Πανχρωματικό πανόραμα του Σύμπαντος. The New and Improved Hubble Ultra Deep Field

Το εντυπωσιακό πανόραμα του Σύμπαντος που δημιουργήθηκε από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. The Hubble Ulrta Deep Field seen in ultraviolet, visible, and infrared light. Image Credit: NASA, ESA, H. Teplitz and M. Rafelski (IPAC/Caltech), A. Koekemoer (STScI), R. Windhorst (Arizona State University), and Z. Levay (STScI)

Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αστρονόμοι συνθέτοντας εικόνες που τράβηξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble την τελευταία δεκαετία δημιούργησαν ένα εντυπωσιακό πανόραμα του Σύμπαντος. Πρόκειται για την πιο ολοκληρωμένη και πιο πολύχρωμη εικόνα μέχρι σήμερα του συνεχώς εξελισσόμενου σύμπαντος. Στο πανόραμα αυτό απεικονίζονται εκτός των άλλων περίπου δέκα χιλιάδες γαλαξίες.

Υπεριώδης ματιά

Εντυπωσιακό μωσαϊκό χιλιάδων γαλαξιών από φωτογραφίες που έχει τραβήξει το Hubble. The original Hubble Ultra-Deep Field (Credit NASA, ESA, and S. Beckwith (STScI) and the HUDF Team).

Μέχρι σήμερα οι εικόνες του Hubble συνδύαζαν φωτογραφήσεις στο ορατό και σχεδόν υπέρυθρο φάσμα, ενώ η νέα φωτογραφία ενσωματώνει δεδομένα από το υπεριώδες τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, χάρη στην κάμερα ευρέως πεδίου 3 του διαστημικού τηλεσκοπίου.

«Βλέποντας» και στο υπεριώδες, το Hubble κατάφερε να παρατηρήσει περιοχές του σύμπαντος στον χώρο και στον χρόνο, όπου υπάρχουν (ή καλύτερα υπήρχαν κάποτε) τα πιο καυτά, πιο μεγάλα και πιο νεανικά άστρα του σύμπαντος, σε μία απόσταση πέντε έως δέκα δισεκατομμυρίων ετών από τη Γη. Πρόκειται για μία περίοδο κατά την οποία γεννήθηκαν τα περισσότερα άστρα του Σύμπαντος. Τα άστρα αυτά εκπέμπουν φως στο υπεριώδες φάσμα και μέχρι σήμερα δεν ήταν αντικείμενο άμεσης παρατήρησης, με συνέπεια οι παλαιότερες φωτογραφίες του Hubble να είναι ελλιπείς.

Η παραγωγή άστρων

Astronomers using the Hubble Space Telescope have captured the most comprehensive picture ever assembled of the evolving Universe — and one of the most colourful. The study is called the Ultraviolet Coverage of the Hubble Ultra Deep Field (UVUDF) project. Credit: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI) Acknowledgement: H. Teplitz and M. Rafelski (IPAC/Caltech), A. Koekemoer (STScI), R. Windhorst (Arizona State University), and Z. Levay (STScI)

Η προσθήκη των δεδομένων στο υπεριώδες δίνει στους αστρονόμους μία καλύτερη εικόνα για το ποιοι γαλαξίες ήσαν οι πιο παραγωγικοί στη δημιουργία άστρων και πού ακριβώς αυτά τα άστρα σχηματίζονταν. Επίσης, χάρη στο υπεριώδες μήκος κύματος που προστέθηκε, η νέα φωτογραφία είναι η πιο εντυπωσιακή και χρωματικά, καθώς κάθε διαφορετικό χρώμα αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό μήκος κύματος.

Η τελική εικόνα, μετά από τη σύνθεση των επιμέρους φωτογραφιών, περιέχει περίπου 10.000 γαλαξίες, φθάνοντας πολύ πίσω στον χρόνο, έως λίγες εκατοντάδες χρόνια μετά την Μεγάλη Έκρηξη από την οποία προέκυψε το Σύμπαν. Η εικόνα παρουσιάστηκε σε συνέδριο της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας από επιστήμονες του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech). «Είναι η μεγαλύτερου βάθους πανχρωματική εικόνα του ουρανού που έχει δημιουργηθεί μέχρι σήμερα» αναφέρει ο Ρότζιερ Γουίντχορστ, μέλος της ομάδας που δημιούργησε τη νέα εικόνα.

Το μεγαλύτερο ποσοστό της υπεριώδους ακτινοβολίας φιλτράρεται από την ατμόσφαιρα της Γης, γι' αυτό μόνο ένα διαστημικό τηλεσκόπιο, πέρα από τη γήινη ατμόσφαιρα, μπορεί να τραβήξει πιο ολοκληρωμένες φωτογραφίες. Το Hubble είναι το μόνο διαθέσιμο τηλεσκόπιο που μπορεί να δει σε βάθος το Σύμπαν και στο υπεριώδες. Ο υπό κατασκευή πιο εξελιγμένος διάδοχός του, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA, θα «βλέπει» πολύ καλύτερα, αλλά μόνο στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος.