Την
αντίδραση του «γίγαντα» σε μια ηλιακή καταιγίδα τον Οκτώβριο του 2011 μελέτησαν
οι ειδικοί με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου Chandra. Το βόρειο και νότιο σέλας του Δία στη
διάρκεια ηλιακής καταιγίδας το 2011. Το μοβ χρώμα αντιστοιχεί σε εκπομπή ακτίνων Χ. According
to a study led by University College London researcher William Dunn, the solar
wind is causing intense X-ray bursts over Jupiter’s polar regions. Solar storms
are triggering X-ray auroras on Jupiter that are about 8 times brighter than
normal over a large area of the planet. These Jovian auroras are hundreds of
times more energetic than Earth’s aurora borealis. This composite image with
data from NASA’s Chandra and Hubble shows Jupiter and its aurora during a giant
solar storm on October 2, 2011. Image credit: X-ray – NASA / CXC / UCL / W.
Dunn et al.; optical – NASA / STScI.
Στον
μεγαλύτερο πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος, το σέλας καλύπτει μια επιφάνεια
μεγαλύτερη από την έκταση όλης της Γης. Κι όταν ο Ήλιος ξεσπά σε καταιγίδες, το
σέλας γίνεται εκατομμύρια φορές πιο ισχυρό από ό,τι στη Γη, τόσο ισχυρό που
λάμπει στο φάσμα των ακτίνων Χ.
Διεθνής
ομάδα ερευνητών χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra για να παρατηρήσει την αντίδραση του Δία
σε μια ηλιακή καταιγίδα που ξέσπασε τον Οκτώβριο του 2011.
Ο
Ήλιος εκπέμπει ένα συνεχές ρεύμα φορτισμένων σωματιδίων που ονομάζεται ηλιακός
άνεμος. Όταν ξεσπούν εκρήξεις στην επιφάνεια του Ήλιου, ο άνεμος γίνεται πολύ
ισχυρότερος.
Καθώς
τα σωματίδια των ηλιακών καταιγίδων ταξιδεύουν στο Διάστημα συναντούν τα μαγνητικά
πεδία που περιβάλλουν πλανήτες όπως η Γη και ο Δίας. Τα φορτισμένα σωματίδια
του ηλιακού ανέμου εκτρέπονται από το μαγνητικό πεδίο και κατευθύνονται προς
τον βόρειο και το νότιο πόλο. Εκεί, τα σωματίδια συγκρούονται με άτομα της
ατμόσφαιρας και εκπέμπουν τις χαρακτηριστικές λάμψεις του σέλαος.
Λάμψη
x 8
Jupiter’s aurora.
Image credit: JAXA.
Στη
διάρκεια της ηλιακής καταιγίδας του 2011, αναφέρουν οι ερευνητές, το βόρειο
σέλας του Δία γίνεται οκτώ φορές λαμπρότερο. Την ίδια στιγμή, ο ισχυρός ηλιακός
άνεμος συμπιέζει τη λεγόμενη μαγνητόσφαιρα του Δία, την περιοχή που ελέγχεται
από το μαγνητικό πεδίο του Δία και θεωρείται μάλιστα η μεγαλύτερη δομή του
Ηλιακού Συστήματος. Στη διάρκεια της καταιγίδας, το όριο της μαγνητόσφαιρας
πλησιάζει τον Δία κατά δύο εκατομμύρια χιλιόμετρα.
«Υπάρχει μια συνεχής μάχη ανάμεσα στον ηλιακό
άνεμο και τη μαγνητόσφαιρα του Δία» λέει ο Ουίλιαμ Νταν του University College του Λονδίνου, πρώτος συγγραφέας της
δημοσίευσης στην επιθεώρηση «Journal of Geophysical Research».
«Αυτό που θέλουμε είναι να κατανοήσουμε αυτήν
την αλληλεπίδραση και τα αποτελέσματά της στον πλανήτη. Μελετώντας το πώς
μεταβάλλεται το σέλας μπορούμε να μάθουμε περισσότερα για αυτήν την περιοχή του
Διαστήματος που ελέγχεται από το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου. Αυτό είναι
σημαντικό για την κατανόηση των αναρίθμητων μαγνητικών αντικειμένων στον
Γαλαξία μας» εξηγεί.
Περισσότερα
στοιχεία για το μηχανισμό της εκπομπής ακτίνων Χ από το σέλας αναμένονται από
την αμερικανική αποστολή Juno,
η οποία θα φτάσει στον Δία φέτος το καλοκαίρι και θα μελετήσει μεταξύ άλλων τη
μαγνητόσφαιρα και το σέλας. Αυτό ίσως βοηθήσει τους πλανητολόγους να
κατανοήσουν το πώς σχηματίστηκε ο Δίας και η ίδια η Γη.