Εντοπίσθηκε εξωπλανήτης που ίσως διαθέτει νερό. Super Earths Found Circling Ancient Star

Ο Kapteyn b μπορεί να διαθέτει νερό στην επιφάνεια του άρα έχει αυξημένες πιθανότητες να υπάρχει ζωή εκεί. This artistic representation shows the potentially habitable exoplanet Kapteyn b and the globular cluster Omega Centauri in the background. It is believed that this cluster is the remaining core of a dwarf galaxy that merged with our own Milky Way Galaxy billions of years ago bringing Kapteyn’s star along. Image credit: PHL / UPR Arecibo / Aladin Sky Atlas.

Διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε δύο νέους πολύ κοντινούς εξωπλανήτες, από τους οποίους ο ένας βρίσκεται στην σωστή απόσταση από το άστρο του για να έχει υγρό νερό στην επιφάνειά του και να φιλοξενεί ζωή. Οι δύο πλανήτες κινούνται σε τροχιά γύρω από το αρχαίο άστρο Kapteyn, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στο ηλιακό μας σύστημα, σε απόσταση μόλις 13 ετών φωτός.

Ο (πρώην) γαλαξίας

Artist’s concept of a young red dwarf star surrounded by three planets. Kapteyn’s star is similar, with its two newfound super Earth planets, one of which may be hospitable to life.  Courtesy of NASA/JPL-Caltech

Το Kapteyn είναι ένας ερυθρός νάνος και πήρε το όνομα του από τον Ολλανδό αστρονόμο Γιόζεφ Καπτέιν που το ανακάλυψε στα τέλη του 19ου αιώνα. Είναι το 25ο πιο κοντινό στον Ήλιο μας και γεννήθηκε μόλις δύο δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη δημιουργία του σύμπαντος με την «Μεγάλη Έκρηξη» πριν από 13,7 δισ. χρόνια.

Skychart showing location of Kapteyn’s star as seen in the southwest evening sky in the Southern Hemisphere. Credit: SkySafari

Το άστρο έχει το ένα τρίτο της μάζας του Ήλιου και μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και με ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο στο νότιο αστερισμό του Οκρίβαντα (του «Καβαλέτου»). Είναι το δεύτερο ταχύτερα κινούμενο άστρο στον ουρανό της Γης και ανήκει στην άλω του Γαλαξία μας, δηλαδή στην ομάδα εκείνων των άστρων που έχουν άκρως ελλειπτικές τροχιές στην γαλαξιακή περιφέρεια. Προέρχεται από έναν αρχαίο νάνο-γαλαξία, που κάποτε το μεγαλύτερο μέρος του -μαζί με το άστρο Kapteyn- απορροφήθηκε από τον γαλαξία μας.

Αρχαίος και πολλά υποσχόμενος

Ο Kapteyn b βρίσκεται σε απόσταση 13 ετών φωτός και ανήκει σε γαλαξία που απορροφήθηκε από τον δικό μας. Depiction of the potentially habitable exoplanet Kapteyn b compared with Earth. Courtesy of  PHL @ UPR Arecibo

Ο πλανήτης Kapteyn-b που βρίσκεται στην «φιλόξενη» (κατοικήσιμη) ζώνη του συστήματός του, έχει εκτιμώμενη ηλικία περίπου 11,5 δις. ετών γεγονός που τον καθιστά τον αρχαιότερο που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα και είναι δυνητικά ικανός να φιλοξενεί ζωή. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι όσο πιο «γερασμένος» είναι ένας πλανήτης, τόσο περισσότερο χρόνο είχε η ζωή για να εξελιχτεί σε αυτόν. Η Γη έχει ηλικία 4.5 δισ. ετών.

«Αναρωτιέται κανείς τι είδους ζωή θα μπορούσε να έχει εξελιχτεί πάνω σε αυτούς τους πλανήτες, σε ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα» δήλωσε ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Γκιγιέμ Ανγκλάδα-Εσκούδε του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου.

The Habitable Exoplanets Catalog now has 22 planets including Kapteyn b, the oldest and second closest to Earth potentially habitable exoplanet. Image credit: PHL / UPR Arecibo / Aladin Sky Atlas.

Ο Capteyn-b ανήκει στην κατηγορία των υπερ-Γαιών, καθώς έχει μάζα τουλάχιστον πενταπλάσια από τον δικό μας πλανήτη, ενώ δεν είναι ούτε πολύ ζεστός, ούτε πολύ κρύος, όντας στην κατάλληλη απόσταση από το άστρο του, γι' αυτό, άλλωστε θεωρείται πιθανό να διαθέτει υγρό νερό.

Το ταίρι του

Γραφιστική απεικόνιση του πλανητικού συστήματος Kapteyn και της περιοχής που βρίσκεται στο Διάστημα. Kapteyn’s star and its planets likely come from a dwarf galaxy now merged with our Milky Way Galaxy. Image credit: Victor H. Robles / James S. Bullocks / Miguel Rocha.

Αντίθετα, ο άλλος πλανήτης που ανακαλύφτηκε, ο ακόμη μεγαλύτερος Kapteyn-c, βρίσκεται πιο μακριά από το άστρο του και είναι μάλλον παγωμένος. Ο Kapteyn-b χρειάζεται 48 μέρες για μια πλήρη τροχιά γύρω από το άστρο του, ενώ ο Capteyn-c 121 μέρες.

Ο αρχικός εντοπισμός των δύο πλανητών έγινε με το όργανο HARPS του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου στη Χιλή, ενώ ακολούθησαν άλλες παρατηρήσεις για επιβεβαίωση από το τηλεσκόπιο Keck στη Χαβάη και το τηλεσκόπιο «Μαγγελάνος 2» στη Χιλή. H ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Monthly Notices of the Royal Astronomical Society».