Βρέθηκε φορτίο με χιώτικους αρχαίους αμφορείς κρασιού, Mazotos Shipwreck 4th Century BC, Cyprus

Φορτίο με χιώτικους αμφορείς κρασιού στο ναυάγιο της Κλασικής εποχής στην Κύπρο. Βρέθηκαν σε εμπορικό πλοίο του 4ου π.Χ. αιώνα σε βάθος 44 μέτρων. The photogrammetric mapping of the site was conducted in collaboration with the Department of Civil Engineering and Geomatics of the Cyprus University of Technology, Limassol, under the direction of D. Skarlatos. Mazotos shipwreck provides information on Classical shipbuilding.

Σε μήκος τουλάχιστον 15 μέτρων σώζεται η καρίνα και σημαντικό τμήμα του πετσώματος του πλοίου από το ναυάγιο του Μαζωτού της Λάρνακας στην Κύπρο, έτσι που πλέον συγκαταλέγεται ανάμεσα στα ελάχιστα, που μπορούν να δώσουν στοιχεία για τη ναυπηγική των κλασικών χρόνων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Πρόκειται για τα αποτελέσματα της φετινής υποβρύχιας ανασκαφικής έρευνας, η οποία διεξήχθη από την Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου υπό τη διεύθυνση της δρ Στέλλας Δεμέστιχα σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου και το Ίδρυμα «Θέτις». Η αποτύπωση της θέσης των ευρημάτων εξάλλου δια της φωτογραμμετρίας έγινε σε συνεργασία με το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου με υπεύθυνο τον δρ Δημήτρη Σκαρλάτο.

Rewind 2,400 years and shipping containers, those corrugated rectangular icons of modernity, took the form of amphora, a vase-shaped pottery used to transport goods across the Mediterranean. Photomosaic of the wreck and its cargo. (Bruce Hartzler/University of Cyprus, Archaeological Research Unit/Stella Demesticha)

Το ναυάγιο είναι εμπορικού πλοίου, το οποίο βυθίστηκε στα μέσα του 4ου π. Χ. αιώνα σε βάθος 44 μέτρων όπου και «κάθισε» στον αμμώδη βυθό της θαλάσσιας περιοχή του σημερινού χωριού Μαζωτός περί τα δυόμισι χιλιόμετρα από την ακτή. Το πλοίο μετέφερε το περίφημο κόκκινο κρασί της Χίου μέσα σε πήλινους αμφορείς, από τους οποίους έχουν καταμετρηθεί ως σήμερα επιφανειακά πάνω από 500 επιφανειακοί αμφορείς, ενώ είναι βέβαιο ότι θαμμένοι στην άμμο είναι πολλοί ακόμη. Γ΄ αυτό και το σκαρί του σκεπάζεται από αυτούς. Κατά τη φετινή, ερευνητική αποστολή έτσι, ανοίχθηκαν δύο τομές στο βόρειο άκρο της συγκέντρωσης των αμφορέων όπου, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία βρίσκεται η πρύμνη του αρχαίου πλοίου. Κι αυτό γιατί ένας από τους κύριους στόχους της ανασκαφής σε αυτήν την περιοχή ήταν να διαπιστωθεί η έκταση των υπολειμμάτων του αρχαίου σκαριού, που διατηρείται κάτω από το φορτίο.

Mazotos shipwreck Cyprus. The Mazotos ship was a late classical period (mid 4th century B.C) merchant ship that was located in the sea of the modern village of Mazotos, at a depth of 45 m. The ship was carrying wine amphorae mainly from Chios but also from other north Aegean islands.

Ανάμεσα στους χιώτικους αμφορείς, που είναι η συντριπτική πλειοψηφία του φορτίου εντοπίστηκαν ελάχιστοι και από άλλα νησιά του βορείου Αιγαίου ενώ επιπλέον διαπιστώθηκε ότι το πλοίο μετέφερε και φορτίο από πρόχους, δηλαδή επιτραπέζια αγγεία για το σερβίρισμα του κρασιού, τα οποία βρέθηκαν στοιβαγμένα ανάμεσα στους αμφορείς του πρυμναίου τμήματος του αμπαριού. Στην καμπίνα της πρύμνης εξάλλου άρχισαν να αποκαλύπτονται και μικρά αγγεία, λεπτής κεραμικής, που είναι πιθανόν να ανήκαν στο πλήρωμα ή σε άλλους επιβαίνοντες του πλοίου. Ένα μάλιστα από αυτά τα σκεύη φέρει στη βάση του χαραγμένα τα αρχικά του ονόματος του ιδιοκτήτη του.

In this shipwreck, found off the southern coast of Cyprus and dated to 4th century BC, amphorae are stacked in the outline of the ship that carried them. The design is characteristic of the Greek island of Chios, and the cargo was likely Chian wine, celebrated as the finest vintages of the Classical world. Three-dimensional reconstruction of the wreck. (Foteini Vlachaki and Markos Garras/University of Cyprus, Archaeological Research Unit/Stella Demesticha)

Ποια ήταν η διαδρομή και ποιος ο προορισμός του πλοίου; Τα ερωτήματα αυτά είναι δύσκολο να απαντηθούν επί του παρόντος με υποθέσεις όμως, όπως λέει η κυρία Δεμέστιχα μπορούμε να πούμε, πως αν έπιανε κυπριακό λιμάνι και πήγαινε προς τα ανατολικά ίσως να είχε προορισμό το αρχαίο Κίτιο (σημερινή Λάρνακα), είτε τη Σαλαμίνα. Σε κάθε περίπτωση όμως τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να ρίξουν φως περισσότερο φως σε βασικά ζητήματα της ναυτικής και οικονομικής ζωής στην αρχαιότητα, όπως για παράδειγμα οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ βορείου Αιγαίου και νοτιοανατολικής Μεσογείου, ο ρόλος της Κύπρου στους ναυτικούς δρόμους κατά την τελευταία φάση της ζωής των κυπριακών βασιλείων, ο τρόπος διεξαγωγής του εμπορίου δια θαλάσσης καθώς και τα είδη και τα μεγέθη των εμπορικών πλοίων της εποχής.

Να σημειωθεί άλλωστε, ότι ναυάγιο σε εξαιρετικά καλή κατάσταση είχε βρεθεί και στην Κερύνεια όπου και διατηρείται. Όλα τα ευρήματα πάντως μεταφέρθηκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Λάρνακας όπου θα πραγματοποιηθεί η συντήρησή τους.