Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Πέμπτη 20 Ιουνίου 2013

Στείλε το μήνυμά σου στους εξωγήινους. Lone Signal: First Continous Message Beacon to Find and Say Hello to an Extraterrestrial Civilization

Το Lone Signal θέλει να μας φέρει σε επαφή με εξωγήινους. The Lone Signal project, will mark humanitys first-ever attempt to send continuous messaging to extraterrestrial intelligence.

Ένα νέο πρόγραμμα φιλοδοξεί να αποτελέσει την γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους και τους… εξωγήινους. 

The Jamesburg Earth Station radio dish in Carmel, California will be used to send the Lone Signal messages to space. Image via Lone Signal.

Το πρόγραμμα ονομάζεται Lone Signal και στην ιστοσελίδα του (http://www.lonesignal.com/) μπορεί όποιος το επιθυμεί να καταγράψει το μήνυμά του και οι υπεύθυνοι του προγράμματος θα φροντίσουν το μήνυμα να ταξιδέψει στο Διάστημα.

Το πρώτο μήνυμα

Strength of various signals from Earth. Graph courtesy of Dr. Haqq-Misra.

Ο διάσημος συγγραφέας και μελλοντολόγος Ρέι Κουρτσβάιλ ήταν από τους πρώτους που έσπευσαν να στείλουν μήνυμα και μάλιστα το μήνυμά του κατευθύνεται στο άστρο Gliese 526.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του συστήματος Gliese 526 στο οποίο στέλνουμε μηνύματα επικοινωνίας.

Πρόκειται για έναν κόκκινο νάνο που βρίσκεται σε απόσταση 17.6 ετών φωτός από τη Γη. «Χαιρετισμούς στο Gliese 526 από το Πανεπιστήμιο Singularity. Λαμβάνοντας αυτό το μήνυμα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι υπολογιστές που διαθέτουμε μας έχουν κάνει πιο έξυπνους ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα εσάς αλλά και τη σοφία του Σύμπαντος» αναφέρει στο μήνυμά του ο Κουρτσβάιλ.

Το μήνυμα υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί 18 χρόνια για να φτάσει στον προορισμό του και σε περίπτωση που υπάρξει… απάντηση θα τη γνωρίζουμε κάπου στο 2050. Η επιστημονική κοινότητα πάντως είναι επιφυλακτική για το αν ήταν ορθή η επιλογή του συγκεκριμένου άστρου αφού μέχρι σήμερα δεν έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη πλανητών εκεί. Όμως τα στελέχη του Lone Signal πιστεύουν ότι το Gliese 526 όχι μόνο διαθέτει πλανήτες αλλά σε κάποιους από αυτούς υπάρχει ζωή.

Δευτέρα 17 Ιουνίου 2013

Δείτε ζωντανά το πρόγραμμα της ΕΡΤ, ERT live

Η live streaming μετάδοση του προγράμματος πραγματοποιείται πάντα μέσω ενός βαν της EBU, το οποίο βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του Ραδιομεγάρου.

Από εκεί οι εργαζόμενοι στέλνουν εικόνα και ήχο σε δορυφόρο που έχει παραχωρήσει η EBU, η οποία στηρίζει τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων, προκειμένου να τη λαμβάνουν τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο.

Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU) ενημέρωσε τους εργαζόμενους ότι προσφέρει την υπηρεσία Eurovision News Exchange που έχει έδρα τη Γενεύη προκειμένου να μεταδίδει το live streaming της μαραθώνιας ζωντανής ενημερωτικής εκπομπής που παράγουν οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ που βρίσκονται στο κτίριο για μια ακόμα ημέρα, παρά την απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει στο κλείσιμο της εταιρείας.

ΕΡΤ3

ERT staff are continuing to broadcast from their studios and broadcasting via streaming which can be monitored on the homepage of the EBU website.

The EBU has been accessing the stream and retransmitting it via satellite to give Europe's public service media access to ERT's news content.

Δίολκος για 1500 χρόνια. Diolkos for 1,500 years

The Diolkos (Δίολκος, from the Greek διά, dia "across" and λκός, holkos "portage machine" was a paved trackway near Corinth in Ancient Greece which enabled boats to be moved overland across the Isthmus of Corinth. The shortcut allowed ancient vessels to avoid the long and dangerous circumnavigation of the Peloponnese peninsula. The phrase "as fast as a Corinthian", penned by the comic playwright Aristophanes, indicates that the trackway was common knowledge and had acquired a reputation for swiftness. The main function of the Diolkos was the transfer of goods, although in times of war it also became a preferred means of speeding up naval campaigns. The 6 km (3.7 mi) to 8.5 km (5.3 mi) long roadway was a rudimentary form of railway, and operated from c. 600 BC until the middle of the 1st century AD. The scale on which the Diolkos combined the two principles of the railway and the overland transport of ships remained unique in antiquity.

Ο «Δίολκος των νεών» υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα έργα της μηχανικής των αρχαίων Ελλήνων, ο οποίος ένωνε τα δύο μεγάλα λιμάνια που υπήρχαν κατά την αρχαιότητα, αντί του Ισθμού της Κορίνθου. Τα λιμάνια αυτά ήταν οι Κεχρεές (Σαρωνικός κόλπος) και το Λέχαιον (Κορινθιακός κόλπος).

Image of a ship on Attic black-figure pottery (c. 520 BC). This is the sort of boat that the Diolkos may have transported in Periander's time. Coupe aux bateaux, détail de l'intérieur montrant une frise de cinq bateaux en course. Coupe attique à figures noires, v. 520 av. J.-C. Provenance : Cerveteri. Argile fine recouverte d'un vernis rouge orangé, figures peintes au vernis noir, avec rehauts rouges et blancs.

Ο Δίολκος κατασκευάστηκε για να αποφεύγουν τα πλοία τον περίπλου της Πελοποννήσου και την επικινδυνότητα που αντιμετώπιζαν οι ναυτικοί στον μανιασμένο κάβο Μαλέα.

The Isthmus with the Canal of Corinth close to which the diolkos ran.

Η κατασκευή του Δίολκου ήταν το αποτέλεσμα αρκετών αποτυχημένων αποπειρών δημιουργίας ισθμού, ο οποίος θα ένωνε τους δύο κόλπους, αλλά ένα τέτοιο τεράστιο έργο ήταν φυσικό να μην ολοκληρωθεί ποτέ λόγω των δυνατοτήτων της εποχής.

Η Προτομή του Περίανδρου. Bust of Periander bearing the inscription “Periander, son of Cypselus, Corinthian”. Marble, Roman copy after a Greek original from the 4th century.

Ο πρώτος που είχε την ιδέα διάνοιξης διώρυγας στον Ισθμό ήταν ο γνωστός τύραννος της Κορίνθου, Περίανδρος (6ος αιώνας π.χ. ) και τον ακολούθησαν οι Δημήτριος ο Πολιορκητής, Ιούλιος Καίσαρας, αυτοκράτορες Γάιος και Αδριανός, Γάιος Καλιγούλας και ο Νέρωνας. Ο τελευταίος μάλιστα, το 67 μ.χ. πραγματοποίησε τα εγκαίνια της διάνοιξης σκάβοντας με μια χρυσή αξίνα και μεταφέροντας μια χούφτα χώμα, υπό τη συνοδεία της μπάντας.

Σε σχεδιάγραμμα του Γερμανού ερευνητή Walter Werner, η διαπιστωμένη διαδρομή του Δίολκου.

Η κάθε αποτυχημένη απόπειρα επιδείκνυε στους επίδοξους κατασκευαστές του ισθμού την χρησιμότητα του Διολκού. Ενός λιθόστρωτου δρόμου που κατασκευάστηκε επί τυραννίας του Περίανδρου κι ένωνε τα δύο μεγάλα λιμάνια της Μεσογείου θάλασσας.

Εμφανή ίχνη από ρόδες, στο κομμάτι του Δίολκου που βρίσκεται στην Στερεά, στο έδαφος της Σχολής Μηχανικού.

Ο Δίολκος ήταν ένας δρόμος φάρδους 3,5 - 5 μέτρων, στη μέση του οποίου υπήρχαν αυλακώσεις που πάνω τους κυλούσαν οι πλατφόρμες, οι οποίες μετέφεραν τις τριήρεις και άλλα σκάφη. Οι αυλακώσεις αυτές (λούκια) ήταν δύο και ονομάζονταν «ολκοί» και σκοπός τους ήταν να μην εκτροχιάζονται οι πλατφόρμες με τα πλοία, ειδικά στις στροφές, καθώς η διαδρομή ήταν μεγάλη και ο δρόμος ελισσόταν ανάμεσα από λόφους. Από τα αυλάκια πήρε και το όνομά της η οδός Δίολκος.

Δυστυχώς κατά τις ανασκαφές που έγιναν δεν βρέθηκε παρά μόνο ένα μικρό τμήμα της οδού και μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί τα ίχνη των μηχανισμών που χρησίμευαν για να έλκουν οι δούλοι τις πλατφόρμες με τα σκάφη. Οι όγκοι των χωμάτων από τη διάνοιξη του Ισθμού, έχουν θάψει τα πάντα. Την ύπαρξη μηχανισμών γνωρίζουμε από τη μαρτυρία του Θουκυδίδη που αναφέρει ότι οι «πρώτοι που έφτασαν στον Ισθμό ήταν οι Λακεδαιμόνιοι και άρχισαν να κατασκευάζουν μηχανές για να σύρουν τα καράβια».

Μια ταινία 22 λεπτών, δημιουργημένη με το σύστημα του animation (εικονοκινητική τεχνική) αναπαριστά με μοναδικό τρόπο το εξαιρετικό μνημείο τεχνικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, τον Δίολκο: μια οδό από ξηράς για την μεταφορά πλοίων ανάμεσα στον Σαρωνικό και τον Κορινθιακό κόλπο κατά μήκος του Ισθμού της Κορίνθου, τότε που δεν υπήρχε ο πορθμός.

Η ταινία παρουσιάζει κι άλλες τεχνολογικές λεπτομέρειες, αλλά και σκηνές της ζωής των ναυτικών εκείνης της μακρινής εποχής: ναύτες που παίζουν ένα ένα τυχερό παιχνίδι μέσα στο πλοίο, επίσκεψη στον ναό του Ποσειδώνα, γλέντι σε καπηλειό όπου η ύδραυλις παίζει μουσική (πρόκειται για αυθεντικό κομμάτι αρχαίας ελληνικής μουσικής με τίτλο “να χαίρεσαι όσο ζεις”!), καθώς και μια συναισθηματική συντυχία.

Πρόκειται για ένα έργο-συμβολή στην μελέτη της αρχαίας ελληνικής Τεχνολογίας, μια παραγωγή του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας σε συνεργασία με την Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας.

Δημιουργοί της ταινίας είναι οι Θ. Π.Τάσιος, Ν. Μήκας, Γ. Πολύζος, οι οποίοι έχουν λάβει ως τώρα δύο βραβεία: Καλύτερης ταινίας αναφερόμενης στην αρχαιότητα στο 5ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου στην Κύπρο (Νοέμβριος 2009) και Καλύτερης εκπαιδευτικής ταινίας στην 8η Διεθνή Συνάντηση Αρχαιολογικής Ταινίας του Μεσογειακού Χώρου στην Αθήνα (Μάιος 2010).

Μια βραβευμένη ταινία animation αναπαριστά με μοναδικό τρόπο το εξαιρετικό μνημείο τεχνικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, τον Δίολκο.

Καπιταλισμός: μια ιστορία αγάπης. Capitalism: a Love Story

Η δημοκρατία είναι ένα άθλημα παρατήρησης. Είναι μια συμμετοχική διοργάνωση, στην όποια ο καθένας μας καλείται να συμμετάσχει. Αν δεν συμβαίνει αυτό και δεν συμμετάσχουμε, αδυνατεί να είναι δημοκρατία.” Michael Moore

Ο Αμερικανός σκηνοθέτης Μάικλ Μουρ, μετά την κατά μέτωπο επίθεση στον Μπους με το Fahrenheit 9/11 κι αφού ξεγύμνωσε το σύστημα υγείας των ΗΠΑ στο Sicko, αποφάσισε, όπως είπε, ότι έφτασε ο καιρός να κάνει «μία ρομαντική ταινία με ζήτημα τις σχέσεις».

Έτσι, το Capitalism: a Love Story (Καπιταλισμός: μια ιστορία αγάπης) έχει τα πάντα: πόθο, πάθος, ρομάντζο και 14.000 θέσεις εργασίας να εξαλείφονται καθημερινά.

«Είναι μία απαγορευμένη αγάπη, είναι ο καπιταλισμός», δηλώνει. Πιο επίκαιρος από ποτέ και με αφορμή τη συγκυρία της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης που ξεκίνησε από την πατρίδα του, επικεντρώνεται στους κολοσσούς του χρηματοοικονομικού συστήματος, που η απληστία τους να γίνουν ακόμη πιο πλούσιοι, οδήγησε στη σημερινή κατάσταση. Παράλληλα, ασκεί κριτική στην οικονομική πολιτική της Αμερικής λίγο πριν και κατά τη διάρκεια της ανόδου του Ομπάμα στην κυβέρνηση. Όντας πάλι άμεσος και πιστός στην πραγματικότητα ζητά από εργαζόμενους της Γουόλ Στριτ να τον βοηθήσουν και να μοιραστούν μαζί του τις γνώσεις και την εμπειρία τους σχετικά με την κατάρρευση της αμερικανικής οικονομίας.

Στο Capitalism: a Love Story, o Μάικλ Μουρ συνεχίζει να ξεγυμνώνει τα κακώς κείμενα των ΗΠΑ και να διεκδικεί έτσι τα πρωτεία στη «Μαύρη Λίστα» των Αμερικανών.

Η ταινία προβλήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2009, ημερομηνία που σηματοδοτεί όχι μόνο τα 20 χρόνια από τότε που Μουρ έκανε το κινηματογραφικό του ντεμπούτο αλλά και την ημέρα που πριν από έναν χρόνο εγκρίθηκε η πρώτη ένεση 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων της αμερικανικής κυβέρνησης προς τις χρεοκοπημένες τράπεζες.

Το ντοκιμαντέρ περιγράφει τις καταστροφικές συνέπειες που έχουν στις ζωές των πολιτών ο καπιταλισμός, η επαγγελματική κυριαρχία και τα ανεξέλεγκτα κίνητρα για κέρδος. Θα ταξιδέψει τον θεατή στην πραγματικότητα του αμερικανικού καπιταλιστικού συστήματος όπου το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου πλούτου ελέγχεται από μια μικρή μερίδα του πληθυσμού. Ερώτημα που τίθεται είναι αν ο Barack Obama μπορεί να πάρει τα αναγκαία κοινωνικά μέτρα ώστε να εδραιώσει ένα κοινωνικά πιο δίκαιο οικονομικό σύστημα. Σίγουρα κάθε αλλαγή χρειάζεται τον χρόνο της και ένα σύστημα πολλών δεκαετιών δεν ανατρέπεται σε λίγους μήνες.

Δεν είναι όλα μαύρα ή λευκά αλλά λίγο ως πολύ ένα μείγμα. Οι ισορροπίες, ακόμα και μιας παγκόσμιας οικονομικό- πολιτικής δύναμης όπως οι ΗΠΑ, δύσκολα κρατιούνται, όπως αποδεικνύει και η παγκόσμια οικονομική κρίση. Ο Moore γνωρίζει καλά ότι διαθέτει την ικανότητα να προκαλέσει στον βαθμό που προκαλεί. Έχει αντιληφθεί την δύναμη της φωνής του και σε κάθε του ταινία καλεί τον θεατή να συνειδητοποιήσει τους συσχετισμούς δυνάμεων στο σύστημα αλλά και τον ίδιο του τον ρόλο στο σύστημα. Η δύναμη και ο έλεγχος του συστήματος είναι υπόθεση όλων μας.

Τα Μαθηματικά υδρεύουν τη Σάμο. Mathematics watered Samos

Eupalinos (Ancient Greek: Επαλνος) or Eupalinus of Megara was an ancient Greek engineer who built the Tunnel of Eupalinos on Samos Island in the 6th century BC. The tunnel, presumably completed between 550 and 530 BC, is the second known tunnel in history which was excavated from both ends and the first with a methodical approach in doing so. Being also the longest tunnel of its time, the Tunnel of Eupalinos is regarded as a major feat of ancient engineering. It was constructed for the tyrant Polycrates of Samos, and was a remarkable 1,036 meters (3,399 ft) long. It brought water to the city, passing through limestone at the base of a hill; this tunnel still exists.

Ο Ευπαλίνος (6ος αιώνας π.Χ.) ήταν Μεγαρίτης αρχιτέκτονας. Το σπουδαιότεο έργο του ήταν το Ευπαλίνειον όρυγμα στη Σάμο, μια σήραγγα μήκους περίπου 1 χλμ. και διατομής περίπου 1,75 x 1,75 μ.

Κατά μήκος της σήραγγας ο Ευπαλίνος κατασκεύασε έναν αγωγό, ο οποίος μετέφερε το νερό στην πόλη.

Tunnel of Eupalinos.

Το έργο αυτό ένα από τα σπουδαιότερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας, αν αναλογιστεί κανείς πως η κατασκευή του άρχισε συγχρόνως και από τα δύο άκρα του και οι σήραγγες που διανοίγονταν με αυτόν τον τρόπο, συναντήθηκαν στη μέση και αποτέλεσαν ενιαίο όρυγμα.

Η πραγματοποίηση του έργου προϋπέθετε την ορθή επίλυση του σχετικού γεωμετρικού προβλήματος και την ακριβέστατη χάραξη πάνω στο έδαφος, με την επιπλέον χρήση των γνώσεων της Τοπογραφίας, της Γεωδαισίας και της Οπτικής που κατείχαν οι αρχαίοι Έλληνες από τον 6ο αιώνα π.Χ.

Το έργο αυτό το ανέθεσε στον Ευπαλίνο ο τύραννος Πολυκράτης γιατί τον θεωρούσε έναν από τους σπουδαιότερους αρχιτέκτονες της εποχής του.

Αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει αιώνες μετά την κατασκευή του είναι το γεγονός ότι η σήραγγα ανοίχθηκε ταυτόχρονα και από τα 2 άκρα της.

Η συνάντηση των σηράγγων έγινε κάτω από την κορυφή του βουνού με τεράστια μαθηματική ακρίβεια, παρότι οι γεωλογικές συνθήκες ανάγκασαν τον Ευπαλίνο να εκτραπεί πολλές φορές από την προσχεδιασμένη ευθυγράμμιση.

Χωρίς την αναφορά του Ηρόδοτου  που είναι η μοναδική από την αρχαιότητα, το όρυγμα θα παρέμενε άγνωστο.

Ενώ θα μπορούσαν να αποφύγουν την κατασκευή σήραγγας, και απλά να παρακάμψουν το βουνό και να υδροδοτήσουν την πόλη, σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό Θεοδόση Τάσιο, ίσως ο μόνος πιθανός λόγος κατασκευής του Ευπαλίνειου ορύγματος,  ήταν η επίδειξη της τεχνολογικής ικανότητας των κατοίκων της Σάμου.

Το animation που ακολουθεί δημιούργησαν οι Θεοδόσης Τάσιος, ο Ν. Μήκας και ο Γ. Πολύζος της Εταιρείας Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας (ΕΜΑΕΤ).






Ο νέος βραχίονας του Γαλαξία μας, A New, Distant Arm of the Milky Way Galaxy

Η βασική δομή του γαλαξία μας πιστεύεται ότι περιλαμβάνει ένα νέο βραχίονα που δεν μπορούμε να δούμε (το γκρι χρώμα δείχνει τμήματα που δεν έχουν προσδιοριστεί ακόμη). Για περισσότερη σαφήνεια από την εικόνα έχουν παραληφθεί γνωστά τμήματα σπειροειδών βραχιόνων. The Milky Way's basic structure is believed to involve two main spiral arms emanating from opposite ends of an elongated central bar. But only parts of the arms can be seen - gray segments indicate portions not yet detected. Other known spiral arm segments--including the Sun's own spur--are omitted for clarity. Credit: T. Dame

Επειδή ο Γαλαξίας μας περιέχει μεγάλες ποσότητας σκόνης είναι δύσκολο να παρατηρηθεί διεξοδικά με οπτικά τηλεσκόπια.

Έτσι οι λεπτομέρειες των σπειροειδών βραχιόνων του είναι λιγότερο γνωστές σε σχέση με την δομή των βραχιόνων του γαλαξία της Ανδρομέδας, που ναι μεν βρίσκεται μερικά εκατομμύρια έτη φωτός μακριά, δεν επισκιάζεται όμως από την μεσοαστρική σκόνη.

Ευτυχώς τα ραδιοφωνικά κύματα μπορούν να περάσουν μέσα από την σκόνη. Ραδιοφωνική ακτινοβολία εκπέμπουν τα μόρια του μονοξειδίου του άνθρακα που περιέχονται στους «αόρατους» βραχίονες και μπορούν να αποκαλύψουν με ακρίβεια την δομή τους.

Οι αστρονόμοι του Cambridge Tom Dame και Pat Thaddeus χρησιμοποιώντας την εκπομπή του μονοξειδίου του άνθρακα από τα πιο απομακρυσμένα μέρη του γαλαξία, ανακάλυψαν ένα νέο μεγάλο σπειροειδή βραχίονα με πυκνή συγκέντρωση μονοξειδίου.

Milky Way Map Courtesy of NASA.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η νέα σπείρα είναι προέκταση του βραχίονα Ασπίδας-Κενταύρου, έναν από τους δύο κύριους σπειροειδείς βραχίονες του γαλαξία μας (βλέπε σχήμα). Εάν η πρότασή τους επιβεβαιωθεί, θα αποδειχθεί ότι ο Γαλαξίας μας έχει μια εντυπωσιακή συμμετρία, με το νέο βραχίονα να είναι συμμετρικός του βραχίονα του Περσέα.

Σάββατο 15 Ιουνίου 2013

Κοσμήματα 40.000 ετών στο σπήλαιο Φράγχθι της Ερμιονίδας. Franchthi Cave revisited: the age of the Aurignacian in south-eastern Europe

The Aurignacian, traditionally regarded as marking the beginnings of Sapiens in Europe, is notoriously hard to date, being almost out of reach of radiocarbon. Here the authors return to the stratified sequence in the Franchthi Cave, chronicle its lithic and shell ornament industries and, by dating humanly-modified material, show that Franchthi was occupied either side of the Campagnian Ignimbrite super-eruption around 40000 years ago. Along with other results, this means that groups of Early Upper Palaeolithic people were active outside the Danube corridor and Western Europe, and probably in contact with each other over long distances.

Το σπήλαιο Φράγχθι στην Ερμιονίδα είναι μία απο τις σημαντικότερες αρχαιολογικές θέσεις των Βαλκανίων. Οι ανασκαφές του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα μεταξύ των ετών 1967-1979 αποκάλυψαν πλούσια αρχαιολογικά κατάλοιπα και ίχνη κατοίκησης από την Ανώτερη Παλαιολιθική –περίοδο που σημαίνει την έλευση του σύγχρονου ανθρώπου (Homo sapiens) στην Ευρώπη και την εξαφάνιση του ανθρώπου του Νεάντερταλ (Homo neandertalensis)– έως και το τέλος της Νεολιθικής περιόδου.

Franchthi Cave Entrance, Greece.

Προηγούμενες χρονολογήσεις τοποθετούσαν τα κατώτερα στρώματα του σπηλαίου περίπου στα 25.000 χρόνια πριν. Τα λίθινα εργαλεία των κατώτερων στρωμάτων δεν θεωρούνταν διαγνωστικά στοιχεία για την ασφαλή καταχώρησή τους σε μια συγκεκριμένη πολιτισμική φάση της Ανώτερης Παλαιολιθικής, και αυτή η γενική εκτίμηση εμπόδιζε ουσιώδεις συγκρίσεις με δυτικοευρωπαϊκά παράλληλα.

Franchthi cave: infant burial on display.

Για σχεδόν τρεις δεκαετίες το αρχαιολογικό και χρονολογικό πλαίσιο των κατώτερων στρωμάτων στο Φράγχθι δεν αναθεωρήθηκε, και σε συνδυασμό με την πενία αρχαιολογικών θέσεων που να χρονολογούνται στις αρχές της Ανώτερης Παλαιολιθικής («Ωρινάκια» πολιτισμική φάση), οδήγησαν στην κρατούσα άποψη ότι ο ελληνικός χώρος δεν κατοικήθηκε από τους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους ταυτόχρονα με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά πολύ αργότερα.

Franchthi cave: Decent text introducing the visitor to the complexities of the Nafplio museum.

Πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνολογική και τυπολογική κατανόηση της λιθοτεχνίας της Ανώτερης Παλαιολιθικής, καθώς και σημαντικές εξελίξεις στην εφαρμογή της μεθόδου χρονολόγησης με άνθρακα 14, οδήγησαν στην αναθεώρηση της παλαιολιθικής κατοίκησης του σπηλαίου Φράγχθι. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας δημοσιεύονται στη γνωστή αρχαιολογική επετηρίδα Antiquity, στο τεύχος Δεκεμβρίου του 2011.

Franchthi cave: Urfirnis ware.

Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Σορβόννης κ. C. Perlès επανεξέτασε το λίθινο εργαλειακό σύνολο των τριών χαμηλότερων στρωμάτων –R (κατώτερη φάση), Q και P– και κατέληξε πως αποτελούν μέρος της Ωρινάκιας πολιτισμικής φάσης, όπως αυτή καταγράφεται στην υπόλοιπη Ευρώπη (Γαλλία, Γερμανία κ.α.). Παράλληλα, η Δρ Κατερίνα Δούκα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ανέπτυξε και εφήρμοσε νέες μεθόδους για τη ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα 14 χαντρών από θαλάσσια όστρεα. Η ηλικία των κοσμημάτων τοποθετείται μεταξύ 28.000 και 40.000 έτη πριν, και άρα η πρώτη γνωστή κατοίκηση του σπηλαίου επιμηκύνεται κατά σχεδόν 15.000 χρόνια.

Το νέο χρονολογικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με την ύπαρξη στο Φράγχθι στρώματος ηφαιστειακής τέφρας προερχόμενου από τη νότια Ιταλία (Campanian Ignimbrite, 39.000 έτη πριν), πιστοποιούν πως τα πρώτα προϊστορικά κατάλοιπα στο σπήλαιο τοποθετούνται στις αρχές της Ανώτερης Παλαιολιθικής, όπως αυτή εμφανίζεται στην υπόλοιπη ήπειρο.

Ο ελληνικός χώρος δεν ανήκει πλέον στην περιφέρεια του ευρωπαϊκού παλαιολιθικού πολιτισμού, αλλά αποτελεί οργανικό μέρος του.

Οι χάντρες από το Φράγχθι αποτελούν μερικά από τα αρχαιότερα κοσμήματα της Ευρώπης και η παρουσία τους συνάδει με την εμφάνιση των πρώτων σύγχρονων ανθρώπων στην Ευρώπη. Αντίθετα με τους Νεάντερταλ, οι πρώτοι Homo sapiens χρησιμοποιούν διάτρητα όστρεα ως αντικείμενα κόσμησης και η μεγάλη ποικιλία και ο αριθμός αυτών σε δεκάδες προϊστορικές θέσεις μαρτυρεί την ανεπτυγμένη ικανότητα του είδους μας για συμβολική σκέψη.

Franchthi cave: repaired ceramic bowl - shows the value of ceramics at the very beginning of their use.

Είναι σίγουρο πως η συστηματική έρευνα παλαιολιθικών θέσεων στην Ελλάδα έχει να προσφέρει ουσιαστικά στοιχεία για μία από τις σημαντικότερες περιόδους της ευρωπαϊκής προϊστορίας, τη μετάβαση από τη Μέση στην Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο, και να διαφωτίσει τους λόγους εξαφάνισης των Νεάντερταλ και της επικράτησης του είδους μας, του σύγχρονου ανθρώπου, στην Ευρώπη.