Η «αγχώδης» περιοχή του εγκεφάλου. Worry on the brain: Researchers find new area linked to anxiety

Edvard Munch, Evening on Karl Johan, 1892. Η περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει το άγχος είναι τελικώς διαφορετική από εκείνη που νόμιζαν ως σήμερα οι επιστήμονες. Researchers say the discovery could lead to new treatments for people suffering from anxiety disorders.

Ένα μεγάλο επίτευγμα το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών ανακοίνωσαν ειδικοί του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech). Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε την περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει το άγχος – και είδε μάλιστα ότι δεν ήταν εκεί που πιστεύαμε.

Αποτελεσματικότερες θεραπείες μέσα σε 10 χρόνια

Σε αυτή τη σχηματική απεικόνιση φαίνεται το νευρικό δίκτυο το οποίο, σύμφωνα με ειδικούς από το Caltech, παίζει ρόλο στην εμφάνιση άγχους. Το πλάγιο διάφραγμα (LS) είναι σημειωμένο μέσα στον κόκκινο κύκλο και ελέγχει την όλη διαδικασία. What really makes us anxious: A brain schematic shows the neural circuit found by Caltech researchers to play a role in anxiety. The lateral septum is circled in red, and controls the process.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η περιοχή αυτή θα μπορεί να στοχευθεί πλέον με φάρμακα, γεγονός που αναμένεται να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικές θεραπείες μέσα σε μια δεκαετία.

Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι το «κέντρο του άγχους» στον εγκέφαλο είναι η αμυγδαλή, μια περιοχή που είναι γνωστό ότι παίζει ρόλο στον φόβο. Ωστόσο οι επιστήμονες με επικεφαλής βιολόγους του Caltech είχαν την αίσθηση ότι μια διαφορετική περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται πλάγιο διάφραγμα (LS) πιθανότατα εμπλέκεται στον τρόπο με τον οποίον ο εγκέφαλος επεξεργάζεται το άγχος.

Το «ένστικτο» της ομάδας αποδείχθηκε σωστό – με χρήση μοντέλων ποντικών εντοπίστηκε ένα νευρικό δίκτυο το οποίο συνδέει την LS με άλλες δομές του εγκεφάλου με τρόπο ο οποίος επιδρά άμεσα στο άγχος. «Η μελέτη μας έδειξε ένα νέο νευρικό δίκτυο το οποίο έχει αιτιώδη ρόλο στην εμφάνιση καταστάσεων άγχους» ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης Ντέιβιντ Αντερσον από το Caltech και προσέθεσε: «Ένας από τους λόγους που δεν έχουμε στα χέρια μας πιο στοχευμένα και αποτελεσματικά φάρμακα για το άγχος είναι επειδή δεν γνωρίζουμε πώς ακριβώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τέτοιες καταστάσεις. Η μελέτη μας ανοίγει νέους δρόμους στη μελέτη των δικτύων του εγκεφάλου που ελέγχουν το άγχος».

Με βάση την οπτογενετική

Anatomy of the human brain. Credit: © Ioannis Pantzi / Fotolia

Στο πλαίσιο της νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Cell» οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την οπτογενετική –μια τεχνική η οποία βασίζεται στη χρήση φωτός προκειμένου να ελεγχθεί η νευρική δραστηριότητα – ώστε να ενεργοποιήσουν τεχνητά μια ομάδα συγκεκριμένων νευρώνων στο πλάγιο διάφραγμα ποντικών.

Όπως φάνηκε, μόλις ενεργοποιήθηκαν οι νευρώνες αυτοί, τα πειραματόζωα έγιναν πιο αγχώδη. Μάλιστα οι ερευνητές είδαν ότι ακόμη και μια σύντομη, παροδική ενεργοποίηση των συγκεκριμένων νευρώνων μπορούσε να οδηγήσει σε εμφάνιση αγχώδους κατάστασης η οποία διαρκούσε επί τουλάχιστον μισή ώρα. Το γεγονός αυτό μαρτυρούσε ότι ακόμη και όταν οι νευρώνες σταματούσαν να είναι ενεργοποιημένοι η κατάσταση άγχους συνεχιζόταν.

«Φρένο» στη δράση των νευρώνων του άγχους

Jean-Baptiste Le Prince, The anxiety, 1769

Η νέα γνώση αναμένεται να οδηγήσει σε καινούργιες θεραπείες για το άγχος. Με δεδομένο ότι, όπως φάνηκε, οι νευρώνες στην περιοχή του πλάγιου διαφράγματος προάγουν το άγχος, η έρευνα πρέπει να στραφεί προς ένα φάρμακο που θα βάζει «φρένο» στη δράση τους. «Βρισκόμαστε πιθανότατα μια δεκαετία μακριά από το να μεταφραστεί αυτή η βασική έρευνα σε οποιουδήποτε είδους θεραπεία για τον άνθρωπο, ωστόσο ελπίζουμε ότι οι πληροφορίες που μας παρέχει η νέα μελέτη θα οδηγήσουν την ιατρική σε ανάπτυξη καλύτερων θεραπειών για τις ψυχικές διαταραχές» σημείωσε ο δρ Άντερσον. Ο ειδικός συμπλήρωσε ότι έχουν υπάρξει πολύ λίγα φάρμακα για τις ψυχικές διαταραχές τα οποία αναπτύχθηκαν τα τελευταία 40 με 50 χρόνια. «Και αυτό διότι γνωρίζουμε τόσο λίγα για τα δίκτυα του εγκεφάλου που ελέγχουν τα συναισθήματα τα οποία εμπλέκονται σε διαταραχές όπως το άγχος ή η κατάθλιψη».