Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα

Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα from Kostas Vakouftsis

Προτάσεις για τη διδασκαλία της αρχαιοελληνικής γλώσσας και γραμματείας: Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα

Κοσμικό «θραύσμα» η Σελήνη. Proof at last: Moon was created in giant smashup

This artist's conception of a planetary smashup whose debris was spotted by NASA's Spitzer Space Telescope three years ago gives an impression of the carnage that would have been wrecked when a similar impact created Earth's Moon. A team at Washington University in St. Louis has uncovered evidence of this impact that scientists have been trying to find for more than 30 years. Credit: Credit: NASA/JPL-Caltech

Νέα ευρήματα δίνουν λύση στο μυστήριο της ύπαρξης της Σελήνης. Δύο νέες μελέτες επιβεβαιώνουν τη θεωρία ότι η Σελήνη είναι τελικά προϊόν της τρομερής σύγκρουσης της Γης με ένα διαστημικό σώμα με μέγεθος ανάλογο με αυτό του πλανήτη Άρη.

Οι θεωρίες

Η ύπαρξη της Σελήνης και το πώς δημιουργήθηκε αποτελεί ένα από τα μεγάλα σύγχρονα αναπάντητα επιστημονικά ερωτηματικά. Έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες αλλά η πιο δημοφιλής είναι αυτή που διατυπώθηκε σε ένα συνέδριο το 1975 και ανέφερε ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε μετά από τη σύγκρουση της Γης με ένα γιγάντιο διαστημικό σώμα το οποίο οι θιασώτες της θεωρίας ονόμασαν Θεία, τη μυθολογική μητέρα της Σελήνης.

Η παλαιότερη θεωρία, διατυπώθηκε από τον υιό του Καρόλου Δαρβίνου, Τζορτζ,  που ανέφερε ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε από τη Γη, όταν ένα κομμάτι ύλης αποσπάστηκε από την περιοχή του ισημερινού του πλανήτη μας λόγω της φυγόκεντρης δύναμης. Η θεωρία αυτή εγκαταλείφθηκε, επειδή για να συμβεί ένα τέτοιο φαινόμενο θα έπρεπε η Γη να περιστρέφεται εξαιρετικά γρήγορα.

Άλλη θεωρία είναι ότι η Σελήνη ήταν ένας αστεροειδής που παγιδεύτηκε από τη βαρυτική έλξη της Γης. Ούτε αυτή η θεωρία «περπάτησε» ιδιαίτερα αφού θα έπρεπε να υπάρχουν συγκεκριμένες ατμοσφαιρικές και άλλες συνθήκες στη Γη (π.χ πολύ πυκνή ατμόσφαιρα) οι οποίες με βάση τα όσα γνωρίζουμε δεν υπήρξαν ποτέ. Άλλη θεωρία είναι ότι Σελήνη και Γη δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα από τα υλικά του κοσμικού δίσκου του Ήλιου κατά την περίοδο της γέννησης και των υπολοίπων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Όμως οι έρευνες που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση δεν εντόπισαν στοιχεία που να την επιβεβαιώνουν.

Τα ισότοπα - αποδείξεις

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σεντ Λιούις μελέτησαν πετρώματα που έφεραν πίσω οι αστροναύτες τα οποία όπως διαπίστωσαν είναι πλούσια σε βαρέα ισότοπα ψευδαργύρου. Αυτό σύμφωνα με τους ερευνητές είναι απόδειξη ότι η Σελήνη είναι προϊόν μιας τρομερής σύγκρουσης της Γης με ένα γιγάντιο διαστημικό σώμα πριν μερικά δισεκατομμύρια έτη. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη της «βαριάς» μορφής ψευδαργύρου στη Σελήνη εξηγείται επειδή τα βαρύτερα άτομα συμπυκνώθηκαν έξω από το νέφος των εξατμισμένων (από τη σύγκρουση) πετρωμάτων ταχύτερα από τα πιο ελαφριά άτομα.

Η ανακάλυψη της προέλευσης της Σελήνης είναι ιδιαίτερα σημαντική για πολλούς λόγους. Άλλωστε οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αν δε υπήρχε η Σελήνη η Γη θα ήταν πολύ διαφορετική από αυτή που γνωρίζουμε και οι συνθήκες δεν θα ήταν καθόλου ευνοϊκές για την ανάπτυξη και επιβίωση της ζωής στον πλανήτη μας. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αν δεν υπήρχε η Σελήνη η Γη θα περιστρεφόταν πολύ ταχύτερα, η διάρκεια της μέρας θα ήταν μικρότερη και οι κλιματικές συνθήκες θα ήταν ακραίες και πιθανώς χαοτικές. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature.

Παρόμοιο… DNA

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ πραγματοποίησαν προσομοιώσεις οι οποίες επίσης επιβεβαιώνουν τη θεωρία της σύγκρουσης. Οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι η σύνθεση αλλά και η χημική σύσταση της Σελήνης είναι σε πολύ μεγάλο ποσοστό ταυτόσημη με εκείνη της Γης. Αυτό σύμφωνα με τους ερευνητές σημαίνει ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε από υλικά της Γης και σύμφωνα με τους ερευνητές η μόνη πιθανή εξήγηση είναι να υπήρξε μια κολοσσιαία σύγκρουση της Γης με κάποιο διαστημικό σώμα που να εκτόξευσε αυτά τα υλικά στο διάστημα.

Ένα δεύτερο ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης επιβεβαιώνει και τη θεωρία ότι η παρουσία της Σελήνης ήταν απαραίτητη ώστε η Γη να είναι ένας κόσμος φιλικός για τη ζωή. Η προσομοιώσεις έδειξαν ότι η Γη πριν τη δημιουργία της Σελήνης περιστρεφόταν πολύ γρήγορα και η μέρα διαρκούσε 2-3 τρεις ώρες. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες στον πλανήτη μας θα ήταν ακραίες και θα ήταν πολύ δύσκολο αν όχι απίθανο να αναπτυχθεί και να επιβιώσει η ζωή σε αυτόν.

Σύμφωνα με τους ερευνητές του Χάρβαρντ οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο καθώς και ανάμεσα στη Γη και τη Σελήνη ομαλοποίησαν την περιστροφή του πλανήτη μας και δημιούργησαν τις συνθήκες που οδήγησαν στην εμφάνιση και την εξέλιξη της ζωής σε αυτόν. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science.  

today's art: Michelangelo Buοnarroti, Δαβίδ, David, 1501-1504, Marble statue, Galleria dell'Accademia, Florence, Italy

Θα σταθούμε  σε δύο έργα του Michelangelo, τα οποία θα μας επιτρέψουν να δούμε:

α. πώς η ουσιαστική γνωριμία με το ανθρώπινο σώμα καθορίζουν το χαρακτήρα της δουλειάς του γενικότερα, και 

β. με ποιον τρόπο η γλυπτική, την οποία αισθάνεται ότι υπηρετεί και μελετά διεξοδικότερα, μετεγγράφεται στο πεδίο μιας σημαντικής ζωγραφικής του απόπειρας.

Hagesandros, Athenedoros, and Polydoros, Laocoön and his sons, also known as the Laocoön Group, Marble, copy after an Hellenistic original from ca. 200 BC. Found in the Baths of Trajan, 1506

Το πρώτο από αυτά τα έργα είναι ο μαρμάρινος Δαβίδ του, που επρόκειτο να κοσμήσει τη νότια όψη του καθεδρικού της Φλωρεντίας· το τελικό αποτέλεσμα όμως οδήγησε στην απόφαση το άγαλμα να στηθεί ελεύθερο σε μια βάση, στην Piazza della Signoria, ώστε να μη χάνεται καμιά λεπτομέρεια της εκπληκτικής εντύπωσης που προκαλούσε η θέασή του. Σε αυτό, ουσιαστικά αποτυπώνεται η προσοχή με την οποία ο καλλιτέχνης θα πρέπει να μελέτησε την αρχαία τέχνη αλλά και την τέχνη της εποχής του - ας θυμηθούμε εδώ τόσο το Σύμπλεγμα του Λαοκόωντα όσο και τον προγενέστερο Δαβίδ του Donatello.

Donatello, The first version of David (1408-1409), Museo Nazionale del Bargello, Florence. Height 191 cm

Η προσήλωση στην απόδοση της πραγματικότητας αλλά και στην απόδοση της στιγμιαίας έντασης και του φευγαλέου - ο ήρωας εικονίζεται τη στιγμή που ετοιμάζεται να πετάξει την πέτρα στον αντίπαλό του – λειτουργούν ως αφορμές για την αποτύπωση της κίνησης και της εσωτερικής δύναμης που κρύβει το ανθρώπινο σώμα, διαρκές αίνιγμα για τον Michelangelo.

Η παραγγελία που δέχθηκε από τον Πάπα Ιούλιο τον Β΄, μετά την ακύρωση της συμφωνίας τους για την ανέγερση ενός ταφικού μνημείου, θα γίνει ουσιαστικά η αφορμή της μεταφοράς των πειραματισμών του από το πεδίο της γλυπτικής σε εκείνο της ζωγραφικής.

Michelangelo Buοnarroti, Η οροφή της Capella Sistina, The ceiling of the Sistine Chapel,  1508-1512, Τοιχογραφία (fresco), 13.7 X 39 μ. Βατικανό.

Ο κολοσσιαίος πραγματικά διάκοσμος της οροφής της Capella Sistina στο Βατικανό (περιλαμβάνει περισσότερες από 300 ανθρώπινες μορφές) κατά κάποιο τρόπο θα κάνει τα ρωμαλέα γλυπτά «αιωρούμενα» σε ανάλογης σωματικότητας ζωγραφικές αποδόσεις. Σε ένα -επίσης ζωγραφισμένο- αρχιτεκτονικό πλαίσιο, χωρισμένο σε επιμέρους τμήματα με ζωγραφικές παραστάδες (αποδοσμένες ωστόσο σε μονοχρωμία, ώστε στο θεατή να δίνουν την εντύπωση του μαρμάρου) παίρνουν συγκεκριμένες θέσεις οι Προφήτες και οι Σίβυλλες, σκηνές από τη Δημιουργία και την ιστορία του Νώε. Το τελικό αποτέλεσμα πραγματικά εκπλήσσει με την αρμονία και την ισορροπία που διακρίνουν το πολυπρόσωπο και σύνθετο σύνολο. Ειδικό σημείο αναφοράς της παράστασης, η σκηνή της δημιουργίας, η απόδοση της έντασης της στιγμής και πάλι, όταν η μορφή του Θεού εμφυσά τη ζωή στο άψυχο σώμα του Αδάμ.

Η παράσταση της Δημιουργίας του Αδάμ, Creation of Adam

Σε όλες τις παραπάνω εργασίες, οι οποίες, περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο, υπηρετούν την προσήλωση του καλλιτέχνη στη σπουδή και την απόδοση του ανθρώπινου σώματος, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι άσκησαν -έστω και έμμεσα- ελεγκτικό ρόλο οι συντηρητικοί εκκλησιαστικοί κύκλοι, ταυτίζοντας το γυμνό σώμα με την αμαρτία, καθώς στη θέα του θα μπορούσαν να γεννώνται φιλήδονες σκέψεις.

Μια καυτή Γη στην...αυλή μας. Discovery! Earth-Size Alien Planet at Alpha Centauri Is Closest Ever Seen

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Alpha Centauri Bb. This artist's concept shows the newfound alien planet Alpha Centauri Bb, found in a three-star system just 4.3 light-years from Earth. CREDIT: ESO/L. Calçada

Διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε τον πιο κοντινό σε εμάς εξωηλιακό πλανήτη από όσους εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Η ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική αφού σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών ο πλανήτης αυτός εκτός από γειτονικός είναι βραχώδης και έχει μάζα αντίστοιχη με αυτή της Γης.

«Βρίσκεται μέσα στην αυλή μας» αναφέρει ο Γκρέγκορι Λάφλιν, αστρονόμος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια που δεν ανήκει στην ερευνητική ομάδα αλλά είναι μέλος μιας ομάδας αστρονόμων που αναζητά πλανήτες στην περιοχή που βρίσκονται τα άστρα Α του Κενταύρου και Α του Κενταύρου Β όπου και εντοπίστηκε ο νέος πλανήτης.

Ο καυτός σωσίας της Γης

This wide-field view of the sky around the bright star Alpha Centauri was created from photographic images forming part of the Digitized Sky Survey 2. The star appears so big just because of the scattering of light by the telescope's optics as well as in the photographic emulsion. Alpha Centauri is the closest star system to the Solar System. Image released Oct. 17, 2012. CREDIT: ESO/Digitized Sky Survey 2

Ο πλανήτης εντοπίστηκε να κινείται γύρω από το άστρο Α του Κενταύρου Β που βρίσκεται σε απόσταση 4 ετών φωτός από τη Γη. Το άστρο αυτό έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά του Ήλιου, είναι ελαφρώς πιο μικρός και λαμπερός από το μητρικό μας άστρο. Ο πλανήτης έλαβε την ονομασία Α του Κενταύρου Ββ (Alpha Centauri Bb) και είναι ο κοντινότερος στη Γη εξωηλιακός πλανήτης από τους περίπου 700 που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα.

Με βάση τα χαρακτηριστικά τόσο τα δικά του όσο και του άστρου του αν ο Alpha Centauri Bb βρισκόταν εντός της λεγόμενης «φιλόξενης ζώνης» άπαντες θα στοιχημάτιζαν ότι υπάρχει ζωή εκεί. Με τον όρο φιλόξενη ζώνη χαρακτηρίζεται η απόσταση ανάμεσα σε ένα πλανήτη και το άστρο του η οποία επιτρέπει στον πλανήτη να αναπτύξει συνθήκες φιλικές για την ανάπτυξη ζωής όπως παραδείγματος χάριν, νερό σε υγρή μορφή, ήπιες κλιματικές συνθήκες κλπ.

Όμως ο Alpha Centauri Bb βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το άστρο του. Είναι χαρακτηριστικό ότι ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από αυτό σε μόλις 80 ώρες! Ο Alpha Centauri Bb βρίσκεται πιο κοντά στο άστρο του από ότι ο Ερμής στον Ήλιο. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες που επικρατούν στον πλανήτη είναι ακραίες με θερμοκρασίες που φτάνουν τους 1500 βαθμούς Κελσίου καθώς και άλλα φαινόμενα που καθιστούν απίθανη αν όχι αδύνατη την ανάπτυξη και επιβίωση ζωής εκεί. Οι ερευνητές εντόπισαν τον πλανήτη με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου ESO που βρίσκεται στο Παρατηρητήριο La Silla στη Χιλή. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature.

Έριχ Φρηντ, «Το αδίκημα»

Κυριάκος Κατζουράκης, Φύλακες, 1983-84.

Μην κοιτάτε

αλλού

καλοί μου πολίτες

αλλά κοιτάξτε

βαθιά στα μάτια

των νεαρών νεο-Ναζί

που έμαθαν

στην πολιτεία σας

να πιστεύουν εκ νέου

στην παλιά παράνοια

Δεν κοιτάξατε

αρκετά επίμονα

εάν για ένα λεπτό

δεν δείτε

σε αυτά τα μπλε

ή καφέ

ή ακόμα και γκρίζα μάτια

το δικό σας είδωλο.

Ο Έριχ Φρηντ (Erich Fried) ήταν αυστριακός ποιητής, μεταφραστής και δοκιμιογράφος. Γεννήθηκε το 1921 στη Βιέννη και πέθανε το 1988 στο Μπάντεν-Μπάντεν της Γερμανίας. Ήταν ο κύριος εκπρόσωπος της πολιτικής ποίησης στη Γερμανία στην περίοδο μετά τον Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ μεγάλη απήχηση είχαν και τα ερωτικά του ποιήματα (Liebesgedichte, 1979).

today's art: Diego Velázquez, Mars Resting, 1640. Oil on canvas, 179 × 95 cm, Museo del Prado, Madrid

Πού είναι η περηφάνια του μπαρουτοκαπνισμένου Ολύμπιου, πού η κλαγγή κι ο αχός των όπλων, πού η αστραποβόλα έκρηξη και το ετοιμοπόλεμο βλέμμα; Στα ροζ αναπαυμένος ο αλλού απυρόβλητος μαχητής παρουσιάζεται σε εντελώς προσωπική του στιγμή, σκεπτικός, άοπλος, ανθρώπινος έως σαρκασμού. Κι οι υπεράνθρωποι δικαιούνται την προδοσία τους, μιαν εγκατάλειψη ίσως, τους ανήκει ολότελα η προσωπική μοναξιά που αναζήτησε σχεδόν βλάσφημα ν' αποδώσει ο Βελάσκεθ.

Βρέθηκε φορτίο με χιώτικους αρχαίους αμφορείς κρασιού, Mazotos Shipwreck 4th Century BC, Cyprus

Φορτίο με χιώτικους αμφορείς κρασιού στο ναυάγιο της Κλασικής εποχής στην Κύπρο. Βρέθηκαν σε εμπορικό πλοίο του 4ου π.Χ. αιώνα σε βάθος 44 μέτρων. The photogrammetric mapping of the site was conducted in collaboration with the Department of Civil Engineering and Geomatics of the Cyprus University of Technology, Limassol, under the direction of D. Skarlatos. Mazotos shipwreck provides information on Classical shipbuilding.

Σε μήκος τουλάχιστον 15 μέτρων σώζεται η καρίνα και σημαντικό τμήμα του πετσώματος του πλοίου από το ναυάγιο του Μαζωτού της Λάρνακας στην Κύπρο, έτσι που πλέον συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ελάχιστα, που μπορούν να δώσουν στοιχεία για τη ναυπηγική των κλασικών χρόνων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Πρόκειται για τα αποτελέσματα της φετινής υποβρύχιας ανασκαφικής έρευνας, η οποία διεξήχθη από την Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου υπό τη διεύθυνση της δρ Στέλλας Δεμέστιχα σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου και το Ίδρυμα «Θέτις». Η αποτύπωση της θέσης των ευρημάτων εξάλλου δια της φωτογραμμετρίας έγινε σε συνεργασία με το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου με υπεύθυνο τον δρ Δημήτρη Σκαρλάτο.

Rewind 2,400 years and shipping containers, those corrugated rectangular icons of modernity, took the form of amphora, a vase-shaped pottery used to transport goods across the Mediterranean. Photomosaic of the wreck and its cargo. (Bruce Hartzler/University of Cyprus, Archaeological Research Unit/Stella Demesticha)

Το ναυάγιο είναι εμπορικού πλοίου, το οποίο βυθίστηκε στα μέσα του 4ου π. Χ. αιώνα σε βάθος 44 μέτρων όπου και «κάθισε» στον αμμώδη βυθό της θαλάσσιας περιοχή του σημερινού χωριού Μαζωτός περί τα δυόμισι χιλιόμετρα από την ακτή. Το πλοίο μετέφερε το περίφημο κόκκινο κρασί της Χίου μέσα σε πήλινους αμφορείς, από τους οποίους έχουν καταμετρηθεί ως σήμερα επιφανειακά πάνω από 500 επιφανειακοί αμφορείς, ενώ είναι βέβαιο ότι θαμμένοι στην άμμο είναι πολλοί ακόμη. Γ΄ αυτό και το σκαρί του σκεπάζεται από αυτούς. Κατά τη φετινή, ερευνητική αποστολή έτσι, ανοίχθηκαν δύο τομές στο βόρειο άκρο της συγκέντρωσης των αμφορέων όπου, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία βρίσκεται η πρύμνη του αρχαίου πλοίου. Κι αυτό γιατί ένας από τους κύριους στόχους της ανασκαφής σε αυτήν την περιοχή ήταν να διαπιστωθεί η έκταση των υπολειμμάτων του αρχαίου σκαριού, που διατηρείται κάτω από το φορτίο.

Mazotos shipwreck Cyprus. The Mazotos ship was a late classical period (mid 4th century B.C) merchant ship that was located in the sea of the modern village of Mazotos, at a depth of 45 m. The ship was carrying wine amphorae mainly from Chios but also from other north Aegean islands.

Ανάμεσα στους χιώτικους αμφορείς, που είναι η συντριπτική πλειοψηφία του φορτίου εντοπίστηκαν ελάχιστοι και από άλλα νησιά του βορείου Αιγαίου ενώ επιπλέον διαπιστώθηκε ότι το πλοίο μετέφερε και φορτίο από πρόχους, δηλαδή επιτραπέζια αγγεία για το σερβίρισμα του κρασιού, τα οποία βρέθηκαν στοιβαγμένα ανάμεσα στους αμφορείς του πρυμναίου τμήματος του αμπαριού. Στην καμπίνα της πρύμνης εξάλλου άρχισαν να αποκαλύπτονται και μικρά αγγεία, λεπτής κεραμικής, που είναι πιθανόν να ανήκαν στο πλήρωμα ή σε άλλους επιβαίνοντες του πλοίου. Ένα μάλιστα από αυτά τα σκεύη φέρει στη βάση του χαραγμένα τα αρχικά του ονόματος του ιδιοκτήτη του.

In this shipwreck, found off the southern coast of Cyprus and dated to 4th century BC, amphorae are stacked in the outline of the ship that carried them. The design is characteristic of the Greek island of Chios, and the cargo was likely Chian wine, celebrated as the finest vintages of the Classical world. Three-dimensional reconstruction of the wreck. (Foteini Vlachaki and Markos Garras/University of Cyprus, Archaeological Research Unit/Stella Demesticha)

Ποια ήταν η διαδρομή και ποιος ο προορισμός του πλοίου; Τα ερωτήματα αυτά είναι δύσκολο να απαντηθούν επί του παρόντος με υποθέσεις όμως, όπως λέει η κυρία Δεμέστιχα μπορούμε να πούμε, πως αν έπιανε κυπριακό λιμάνι και πήγαινε προς τα ανατολικά ίσως να είχε προορισμό το αρχαίο Κίτιο (σημερινή Λάρνακα), είτε τη Σαλαμίνα. Σε κάθε περίπτωση όμως τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να ρίξουν φως περισσότερο φως σε βασικά ζητήματα της ναυτικής και οικονομικής ζωής στην αρχαιότητα, όπως για παράδειγμα οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ βορείου Αιγαίου και νοτιοανατολικής Μεσογείου, ο ρόλος της Κύπρου στους ναυτικούς δρόμους κατά την τελευταία φάση της ζωής των κυπριακών βασιλείων, ο τρόπος διεξαγωγής του εμπορίου δια θαλάσσης καθώς και τα είδη και τα μεγέθη των εμπορικών πλοίων της εποχής.

Να σημειωθεί άλλωστε, ότι ναυάγιο σε εξαιρετικά καλή κατάσταση είχε βρεθεί και στην Κερύνεια όπου και διατηρείται. Όλα τα ευρήματα πάντως μεταφέρθηκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Λάρνακας όπου θα πραγματοποιηθεί η συντήρησή τους.