Σύννεφα
στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη GJ 1214b (καλλιτεχνική απεικόνιση). This is
an illustration of the hypothetical appearance of the exoplanet GJ 1214b, which
is known as a "super-Earth" type planet because it is slightly more
than six Earth masses. Spectroscopic observations with NASA's Hubble Space
Telescope provide evidence of high clouds blanketing the planet. These clouds
hide any information about the composition and behavior of the world's lower
atmosphere and surface. The composition of the clouds is unknown. GJ1214b is
located 40 light-years from Earth, in the constellation Ophiuchus. Artwork
Credit: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI). Science Credit: NASA, ESA, L.
Kreidberg and J. Bean (University of Chicago), and H. Knutson (California
Institute of Technology)
Μία
ομάδα αστρονόμων του κέντρου Αστρονομίας και Αστροφυσικής του πανεπιστημίου του
Σικάγο έστρεψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble προς την κατεύθυνση ενός σχετικά κοντινού
εξωπλανήτη, προχωρώντας στον πλήρη χαρακτηρισμό μιας ατμόσφαιρας ενός πλανήτη
εκτός Ηλιακού Συστήματος για πρώτη φορά μέχρι σήμερα.
Πρόκειται
για τον πλανήτη GJ1214b, ο οποίος απέχει 40 έτη φωτός από τη Γη
προς τον αστερισμό του Οφιούχου. Ανήκει στην κατηγορία των υπερ-Γαιών, πλανητών
δηλαδή με μεγαλύτερη μάζα από τη Γη αλλά και μικρότερη από αυτή του ελαφρύτερου
από τους «γίγαντες» του Ηλιακού Συστήματος, τον Ουρανό.
Οι
υπερ-Γαίες θεωρείται πως είναι ο πιο διαδεδομένος τύπος πλανητών στο Γαλαξία
μας, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα στοιχεία. Εξαιτίας της εγγύτητάς του αλλά και
του μικρού μεγέθους του μητρικού του άστρου, ο GJ1214b μάλιστα είναι ο πιο παρατηρηθείς στο είδος
των υπερ-Γαιών.
Ο
πλανήτης είχε εντοπισθεί το 2009 από τo MEarth Project, ένα ρομποτικό παρατηρητήριο στις ΗΠΑ το οποίο παρακολουθεί
δύο χιλιάδες κόκκινους νάνους προκειμένου να ανακαλύψει πλανήτες. Ήδη από το
2010 επίγεια τηλεσκόπια υπέδειξαν δύο εναλλακτικές πιθανότητες για την
ατμόσφαιρά του GJ1214b: είτε περιείχε αποκλειστικά υδρατμούς ή
κάποιο άλλο είδος βαρύτερου μορίου, είτε καλυπτόταν από σύννεφα σε υψηλό
υψόμετρο τα οποία δεν επέτρεπαν την παρατήρηση της επιφάνειάς του και τον
προσδιορισμό της σύνθεσής του.
This illustration
compares the sizes of exoplanets GJ 436b and GJ 1214b with Earth and Neptune.
These so-called super-Earths have masses between gas giants, like Neptune, and
smaller, rocky planets, like Earth. No such type of planet exists in our solar
system. NASA Hubble Space Telescope spectroscopic observations reveal that
these worlds could very likely be smothered in clouds that cloak any
information about the planets' underlying chemical compositions. This artistic
rendering of the exoplanets is speculative and does not necessarily reflect
what their true appearance might actually be. Credit: NASA, ESA, and A. Feild
and G. Bacon (STScI)
Σύμφωνα
όμως με τη νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, νέες παρατηρήσεις του τηλεσκοπίου Hubble επιβεβαιώνουν την ύπαρξη νεφών στον ουρανό
του εξωπλανήτη. Οι ερευνητές χρειάστηκαν το Hubble για 96 ώρες κατά τη διάρκεια 11 μηνών
παρατηρήσεων, χρόνο ρεκόρ για το τηλεσκόπιο.
«Φτάσαμε
το Hubble στα όριά του για
να κάνουμε αυτές τις μετρήσεις», δήλωσε η Λάουρα Κράιντμπεργκ, ερευνήτρια στο
πανεπιστήμιο του Σικάγο. «Η συγκεκριμένη πρόοδος θα αποτελέσει τη βάση για το
χαρακτηρισμό κι άλλων πλανητών, με παρόμοιες τεχνικές», κατέληξε.
Οι
επιστήμονες ανέλυσαν το φάσμα από το φάσμα από το υπέρυθρο φως του GJ1214b για να εξακριβώσουν την παρουσία του
στρώματος νεφών που καλύπτει των πλανήτη, αν και η ακριβής σύνθεσή τους δεν
είναι ακόμη γνωστή. Τα υπολογιστικά μοντέλα προβλέπουν πως ίσως τα σύννεφα να
αποτελούνται από χλωριούχο κάλλιο ή θειούχο ψευδάργυρο, σε θερμοκρασίες της
τάξης των 230 βαθμών Κελσίου, μια πιθανότητα που τα διαφοροποιεί αρκετά σε
σχέση με τα γνώριμα σύννεφα στο γήινο ουρανό.
Για
να μάθουμε περισσότερα για αυτόν αλλά και για πολλούς ακόμη πλανήτες, θα
χρειαστεί να περιμένουμε μερικά χρόνια για μεγαλύτερα διαστημικά τηλεσκόπια
όπως το διαμέτρου 6.5 μέτρων James
Webb της ΝΑSΑ, το οποίο αναμένεται να μπει σε τροχιά το
2018.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου