Η θρυλική σφαίρα του Αρχιμήδη μπορεί και να επιστρέφει. Archimedes' legendary sphere brought to life

Ήταν ένας μηχανισμός που έδειχνε τους πλανήτες να περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο. Domenico Fetti, The "Archimedes" Portrait. Τhe ancient Greek mathematician Archimedes, famous for his ideas regarding fluid mechanics and buoyancy.

Ένας πρώην επιμελητής του Μουσείου Επιστήμης του Λονδίνου δημιούργησε το πρώτο αντίγραφο της περίφημης σφαίρας του Αρχιμήδη, ενός μηχανισμού που έδειχνε τους πλανήτες να περιφέρονται γύρω από τον Ήλιο. Κανείς όμως δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το σχέδιο της θρυλικής μηχανής, ούτε καν για το εάν κατασκευάστηκε όντως από τον μεγάλο μαθηματικό της αρχαιότητας.

Το μοντέλο

In his West London workshop, Michael Wright builds ancient mechanisms. In this Nature Video, we see his latest contraption, the Sphere of Archimedes. Based on little more than ancient Greek texts, Wright has built this speculative machine to models the movements of the planets.

Το μηχανικό μοντέλο της σφαίρας, το οποίο δημιούργησε στο Λονδίνο ο μηχανολόγος και ιστορικός της επιστήμης Μάικλ Ράιτ, εκτίθεται από τις 27 Σεπτεμβρίου σε μουσείο της Βασιλείας στην Ελβετία. Παρόλο που το σχέδιο βασίστηκε σε πολλές υποθέσεις, ο Αρχιμήδης σίγουρα είχε τις ικανότητες να δημιουργήσει μια τέτοια μηχανή, υποστηρίζει ο Ράιτ στο δικτυακό τόπο του Nature, το οποίο παρουσιάζει και το παραπάνω βίντεο.

Wright shows the inner workings of his device, which contains 24 gearwheels. Nature Video/Adam Levy

Αναφορές για διάφορα μηχανικά μοντέλα του ουρανού εμφανίζονται στα γραπτά αρκετών αρχαίων συγγραφέων και ποιητών, και συνήθως αποδίδονται στον Αρχιμήδη, ενός από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς όλων των εποχών, ο οποίος έζησε στη Σικελία από το 287 έως το 212 π.Χ.  Για πολύ καιρό, αυτές οι αναφορές για περίπλοκες μηχανές που αναπαρήγαγαν την κίνηση των ουράνιων σωμάτων φαίνονταν υπερβολικές. Αυτό όμως άλλαξε με τη μελέτη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, ενός κουτιού με γρανάζια που λειτουργούσε ως ουράνιο ημερολόγιο και προέβλεπε ακόμα και τις ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις -είναι αναμφισβήτητα η πιο προηγμένη γνωστή μηχανή της αρχαιότητας.

Το κύριο θραύσμα του μηχανισμού. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων θεωρείται λίγο μεταγενέστερος του Αρχιμήδη, σίγουρα όμως η τεχνολογία στην οποία βασίστηκε δεν μπορεί να ξεπήδησε σε μια μέρα.

Οι αναφορές 

Ο μηχανολόγος και ιστορικός της επιστήμης Μάικλ Ράιτ επιδεικνύει την υποθετική σφαίρα του Αρχιμήδη. Michael Wright reconstructed a fabled machine that Archimedes invented to model the heavens. The model will be displayed at the Basel Museum of Ancient Art and Ludwig Collection in Switzerland as part of an exhibition of artefacts from the Antikythera wreck.

Η αρχαιότερη και πιο περιγραφική αναφορά για ένα μηχανικό μοντέλο του ουρανού προέρχεται από κείμενο του Μάρκου Τύλλιου Κικέρωνα τον πρώτο αιώνα π.Χ. Ένας από τους χαρακτήρες του Κικέρωνα, ο Φίλους, περιγράφει πώς ο στρατηγός Μάρκος Κλαύδιος Μάρκελλος κατέλαβε το 2012 την πόλη των Συρακουσών και έκλεψε τη σφαίρα του Αρχιμήδη. Ο ίδιος ο Αρχιμήδης σκοτώθηκε στην επίθεση παρά τις διαταγές που είχαν οι στρατιώτες να τον συλλάβουν ζωντανό προκειμένου να αποκαλύψει τα μυστικά των εφευρέσεών του.

Ο Φίλους αναφέρει πως παρακολούθησε μια επίδειξη της μηχανής και θαύμασε την ιδιοφυΐα του Αρχιμήδη. Σε αντίθεση με άλλες σφαίρες εκείνης της εποχής, που έδειχναν μόνο τις θέσεις των αστερισμών, η σφαίρα του Αρχιμήδη περιλάμβανε τον Ήλιο στο κέντρο της και αναπαρήγαγε τις κινήσεις της Σελήνης και των πέντε γνωστών πλανητών.

Σύμφωνα με τον Κικέρωνα, όταν η σφαίρα περιστρεφόταν με το χέρι, «η Σελήνη ήταν πάντα τόσες περιφορές πίσω από τον Ήλιο πάνω στον μπρούτζινο μηχανισμό όσες θα συμφωνούσαν με τον αριθμό των ημερών που βρισκόταν πίσω του στον ουρανό». Η φράση αυτή, λέει ο Μαρκ Ράιτ, υποδηλώνει ότι το μηχανικό μοντέλο ήταν πράγματι μια σφαίρα που κινούνταν χειροκίνητα κατά μία περιφορά την ημέρα.

Ο Ράιτ τοποθέτησε τη σφαίρα πάνω σε  ένα ξύλινο πλαίσιο, το οποίο κρύβει το κομμάτι του ουρανού που παραμένει ανά πάσα στιγμή κρυμμένο κάτω από τον ορίζοντα. Μέσα στη σφαίρα των 20 εκατοστών, 24 γρανάζια κινούν δείκτες που σημειώνουν τις θέσεις των ουράνιων σωμάτων. Ο Ήλιος και η Σελήνη κινούνται με σταθερή ταχύτητα, ενώ οι πλανήτες αλλάζουν περιστασιακά κατεύθυνση κίνησης όπως πράγματι συμβαίνει στον ουρανό. Πιθανότατα είναι και θα παραμείνει αδύνατο να αποδείξει κανείς ότι ο Αρχιμήδης είχε δημιουργήσει έναν τέτοιο μηχανισμό. Ο Ράιτ έχει πάντως εμπειρία με την αναδημιουργία αρχαίων μηχανών και έχει στο ενεργητικό του δύο λειτουργικά μοντέλα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων.

Για όσους θέλουν να πάρουν μια ιδέα για μια θρυλική εφεύρεση που μπορεί και να υπήρξε στην πραγματικότητα, η σφαίρα του Ράιτ παρουσιάζεται στο Μουσείο Αρχαίας Τέχνης και Συλλογή Λούντβιγκ στη Βασιλεία της Ελβετίας, στο πλαίσιο έκθεσης για το ναυάγιο των Αντικυθήρων.

Ταξιδέψτε στο νεφέλωμα του Πέπλου. Veil Nebula Supernova Remnant

Νέες εντυπωσιακές εικόνες από τα υπολείμματα ενός σουπερνόβα. NASA's Hubble Space Telescope has unveiled in stunning detail a small section of the expanding remains of a massive star that exploded about 8,000 years ago. Called the Veil Nebula, the debris is one of the best-known supernova remnants, deriving its name from its delicate, draped filamentary structures. The entire nebula is 110 light-years across, covering six full moons on the sky as seen from Earth, and resides about 2,100 light-years away in the constellation Cygnus, the Swan. This view is a mosaic of six Hubble pictures of a small area roughly two light-years across, covering only a tiny fraction of the nebula’s vast structure. This close-up look unveils wisps of gas, which are all that remain of what was once a star 20 times more massive than our sun. The fast-moving blast wave from the ancient explosion is plowing into a wall of cool, denser interstellar gas, emitting light. The nebula lies along the edge of a large bubble of low-density gas that was blown into space by the dying star prior to its self-detonation. Image Credit: NASA/ESA/Hubble Heritage Team

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα νέες εντυπωσιακές εικόνες αλλά και ένα βίντεο από το νεφέλωμα του Πέπλου που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1.500 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Κύκνου. Το εντυπωσιακό νεφέλωμα που έχει έκταση περίπου 110 έτη φωτός είναι το κατάλοιπο ενός υπερκαινοφανούς αστέρα. Δείτε μια εκπληκτική τρισδιάστατη απεικόνιση του νεφελώματος του Πέπλου:

This 3-D visualization flies across a small portion of the Veil Nebula as photographed by the Hubble Space Telescope. This region is a small part of a huge expanding remnant from a star that exploded many thousands of years ago. Hubble resolves tangled rope-like filaments of glowing gases. They have been shocked and heated by colliding with cooler, denser interstellar gas. The 3-D model has been created for illustrative purposes and shows that the giant bubble of gas has a thin, rippled surface. It also highlights that the emission from different chemical elements arises from different layers of gas within the nebula. In the imagery, emission from Sulfur, Hydrogen, and Oxygen are shown in red, green, and blue, respectively. Credit: NASA, ESA, and F. Summers, G. Bacon, Z. Levay, and L. Frattare (Viz 3D Team, STScI)

Σύμφωνα με τους επιστήμονες το άστρο εξερράγη κάποια στιγμή πριν από 5-8 χιλιάδες έτη δημιουργώντας κύματα κρούσης τα οποία συνεχίζουν να αλληλεπιδρούν με τα μεσοαστρικά αέρια και σκόνη σχηματίζοντας αυτό το υπέροχο νεφέλωμα το οποίο θύμισε σε κάποιους πέπλο για αυτό και έλαβε αυτή την ονομασία. Τις νέες εικόνες κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. 

Νεώτερα για τους φωτεινότερους γαλαξίες του σύμπαντος. The formation of submillimetre-bright galaxies from gas infall over a billion years

Surface density projection maps of the 250 kpc region around the central submillimetre galaxy for redshifts z ≈ 2–3.

Η βαρύτητα και η έλξη της και όχι οι εκρηκτικές συζεύξεις αστρικών συστημάτων είναι αυτές που ευθύνονται για τους φωτεινότερους γαλαξίες του σύμπαντος, αναφέρει νέα επιστημονική μελέτη, διαψεύδοντας προηγούμενες εκτιμήσεις αστρονόμων.

Η νέα επιστημονική μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο τρέχον τεύχος της επιθεώρησης «Nature», προσφέρει την πληρέστερη μέχρι στιγμής εξήγηση για τη δημιουργία των γιγάντιων αυτών συνονθυλευμάτων άστρων και σκόνης. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γαλαξίες έλκουν υδρογόνο σε αέρια μορφή, το οποίο αξιοποιούν για τη δημιουργία άστρων. Τα άστρα αυτά αναλογούν σε 2.000 Ήλιους του δικού μας ηλιακού συστήματος τον χρόνο.

Αντίθετα, ο δικός μας Γαλαξίας «παράγει» μόλις ένα άστρο σαν τον Ήλιο του δικού μας συστήματος τον χρόνο. Το έντονο φως αυτών των «υποχιλιοστιαίων γαλαξιών» (SMGs – submillimetre galaxies, ονομάσθηκαν έτσι λόγω του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος που καταλαμβάνουν) είναι σχεδόν αόρατο στο ανθρώπινο μάτι.

«Κάθε τέτοιος γιγάντιος γαλαξίας αναπτύσσεται αντλώντας αέρια από το διαγαλαξιακό διάστημα, σχηματίζοντας άστρα με σταθερό, αλλά ταχύ ρυθμό, για χρονική περίοδο που φθάνει το ένα δισεκατομμύριο χρόνια», λέει ένας από τους συντάκτες της μελέτης, ο δρ Ντεσίκα Ναραγιανάν, του Πανεπιστημίου του Χάφερφορντ στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ. 

Οι γαλαξίες αυτοί χρονολογούνται στις πρώτες ημέρες του σύμπαντος, η ηλικία του οποίου εκτιμάται στα 14 δισ. χρόνια. Οι αστρονόμοι, όμως, διαπίστωσαν την ύπαρξή τους μόλις πριν από 20 χρόνια.

Η φωτεινότητά τους, που είναι χίλιες φορές μεγαλύτερη από εκείνη του δικού μας Γαλαξία, οφείλεται κυρίως στη μαζική παραγωγή άστρων. Ο δρ Ναραγιανάν, όμως, τονίζει ότι η θεωρία αυτή δεν μπορεί να εξηγήσει όλες τις ιδιότητες των υπέρλαμπρων γαλαξιών, όπως το μεγάλο τους μέγεθος, αφού οι ζεύξεις δημιουργούν συνήθως συμπαγείς γαλαξίες.

Σε μία προσπάθεια να επιβεβαιώσουν τη θεωρία τους για την επίδραση της βαρύτητας στον σχηματισμό τέτοιων γαλαξιών, ο δρ Ναραγιανάν και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν υπερ-υπολογιστές προχωρώντας σε προσομοίωση της δημιουργίας ενός υποχιλιοστιαίου γαλαξία.

Το πείραμα έδειξε ότι οι γαλαξίες αυτοί διογκώνονται προσελκύοντας αέρια, τα οποία χρησιμοποιούνται αργότερα για τη δημιουργία άστρων. Τα άστρα αυτά, με τη σειρά τους, χάρη στο νεαρό της ηλικίας τους, εκπέμπουν πολύ φως.

«Οι γαλαξίες συντελούν συλλογικά στην τοπική φωτεινότητα, καθιστώντας τα συστήματά τους εξαιρετικά φωτεινά», λέει ο δρ Ναραγιανάν.

Προσομοιώσεις

Submillimetre galaxies (SMGs) are some of the most luminous galaxies in the Universe, forming stars at a rate 1,000 times greater than that of the Milky Way. New research suggests that SMGs are not transient events, but long-lasting phases in the evolution of massive galaxies. SMGs intense star-formation rates seem to be fuelled in part by an ample gas reservoir enabled by prior stellar feedback. Credits: Robert Thompson (NCSA), Desika Narayanan.

Οι προσομοιώσεις της ομάδας αστρονόμων υπήρξαν τόσο περίπλοκες, που χρειάσθηκε η συνδρομή χιλιάδων συνδεδεμένων υπολογιστών και περισσότερο από ένας μήνας διαρκούς λειτουργίας τους για την ολοκλήρωση μόλις μέρους των υπολογισμών. Η επιστημονική ομάδα πραγματοποίησε επίσης προσομοιώσεις για να διαπιστώσει τον τρόπο με τον οποίο το φως κινείται μέσα από τους νέους αυτούς γαλαξίες.

«Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων προσέφεραν ένα από τα ακριβέστερα μέχρι στιγμής πρότυπα για μία από τις πιο μυστηριώδεις λειτουργίες του σύμπαντος», λέει ο δρ Ναραγιανάν.

Οι ερευνητές εξεπλάγησαν μάλιστα, όταν διαπίστωσαν ότι, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους, οι υποχιλιοστιαίοι γαλαξίες παραμένουν «υπερ-φωτεινοί» για διάστημα που υπερβαίνει ακόμη και το ένα δισεκατομμύριο χρόνια. Συνήθως, τα υπέρλαμπρα αστρικά φαινόμενα στο σύμπαν αναλώνονται σχετικά σύντομα, χωρίς να υπερβαίνουν τα δέκα εκατομμύρια χρόνια.

Πηγή: www.nature.com

Τα Τάρταρα του Πλούτωνα! Pluto's Snakeskin Terrain

Τα εντυπωσιακά Τάρταρα του Πλούτωνα που σε κάποιους θυμίζουν ένα φίδι. Ιn this extended color image of Pluto taken by NASA's New Horizons spacecraft, rounded and bizarrely textured mountains, informally named the Tartarus Dorsa, rise up along Pluto's day-night terminator and show intricate but puzzling patterns of blue-gray ridges and reddish material in between. This view, roughly 330 miles (530 kilometers) across, combines blue, red and infrared images taken by the Ralph/Multispectral Visual Imaging Camera (MVIC) on July 14, 2015, and resolves details and colors on scales as small as 0.8 miles (1.3 kilometers). Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

Πιστή στο ραντεβού της Παρασκευής η NASA δημοσίευσε νέες εικόνες από τον πλανήτη νάνο του ηλιακού μας συστήματος.

New Horizons captured this high-resolution enhanced colour view of Pluto on July 14. The dwarf planet's surface sports a remarkable range of subtle colours, enhanced in this view to a rainbow of pale blues, yellows, oranges, and deep reds. Many landforms have their own distinct colours, telling a complex geological and climatological story that scientists have only just begun to decode.

This cylindrical projection map of Pluto, in enhanced, extended color, is the most detailed color map of Pluto ever made. It uses recently returned color imagery from the New Horizons Ralph camera, which is draped onto a base map of images from the NASA's spacecraft's Long Range Reconnaissance Imager (LORRI). The map can be zoomed in to reveal exquisite detail with high scientific value. Color variations have been enhanced to bring out subtle differences. Colors used in this map are the blue, red, and near-infrared filter channels of the Ralph instrument. Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

High-resolution images of Pluto taken by NASA's New Horizons spacecraft just before closest approach on July 14, 2015, reveal features as small as 270 yards (250 meters) across, from craters to faulted mountain blocks, to the textured surface of the vast basin informally called Sputnik Planum. Enhanced color has been added from the global color image. This image is about 330 miles (530 kilometers) across. Credit: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute

Πρόκειται για τις υψηλότερης ανάλυσης εικόνες που έχουμε δει από τον Πλούτωνα μέχρι σήμερα. Η πιο εντυπωσιακή εξ αυτών δείχνει με λεπτομέρεια μια περιοχή με παράλληλες ευθυγραμμισμένες οροσειρές οι οποίες ονομάστηκαν Τάρταρα! Τα στελέχη της αποστολής New Horizons αναφέρουν στην ανακοίνωση για τις νέες εικόνες που έδωσαν στη δημοσιότητα ότι Τάρταρα μοιάζουν πολύ με… δέρμα φιδιού.

Οι κομήτες έχουν καιρικά φαινόμενα. Rosetta reveals comet’s water-ice cycle

Εντοπίστηκε διαδικασία «κύκλου νερού» στην επιφάνεια. Measurements made by the European Space Agency's Rosetta spacecraft have found the comet 67P/Churyumov–Gerasimenko has its own water cycle as it gently spins (illustrated). During the day water vapour travels from deep in the comet and freezes on the surface at night, only to be vapourised at dawn. Copyright Data: ESA/Rosetta/VIRTIS/INAF-IAPS/OBS DE PARIS-LESIA/DLR; M.C. De Sanctis et al (2015); Comet: ESA/Rosetta/NavCam – CC BY-SA IGO 3.0

Τελικά ακόμη και οι κομήτες αποδεικνύεται ότι διαθέτουν κάποια περιορισμένης μορφής καιρικά φαινόμενα. Το σκάφος Rosseta που ακολουθεί κατά πόδας τον κομήτη 67/P έκανε μια ακόμη εντυπωσιακή ανακάλυψη.

Την νύχτα δημιουργείται πάγος στην επιφάνεια του κομήτη 67/P ο οποίος όταν πέσει πάνω του ο ήλιος εξαχνώνεται και σχηματίζεται εκ νέου όταν πέσει το σκοτάδι. This single frame Rosetta navigation camera image was acquired at 01:04 GMT on 13 August 2015, just one hour before Comet 67P/Churyumov–Gerasimenko reached perihelion – the closest point to the Sun along its 6.5-year orbit. The image was taken around 327 km from the comet. It has a resolution of 28 m/pixel, measures 28.6 km across and was processed to bring out the details of the comet's activity. Copyright: ESA/Rosetta/NAVCAM – CC BY-SA IGO 3.0

Διαπίστωσε ότι ο κομήτης διαθέτει ένας μικρής κλίμακας καιρικό σύστημα. Το σκάφος εντόπισε κάποια στιγμή την ύπαρξη στερεού πάγου έκτασης ενός τετραγωνικού χλμ πάνω στον κομήτη και όπως διαπιστώθηκε ο πάγος αυτός ήταν προϊόν της εναλλαγής μέρας-νύχτας στον κομήτη.

As a comet's orbit takes it nearer to the sun its activity increases, causing ices to vaporise and gas jets to burst out from its interior. One recent outburst (pictured) was so powerful it even pushed away the solar wind.

Όπως διαπίστωσαν τα μέλη της αποστολής κατά τη διάρκεια της νύχτας στην επιφάνεια του κομήτη σχηματίζεται ο στερεός πάγος ο οποίος όταν αργότερα πέσουν πάνω του ακτίνες του ήλιου εξαχνώνεται (γίνεται αέριο) και εγκαταλείπει τον κομήτη ταξιδεύοντας στο διαστημικό κενό.

The researchers examined a section of the 'neck' of the comet which has been found to be particularly active for water ice outbursts. They found ice abundance changed with the temperature of the surface (pictured).

Όταν ο ήλιος φύγει στην επιφάνεια επιστρέφει ο πάγος που προέρχεται από το εσωτερικό του κομήτη. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Μύθοι καταγράφουν πιστά την προϊστορική άνοδο της θαλάσσιας στάθμης. Revealed: how Indigenous Australian storytelling accurately records sea level rises 7,000 years ago

Οι μύθοι των ιθαγενών της Αυστραλίας παρέχουν εντυπωσιακά ακριβείς πληροφορίες για τη δραματική άνοδο της θαλάσσιας στάθμης πριν από 7.000 χρόνια, διαπίστωσαν ερευνητές. Indigenous rock art in Kakadu national park in the Northern Territory. Researchers say stories about sea level rises in Australia date back though more than 7,000 years of continuous oral tradition. Photograph: Helen Davidson for the Guardian

Οι ιστορίες των ιθαγενών σχετικά με τη δραματική άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε όλη την Αυστραλία πηγαίνουν περισσότερα από 7.000 χρόνια πίσω σε μια συνεχόμενη προφορική παράδοση που όμοιά της δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο, σύμφωνα με νέες μελέτες.

Ο θαλάσσιος γεωγράφος Πάτρικ Ναν από το Πανεπιστήμιο της Ακτής Σανσάιν και ο γλωσσολόγος Νίκολας Ριντ από το Πανεπιστήμιο της Νέας Αγγλίας στην Αυστραλία πιστεύουν ότι 21 ιστορίες των ιθαγενών από όλη την ήπειρο καταγράφουν πιστά γεγονότα που συνέβησαν πριν από 10.000 ως 7.000 χρόνια, όταν η θάλασσα ανέβηκε κατά 120 μέτρα.

Ο κ. Ριντ δήλωσε ότι ένα βασικό χαρακτηριστικό της κουλτούρας αφήγησης ιστοριών των ιθαγενών - μια ιδιαίτερη διαδικασία «αντιπαραβολής μεταξύ γενεών» - ίσως εξηγεί την αξιοσημείωτη συνοχή που παρατηρείται σε αφηγήσεις που έχουν μεταδοθεί από ανθρώπους που δεν χρησιμοποιούν τη γραφή, μια συνοχή που οι ερευνητές ως τώρα θεωρούσαν ότι δεν μπορεί να διατηρηθεί για περισσότερο από 800 χρόνια.

«Η ιδέα ότι 300 γενεές θα μπορούσαν να αφηγούνται πιστά μια ιστορία που δεν έγινε "χαλασμένο τηλέφωνο", που μεταδίδει πληροφορίες για γεγονότα τα οποία γνωρίζουμε ότι συνέβησαν από ανεξάρτητες χρονολογήσεις, φαίνεται πολύ ωραία για να είναι αληθινή, έτσι δεν είναι;» λέει ο κ. Ριντ στον Guardian Australia. «Πρόκειται για ένα εκπληκτικό πράγμα. Δεν βρίσκουμε κάτι τέτοιο σε άλλα μέρη στον κόσμο. Το ότι η θάλασσα ήταν 120 μέτρα πιο χαμηλά και μετά ανέβηκε καλύπτοντας τη στεριά, αυτό συνέβη στην Αφρική, στην Αμερική, στην Ασία και παντού. Μόνο όμως στην Αυστραλία βρίσκουμε αυτό το μεγάλο σύνολο ιστοριών που αφηγούνται όλες πιστά το ίδιο πράγμα».

Μύθοι με πραγματικά γεγονότα

Η προφορική παράδοση των ιθαγενών της Αυστραλίας έχει μεταδώσει με μοναδική ακρίβεια τη δραματική άνοδο της στάθμης της θάλασσας πριν από 7.000 χρόνια. Indigenous Australians across the nation have oral stories recording steady sea-level rises from over 7,000 years ago.

Μέχρι πρότινος οι μελετητές των προφορικών παραδόσεων αμφέβαλλαν ως προς το κατά πόσον οι μύθοι αυτοί αντανακλούν επακριβώς πραγματικά γεγονότα. Ωστόσο η μελέτη του κ. Ναν και του κ. Ριντ, η οποία δημοσιεύθηκε υπό τον τίτλο «Μνήμες των Αβοριγίνων για την πλημμύρα των αυστραλιανών ακτών που ανάγονται σε περισσότερα από 7.000 χρόνια πριν» στο επιστημονικό έντυπο «Australian Geographer», υποστηρίζει ότι οι ιστορίες παρέχουν μια εμπειρική επαλήθευση μιας ανόδου της θαλάσσιας στάθμης που συντελέστηκε μετά την εποχή των παγετώνων και έχει καταγραφεί από τους θαλάσσιους γεωγράφους.

Ορισμένες από τις ιστορίες αποτελούν καθαρές αφηγήσεις γεγονότων, όπως αυτές από την περιοχή γύρω από τον Κόλπο Πορτ Φίλιπ που μιλούν για την απώλεια των εδαφών του κυνηγιού του καγκουρό. Αλλες, και ιδιαίτερα οι παλαιότερες ιστορίες όπως εκείνες από τις περιοχές γύρω από τον Κόλπο Σπένσερ στη Νότια Αυστραλία, είναι αλληγορικές: ένα προπατορικό ον εξοργισμένο από την κακή συμπεριφορά των ανθρώπων μιας φατρίας τούς τιμωρεί με το να εξαφανίσει την πατρίδα τους σκαλίζοντας με ένα μαγικό κόκαλο από καγκουρό ένα αυλάκι ώστε η θάλασσα να καταπιεί τη γη τους.

Νέα που κυκλοφορούσαν παντού

Linguist Nicholas Reid believes that the uniformity of the stories, which come from tribes all across the nation, proves that oral history is capable of standing the test of time.

«Αρχικά η αίσθησή μας ήταν ότι η θαλάσσια στάθμη θα πρέπει να ανέβαινε πολύ αργά χωρίς αυτό να είναι αισθητό μέσα στο διάστημα της ζωής ενός ατόμου» λέει ο κ. Ριντ. «Συνειδητοποιήσαμε όμως διεξάγοντας αυτή την έρευνα ότι στην πραγματικότητα όλη η Αυστραλία θα πρέπει να "βούιζε" από αυτά τα νέα». Και προσθέτει: «Θα πρέπει να υπήρξε συνεχής μετακίνηση προς την ενδοχώρα, αποκατάσταση σχέσεων μεταξύ χωρών, διαπραγματεύσεις με τους γείτονες της ενδοχώρας για την κατάληψη των εδαφών τους. Οι προεκτάσεις αυτού του γεγονότος θα πρέπει να ήταν τεράστιες».

Η μοίρα όσων βρέθηκαν αντιμέτωποι με την απόφαση να φύγουν καθώς τα νερά κατάπιναν σιγά-σιγά καταυλισμούς, μονοπάτια και ιερούς τόπους του «Ονείρου» - ιδιαίτερα στα νησιά - δεν ήταν πάντα η ίδια. Εκείνοι που ζούσαν στις περιοχές γύρω από τα σημερινά νησιά Ρότνεστ και Κανγκαρού ανέβηκαν προς τα μεγαλύτερα υψόμετρα και αποκόπηκαν από τη στεριά πριν από 7.000 χρόνια. Άλλοι, όπως εκείνοι που ζούσαν στις περιοχές γύρω από το σημερινό νησί Φλίντερς στον Πορθμό Μπας, πήραν τη μοιραία απόφαση να μείνουν και αφανίστηκαν καθώς η στεριά απομακρυνόταν και το γλυκό νερό λιγόστευε.

Οι πιο πιστές παραδόσεις στον κόσμο

Kepten Wadity at Peppimenarti in the Northern Territory. Wadity discussed sea level stories with University of New England linguist Nick Reid. Photograph: University of New England

Όπως αναφέρει ο κ. Ριντ, παρά το γεγονός ότι είναι αδύνατον να αποδειχθεί πως οι προφορικές παραδόσεις των ιθαγενών της Αυστραλίας συνεχίστηκαν χωρίς διακοπή στο πέρασμα του χρόνου, τα σύγχρονα χαρακτηριστικά τους προσφέρουν μια ένδειξη σχετικά με το γιατί αποτελούν ενδεχομένως τις πιο πιστές και μεγαλύτερης διάρκειας προφορικές παραδόσεις στον κόσμο.

«Ας πούμε ότι είμαι ένας άνδρας από την Κεντρική Αυστραλία, ο πατέρας μου μού μαθαίνει ιστορίες για την πατρίδα μου» εξηγεί ο ερευνητής. «Τα παιδιά της αδελφής μου, οι ανιψιοί και οι ανιψιές μου, είναι ρητώς επιφορτισμένα με τη συγγενική ευθύνη να εξασφαλίσουν ότι εγώ μαθαίνω αυτές τις ιστορίες σωστά. Και παίρνουν αυτή την ευθύνη στα σοβαρά. Ανά πάσα στιγμή στο πέρασμα του χρόνου ο πατέρας μου λέει αυτές τις ιστορίες σ' εμένα και τα εγγόνια του ελέγχουν. Τρεις γενιές ακούν την ιστορία ταυτοχρόνως. Αυτό είναι ένα "καλούπι" που μπορεί να διατηρήσει τις ιστορίες αληθινές».

«Όταν υπάρχουν τρεις γενιές που βρίσκονται διαρκώς εν γνώσει των λεγομένων και είναι επιφορτισμένες με τον έλεγχό τους βάσει μιας πολιτισμικής ευθύνης, αυτό δημιουργεί έναν μηχανισμό ο οποίος μπορεί να εξηγήσει γιατί οι ιθαγενείς της Αυστραλίας φαίνεται ότι έχουν κατορθώσει κάτι που δεν έχει επιτευχθεί πουθενά αλλού στον κόσμο: να λένε ιστορίες επί 10.000 χρόνια».

Ο πολικός δεινόσαυρος! New duck-billed dinosaur found in Alaska

Καλλιτεχνική απεικόνιση του μεγάλου φυτοφάγου δεινόσαυρου που ζούσε κυρίως στο σκοτάδι στην Αλάσκα. This original painting by James Havens of Ugrunaaluk kuukpikensis, the new species of duck-billed dinosaur described in research published today in the international journal Acta Palaeontologica Polonica, illustrates a scene from ancient Alaska during the Cretaceous Period. Credit: James Havens

Τα τελευταία χρόνια επιστήμονες που μελετούν απολιθώματα που είτε είναι επί χρόνια ξεχασμένα σε κάποιο κουτί είτε υπάρχει δυσκολία ή διχογνωμία για την ταυτότητα τους διαπιστώνουν ότι ανήκουν σε άγνωστα μέχρι σήμερα είδη. Έτσι συνέβη και με απολιθώματα που είχαν εντοπιστεί πριν από 25 έτη σε μια περιοχή της Βόρειας Αλάσκας. Διαπιστώθηκε ότι ανήκουν σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον άγνωστο είδος δεινοσαύρων.

Ζούσε στο σκοτάδι

In this 2014 photo released by the University of Alaska Museum of the North, a sample of frozen bone is seen after researchers excavated it from the Liscomb Bed in the Prince Creek Formation near Nuiqsut, Alaska.

Ο δεινόσαυρος που έλαβε το όνομα Urgunaaluk kuukpikensis που σημαίνει «αρχαίο ζώο που βόσκει» στην διάλεκτο της τοπικής φυλής Εσκιμώων Ινούπιατ. Είναι ένας δεινόσαυρος που ανήκει στην οικογένεια των Αδρόσαυρων, που ήταν μεγάλου μεγέθους φυτοφάγα ζώα με χαρακτηριστική… μουσούδα που έμοιαζε με αυτή της πάπιας. 

Τα απολιθώματα που μελέτησαν οι επιστήμονες έχουν ηλικία 69 εκ. ετών αλλά πιθανώς ο U. Kuukpikensis να έχει μεγαλύτερη ηλικία. Ο δεινόσαυρος έφτανε σε μήκος τα 10 μέτρα και την εποχή που ζούσε στην Αλάσκα η περιοχή αυτή είχε πιο θερμό κλίμα και καλυπτόταν από δάση.

A handful of dinosaur bones are seen after they were discovered at the Liscomb Bonebed on the Colville River, near Nuiqsut, Alaska.

Διέθετε μεγάλη σε αριθμό οδοντοστοιχία η οποία ήταν ανατομικά σχεδιασμένη για να μπορεί να καταναλώνει εύκολα και γρήγορα μεγάλες ποσότητες φυτών. Την ανακάλυψη έκαναν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μουσείου Αλάσκας και του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Φλόριδα που εκτιμούν ότι ο δεινόσαυρος ζούσε μεγάλα χρονικά διαστήματα στο αρκτικό σκότος ενώ πιθανότατα βίωνε και χιονοπτώσεις, δύσκολες συνθήκες στις οποίες όμως είχε καταφέρει να προσαρμοστεί. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Acta Palaeontologica Polonic».