Μαύρη τρύπα «παρενοχλεί» ολόκληρους γαλαξίες, Black Hole Steals Gas From Trillions Of Stars

Στο κέντρο της εικόνας λάμπει το μεγάλο γαλαξιακό σμήνος ενώ με μοβ χρώμα απεικονίζεται το γιγάντιο νέφος που το περιβάλλει. Με το βέλος σημειώνεται η θέση της μελανής οπής ενώ οι δύο κύκλοι είναι οι δύο τρύπες που έχουν δημιουργηθεί στο νέφος. The black hole (white) sits at the center of the galaxy RX J1532. X-ray image (yellow) courtesy NASA/CXC/Stanford/J. Hlavacek-Larrondo et al. Optical image (purple) courtesy NASA/ESA/STScI/M. Postman & CLASH team

Μια πραγματικά εκπληκτική από κάθε άποψη ανακάλυψη έκανε διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής αστρονόμους της NASA. Χρησιμοποιώντας επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια εντόπισε ένα μοναδικό κοσμικό φαινόμενο στα βάθη του Σύμπαντος. Πρόκειται για μια τερατώδη σε μέγεθος και ισχύ μελανή οπή η οποία «παρενοχλεί» ολόκληρους γαλαξίες εμποδίζοντας τη γέννηση τρισεκατομμυρίων άστρων!

Μαύρο… εμπόδιο

Astronomers have used NASA's Chandra X-ray Observatory and a suite of other telescopes to reveal one of the most powerful black holes known. The black hole has created enormous structures in the hot gas surrounding it and prevented trillions of stars from forming. The black hole is in a galaxy cluster named RX J1532.9+3021 (RX J1532 for short), located about 3.9 billion light years from Earth. The image here is a composite of X-ray data from Chandra revealing hot gas in the cluster in purple and optical data from the Hubble Space Telescope showing galaxies in yellow. The cluster is very bright in X-rays implying that it is extremely massive, with a mass about a quadrillion - a thousand trillion - times that of the sun. At the center of the cluster is a large elliptical galaxy containing the supermassive black hole. The large amount of hot gas near the center of the cluster presents a puzzle. Hot gas glowing with X-rays should cool, and the dense gas in the center of the cluster should cool the fastest. The pressure in this cool central gas is then expected to drop, causing gas further out to sink in towards the galaxy, forming trillions of stars along the way. However, astronomers have found no such evidence for this burst of stars forming at the center of this cluster. Image credit: X-ray: NASA/CXC/Stanford/J.Hlavacek-Larrondo et al, Optical: NASA/ESA/STScI/M.Postman & CLASH team

Το φαινόμενο εξελίσσεται στο γαλαξιακό σμήνος RXJ1532 που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 4 δισ. ετών φωτός από τη Γη. Οι αστρονόμοι εντόπισαν εκεί ένα σπάνιο, αν και όχι μοναδικό μέχρι σήμερα φαινόμενο. Το σμήνος έχει μάζα ένα τετράκις εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου ή χίλιες φορές μεγαλύτερη από εκείνη του γαλαξία μας. Το «τυλίγει» ένα κολοσσιαίο νέφος καυτών αερίων που υπό κανονικές συνθήκες θα συμμετείχε στη δημιουργία νέων άστρων στους γαλαξίες του σμήνους. Όμως κάπου… ανάμεσα στο σμήνος και το νέφος φαίνεται ότι υπάρχει μια τερατώδης από κάθε άποψη μελανή οπή που... ταράζει την όλη κοσμική διεργασία.

Οι ερευνητές «είδαν» κάποιους από τους γαλαξίες να περιστρέφονται γύρω από τη μαύρη τρύπα ενώ κάποιοι άλλοι να «λυγίζουν» προς εκείνη εξαιτίας των τρομερών βαρυτικών της δυνάμεων. Εντόπισαν επίσης δύο γιγάντιες τρύπες στο νέφος οι οποίες, όπως πιστεύουν,  είναι προϊόν της επίδρασης της μελανής οπής. Η κάθε τρύπα έχει εύρος όσο περίπου το εύρος του γαλαξία μας.

 Black hole with disc and jets visualization courtesy of ESA.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η παρουσία της μελανής οπής διατηρεί υψηλή τη θερμοκρασία του νέφους αερίων με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η γέννηση νέων άστρων στους γαλαξίες του σμήνους. Υπολογίζεται ότι αν δεν υπήρχε εκεί η μαύρη τρύπα θα είχαν δημιουργηθεί τρισεκατομμύρια άστρα! Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».