Έωλη Νύμφη

 

Κατάλογοι. 2 (απόσπασμα)

Πρέπει να συντριβεί η δύναμη του ανθρώπου.

Πρέπει να συντριβεί ανηλεώς. Το έλεος ας επακολουθήσει.

Ας πρώτα όμως συντριβεί ανηλεώς.

Πρέπει ο άνθρωπος να χάσει,

να δει τον εαυτό του να ρίχνει τα ζάρια

και να πιάνει περισσότερα ο άλλος,

ο άλλος να πιάνει περισσότερα,

και τότε να σηκωθεί

και να τα δώσει όλα και να μείνει

μόνο με τα κόκαλά του, μόνο με τα κόκαλά του,

μόνο με τα κόκαλά του,

και να ξανακουμπήσει το άδειο χέρι του στο χώμα

και να ξανανιώσει τη δύναμη του χώματος

πιο μεγάλη απ’ τη δική του

που δε θα είναι πια δύναμη

αλλά παραδοχή μιας άλλης.

Πρέπει ο άνθρωπος να συντριβεί

και να πεινάσει όσο δεν πείνασε ποτέ

για να διατηρήσει το νέο χορτασμό του

που θα διατηρεί την πείνα του ατόφια.

Γιατί ο άνθρωπος είναι προς συντριβήν

κι αυτό δεν ξεχνιέται.

Όση νιότη κι αν κοσμεί τα κόκαλα.

Μα τώρα ο λόγος για έναν έρωτα.

Πάθος παράνομο, ντυμένο στα κουρέλια, τα πόδια ανήμπορα να τρέξουν άλλο,

όλο το σώμα πληγωμένο από τ’ αγκάθια,

τα χέρια εξουσιασμένα απ’ το πείσμα των νεύρων και των κλειδώσεων,

πάθος λαχανιασμένο, μελανιασμένο,

αναζητώντας κρυψώνες μέσα στα φτερά των εντόμων,

μέσα στις κοιλιές των ερπετών,

στα δαιδαλώδη πετάγματα των πουλιών, στις μυθικές αποδημίες τους,

μες στους καρπούς και μέσα στους κορμούς,

στη σιωπή του χόρτου, στην απόκοσμη απομόνωση της ρίζας,

πάθος που χαράζει τη γραμμή του για ν’ αφήνει το σημάδι του

και τα ’χει όλα εναντίον του και είναι εναντίον όλων

και λέει τ’ όνομά του και πνίγεται μες στ’ όνομά του και δεν υποχωρεί

και φτάνει ως εκεί που φτάνει το τέλος εκείνου που το κυνηγάει,

για ν’ αρχίσει από κει τη δική του ζωή,

ζωή μιας άλλης ζωής που τίποτε δεν κυνηγάει.

Το πάθος που,

όταν χτίστηκε ο κόσμος αυτός,

παραμερίστηκε ως άλλου κόσμου.

Από σήμερα,

ό,τι ο κόσμος αυτός αρνείται,

είναι ζωή.

Από τη συλλογή Κατάλογοι 1-4 (1980) του Δημήτρη Δημητριάδη.

Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Βακουφτσής

Μια κοσμική… τηγανίτα. Flat as a pancake

This newly released Hubble image shows spiral galaxy ESO 373-8, which is located roughly 25 million light-years away. Located some 25 million light-years away, this new Hubble image shows spiral galaxy ESO 373-8. Together with at least seven of its galactic neighbors, this galaxy is a member of the NGC 2997 group. We see it side-on as a thin, glittering streak across the sky, with all its contents neatly aligned in the same plane. We see so many galaxies like this — flat, stretched-out pancakes — that our brains barely process their shape. But let us stop and ask: Why are galaxies stretched out and aligned like this? Try spinning around in your chair with your legs and arms out. Slowly pull your legs and arms inwards, and tuck them in against your body. Notice anything? You should have started spinning faster. This effect is due to conservation of angular momentum, and it’s true for galaxies, too. This galaxy began life as a humungous ball of slowly rotating gas. Collapsing in upon itself, it spun faster and faster until, like pizza dough spinning and stretching in the air, a disc started to form. Anything that bobbed up and down through this disc was pulled back in line with this motion, creating a streamlined shape. Angular momentum is always conserved — from a spinning galactic disc 25 million light-years away from us, to any astronomer, or astronomer-wannabe, spinning in his office chair. Image: ESA/Hubble & NASA

Μια ακόμη εντυπωσιακή εικόνα από το Σύμπαν προσέθεσε στον μακρύ του κατάλογο το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Το τηλεσκόπιο φωτογράφισε τον γαλαξία ESO 373-8 που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 25 εκατομμυρίων ετών φωτός από εμάς. Ο ESO 373-8 ανήκει στο γαλαξιακό σμήνος NGC 2997 και εξαιτίας του σχήματος του έχει λάβει τον χαρακτηρισμό «τηγανίτα» από τους ειδικούς. Δεν είναι ο μόνος γαλαξίας… τηγανίτα στο Σύμπαν αφού διάφορα φαινόμενα και κυρίως η στροφορμή «υποχρεώνουν» ορισμένους γαλαξίες που ξεκινούν ως γιγάντιες μπάλες περιστρεφόμενων αερίων να μετατρέπονται σε λεπτούς κοσμικούς δίσκους.

Ελληνική συνταγή για τηγανητές πατάτες στον Δία. If You’re Weightless In Space, Can You Get Crispy French Fries? Greek Researchers Cooking Up Comfort Food For Astronauts

Ομάδα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης πειραματίζεται με το τηγάνισμα στην υπερβαρύτητα για να προσφέρουν καλύτερη τροφή στους αστροναύτες και όχι μόνο. Greek researchers are to try to fry chips under type of reduced gravity found on Mars or the moon. They have already shown it is possible to make chips at forces three times the normal force of gravity.

Πόσο τραγανές θα έβγαιναν οι πατάτες αν τις τηγανίζατε στον Κρόνο ή τον Δία; Ίσως οι πιο τραγανές που έχετε δοκιμάσει, δείχνουν τα πειράματα τηγανίσματος σε φυγόκεντρο που πραγματοποιούν δύο Έλληνες ερευνητές.

Researcher Thodoris Karapantsios began by using a giant centrifuge to cook chips under conditions of hypergravity. He found that at a force of 3-g (three times the gravity of Earth) the potatoes formed a perfect crispy crust in around half the usual time. standard centrifuge machine is pictured.

Ο Γιάννης Λιούμπας και ο Θοδωρής Καρα­πάντσιος, ερευνητές του τμήματος Χημείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, χρησιμοποιούν για τις μελέτες τους την Φυγόκεντρο Μεγάλης Διαμέτρου (LDC) της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA στην Ολλανδία.

Το γιγάντιο περιστρεφόμενο μηχάνημα, παρόμοιο με τις φυγοκέντρους στις οποίες εκπαιδεύονται πιλότοι και αστροναύτες, δημιουργεί συνθήκες υψηλής επιτάχυνσης, πολύ υψηλότερης από την επιτάχυνση του γήινου βαρυτικού πεδίου.

Οι ερευνητές έκοψαν πατάτες σε λεπτές λωρίδες και τις τηγάνισαν μέσα σε ένα είδος φριτέζας με αγνό παρθένο ελαιόλαδο, η οποία περιστρεφόταν μέσα στη φυγόκεντρο.

Ταχύτερο τηγάνισμα, πιο τραγανή κρούστα

The chip experiments are funded by the European Space Agency and follow comments from a Russian cosmonaut that what he'd really like is 'fried potatoes'. Here, astronauts eat a meal on board the Space Shuttle Discovery.

Ειδικά θερμόμετρα που είχαν εισαχθεί στις πατάτες έδειξαν ότι η αύξηση της βαρύτητας επιταχύνει τη μεταφορά θερμότητας από το λάδι στις πατάτες. Αυτό σημαίνει ότι το τηγάνισμα αφενός είναι ταχύτερο, αφετέρου δημιουργεί μια πιο παχιά και τραγανή κρούστα.

Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν προηγούμενες έρευνες των ίδιων ερευνητών, σύμφωνα με τις οποίες η βέλτιστη επιτάχυνση για τραγανές τηγανητές πατάτες είναι 3 g.

H επιτάχυνση αυτή είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από την επιτάχυνση της βαρύτητας στην επιφάνεια της θάλασσας. Είναι επίσης ελαφρώς μεγαλύτερη από την βαρυτική επιτάχυνση στον Δία, περίπου 2,52g.

Περαιτέρω αυξήσεις της βαρύτητας δεν προσέφεραν οφέλη, αναφέρει το ερευνητικό δίδυμο στην επιθεώρηση Food Research International.

Russian cosmonaut Mikhail Tyurin plays with his food on the International Space Station in this image uploaded Nov. 27, 2013. Greek researchers are experimenting with how gravity, or lack of gravity, affects deep-frying potatoes in an effort to add more comfort food to the astro-menu that's mostly thermostabilized, freeze-dried and pre-packaged. (Photo: NASA / Rhonda J. Miller)

Η έρευνα αποκαλύπτει τη βέλτιστη τιμή της βαρύτητας για ιδανική κρούστα, ωστόσο οι πατάτες των 3 g δεν έχουν ακόμα τελειοποιηθεί: η κάτω επιφάνειά τους στη φυγόκεντρο δεν βρισκόταν σε επαφή με το λάδι, καθώς εκτόξευε ατμό που δημιουργούσε ένα λεπτό επιφανειακό στρώμα.

Και αυτό σημαίνει ότι η μία πλευρά κάθε πατάτας έβγαινε μαλακή και μουλιασμένη. Το πρόβλημα θα μπορούσε πάντως να λυθεί με περαιτέρω πειράματα στην περιστρεφόμενη φριτέζα.

Το Hubble “είδε” την ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη GJ 1214b, Hubble Sees Cloudy Super-Worlds with Chance for More Clouds

Σύννεφα στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη GJ 1214b (καλλιτεχνική απεικόνιση). This is an illustration of the hypothetical appearance of the exoplanet GJ 1214b, which is known as a "super-Earth" type planet because it is slightly more than six Earth masses. Spectroscopic observations with NASA's Hubble Space Telescope provide evidence of high clouds blanketing the planet. These clouds hide any information about the composition and behavior of the world's lower atmosphere and surface. The composition of the clouds is unknown. GJ1214b is located 40 light-years from Earth, in the constellation Ophiuchus. Artwork Credit: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI). Science Credit: NASA, ESA, L. Kreidberg and J. Bean (University of Chicago), and H. Knutson (California Institute of Technology)

Μία ομάδα αστρονόμων του κέντρου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του πανεπιστημίου του Σικάγο έστρεψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble προς την κατεύθυνση ενός σχετικά κοντινού εξωπλανήτη, προχωρώντας στον πλήρη χαρακτηρισμό μιας ατμόσφαιρας ενός πλανήτη εκτός Ηλιακού Συστήματος για πρώτη φορά μέχρι σήμερα.

Πρόκειται για τον πλανήτη GJ1214b, ο οποίος απέχει 40 έτη φωτός από τη Γη προς τον αστερισμό του Οφιούχου. Ανήκει στην κατηγορία των υπερ-Γαιών, πλανητών δηλαδή με μεγαλύτερη μάζα από τη Γη αλλά και μικρότερη από αυτή του ελαφρύτερου από τους «γίγαντες» του Ηλιακού Συστήματος, τον Ουρανό.

Οι υπερ-Γαίες θεωρείται πως είναι ο πιο διαδεδομένος τύπος πλανητών στο Γαλαξία μας, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα στοιχεία. Εξαιτίας της εγγύτητάς του αλλά και του μικρού μεγέθους του μητρικού του άστρου, ο GJ1214b μάλιστα είναι ο πιο παρατηρηθείς στο είδος των υπερ-Γαιών.

Ο πλανήτης είχε εντοπισθεί το 2009 από τo MEarth Project, ένα ρομποτικό παρατηρητήριο στις ΗΠΑ το οποίο παρακολουθεί δύο χιλιάδες κόκκινους νάνους προκειμένου να ανακαλύψει πλανήτες. Ήδη από το 2010 επίγεια τηλεσκόπια υπέδειξαν δύο εναλλακτικές πιθανότητες για την ατμόσφαιρά του GJ1214b: είτε περιείχε αποκλειστικά υδρατμούς ή κάποιο άλλο είδος βαρύτερου μορίου, είτε καλυπτόταν από σύννεφα σε υψηλό υψόμετρο τα οποία δεν επέτρεπαν την παρατήρηση της επιφάνειάς του και τον προσδιορισμό της σύνθεσής του.

This illustration compares the sizes of exoplanets GJ 436b and GJ 1214b with Earth and Neptune. These so-called super-Earths have masses between gas giants, like Neptune, and smaller, rocky planets, like Earth. No such type of planet exists in our solar system. NASA Hubble Space Telescope spectroscopic observations reveal that these worlds could very likely be smothered in clouds that cloak any information about the planets' underlying chemical compositions. This artistic rendering of the exoplanets is speculative and does not necessarily reflect what their true appearance might actually be. Credit: NASA, ESA, and A. Feild and G. Bacon (STScI)

Σύμφωνα όμως με τη νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, νέες παρατηρήσεις του τηλεσκοπίου Hubble επιβεβαιώνουν την ύπαρξη νεφών στον ουρανό του εξωπλανήτη. Οι ερευνητές χρειάστηκαν το Hubble για 96 ώρες κατά τη διάρκεια 11 μηνών παρατηρήσεων, χρόνο ρεκόρ για το τηλεσκόπιο.

«Φτάσαμε το Hubble στα όριά του για να κάνουμε αυτές τις μετρήσεις», δήλωσε η Λάουρα Κράιντμπεργκ, ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο του Σικάγο. «Η συγκεκριμένη πρόοδος θα αποτελέσει τη βάση για το χαρακτηρισμό κι άλλων πλανητών, με παρόμοιες τεχνικές», κατέληξε.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν το φάσμα από το φάσμα από το υπέρυθρο φως του GJ1214b για να εξακριβώσουν την παρουσία του στρώματος νεφών που καλύπτει των πλανήτη, αν και η ακριβής σύνθεσή τους δεν είναι ακόμη γνωστή. Τα υπολογιστικά μοντέλα προβλέπουν πως ίσως τα σύννεφα να αποτελούνται από χλωριούχο κάλλιο ή θειούχο ψευδάργυρο, σε θερμοκρασίες της τάξης των 230 βαθμών Κελσίου, μια πιθανότητα που τα διαφοροποιεί αρκετά σε σχέση με τα γνώριμα σύννεφα στο γήινο ουρανό.

Για να μάθουμε περισσότερα για αυτόν αλλά και για πολλούς ακόμη πλανήτες, θα χρειαστεί να περιμένουμε μερικά χρόνια για μεγαλύτερα διαστημικά τηλεσκόπια όπως το διαμέτρου 6.5 μέτρων James Webb της ΝΑSΑ, το οποίο αναμένεται να μπει σε τροχιά το 2018.