδρυτή της Microsoft Πολ Άλεν με πάνω από 20 εκατ. δολάρια - θέλει να διευκολύνει τους επιστήμονες, ενημερώνοντάς τους για γνώσεις, συσχετίσεις και νέες ιδέες, που είχαν περάσει απαρατήρητες έως τώρα. Image credit: Peter Ginter/Getty

Αντί να ψάχνουν βελόνες στα άχυρα, οι ερευνητές θα μπορούν να θέτουν ερωτήματα στη Semantic Scholar και αυτή θα «διαβάζει» όλα εκείνα που εκείνοι, ακόμα κι αν γνώριζαν ότι υπάρχουν, δεν θα προλάβαιναν να το κάνουν.

Η αναζήτηση

Σε πρώτη φάση, σύμφωνα με το «New Scientist» και το «Nature», η μηχανή θα αναζητά δημοσιεύσεις από το πεδίο της πληροφορικής και των υπολογιστών (περίπου τρία εκατομμύρια μέχρι στιγμής), ενώ από το 2016 θα διευρύνει τον ορίζοντά της σε άλλα πεδία, με προτεραιότητα τη βιοϊατρική και τη φυσική.

Το σύστημα ψάχνει μόνο σε ελεύθερα προσβάσιμες δημοσιεύσεις (όχι όσες διατίθενται μέσω συνδρομής) και "σκανάρει" τόσο το κείμενο όσο και τις φωτογραφίες ή τα επιστημονικά διαγράμματα. Παράλληλα, μπορεί να εντοπίσει ποιες δημοσιεύσεις έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή και ποιες είναι αμφιλεγόμενες.

Oren Etzioni, chief executive officer of the Allen Institute for Artificial Intelligence. (CC BY-NC 2.0).

Σε εξέλιξη βρίσκονται παρεμεφερείς προσπάθειες από τον υπερυπολογιστή «Γουάτσον» της ΙΒΜ που υποστηρίζει το νέο εργαλείο επιστημονικής αναζήτησης "The Knowledge Integration Kit" (KnIT), καθώς και από την υπηρεσία Προωθημένων Αμυντικών Ερευνητικών Προγραμμάτων (DARPA) του αμερικανικού Πενταγώνου, η οποία αναπτύσσει την φιλόδοξη τεχνολογία "Big Mechanism" (Μεγάλος Μηχανισμός), που αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2017.

Παράλληλα, υπάρχουν οι βάσεις επιστημονικών δημοσιεύσεων, με μεγαλύτερες τη Google Scholar (με τουλάχιστον 100 εκατομμύρια έγγραφα) και τη PubMed, οι οποίες όμως δεν έχουν την τεχνητή νοημοσύνη να «καταλάβουν» το περιεχόμενο αυτών των δημοσιεύσεων. Το πλεονέκτημα της Google Scholar, από την άλλη, είναι ότι μπορεί να βρει και δημοσιεύσεις που «κρύβονται» πίσω από το «τείχος» της πληρωμένης συνδρομής. Άλλa εργαλεία, όπως η Microsoft Academic Search και η CiteSeer, είναι μικρότερης εμβέλειας.

Εδώ μπορεί να γίνει η πρώτη βάση στον Άρη. Is this the perfect spot for people on Mars?

Η εικονιζόμενη περιοχή Deuteronilus Mensae ίσως είναι αυτή στην οποία θα γίνει η πρώτη προσεδάφιση επανδρωμένης αποστολής στον Άρη αλλά και η πρώτη βάση. An area known as Deuteroniius Menae on the edge of the Acidalia Planitia, where the film The Martian was set, is a favourite landing site for the first mission to land humans on Mars. The area is filled with flat topped knobbles left after ancient glaciers carved out the land around them (pictured). Credit: (ESA/DLR/FU Berlin, G. Neukum)

Η αρμόδια επιτροπή της NASA ξεκίνησε επίσημα τις εργασίες αναζήτησης της περιοχής που θα προσεδαφιστεί η πρώτη επανδρωμένη αποστολή στον Άρη η οποία σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό θα ξεκινήσει στα τέλη της επόμενης δεκαετίας.

Nasa's first workshop to discuss possible landing sites for a manned mission to Mars is examining 45 possible locations around the equator of the Red Planet (illustrated above).

Στη διάθεση της επιτροπής υπάρχουν 45 περιοχές του Κόκκινου Πλανήτη τις οποίες έχουν υποδείξει ειδικοί ως ενδεδειγμένα σημεία για την πρώτη γνωριμία του ανθρώπου με τον Άρη. Η πρόταση που φαίνεται ότι έχει ξεχωρίσει μέχρι στιγμής είναι αυτή που υποδεικνύει ως σημείο προσεδάφισης την περιοχή Deuteronilus Mensae.

In the Martian, fictional astronaut Mark Watney drives across an area called Acidalia Planitia in an attempt to be rescued after being stranded on the planet. A real mission to Mars could end up being sent to a location on the edge of this vast plain.

Πρόκειται για μια περιοχή με κοιλάδες και φαράγγια που συνορεύει με την περιοχή Acidalia Planitia που αποτέλεσε την περιοχή που προσεδαφίστηκε η επανδρωμένη αποστολή της ταινίας «Η Διάσωση» (The Martian) με πρωταγωνιστή τον Ματ Ντέιμον.

Η περιοχή Deuteronilus Mensae είναι από τα φαβορί για την πρώτη προσεδάφιση ανθρώπων στον Κόκκινο Πλανήτη. Images captured by the Mars Reconnaissance Orbiter have suggested there are widespread deposits of glacial ice in the region called Deuteronilus Mensae (illustrated in blue). The ice, thought to be up to 0.6 miles thick, is found next to steep cliffs and hillsides where rocky debris from the slopes has covered it.

Η Deuteronilus Mensae έχει προταθεί όχι μόνο επειδή μπορεί να γίνει εκεί μια ασφαλής προσεδάφιση αλλά κυρίως επειδή οι παρατηρήσεις των δορυφόρων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον Άρη έχουν υποδείξει την ύπαρξη νερού σε παγωμένη μορφή στο υπέδαφος της. 

This image, taken by the High Resolution Stereo Camera (HRSC) on board ESA's Mars Express, shows a perspective view of a glacial feature located in Deuteronilus Mensae. (Credit: ESA/DLR/FU Berlin, G. Neukum)

Έτσι αν βρεθεί τρόπος αξιοποίησης του νερού θα μπορεί να υποστηριχθεί η λειτουργία μιας βάσης εκεί. Μιας βάσης που θα αποτελέσει τον θεμέλιο λίθο της αποίκησης του Άρη.

Πηγή: Brown University

Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2015

Βρέχει λιωμένα μέταλλα σε… ορφανό πλανήτη. Molten metal storms rage on orphan planet that lost its star

Καλλιτεχνική απεικόνιση του εξωπλανήτη που ζει μόνος του στον γαλαξία μας και έχει εντυπωσιακά ατμοσφαιρικά φαινόμενα. This is an artist’s impression of the free-floating planet PSO J318.5-22. Image credit: MPIA / V. Ch. Quetz.

Εντοπίστηκαν εξωτικές καιρικές συνθήκες σε πλανήτη που εξορίστηκε από την κοσμική εστία του.

Ο πλανήτης και το φαινόμενο

This image shows the free-floating planet PSO J318.5-22. Image credit: N. Metcalfe / Pan-STARRS 1 Science Consortium.

Εντοπίστηκε το 2013 και συγκέντρωσε την προσοχή των επιστημόνων αφού δεν ήταν ένας ακόμη εξωπλανήτης που κινούνταν γύρω από κάποιο άστρο του γαλαξία μας. Ο PSO J318.5-22 είναι ένας μοναχικός πλανήτης αφού για κάποιο λόγο απομακρύνθηκε από το μητρικό του άστρο και τους άλλους πλανήτες που ίσως υπήρχαν εκεί και βρίσκεται μόνος του σε κάποιο σημείο του Διαστήματος σε απόσταση 80 ετών φωτός από εμάς.

Πρόκειται για ένα γίγαντα αερίου με μάζα οκτώ φορές μεγαλύτερη από αυτή του Δία. Ο PSO J318.5-22 μπορεί να ατύχησε και να έμεινε ολομόναχος αλλά οι επιστήμονες είναι τυχεροί επειδή βρίσκεται απόλυτα εκτεθειμένος στο διαστημικό κενό χωρίς να εμποδίζεται η παρατήρηση του από διαφόρων εμπόδια που υπάρχουν σε ένα αστρικό σύστημα (το φως του άστρου, αέρια, σκόνη κλπ).

Έτσι διεθνής ομάδα αστρονόμων έστρεψε τα τηλεσκόπια στον PSO J318.5-22 και έκανε μια εντυπωσιακή ανακάλυψη. Οι ερευνητές εντόπισαν κάποιες από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στον εξωπλανήτη. Το πιο εντυπωσιακό εύρημα είναι ότι στον πλανήτη σχηματίζονται νέφη τα οποία δημιουργούν βροχή που αποτελείται από λιωμένα μέταλλα. «Τα νέφη πρέπει να αποτελούνται από καυτούς εστέρες πυριτικού οξέος και σταγονίδια σιδήρου. Αυτά τα νέφη δημιουργούν ένα κόσμο που κάνει εκείνον της Αφροδίτης να μοιάζει ευχάριστος» δηλώνει η Μπεθ Μπίλερ, του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, μέλος της ερευνητικής ομάδας που δημοσιεύει την ανακάλυψη της στην στην διαδικτυακή υπηρεσία προδημοσιεύσεων arxiv.

Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2015

Υπερυπολογιστής προσομοιώνει την εξέλιξη του Σύμπαντος. Researchers model birth of universe in one of largest cosmological simulations ever run

H ύλη του Σύμπαντος ήταν αρχικά σχετικά ομοιογενής (αριστερά), σταδιακά όμως συσσωματώθηκε και σχημάτισε τον κοσμικό ιστό (δεξιά). This series shows the evolution of the universe as simulated by a run called the Q Continuum, performed on the Titan supercomputer and led by Argonne physicist Katrin Heitmann. These images give an impression of the detail in the matter distribution in the simulation. At first the matter is very uniform, but over time gravity acts on the dark matter, which begins to clump more and more, and in the clumps, galaxies form. Image by Heitmann et. al. (Click to view larger.)

Σε μια από τις μεγαλύτερες κοσμολογικές προσομοιώσεις που έχουν παρουσιαστεί ως σήμερα, υπερυπολογιστής του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας μοντελοποιεί την εξέλιξη του Σύμπαντος από τη βρεφική του ηλικία μέχρι σήμερα. Το αποτέλεσμα; Ένας ωκεανός δεδομένων που φτάνει τα 2,5 petabyte, ή 2,5 εκατομμύρια gigabyte.

Ερευνητές του Εθνικού Εργαστηρίου του Αργκόν, το οποίο υπάγεται στο υπουργείο Ενέργειας, χρησιμοποίησαν για την προσομοίωση τον υπερυπολογιστή Titan, ο οποίος ήταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια ο ισχυρότερος του κόσμου.

Χρησιμοποιώντας λογισμικό που αναπτύχθηκε ειδικά για κοσμολογικές προσομοιώσεις (Hardware/Hybrid Accelerated Cosmology Code), η ερευνητική ομάδα προσομοίωσε την πορεία του Σύμπαντος από τα 50 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη μέχρι τη σημερινή εποχή.

Πρακτικά, το Σύμπαν χωρίστηκε σε μισό τρισεκατομμύριο κύβους με πλευρά 100.000 χιλιομέτρων ο καθένας, προσφέροντας εντυπωσιακά υψηλή ανάλυση.

Από την γέννηση στην ενηλικίωση

Παρουσιάζει την πορεία του από την βρεφική του ηλικία μέχρι και σήμερα και συνοδεύεται από έναν ωκεανό δεδομένων 2,5 petabyte. Galaxies have halos surrounding them, which may be composed of both dark and regular matter. This image shows a substructure within a halo in the Q Continuum simulation, with “subhalos” marked in different colors. Image by Heitmann et al.

 Στη βρεφική του ηλικία, το Σύμπαν ήταν ένα γιγάντιο σύννεφο από ελεύθερα άτομα κανονικής ύλη αλλά και από «σκοτεινή ύλη» -ένα υλικό άγνωστης σύστασης που περιέργως αντιστοιχεί στο 84% της μάζας του Σύμπαντος.

Τα μοντέλα των κοσμολόγων δείχνουν ότι η σκοτεινή ύλη ήταν η πρώτη που άρχισε να συσσωματώνεται λόγω της έλξης της βαρύτητας. Σταδιακά συμπυκνώθηκε σε δίσκους, οι οποίοι τελικά τράβηξαν προς το μέρος τους και την κανονική ύλη. Μέχρι και σήμερα, δισεκατομμύρια χρόνια μετά, οι γαλαξίες πιστεύεται ότι περιβάλλονται από αυτά τα «φωτοστέφανα» σκοτεινής ύλης, μέσα στα οποία γεννήθηκαν.

«Η βαρύτητα επιδρά στη σκοτεινή ύλη, η οποία αρχίζει να συσσωματώνεται όλο και περισσότερο. Μέσα στους σβόλους που σχηματίζονται γεννιούνται γαλαξίες» λέει η Κάτριν Χέιτμαν, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης στο Astrophysical Journal Supplement Series.

«Είναι μια πολύ πλούσια προσομοίωση» προσθέτει. «Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα δεδομένα για να εξετάσουμε το γιατί οι γαλαξίες συμπυκνώνονται με αυτόν τον τρόπο, καθώς και τη θεμελιώδη φυσική του ίδιου του σχηματισμού κοσμικών δομών» εξηγεί.

Υπήρχε όμως και αρκετό υλικό στο νεαρό Σύμπαν που δεν έπεσε στην παγίδα της σκοτεινής ύλης. Το υλικό αυτό, τεράστιες ποσότητες αερίου, πιστεύεται ότι διατάχθηκε σε μορφή νημάτων τα οποία εκτείνονται ανάμεσα στους γαλαξίες.

Στο σημερινό, ενήλικο Σύμπαν, προβλέπει το κυρίαρχο μοντέλο της Κοσμολογίας, οι γαλαξίες βρίσκονται σήμερα διατεταγμένοι σαν χάντρες πάνω σε έναν «σκελετό» από νήματα που θυμίζει σφουγγάρι, τον λεγόμενο κοσμικό ιστό.

Εκτός του ότι αποκαλύπτει το ρόλο της κοσμικής ύλης στο σχηματισμό του κοσμικού ιστού, αναφέρουν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους, η προσομοίωση βοηθά τους κοσμολόγους να κατανοήσουν την ακόμα πιο μυστηριώδη σκοτεινή ενέργεια, μια μυστηριώδη δύναμη που δρα αντίθετα από τη βαρύτητα και επιταχύνει τη διαστολή του Σύμπαντος.

Η ανάλυση των 2,5 petabyte δεδομένων μόλις έχει αρχίσει, θα διαρκέσει όμως «αρκετά ακόμα χρόνια».

Πηγή: Katrin Heitmann et al. THE Q CONTINUUM SIMULATION: HARNESSING THE POWER OF GPU ACCELERATED SUPERCOMPUTERS, The Astrophysical Journal Supplement Series (2015). DOI: 10.1088/0067-0049/219/2/34

Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2015

Μεγάλος αστεροειδής στην γειτονιά μας. Halloween Skies to Include Dead Comet Flyby

Θα περάσει κοντά από τη Γη στις 31 Οκτωβρίου αλλά δεν μας απειλεί. This image of asteroid 2015 TB145, a dead comet, was generated using radar data collected by the National Science Foundation's 1,000-foot (305-meter) Arecibo Observatory in Puerto Rico. The radar image was taken on Oct. 30, 2015, and the image resolution is 25 feet (7.5 meters) per pixel. Credits: NAIC-Arecibo/NSF

Ένας μεγάλος αστεροειδής με διάμετρο περίπου 400 μέτρων θα περάσει σχετικά κοντά από τον πλανήτη μας. Το πέρασμα, με ταχύτητα 35 χλμ ανά δευτερόλεπτο, θα γίνει σήμερα το βράδυ στις 7 μ.μ. ώρα Ελλάδας σε απόσταση 480.000 χιλιομέτρων, λίγο μεγαλύτερη από την απόσταση Γης-Σελήνης.

Μόλις εντοπίστηκε

Ο αστεροειδής έχει διάμετρο περίπου 400 μέτρα και θα περάσει σχετικά κοντά από τη Γη, σήμερα στις 7 μ.μ. ώρα Ελλάδος, με ταχύτητα 35 χλμ. ανά δευτερόλεπτο.

Οι αστονόμοι γνωρίζουν ελάχιστα πράγματα για τον εν λόγω αστεροειδή, γνωστό ως 2015 ΤΒ145, τον οποίο ανακάλυψαν στις 10 Οκτωβρίου από τηλεσκόπιο στη Χαβάη.

JPL scientist Marina Brozovic explains how radar will be used to study asteroid 2015 TB145 when it safely passes Earth on Oct. 31, 2015. Scientists are tracking the Halloween flyby with several optical observatories and the radar capabilities of the agency's Deep Space Network at Goldstone, California. Radar images should be available within a few days of the flyby. The asteroid will fly past Earth at a safe distance slightly farther than the moon's orbit on Oct. 31 at 10:01 a.m. PDT (1:01 p.m. EDT). Scientists are treating the flyby of the estimated 1,300-foot-wide (400-meter) asteroid as a science target of opportunity. Full story at http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php...

Το πλησίασμά του στον πλανήτη μας - χωρίς να διατρέχουμε κίνδυνο- θα τους δώσει την ευκαιρία να τον μελετήσουν καλύτερα.

These first radar images from the National Science Foundation's 1,000-foot (305-meter) Arecibo Observatory in Puerto Rico, indicate the near-Earth object is spherical in shape and approximately 2,000 feet (600 meters) in diameter. The radar images were taken on Oct. 30, 2015, and the image resolution is 25 feet (7.5 meters) per pixel. Credits: NAIC-Arecibo/NSF

Η επίγνωση ότι γύρω από τη Γη περνούν συνεχώς μικροί και μεγαλύτεροι αστεροειδείς, κάνει ολοένα πιο νευρικούς τους επιστήμονες και τις διαστημικές υπηρεσίες, που πλέον έχουν ξεκινήσει προγράμματα για το πώς θα πρέπει να αντιδράσουν στο μέλλον, αν οι υπολογισμοί δείξουν ότι κάποιο ουράνιο σώμα κατευθύνεται απειλητικά προς τη Γη. Πριν από 65 εκατ. χρόνια ένας αστεροειδής διαμέτρου δέκα χιλιομέτρων, που έπεσε στο σημερινό Μεξικό, εκτιμάται ότι εξαφάνισε τους δεινόσαυρους και άνοιξε το δρόμο για τα θηλαστικά - και τον άνθρωπο.

Για το παραπάνω animation χρησιμοποιήθηκαν 6 εικόνες ραντάρ που λήφθηκαν στις 30 Οκτωβρίου 2015. This animated GIF was generated using radar data collected by the National Science Foundation's 1,000-foot (305-meter) Arecibo Observatory in Puerto Rico. The six radar images used in the animation were taken on Oct. 30, 2015, and the image resolution is 25 feet (7.5 meters) per pixel. Credits: NAIC-Arecibo/NSF

Ο αστρονόμος Ντέτλεφ Κόσνι του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) δήλωσε ότι αν ο 2015 ΤΒ145 έπεφτε στη Γη, θα προξενούσε μεγάλες ζημιές, γι' αυτό χρειάζεται συνεχής εγρήγορση. Η ESA σε ανακοίνωσή της διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση ο αστεροειδής να χτυπήσει τον πλανήτη μας ή ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί τα επόμενα 100 χρόνια. Όμως ο 2015 ΤΒ145 προστέθηκε στον κατάλογο κινδύνου της ESA, ο οποίος περιέχει 524 τέτοια διαστημικά αντικείμενα.

Πηγή: nasa.gov

Αστρικό μαιευτήριο στο κέντρο του Γαλαξία. New component of Milky Way discovered

Εντυπωσιακή ανακάλυψη που αλλάζει όσα γνωρίζαμε για τις γαλαξιακές διεργασίες. Astronomers using the VISTA telescope at ESO's Paranal Observatory have discovered a previously unknown component of the Milky Way. By mapping out the locations of a class of stars that vary in brightness called Cepheids, a disc of young stars buried behind thick dust clouds in the central bulge has been found. This diagram shows the locations of the newly discovered Cepheids in an artist's rendering of the Milky Way. The yellow star indicates the position of the Sun. Credit: ESO/Microsoft Worldwide Telescope

Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έκανε ομάδα αστρονόμων χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο VISTA στο Νότιο Ευρωπαϊκό Αστεροσκοπείο (ESO) στη Χιλή. Μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι στο κέντρο του γαλαξία μας υπάρχουν μόνο ηλικιωμένα άστρα και ότι εδώ και δισεκατομμύρια έτη δεν υπάρχει δραστηριότητα γέννησης νέων άστρων. Οι ερευνητές εντόπισαν μια περιοχή στο κέντρο του Γαλαξία, ένα κοσμικό δίσκο που αποτελείται από εκατοντάδες νεογέννητα άστρα. Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει μέχρι στιγμής 655 άστρα σε αυτόν τον δίσκο. Κάποια εξ αυτών έχουν ηλικία 100 εκ. έτη και ορισμένα μόλις 25 εκ. έτη.

Δείτε το βίντεο που έδωσαν στη δημοσιότητα οι ερευνητές για την ανακάλυψη του δίσκου των νεογέννητων άστρων στο κέντρο του γαλαξία μας. Τα άστρα εικονίζονται με κόκκινο χρώμα ενώ στο βίντεο παρουσιάζεται και η θέση του Ήλιου σε σχέση με τον δίσκο των νεαρών άστρων. Astronomers using the VISTA telescope at ESO’s Paranal Observatory have discovered a previously unknown component of the Milky Way. By mapping out the locations of a class of stars that vary in brightness called Cepheids, a disc of young stars buried behind thick dust clouds in the central bulge has been found. This video shows the locations of the newly discovered Cepheids (red dots) in an artist’s rendering of the Milky Way. Credit: ESO/Microsoft Worldwide Telescope

Σύμφωνα με τους ερευνητές όλα αυτά τα άστρα ανήκουν στην κατηγορία των Κηφείδων. Πρόκειται για μια οικογένεια παλλόμενων μεταβλητών αστέρων. Χαρακτηρίζονται από περιοδικές διακυμάνσεις στη φωτεινότητά τους λόγω περιοδικών μεταβολών των διαστάσεων, της θερμοκρασίας ή κάποιας άλλης αστρικής ιδιότητας που οφείλεται σε εσωτερικές διαδικασίες. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters».

Πηγή: I. Dékány et al. The VVV Survey reveals classical Cepheids tracing a young and thin stellar disk across the Galaxy's bulgeAstrophysical Journal Letters, 2015 [link]

Οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι μάθησης ενός κειμένου. How We Learn: The Surprising Truth about When, Where and Why it Happens by Benedict Carey

Ισχύει πάντα ότι ένας καλός βαθμός πηγαίνει στον μαθητή που έχει μάθει την ύλη και ένας κακός βαθμός στον μαθητή που απλά δεν διάβασε αρκετά; Hard Times: schoolchildren are given a lesson in natural history, circa 1908. Photo: Alamy

Το νέο βιβλίο του Μπενεντίκτ Κάρεϊ, ενός δημοσιογράφου επιστήμης από τους The New York Times, αμφισβητεί την αντίληψη ότι ένας υψηλός βαθμός στις εξετάσεις σημαίνει και πραγματική μάθηση. Υποστηρίζει ότι παρότι ένας καλός βαθμός μπορεί να επιτευχθεί βραχυπρόθεσμα, όταν διαβάζεις εντατικά για ένα διαγώνισμα, το πιθανότερο είναι ότι η περισσότερη πληροφορία θα ξεχαστεί πολύ γρήγορα. Ο Κάρεϊ ισχυρίζεται ότι οι περισσότεροι μαθητές ίσως να μη χρειάζεται να διαβάσουν περισσότερο, αλλά απλά πιο έξυπνα.

Φωτογραφία του Δημήτρη Χαρισιάδη. Could psychology change the way we learn?

Ο Κάρεϊ προσφέρει στους μαθητές, μικρούς και μεγάλους, ένα νέο πλάνο διαβάσματος βασισμένο σε δεκαετίες έρευνας πάνω στον εγκέφαλο, τη μνήμη και τη μάθηση. Ανατρέπει την αντίληψη ότι το να «πέσεις με τα μούτρα στο διάβασμα» είναι το μόνο απαραίτητο συστατικό ενός επιτυχημένου μαθητή, και αντ’ αυτού προσφέρει μία εις βάθος εξερεύνηση του εγκεφάλου, αποκαλύπτοντας ακριβώς το πώς μαθαίνουμε και πώς μπορούμε να μεγιστοποιήσουμε αυτή τη δυνατότητα.

Jean-Baptiste Greuze, A Child Who Sleeps on his Book, 1755.

«Οι περισσότεροι από εμάς διαβάζουμε και ελπίζουμε πως το κάνουμε σωστά», λέει ο Κάρεϊ. «Όμως τείνουμε να έχουμε μία στατική και στενή αντίληψη σχετικά με το πώς πραγματοποιείται η μάθηση». Για τους αρχάριους, τα μεγάλου μήκους και έντονης συγκέντρωσης διαστήματα διαβάσματος μπορεί να μοιάζουν παραγωγικά, αλλά πιθανότατα οι μαθητές ξοδεύουν την περισσότερη φαιά ουσία τους στην προσπάθεια διατήρησης της συγκέντρωσής τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό δεν αφήνει αρκετή εγκεφαλική ενέργεια για μάθηση. «Είναι δύσκολο να κάτσεις σε ένα σημείο και να πιέσεις τον εαυτό σου να διαβάσει για ώρες», λέει ο Κάρεϊ. «Καταβάλλεις μεγάλη προσπάθεια μόνο και μόνο για να μείνεις εκεί, ενώ υπάρχουν άλλοι τρόποι για να κάνεις το διάβασμα πιο αποτελεσματικό, διασκεδαστικό και ενδιαφέρον».

Jean-Baptiste Perronneau, Portrait of a Boy with a Book, 1740.

Το πρώτο βήμα προς μία καλύτερη μάθηση είναι απλά να αλλάζεις το περιβάλλον μελέτης από καιρό σε καιρό. Αντί να κάθεσαι στο γραφείο σου ή στο τραπέζι της κουζίνας διαβάζοντας για ώρες, η εναλλαγή σκηνικού θα δημιουργήσει νέους συσχετισμούς στον εγκέφαλό σου και θα κάνει ευκολότερη τη συγκράτηση της πληροφορίας. «Ο εγκέφαλος χρειάζεται εναλλαγές», λέει ο Κάρεϊ. «Θέλει κίνηση και περιοδικά διαλείμματα». 

Jean-Baptiste-Camille Corot, Young Girl Reading, 1868.

Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται, αποθηκεύει και ανασύρει πληροφορίες μπορεί επίσης να βελτιώσει τις συνήθειες μελέτης σας. Για κάποιους ανθρώπους, το εντατικό διάβασμα για ένα διαγώνισμα μπορεί να αποβεί επιτυχημένο βραχυπρόθεσμα, όταν όμως ο μαθητής συγκεντρωθεί και διαβάσει μόνο μία φορά, δεν στέλνει μήνυμα στον εγκέφαλο ότι η πληροφορία αυτή είναι σημαντική. Έτσι, παρότι το αρχικό διάβασμα των λέξεων του γαλλικού λεξιλογίου ξεκινά τη διαδικασία της μάθησης, το επόμενο επαναληπτικό διάβασμα, ύστερα από μερικές ημέρες, είναι αυτό που αναγκάζει τον εγκέφαλο να ανασύρει την πληροφορία, ουσιαστικά μαρκάροντάς την ως σημαντική και άξια ενθύμησης.

Ένας άλλος τρόπος να στείλεις μήνυμα στον εγκέφαλο ότι η πληροφορία είναι σημαντική είναι να μιλάς γι’ αυτήν. Ζήτησε από έναν νεαρό μαθητή να παίξει τον δάσκαλο βασισμένος στην πληροφορία που έχει διαβάσει. Η αυτοεξέταση και η καταγραφή της πληροφορίας σε κάρτες (flashcards) ενισχύει επίσης τη μάθηση.

Φωτογραφία της Βούλας Παπαϊωάννου.

Μία άλλη τεχνική για φιλόδοξους μαθητές ονομάζεται κατανεμημένο διάβασμα και σχετίζεται άμεσα με την επιστήμη του εγκεφάλου. Ο Κάρεϊ την συγκρίνει με το πότισμα του γρασιδιού. Μπορείς να ποτίσεις το γρασίδι μία φορά την εβδομάδα για 90 λεπτά ή τρεις φορές την εβδομάδα από 30 λεπτά. Η κατανομή του ποτίσματος κατά τη διάρκεια της εβδομάδας θα κρατήσει το γρασίδι πιο πράσινο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Johann Baptist Reiter, Boy Reading, 1861.

Έρευνες έχουν δείξει ότι για να μάθει και να συγκρατήσει ένας μαθητής πληροφορίες, όπως ιστορικά γεγονότα, λεξιλόγιο ή επιστημονικούς ορισμούς, είναι προτιμότερο να κάνει επανάληψη μία με δύο μέρες μετά το πρώτο διάβασμα. Μία θεωρία προτείνει ότι το μυαλό δίνει λιγότερη προσοχή κατά τη διάρκεια σύντομων μεταξύ τους επαναλήψεων. Έτσι επαναλαμβάνοντας την πληροφορία έπειτα από μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, για παράδειγμα ύστερα από μερικές ημέρες ή μία εβδομάδα, στέλνει πιο δυνατό σήμα στον εγκέφαλο ότι χρειάζεται να συγκρατήσει αυτή την πληροφορία.

H κατανεμημένη μελέτη προσθέτει επίσης συμφραζόμενα. Στο σπίτι, όταν ένας μαθητής προσπαθεί να απομνημονεύσει τους προέδρους των ΗΠΑ, ίσως ακούσει τον σκύλο να γαβγίζει ή το τηλέφωνο να χτυπά. Δύο ημέρες αργότερα, όταν μετακινήσει τον χώρο μελέτης του σε ένα καφέ ακούει τον υπάλληλο να φτιάχνει αφρόγαλα. Τώρα η λίστα των προέδρων ενσωματώνεται στη μνήμη του μαθητή κάτω από δύο πλαίσια, και αυτό ισχυροποιεί τη μνήμη.

Το 2008, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο εξέτασαν 1.300 συμμετέχοντες πάνω σε κάποια ασήμαντα γεγονότα, όπως για παράδειγμα ποιο είναι το όνομα του σκύλου ενός χαρακτήρα που εμφανίζεται στη συσκευασία γνωστών αμερικανικών σνακ. Οι συμμετέχοντες μελέτησαν την ύλη δύο φορές, σε διαφορετικά διαστήματα: κάποιοι σε απόσταση λίγων λεπτών, άλλοι μιας μέρας και άλλοι μιας εβδομάδας.

Matthias Stomer, Young Man Reading by Candlelight, c. 1600-1650.

Από τα στοιχεία που συγκέντρωσαν, οι επιστήμονες προσδιόρισαν το βέλτιστο διάστημα για να μαθαίνεις μία πληροφορία. Αν το διαγώνισμά σου είναι σε μία εβδομάδα, θα πρέπει να προγραμματίσεις δύο περιόδους μελέτης, σε απόσταση τουλάχιστον ενός ή δύο ημερών. Για παράδειγμα, για ένα διαγώνισμα την Παρασκευή, διάβασε τη Δευτέρα και κάνε επανάληψη την Πέμπτη. Αν το διαγώνισμά σου είναι σε ένα μήνα, κάνε επαναλήψεις μία φορά την εβδομάδα.

Félix Vallotton, Nude holding a book, 1929.

Ο ύπνος επίσης, όπως είναι γνωστό, είναι σημαντικό μέρος του καλού διαβάσματος. Το πρώτο μισό του κύκλου του ύπνου βοηθά στη συγκράτηση πληροφοριών, ενώ το δεύτερο μισό παίζει σημαντικό ρόλο στις μαθηματικές δεξιότητες. Ένας μαθητής λοιπόν που έχει διαγώνισμα σε μία ξένη γλώσσα είναι καλύτερα να κοιμηθεί νωρίς για να αφήσει τον ύπνο να τον βοηθήσει στην απομνημόνευση, και να κάνει επανάληψη το πρωί. Για κάποιον που έχει διαγώνισμα στα μαθηματικά, είναι προτιμότερο να κάνει επανάληψη πριν πάει για ύπνο και μετά να αφήσει τον εγκέφαλο να επεξεργαστεί την πληροφορία.

Renato Guttuso, Nudo sdraiato, 1940.

«O ύπνος είναι ο τελευταίος σκόρερ στη μάθηση», λέει ο Κάρεϊ. «Ο εγκέφαλος είναι έτοιμος να επεξεργαστεί, να κατηγοριοποιήσει και να παγιώσει αυτά που έχεις μελετήσει. Μόλις κουραστείς, ο εγκέφαλός σου σου λέει ότι δεν αντέχει άλλο».

Το βιβλίο του Benedict Carey «How we Learn: The surprising Truth About When, Where and Why It Happens» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Random House.