Πρώτο βραβείο στους αναδυόμενους πιγκουίνους, Veolia Environnement Wildlife Photographer of the Year 2012 winners

Μια καταπληκτική φωτογραφία μιας ομάδας αυτοκρατορικών πιγκουίνων τη στιγμή που αναδύονται με ταχύτητα στην επιφάνεια της θάλασσας μέσα από ένα άνοιγμα στους πάγους κέρδισε ένα από τα πρώτα βραβεία του διαγωνισμού Veolia Environnement Wildlife Photographer of the Year.

Η σκηνή

Την εντυπωσιακή σκηνή τράβηξε ο καναδός φωτογράφος Πολ Νίκλεν που άντεξε τόσο το παγωμένο νερό μέσα στο οποίο βρισκόταν για να κάνει την λήψη καθώς και μια επίθεση από ευέξαπτες φώκιες. «Οι πιγκουίνοι επιστρέφουν πίσω στη βάση τους από τον ανοιχτό ωκεανό. Βρίσκονταν στη θάλασσα για διάστημα τριών εβδομάδων και επιστρέφουν με το στομάχι τους γεμάτο τροφή την οποία θα μοιραστούν με τα μικρά τους που τους περιμένουν εναγωνίως. Τη στιγμή της λήψης οι πιγκουίνοι ετοιμάζονται να εκτοξευθούν από το νερό πάνω στους πάγους. Μάλιστα οι πιγκουίνοι έκαναν την εμφάνιση τους ενώ εγώ βρισκόμουν κάτω από το νερό και τα πόδια μου είχαν παγιδευτεί σε ένα σημείο των πάγων. Ενώ προσπαθούσα να απεγκλωβιστώ οι πιγκουίνοι περνούσαν συνεχώς από μπροστά μου και πολλοί έρχονταν κοντά μου και με ακουμπούσαν στην πλάτη, στα χέρια και σε άλλα σημεία του σώματος» αναφέρει ο Νίκλεν που εργάζεται στο National Geographic Magazine και κάθησε τρεις εβδομάδες στη θάλασσα Ross της Ανταρκτικής καταγράφοντας συνολικά 50 χιλιάδες εικόνες.

Η απόδραση με τις φυσαλίδες

Όπως φαίνεται και στη φωτογραφία την στιγμή που οι πιγκουίνοι ξεκινούν την ανάδυση τους στο νερό έχουν δημιουργηθεί αμέτρητες φυσαλίδες. Οι φώκιες λεοπαρδάλεις παρακολουθούν τους πιγκουίνους και περιμένουν την έξοδο τους από το νερό για να τους αρπάξουν και να τους φάνε. Οι πιγκουίνοι για να αποφύγουν τον κίνδυνο ανέπτυξαν εξελικτικά μια εντυπωσιακή τεχνική. Αρχικά βγάζουν προσεκτικά το κεφάλι τους από το νερό για να δουν αν υπάρχουν εχθροί και σε ποια σημεία βρίσκονται. Στη συνέχεια βουτούν πολύ βαθιά μέσα στη θάλασσα και παγιδεύουν όσο περισσότερο αέρα μπορούν στα φτερά τους. Κάποια στιγμή αρχίζουν να αναδύονται με μεγάλη ταχύτητα πιέζοντας τα φτερά τους.

Αυτή η κίνηση παράγει εκατομμύρια φυσαλίδες αέρα οι οποίες δημιουργούν μια «επίστρωση αέρος» όπως την ονομάζουν οι ειδικοί. Αυτή η επίστρωση μειώνει την αντίσταση του αέρα ενώ ταυτόχρονα αυξάνει την ταχύτητα αλλά και το ύψος του άλματος που θα επιχειρήσουν οι πιγκουίνοι. Με αυτόν τον τρόπο οι πιγκουίνοι καταφέρνουν να ξεφεύγουν από τους αντιπάλους τους.

Τα άλλα βραβεία:

Winner: Gregoire Bouguereau from France, Practice run

Winner: Larry Lynch from the USA, Warning night light

Winner: Anna Henly from the UK, Ice matters

Runner-up: Brent Stirton from South Africa, The real cost

Winner: Paul Nicklen, Frozen moment

Winner: Owen Hearn from the UK, Flight paths

Winner: Eve Tucker, City gull

Winner: Thilo Bubek from Germany, Aurora over ice

Winner: Luciano Candisani from Brazil, Into the mouth of the caiman

Αυτός που σωπαίνει

Απόστολος Κιλεσσόπουλος, Χωρίς Τίτλο, 1988.

Αυτός που σωπαίνει

Το σούρουπο έχει πάντα τη θλίψη

ενός ατέλειωτου χωρισμού

Κι εγώ έζησα σε νοικιασμένα δωμάτια

με τις σκοτεινές σκάλες τους

που οδηγούνε

άγνωστο που…

Με τις μεσόκοπες σπιτονοικοκυρές

που αρνούνται

κλαίνε λίγο

κι ύστερα ενδίδουν

και τ’ άλλο πρωί,

αερίζουν το σπίτι

απ’ τους μεγάλους στεναγμούς…

Στα παλαιικά κρεβάτια

με τα πόμολα στις τέσσερις άκρες

πλάγιασαν κι ονειρεύτηκαν

πολλοί περαστικοί αυτού του κόσμου

κι ύστερα αποκοιμήθηκαν

γλυκείς κι απληροφόρητοι

σαν τους νεκρούς στα παλιά κοιμητήρια

Όμως εσύ σωπαίνεις…

Γιατί δε μιλάς;

Πες μου!

Γιατί ήρθαμε εδώ;

Από πού ήρθαμε;

Κι αυτά τα ιερογλυφικά της βροχής πάνω στο χώμα;

Τι θέλουν να πουν;

Ω, αν μπορούσες να τα διαβάσεις!!!

Όλα θα άλλαζαν…

Όταν τέλος, ύστερα από χρόνια ξαναγύρισα…

δε βρήκα παρά τους ίδιους έρημους δρόμους,

το ίδιο καπνοπωλείο στη γωνιά…

Κι ολόκληρο το άγνωστο

την ώρα που βραδιάζει…

Τάσος Λειβαδίτης

Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα

Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα from Kostas Vakouftsis

Προτάσεις για τη διδασκαλία της αρχαιοελληνικής γλώσσας και γραμματείας: Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια και στο διάστημα

Κοσμικό «θραύσμα» η Σελήνη. Proof at last: Moon was created in giant smashup

This artist's conception of a planetary smashup whose debris was spotted by NASA's Spitzer Space Telescope three years ago gives an impression of the carnage that would have been wrecked when a similar impact created Earth's Moon. A team at Washington University in St. Louis has uncovered evidence of this impact that scientists have been trying to find for more than 30 years. Credit: Credit: NASA/JPL-Caltech

Νέα ευρήματα δίνουν λύση στο μυστήριο της ύπαρξης της Σελήνης. Δύο νέες μελέτες επιβεβαιώνουν τη θεωρία ότι η Σελήνη είναι τελικά προϊόν της τρομερής σύγκρουσης της Γης με ένα διαστημικό σώμα με μέγεθος ανάλογο με αυτό του πλανήτη Άρη.

Οι θεωρίες

Η ύπαρξη της Σελήνης και το πώς δημιουργήθηκε αποτελεί ένα από τα μεγάλα σύγχρονα αναπάντητα επιστημονικά ερωτηματικά. Έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες αλλά η πιο δημοφιλής είναι αυτή που διατυπώθηκε σε ένα συνέδριο το 1975 και ανέφερε ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε μετά από τη σύγκρουση της Γης με ένα γιγάντιο διαστημικό σώμα το οποίο οι θιασώτες της θεωρίας ονόμασαν Θεία, τη μυθολογική μητέρα της Σελήνης.

Η παλαιότερη θεωρία, διατυπώθηκε από τον υιό του Καρόλου Δαρβίνου, Τζορτζ,  που ανέφερε ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε από τη Γη, όταν ένα κομμάτι ύλης αποσπάστηκε από την περιοχή του ισημερινού του πλανήτη μας λόγω της φυγόκεντρης δύναμης. Η θεωρία αυτή εγκαταλείφθηκε, επειδή για να συμβεί ένα τέτοιο φαινόμενο θα έπρεπε η Γη να περιστρέφεται εξαιρετικά γρήγορα.

Άλλη θεωρία είναι ότι η Σελήνη ήταν ένας αστεροειδής που παγιδεύτηκε από τη βαρυτική έλξη της Γης. Ούτε αυτή η θεωρία «περπάτησε» ιδιαίτερα αφού θα έπρεπε να υπάρχουν συγκεκριμένες ατμοσφαιρικές και άλλες συνθήκες στη Γη (π.χ πολύ πυκνή ατμόσφαιρα) οι οποίες με βάση τα όσα γνωρίζουμε δεν υπήρξαν ποτέ. Άλλη θεωρία είναι ότι Σελήνη και Γη δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα από τα υλικά του κοσμικού δίσκου του Ήλιου κατά την περίοδο της γέννησης και των υπολοίπων πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Όμως οι έρευνες που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση δεν εντόπισαν στοιχεία που να την επιβεβαιώνουν.

Τα ισότοπα - αποδείξεις

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σεντ Λιούις μελέτησαν πετρώματα που έφεραν πίσω οι αστροναύτες τα οποία όπως διαπίστωσαν είναι πλούσια σε βαρέα ισότοπα ψευδαργύρου. Αυτό σύμφωνα με τους ερευνητές είναι απόδειξη ότι η Σελήνη είναι προϊόν μιας τρομερής σύγκρουσης της Γης με ένα γιγάντιο διαστημικό σώμα πριν μερικά δισεκατομμύρια έτη. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη της «βαριάς» μορφής ψευδαργύρου στη Σελήνη εξηγείται επειδή τα βαρύτερα άτομα συμπυκνώθηκαν έξω από το νέφος των εξατμισμένων (από τη σύγκρουση) πετρωμάτων ταχύτερα από τα πιο ελαφριά άτομα.

Η ανακάλυψη της προέλευσης της Σελήνης είναι ιδιαίτερα σημαντική για πολλούς λόγους. Άλλωστε οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αν δε υπήρχε η Σελήνη η Γη θα ήταν πολύ διαφορετική από αυτή που γνωρίζουμε και οι συνθήκες δεν θα ήταν καθόλου ευνοϊκές για την ανάπτυξη και επιβίωση της ζωής στον πλανήτη μας. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αν δεν υπήρχε η Σελήνη η Γη θα περιστρεφόταν πολύ ταχύτερα, η διάρκεια της μέρας θα ήταν μικρότερη και οι κλιματικές συνθήκες θα ήταν ακραίες και πιθανώς χαοτικές. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature.

Παρόμοιο… DNA

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ πραγματοποίησαν προσομοιώσεις οι οποίες επίσης επιβεβαιώνουν τη θεωρία της σύγκρουσης. Οι προσομοιώσεις δείχνουν ότι η σύνθεση αλλά και η χημική σύσταση της Σελήνης είναι σε πολύ μεγάλο ποσοστό ταυτόσημη με εκείνη της Γης. Αυτό σύμφωνα με τους ερευνητές σημαίνει ότι η Σελήνη δημιουργήθηκε από υλικά της Γης και σύμφωνα με τους ερευνητές η μόνη πιθανή εξήγηση είναι να υπήρξε μια κολοσσιαία σύγκρουση της Γης με κάποιο διαστημικό σώμα που να εκτόξευσε αυτά τα υλικά στο διάστημα.

Ένα δεύτερο ενδιαφέρον εύρημα της μελέτης επιβεβαιώνει και τη θεωρία ότι η παρουσία της Σελήνης ήταν απαραίτητη ώστε η Γη να είναι ένας κόσμος φιλικός για τη ζωή. Η προσομοιώσεις έδειξαν ότι η Γη πριν τη δημιουργία της Σελήνης περιστρεφόταν πολύ γρήγορα και η μέρα διαρκούσε 2-3 τρεις ώρες. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες στον πλανήτη μας θα ήταν ακραίες και θα ήταν πολύ δύσκολο αν όχι απίθανο να αναπτυχθεί και να επιβιώσει η ζωή σε αυτόν.

Σύμφωνα με τους ερευνητές του Χάρβαρντ οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο καθώς και ανάμεσα στη Γη και τη Σελήνη ομαλοποίησαν την περιστροφή του πλανήτη μας και δημιούργησαν τις συνθήκες που οδήγησαν στην εμφάνιση και την εξέλιξη της ζωής σε αυτόν. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science.  

today's art: Michelangelo Buοnarroti, Δαβίδ, David, 1501-1504, Marble statue, Galleria dell'Accademia, Florence, Italy

Θα σταθούμε  σε δύο έργα του Michelangelo, τα οποία θα μας επιτρέψουν να δούμε:

α. πώς η ουσιαστική γνωριμία με το ανθρώπινο σώμα καθορίζουν το χαρακτήρα της δουλειάς του γενικότερα, και 

β. με ποιον τρόπο η γλυπτική, την οποία αισθάνεται ότι υπηρετεί και μελετά διεξοδικότερα, μετεγγράφεται στο πεδίο μιας σημαντικής ζωγραφικής του απόπειρας.

Hagesandros, Athenedoros, and Polydoros, Laocoön and his sons, also known as the Laocoön Group, Marble, copy after an Hellenistic original from ca. 200 BC. Found in the Baths of Trajan, 1506

Το πρώτο από αυτά τα έργα είναι ο μαρμάρινος Δαβίδ του, που επρόκειτο να κοσμήσει τη νότια όψη του καθεδρικού της Φλωρεντίας· το τελικό αποτέλεσμα όμως οδήγησε στην απόφαση το άγαλμα να στηθεί ελεύθερο σε μια βάση, στην Piazza della Signoria, ώστε να μη χάνεται καμιά λεπτομέρεια της εκπληκτικής εντύπωσης που προκαλούσε η θέασή του. Σε αυτό, ουσιαστικά αποτυπώνεται η προσοχή με την οποία ο καλλιτέχνης θα πρέπει να μελέτησε την αρχαία τέχνη αλλά και την τέχνη της εποχής του - ας θυμηθούμε εδώ τόσο το Σύμπλεγμα του Λαοκόωντα όσο και τον προγενέστερο Δαβίδ του Donatello.

Donatello, The first version of David (1408-1409), Museo Nazionale del Bargello, Florence. Height 191 cm

Η προσήλωση στην απόδοση της πραγματικότητας αλλά και στην απόδοση της στιγμιαίας έντασης και του φευγαλέου - ο ήρωας εικονίζεται τη στιγμή που ετοιμάζεται να πετάξει την πέτρα στον αντίπαλό του – λειτουργούν ως αφορμές για την αποτύπωση της κίνησης και της εσωτερικής δύναμης που κρύβει το ανθρώπινο σώμα, διαρκές αίνιγμα για τον Michelangelo.

Η παραγγελία που δέχθηκε από τον Πάπα Ιούλιο τον Β΄, μετά την ακύρωση της συμφωνίας τους για την ανέγερση ενός ταφικού μνημείου, θα γίνει ουσιαστικά η αφορμή της μεταφοράς των πειραματισμών του από το πεδίο της γλυπτικής σε εκείνο της ζωγραφικής.

Michelangelo Buοnarroti, Η οροφή της Capella Sistina, The ceiling of the Sistine Chapel,  1508-1512, Τοιχογραφία (fresco), 13.7 X 39 μ. Βατικανό.

Ο κολοσσιαίος πραγματικά διάκοσμος της οροφής της Capella Sistina στο Βατικανό (περιλαμβάνει περισσότερες από 300 ανθρώπινες μορφές) κατά κάποιο τρόπο θα κάνει τα ρωμαλέα γλυπτά «αιωρούμενα» σε ανάλογης σωματικότητας ζωγραφικές αποδόσεις. Σε ένα -επίσης ζωγραφισμένο- αρχιτεκτονικό πλαίσιο, χωρισμένο σε επιμέρους τμήματα με ζωγραφικές παραστάδες (αποδοσμένες ωστόσο σε μονοχρωμία, ώστε στο θεατή να δίνουν την εντύπωση του μαρμάρου) παίρνουν συγκεκριμένες θέσεις οι Προφήτες και οι Σίβυλλες, σκηνές από τη Δημιουργία και την ιστορία του Νώε. Το τελικό αποτέλεσμα πραγματικά εκπλήσσει με την αρμονία και την ισορροπία που διακρίνουν το πολυπρόσωπο και σύνθετο σύνολο. Ειδικό σημείο αναφοράς της παράστασης, η σκηνή της δημιουργίας, η απόδοση της έντασης της στιγμής και πάλι, όταν η μορφή του Θεού εμφυσά τη ζωή στο άψυχο σώμα του Αδάμ.

Η παράσταση της Δημιουργίας του Αδάμ, Creation of Adam

Σε όλες τις παραπάνω εργασίες, οι οποίες, περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο, υπηρετούν την προσήλωση του καλλιτέχνη στη σπουδή και την απόδοση του ανθρώπινου σώματος, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι άσκησαν -έστω και έμμεσα- ελεγκτικό ρόλο οι συντηρητικοί εκκλησιαστικοί κύκλοι, ταυτίζοντας το γυμνό σώμα με την αμαρτία, καθώς στη θέα του θα μπορούσαν να γεννώνται φιλήδονες σκέψεις.

Μια καυτή Γη στην...αυλή μας. Discovery! Earth-Size Alien Planet at Alpha Centauri Is Closest Ever Seen

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Alpha Centauri Bb. This artist's concept shows the newfound alien planet Alpha Centauri Bb, found in a three-star system just 4.3 light-years from Earth. CREDIT: ESO/L. Calçada

Διεθνής ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε τον πιο κοντινό σε εμάς εξωηλιακό πλανήτη από όσους εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Η ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική αφού σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ερευνητών ο πλανήτης αυτός εκτός από γειτονικός είναι βραχώδης και έχει μάζα αντίστοιχη με αυτή της Γης.

«Βρίσκεται μέσα στην αυλή μας» αναφέρει ο Γκρέγκορι Λάφλιν, αστρονόμος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια που δεν ανήκει στην ερευνητική ομάδα αλλά είναι μέλος μιας ομάδας αστρονόμων που αναζητά πλανήτες στην περιοχή που βρίσκονται τα άστρα Α του Κενταύρου και Α του Κενταύρου Β όπου και εντοπίστηκε ο νέος πλανήτης.

Ο καυτός σωσίας της Γης

This wide-field view of the sky around the bright star Alpha Centauri was created from photographic images forming part of the Digitized Sky Survey 2. The star appears so big just because of the scattering of light by the telescope's optics as well as in the photographic emulsion. Alpha Centauri is the closest star system to the Solar System. Image released Oct. 17, 2012. CREDIT: ESO/Digitized Sky Survey 2

Ο πλανήτης εντοπίστηκε να κινείται γύρω από το άστρο Α του Κενταύρου Β που βρίσκεται σε απόσταση 4 ετών φωτός από τη Γη. Το άστρο αυτό έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά του Ήλιου, είναι ελαφρώς πιο μικρός και λαμπερός από το μητρικό μας άστρο. Ο πλανήτης έλαβε την ονομασία Α του Κενταύρου Ββ (Alpha Centauri Bb) και είναι ο κοντινότερος στη Γη εξωηλιακός πλανήτης από τους περίπου 700 που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα.

Με βάση τα χαρακτηριστικά τόσο τα δικά του όσο και του άστρου του αν ο Alpha Centauri Bb βρισκόταν εντός της λεγόμενης «φιλόξενης ζώνης» άπαντες θα στοιχημάτιζαν ότι υπάρχει ζωή εκεί. Με τον όρο φιλόξενη ζώνη χαρακτηρίζεται η απόσταση ανάμεσα σε ένα πλανήτη και το άστρο του η οποία επιτρέπει στον πλανήτη να αναπτύξει συνθήκες φιλικές για την ανάπτυξη ζωής όπως παραδείγματος χάριν, νερό σε υγρή μορφή, ήπιες κλιματικές συνθήκες κλπ.

Όμως ο Alpha Centauri Bb βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το άστρο του. Είναι χαρακτηριστικό ότι ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από αυτό σε μόλις 80 ώρες! Ο Alpha Centauri Bb βρίσκεται πιο κοντά στο άστρο του από ότι ο Ερμής στον Ήλιο. Αυτό σημαίνει ότι οι συνθήκες που επικρατούν στον πλανήτη είναι ακραίες με θερμοκρασίες που φτάνουν τους 1500 βαθμούς Κελσίου καθώς και άλλα φαινόμενα που καθιστούν απίθανη αν όχι αδύνατη την ανάπτυξη και επιβίωση ζωής εκεί. Οι ερευνητές εντόπισαν τον πλανήτη με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου ESO που βρίσκεται στο Παρατηρητήριο La Silla στη Χιλή. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Nature.

Έριχ Φρηντ, «Το αδίκημα»

Κυριάκος Κατζουράκης, Φύλακες, 1983-84.

Μην κοιτάτε

αλλού

καλοί μου πολίτες

αλλά κοιτάξτε

βαθιά στα μάτια

των νεαρών νεο-Ναζί

που έμαθαν

στην πολιτεία σας

να πιστεύουν εκ νέου

στην παλιά παράνοια

Δεν κοιτάξατε

αρκετά επίμονα

εάν για ένα λεπτό

δεν δείτε

σε αυτά τα μπλε

ή καφέ

ή ακόμα και γκρίζα μάτια

το δικό σας είδωλο.

Ο Έριχ Φρηντ (Erich Fried) ήταν αυστριακός ποιητής, μεταφραστής και δοκιμιογράφος. Γεννήθηκε το 1921 στη Βιέννη και πέθανε το 1988 στο Μπάντεν-Μπάντεν της Γερμανίας. Ήταν ο κύριος εκπρόσωπος της πολιτικής ποίησης στη Γερμανία στην περίοδο μετά τον Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ μεγάλη απήχηση είχαν και τα ερωτικά του ποιήματα (Liebesgedichte, 1979).