Eνδείξεις για γιγάντιες αμμοθύελλες στον Τιτάνα του Κρόνου. Dust Storms on Titan Spotted for the First Time

Η ανακάλυψη – εφόσον επιβεβαιωθεί- κάνει τον Τιτάνα το τρίτο σώμα του ηλιακού συστήματός μας, μετά τη Γη και τον Άρη, όπου έχουν παρατηρηθεί αμμοθύελλες. Καλλιτεχνική απεικόνιση αμμοθύελλας στην επιφάνεια του Τιτάνα. Artist's concept of a dust storm on Titan. Researchers believe that huge amounts of dust can be raised on Titan, Saturn's largest moon, by strong wind gusts that arise in powerful methane storms. Such methane storms, previously observed in images from the international Cassini spacecraft, can form above dune fields that cover the equatorial regions of this moon especially around the equinox, the time of the year when the Sun crosses the equator. Credit: IPGP/Labex UnivEarthS/University Paris Diderot - C. Epitalon & S. Rodriguez

Μια νέα ανάλυση παλαιότερων στοιχείων από τον Τιτάνα, που είχε στείλει στη Γη το σκάφος Cassini της NASA, οδήγησαν τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι στην επιφάνεια του μεγαλύτερου δορυφόρου του Κρόνου υπάρχουν γιγάντιες αμμοθύελλες.

Η ανακάλυψη -εφόσον επιβεβαιωθεί- κάνει τον Τιτάνα το τρίτο σώμα του ηλιακού συστήματός μας, μετά τη Γη και τον Άρη, όπου έχουν παρατηρηθεί αμμοθύελλες.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αστρονόμο Σεμπάστιεν Ροντρίγκεζ του Πανεπιστημίου Ντενί Ντιντερό του Παρισιού, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο Nature Geoscience.

Στη μελέτη συμμετείχε και η Ελληνίδα Αθηνά Κουστένη του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, η οποία επί χρόνια έχει μελετήσει τον Τιτάνα.

This animation, based on images captured by the Visual and Infrared Mapping Spectrometer (VIMS) on NASA's Cassini mission during several Titan flybys in 2009 and 2010, shows clear bright spots that have been interpreted as evidence of dust storms. Credit: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona/University Paris Diderot/IPGP/S. Rodriguez et al. 2018

«Ο Τιτάν είναι ένα πολύ ενεργό φεγγάρι, κάτι που ήδη γνωρίζουμε όσον αφορά τη γεωλογία του και τον εξωτικό κύκλο των υδρογονανθράκων του. Τώρα, μπορούμε να προσθέσουμε άλλη μια αναλογία με τη Γη και τον Άρη: τον ενεργό κύκλο σκόνης, καθώς οργανικής προέλευσης άμμος σηκώνεται πάνω από μεγάλες εκτάσεις με δίνες γύρω από τον ισημερινό του Τιτάνα» δήλωσε ο Ροντρίγκεζ.

Ο Τιτάν είναι ένας γοητευτικός κόσμος, που έχει πολλές ομοιότητες με τον πλανήτη μας. Είναι, μεταξύ άλλων, ο μόνος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα, ο οποίος διαθέτει εκτεταμένη ατμόσφαιρα, καθώς επίσης το μόνο σώμα πέρα από τη Γη, στην επιφάνεια του οποίου έχουν βρεθεί μεγάλες και σταθερές επιφάνειες με υγρά (λίμνες ή θάλασσες).

Όμως ενώ στη Γη το υγρό είναι νερό, στο δορυφόρο του Κρόνου είναι κυρίως υγρό μεθάνιο και αιθάνιο. Πρόκειται για ένα «εξωτικό» κύκλο, καθώς μόρια υδρογονανθράκων εξατμίζονται συνεχώς, συμπυκνώνονται σε νέφη και μετά πέφτουν ξανά στην επιφάνεια του Τιτάνα με τη μορφή βροχής, ανανεώνοντας τις λίμνες και τις θάλασσές του.

Επίσης, ο καιρός στον Τιτάνα εμφανίζει εποχικές μεταβολές όπως και στη Γη, ιδίως στην περιοχή του ισημερινού του, όπου κατά περιόδους τεράστια νέφη μαζεύονται πάνω από τις τροπικές περιοχές και προκαλούν ισχυρές καταιγίδες μεθανίου, ένα φαινόμενο που το Cassini είχε την ευκαιρία να παρατηρήσει κατ’ επανάληψη.

This compilation of images from nine Cassini flybys of Titan in 2009 and 2010 captures three instances when clear bright spots suddenly appeared in images taken by the spacecraft's Visual and Infrared Mapping Spectrometer. Credit: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona/University Paris Diderot/IPGP/S. Rodriguez et al. 2018

Όταν οι ερευνητές ανέλυσαν ξανά υπέρυθρες εικόνες του 2009 και 2010, τις οποίες είχε τραβήξει το διαστημικό σκάφος κατά τη διέλευσή του, εντόπισαν ασυνήθιστες ενδείξεις. Αρχικά νόμιζαν ότι επρόκειτο για νέφη μεθανίου, όμως μετά συνειδητοποίησαν ότι ήταν κάτι τελείως διαφορετικό: νέφη σκόνης κοντά στην επιφάνεια, που είχαν σηκωθεί από τις δίνες άμμου εξαιτίας των ισχυρών ανέμων που πνέουν στον Τιτάνα και οι οποίοι μεταφέρουν τη σκόνη σε μεγάλες αποστάσεις.

Πηγές: S. Rodriguez et al. Observational evidence for active dust storms on Titan at equinox, Nature Geoscience (2018). DOI: 10.1038/s41561-018-0233-2 - www.jpl.nasa.gov - http://www.in.gr/2018/09/25/tech/endeikseis-gia-giganties-ammothyelles-ston-titana-tou-kronou/

Το εσωτερικό «ρολόι» του ανθρώπινου εγκέφαλου. How your Brain Experiences Time

Πώς ο εγκέφαλός μας κρατά τον χρόνο των όσων κάνουμε. Researchers at the Kavli Institute for Systems Neuroscience have discovered a network of brain cells that express our sense of time within experiences and memories. The illustration shows the episodic time from the experience of a 4-hour-long ski trip up and down a steep mountain, including events that alter the skier’s perception of time. The idea is that experienced time is event-dependent and may be perceived as faster or slower than clock time. The newly discovered neural record of experienced time is in the lateral entorhinal cortex (LEC) in green. Next to the LEC is the MEC, the brain’s seat for space (not depicted). Next to the MEC is the hippocampus, the structure in which information from the time and space networks come together to form episodic memories. Infographic: Kolbjørn Skarpnes & Rita Elmkvist Nilsen

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος διαθέτει ένα εσωτερικό «ρολόι» το οποίο κρατά τον χρόνο των συμβάντων που βιώνουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας καταγράφοντας τη χρονική σειρά που αυτά λαμβάνουν χώρα. Το εγκεφαλικό «όργανο» που μας επιτρέπει να τοποθετούμε σε χρονική αλληλουχία τις πρόσφατες αναμνήσεις των όσων κάνουμε είναι ένα δίκτυο νευρώνων που βρίσκεται στο δεξιό εγκεφαλικό ημισφαίριο, πολύ κοντά στην περιοχή που ρυθμίζει τις χωρικές μας εμπειρίες.

Professor Edvard Moser, Jørgen Sugar, a postdoc at the Kavli Institute, and Professor May-Britt Moser. The Kavli scientists believe that this discovery will bring us one leap closer to solving the challenge of brain diseases such as Alzheimer’s. The neural clock for subjective time serves a critical function in memory and learning, in our ability to organize experiences as a succession of events, and to form memories, to learn, and in the shaping of who we are. Photo: Erlend Lånke Solbu/Norwegian Broadcasting Corporation, NRK

Τη σημαντική αυτή ανακάλυψη έκανε μια ομάδα ερευνητών στο Ινστιτούτο Συστημάτων Νευροεπιστήμης της Νορβηγίας (Institute for Systems Neuroscience) το οποίο διευθύνει ο Εντβαρντ Μόζερ (Edvard Moser), διάσημος επιστήμονας του εγκεφάλου που το 2014 πήρε το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής. Η έρευνα δημοσιεύτηκε πριν από μερικές ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό «Nature».

«Οι έρευνές μας έδειξαν πώς ο ανθρώπινος νους καταφέρνει να αποδίδει ένα χρονικό νόημα σε κάθε γεγονός που βιώνει καθημερινά. Ωστόσο, το συγκεκριμένο νευρωνικό δίκτυο δεν μετρά κυριολεκτικά τον χρόνο: αυτό που μετρά είναι μάλλον ο υποκειμενικός χρόνος που προκύπτει από τη συνεχή ροή της εμπειρίας», όπως εξηγεί ο Albert Tsao, ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές αυτής της έρευνας.

Από τον εγκεφαλικό χάρτη στο εγκεφαλικό… ρολόι

Albert Tsao, who took his PhD from the Kavli Institute and was supervised by the Mosers. Tsao is now postdoc at Stanford University. Photo: Private

Τη συγκεκριμένη έρευνα εμπνεύστηκε ο Albert Tsao από τις προηγούμενες μελέτες του ζεύγους Έντβαρντ και Μέι-Μπριτ Μόζερ, οι οποίοι πριν από μερικά χρόνια είχαν ανακαλύψει, στο ίδιο Ινστιτούτο της Νορβηγίας, το νευρωνικό δίκτυο που εμπλέκεται στη δημιουργία από τον εγκέφαλό μας του χωρικού χάρτη των αντικειμένων που μας περιβάλλουν. Και για την ανακάλυψη του εγκεφαλικού GPS κέρδισαν το 2014 το βραβείο Νόμπελ για την Ιατρική και τη Φυσιολογία.

Πράγματι, το Νόμπελ για το έτος 2014 απονεμήθηκε στην ανακάλυψη του εγκεφαλικού συστήματος που μας επιτρέπει να προσανατολιζόμαστε στον χώρο, ένα είδος συστήματος πλοήγησης που, για όσους αρέσκονται σε τεχνολογικές μεταφορές, θα μπορούσε κάλλιστα να περιγραφεί ως «εγκεφαλικό GPS».

Το βραβείο μοιράστηκαν από κοινού τρεις πρωτοπόροι ερευνητές του εγκεφάλου, ο Τζον Ο’Κιφ, διάσημος Αμερικανοβρετανός νευροψυχολόγος, και το ζεύγος Μόζερ, αμφότεροι Νορβηγοί νευροεπιστήμονες. Χάρη στις πρωτοποριακές έρευνές τους αυτοί οι τρεις επιστήμονες ανακάλυψαν όχι μόνο το πώς καταφέρνει ο εγκέφαλός μας να εντοπίζει τη θέση μας στον χώρο, αλλά και πώς «πλοηγεί» το σώμα μας μέσα σ’ αυτόν.

Οι ανακαλύψεις τους, λοιπόν, «έλυσαν ένα πρόβλημα που απασχολούσε επί αιώνες τους φιλοσόφους και τους επιστήμονες: πώς δημιουργεί ο εγκέφαλος έναν χάρτη του χώρου που μας περιβάλλει και πώς βρίσκουμε τον δρόμο μας σε ένα περίπλοκο περιβάλλον», σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της επιτροπής των Νόμπελ.

Η έμπνευση για την πρόσφατη έρευνα ήταν οι μελέτες του ζεύγους Μόζερ. Ο Albert Tsao, ερευνητής στο Ινστιτούτο της Νορβηγίας όπου έκανε το διδακτορικό του, πρότεινε να διερευνήσουν τι ακριβώς συμβαίνει στην περιοχή που ονομάζεται πλευρικός ενδορινικός φλοιός (Lateral Entorhinal Cortex, LEC), μια περιοχή που γειτονεύει με την περιοχή του ενδορινικού φλοιού όπου βρίσκεται το εγκεφαλικό GPS που ανακάλυψαν οι δάσκαλοί του οι Μόζερ.

Στην αρχή οι ερευνητές δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι συμβαίνει. «Το νευρικό σήμα άλλαζε συνεχώς, οι δραστηριότητες αυτών των νευρώνων δεν φαίνονταν να ακολουθούν ένα σταθερό σχήμα. Πριν από δύο χρόνια, όμως, αρχίσαμε να υποψιαζόμαστε ότι το σήμα των νευρώνων άλλαζε διαρκώς επειδή ακολουθούσε το πέρασμα του χρόνου. Από αυτή τη στιγμή και ύστερα, τα περίεργα δεδομένα απέκτησαν νόημα», διηγείται ο Μόζερ.

Marco the rat chasing bits of chocolate during a test. Photo: Erlend Lånke Solbu/Norwegian Broadcasting Corporation, NRK

Για να ελέγξουν οι ερευνητές την τολμηρή υπόθεση, ότι το συγκεκριμένο δίκτυο νευρώνων στον πλευρικό ενδορινικό φλοιό χρησίμευε για τη χρονική διευθέτηση των συμβάντων και των αναμνήσεών τους, κατέγραφαν την εγκεφαλική λειτουργία πολλών ποντικών που εκτελούσαν κάποιες εργασίες. Έτσι διαπίστωσαν ότι, παρακολουθώντας το καταγεγραμμένο νευρικό «σήμα του χρόνου», μπορούσαν να χαράσσουν την πορεία των όσων συνέβησαν στις δύο ώρες που συνήθως διαρκούσε το πείραμα!

The recorded data from the repetitive tasks of the figure-8 maze show that the rat’s encoding of time relative to each lap time (left or right turn) improved, while time coding across laps were overlapping and thus reduced. Illustration: Albert Tsao

«Η έρευνα δείχνει σαφώς ότι κάθε φορά που αλλάζουμε τη δραστηριότητα που εκτελούμε, αλλάζουμε επίσης την πορεία του νευρωνικού σήματος-χρόνος μέσα στον πλευρικό ενδορινικό φλοιό και άρα τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο».

Ωστόσο, η συγκεκριμένη έρευνα φαίνεται να φωτίζει και ένα άλλο πανάρχαιο φιλοσοφικό-επιστημονικό ερώτημα: «Ο χρόνος που βιώνουμε με τον νου μας είναι γραμμικός ή κυκλικός; Τα δεδομένα που προκύπτουν από την έρευνά μας», υποστηρίζει ο Μόζερ, «δείχνουν ότι και τα δύο μοντέλα είναι σωστά και ότι το εγκεφαλικό σήμα του χρόνου μπορεί να παίρνει διαφορετικές μορφές ανάλογα με την εμπειρία».

Πηγές:  Integrating time from experience in the lateral entorhinal cortex. Nature 30 August 2018. Albert Tsao, Jørgen Sugar, Li Lu, Cheng Wang, James J. Knierim, May-Britt Moser, Edvard I. Moser. Kavli Institute for Systems Neuroscience and Centre for Neural Computation, NTNU, Trondheim, Norway - https://www.ntnu.edu/how-your-brain-experiences-time - http://www.efsyn.gr/arthro/pos-o-egkefalos-mas-krata-ton-hrono-ton-oson-kanoyme 

Μίλτος Σαχτούρης, «Γιατί»

Gert Wollheim, The Wounded Man, 1919

Γιατί το αίμα του χειμώνα

έβγαλε φτερά την άνοιξη

και πέταξε το καλοκαίρι;

γιατί τα λουλούδια που φύτεψα στον κήπο μου

φύτρωσαν άγρια στον καθρέφτη της κάμαρας μου;

γιατί τ’ ωραίο άσπρο σώμα που κρατούσα

μαύρισε

και μου έβαψε τα χέρια;

γιατί μετράνε τα πουλιά την άνοιξη με τα μαχαίρια;

γιατί οι αρρώστιες του καλοκαιριού

φάνηκαν στο φεγγάρι του χειμώνα;

γιατί τα μαύρα μαλλιά που τύλιγα τα χέρια μου

γίναν αράχνες και δέρματα σκονισμένα;

γιατί το φλιτζάνι που έπινα καφέ

γέμισε ένα πράσινο σκοτεινό μαρτύριο;

Δεν έχει κόκκινη απάντηση

το γιατί είναι μια μεγάλη έλλειψη

κάτι σαν τάφος

Εικ. Ο Ζακ Κωστόπουλος. Φωτογραφία του Κώστα Παπαντωνίου από το 3point magazine (που είχε δημοσιεύσει συνέντευξη, στις 3.2.2017 του Ζ. Κωστόπουλου στη Μαρία Καμάνη, με τίτλο “Αρνούμαι να προσέξω”: https://bit.ly/2xt32o0).

Άρχισε η εξερεύνηση του αστεροειδούς Ryugu. Japan's space rovers send pictures back after first ever successful landing on asteroid

Η φωτογραφία λήφθηκε από το Rover-1B στις 21 Σεπτεμβρίου, περίπου στις 13:07 JST, αμέσως μετά την απελευθέρωσή του από το διαστημικό σκάφος Hayabusa2. Η επιφάνεια του Ryugu φαίνεται κάτω δεξιά. Image captured by Rover-1B on September 21 at around 13:07 JST. This color image was taken immediately after separation from the spacecraft. The surface of Ryugu is in the lower right. The coloured blur in the top left is due to the reflection of sunlight when the image was taken. (Image credit: JAXA)

Έλαβε τέλος το «σασπένς» για την τύχη των δύο μικροσκοπικών ρομποτικών ρόβερ που έστειλε την Παρασκευή το ιαπωνικό σκάφος Hayabusa2 στον αστεροειδή Ριούγκου, καθώς η Ιαπωνική Διαστημική Υπηρεσία (JAXA) διαβεβαίωσε ότι προσεδαφίσθηκαν με επιτυχία και μάλιστα έστειλαν τις πρώτες εικόνες στη Γη.

Φωτογραφία που λήφθηκε από το Rover-1A στις 21 Σεπτεμβρίου, περίπου στις 13:08 JST, αμέσως μετά την απελευθέρωση του ρόβερ από το διαστημικό σκάφος. Πάνω φαίνεται το Hayabusa2 και κάτω η η επιφάνεια του Ryugu. Η φωτογραφία βγήκε θολή εξαιτίας της κίνησης του ρόβερ. Image captured by Rover-1A on September 21 at around 13:08 JST. This is a color image taken immediately after separation from the spacecraft. Hayabusa2 is at the top and the surface of Ryugu is bottom. The image is blurred because the shot was taken while the rover was rotating. (Image credit: JAXA)

«Και τα δύο ρόβερ βρίσκονται σε καλή κατάσταση», ανέφερε η JAXA. Πρόκειται για μια ιστορική επιτυχία, καθώς μετά την προσεδάφιση μιας διαστημοσυσκευής από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος σε έναν κομήτη (η αποστολή «Ροζέτα»), τώρα για πρώτη φορά γίνεται κάτι ανάλογο με ένα ρομποτικό ρόβερ σε έναν αστεροειδή.

Image captured by Rover-1A on September 22 at around 11:44 JST. Color image captured while moving (during a hop) on the surface of Ryugu. The left-half of the image is the asteroid surface. The bright white region is due to sunlight. (Image credit: JAXA)

Το Hayabusa, αφού πλησίασε την Παρασκευή σε απόσταση μόνο 55 μέτρων για να απελευθερώσει τα ρόβερ στην επιφάνειά του αστεροειδούς, τώρα έχει απομακρυνθεί σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων από αυτόν, περιμένοντας για τα επόμενα βήματα της αποστολής.

Στόχος της αποστολής είναι να συλλέξει δείγματα από τον αστεροειδή Ριούγκου διαμέτρου 900 μέτρων και να το φέρει πίσω στη Γη για μελέτη. Κάθε ρόβερ Minerva ΙΙ έχει διαστάσεις μόνο 18 επί επτά εκατοστά και βάρος 1,1 κιλό.

Artists impression of the Minerva-II-1 rovers landing on the surface of the Ryugu asteroid. (Image credit: JAXA)

Αν και η JAXA το αποκαλεί ρόβερ, στην πραγματικότητα δεν έχει ρόδες ή ερπύστριες, αλλά κινείται πάνω στον Ριούγκου χοροπηδώντας από το ένα σημείο στο άλλο. Ο μηχανισμός αυτός του επιτρέπει να μένει στο κενό έως 15 λεπτά μετά από ένα άλμα και μετά, όταν πέφτει στο έδαφος, να κινείται οριζόντια σε απόσταση έως 15 μέτρων, προτού κάνει το επόμενο άλμα.

Αν όλα πάνε καλά, τα δύο μίνι ρόβερ θα κινηθούν αυτόνομα σε διάφορες περιοχές του Ριούγκου. Καθ’ οδόν και χάρη στα πολλά όργανά τους (αισθητήρες θερμοκρασίας, οπτικοί, γυροσκόπια, επιταχυνσιόμετρα, επτά κάμερες κ.α.), κάθε Minerva II θα συλλέξει μια σειρά από δεδομένα και εικόνες.

Στην επόμενη φάση της κόστους 150 εκατ. δολαρίων αποστολής, που είχε εκτοξευθεί το Δεκέμβριο του 2014, το μητρικό σκάφος Hayabusa 2, το οποίο είχε τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Ριούγκου φέτος στις 27 Ιουνίου, θα ρίξει τον Οκτώβριο στον αστεροειδή μια μεγαλύτερη στατική διαστημοσυσκευή (MASCOT), καθώς και ένα ακόμη Minerva το 2019.

Τελικά το Hayabusa2 προγραμματίζεται να αναχωρήσει για τη Γη το Δεκέμβριο του 2019, επιστρέφοντας τα δείγματα του αστεροειδούς με μια ειδική κάψουλα μετά από ένα έτος.

Πηγές: http://www.hayabusa2.jaxa.jp/en/topics/20180922e/ - http://www.amna.gr/home/article/294730/Ta-rompotika-rober-tou-iaponikou-Hayabusa2-ston-asteroeidi-Riougkou

Ανακαλύφθηκαν «ίχνη» από το αρχαιότερο γνωστό ζώο που έζησε πριν από 558 εκατ. χρόνια. Fat from 558 million years ago reveals earliest known animal

Το εν λόγω καλοδιατηρημένο απολίθωμα ανακαλύφθηκε σε μία απομονωμένη περιοχή με λόφους κοντά στη Λευκή Θάλασσα, στα βορειοδυτικά της Ρωσίας. Scientists from The Australian National University (ANU) and overseas have discovered molecules of fat in an ancient fossil to reveal the earliest confirmed animal in the geological record that lived on Earth 558 million years ago. The strange creature called Dickinsonia, which grew up to 1.4 metres in length and was oval shaped with rib-like segments running along its body, was part of the Ediacara Biota that lived on Earth 20 million years prior to the 'Cambrian explosion' of modern animal life. Dickinsonia fossil. Credit: The Australian National University (ANU)

Μόρια λίπους σε απολίθωμα που ανήκει στο αρχαιότερο γνωστό ζώο, το οποίο έζησε πριν περίπου 558 εκατομμύρια χρόνια στη Γη, ανακάλυψε μία διεθνής επιστημονική ομάδα.

Το παράξενο πλάσμα με την ονομασία Dickinsonia είχε μήκος έως 1,4 μέτρα, οβάλ επίπεδο σχήμα και αποτελούσε μέρος της μορφολογικά και λειτουργικά περίεργης πανίδας της λεγόμενης Εδιακάριας περιόδου. Αυτά τα πλάσματα έζησαν πριν από 575 έως 541 εκατομμύρια χρόνια και προηγήθηκαν κατά 20 εκατομμύρια χρόνια της Κάμβριας «έκρηξης» των πιο πολύπλοκων ζώων στον πλανήτη μας. Έχουν χαρακτηρισθεί «παράξενα σαν ζωή από άλλο πλανήτη», γι’ αυτό είναι αβέβαια και αμφισβητούμενη η θέση τους στο δέντρο της ζωής.

Το εν λόγω καλοδιατηρημένο απολίθωμα ανακαλύφθηκε σε μία απομονωμένη περιοχή με λόφους κοντά στη Λευκή Θάλασσα, στα βορειοδυτικά της Ρωσίας. Η μελέτη του αποκάλυψε έναν λιπώδη ιστό που περιείχε ακόμη μόρια χοληστερόλης, μίας ζωτικής ουσίας για τα ζώα και τον άνθρωπο μέχρι σήμερα.

Scientists from The Australian National University (ANU) have discovered molecules of fat in an ancient fossil to reveal the earliest confirmed animal in the geological record that lived on Earth 558 million years ago. Credit: The Australian National University

Οι ερευνητές από την Αυστραλία, τη Ρωσία και τη Γερμανία, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Γιόχεν Μπροκς της Σχολής Γεωεπιστημών του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science».

Εδώ και δεκαετίες, οι παλαιοντολόγοι ερίζουν κατά πόσο τα πλάσματα της Εδιακάριας περιόδου -τα οποία μεσολάβησαν ανάμεσα στα προηγηθέντα βακτήρια και στα κατοπινά ζώα (αρθρόποδα, σπόγγους, σκώληκες κ.ά.)- πρέπει να θεωρηθούν τα αρχαιότερα ζώα στη Γη ή κάτι άλλο, όπως μύκητες, πρώτιστα ή γιγάντιες αμοιβάδες. Η ανακάλυψη λίπους στο απολίθωμα επιβεβαιώνει, πλέον, ότι επρόκειτο για ζώα και ουσιαστικά τερματίζει μία μακρόχρονη επιστημονική διαμάχη.

Όπως δήλωσε ο Μπροκς, «τα μόρια λίπους που βρήκαμε στο απολίθωμα, αποδεικνύουν ότι τα ζώα ήσαν μεγάλα ήδη πριν από 558 εκατομμύρια χρόνια, εκατομμύρια χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε έως τώρα».

Πηγές: I. Bobrovskiy el al., "Ancient steroids establish the Ediacaran fossil Dickinsonia as one of the earliest animals," Science (2018). science.sciencemag.org/cgi/doi … 1126/science.aat7228 - https://phys.org/news/2018-09-fat-million-years-reveals-earliest.html - http://www.in.gr/2018/09/20/tech/anakalyfthikan-ixni-apo-dickinsonia-arxaiotero-gnosto-zoo/

Ανακαλύφθηκε η πρώτη «αιρετική» επιστολή του Γαλιλαίου. Discovery of Galileo’s long-lost letter shows he edited his heretical ideas to fool the Inquisition

Το γράμμα βρισκόταν στην κατοχή της Βασιλικής Εταιρείας επί τουλάχιστον 250 χρόνια, αλλά είχε περάσει απαρατήρητο από τους ιστορικούς. Document shows that the astronomer toned down the claims that triggered science history’s most infamous battle — then lied about his edits. The original letter in which Galileo argued against the doctrine of the Roman Catholic Church has been rediscovered in London. Credit: The Royal Society

Ανακαλύφθηκε καταχωνιασμένο στα αρχεία της Βασιλικής Εταιρείας επιστημών της Βρετανίας το -θεωρούμενο χαμένο- πρωτότυπο γράμμα με το οποίο ο Γαλιλαίος για πρώτη φορά παρέθετε σε έναν Ιταλό φίλο του τα «αιρετικά» ηλιοκεντρικά επιχειρήματά του ενάντια στο δόγμα της Εκκλησίας ότι ο Ήλιος γυρίζει γύρω από τη Γη.

Η επιστολή ρίχνει νέο φως στη μακρόχρονη διαμάχη του Ιταλού φυσικού και αστρονόμου με τις ρωμαιοκαθολικές αρχές, που είχαν ως κατάληξη την καταδίκη του για αίρεση το 1633. Το επτασέλιδο γράμμα, με την υπογραφή «G.G.» (Galileo Galilei), το οποίο είχε γραφεί 20 χρόνια πριν, στις 21 Δεκεμβρίου 1613, αποκαλύπτει ότι στο ξεκίνημα της ιστορικής σύγκρουσης επιστήμης-εκκλησίας ο Γαλιλαίος είχε σαφή συνείδηση των κινδύνων και προσπαθούσε να «νερώσει» τους ισχυρισμούς του.

Το εν λόγω γράμμα ήταν γνωστό, καθώς είχαν γίνει αρκετά αντίγραφά του, ενώ υπάρχουν δύο εκδοχές του: μία που εστάλη από «χαφιέ» στην Ιερά Εξέταση στη Ρώμη και μία άλλη με πιο μετριοπαθή γλώσσα. Επειδή έως τώρα είχε χαθεί το πρωτότυπο γράμμα, δεν ήταν σαφές αν η Ιερά Εξέταση είχε «μαγειρέψει» μια πιο «αιρετική» εκδοχή του γράμματος για να τον ενοχοποιήσει καλύτερα (κάτι που ο Γαλιλαίος ισχυριζόταν στους φίλους του) ή αν ο ίδιος είχε πράγματι γράψει το πιο επαναστατικό γράμμα στην Ιερά Εξέταση, αλλά μετά αποφάσισε να φανεί -ή μάλλον να προσποιηθεί- πιο μετριοπαθής.

Η ανακάλυψη του πρωτότυπου γράμματος, σύμφωνα με το «Nature», δείχνει ότι συνέβη το δεύτερο και ότι ο Γαλιλαίος είπε ψέματα πως δήθεν η Εκκλησία είχε παραποιήσει τα λεγόμενά του. Αυτός έγραψε μια πιο «νερωμένη» εκδοχή των θεωριών του, έστειλε τη «μαγειρεμένη» επιστολή σε ένα φίλο του, τον μαθηματικό Μπενεντέτο Καστέλι του Πανεπιστημίου της Πίζα, και του ζήτησε να την προωθήσει στο Βατικανό, ότι δήθεν αυτή ήταν η πρωτότυπη επιστολή του και όχι η άλλη, η πιο αιρετική, που είχε ήδη φθάσει στην Ιερά Εξέταση.

The first and last page of Galileo’s letter to his friend Benedetto Castelli. The last page shows his signature, “G. G.”.Credit: The Royal Society

Το γράμμα βρισκόταν στην κατοχή της Βασιλικής Εταιρείας επί τουλάχιστον 250 χρόνια, αλλά είχε περάσει απαρατήρητο από τους ιστορικούς. «Ξεθάφτηκε» από τη βιβλιοθήκη της από τον μεταδιδακτορικό ερευνητή της ιστορίας της επιστήμης Σαλβατόρε Ρικιάρντο του Πανεπιστημίου του Μπέργκαμο, ο οποίος επισκέφθηκε τη βιβλιοθήκη τον Αύγουστο για άλλο λόγο, αλλά τυχαία έπεσε πάνω στην ιστορική επιστολή.

Όπως είπε, «δεν μπορούσα να πιστέψω ότι είχα ανακαλύψει ένα γράμμα που ουσιαστικά όλοι οι μελετητές του Γαλιλαίου θεωρούσαν σίγουρα χαμένο. Φαινόταν ακόμη πιο απίστευτο, επειδή η επιστολή δεν είχε βρεθεί σε κάποια άσημη βιβλιοθήκη, αλλά στη βιβλιοθήκη της Βασιλικής Εταιρείας». Ο Ρικιάρντο και άλλοι ερευνητές έκαναν αναλυτική παρουσίαση του ευρήματός τους στο περιοδικό «Notes and Records» της Βασιλικής Εταιρείας.

Galileo’s celestial ideas were deemed heretical and he lived his final nine years under house arrest. Credit: DeAgostini/Getty

Στην επιστολή ο Γαλιλαίος για πρώτη φορά τονίζει ότι η επιστημονική έρευνα πρέπει να είναι απαλλαγμένη από το θεολογικό δόγμα, αναφέρει ότι οι αναφορές της Βίβλου σε αστρονομικά συμβάντα δεν πρέπει να ληφθούν υπόψη στην κυριολεξία και επισημαίνει ότι οι θρησκευτικές αρχές που ισχυρίζονται το αντίθετο, δεν έχουν τις κατάλληλες γνώσεις για να κρίνουν σωστά. Αναφέρει πάντως ότι το ηλιοκεντρικό μοντέλο, ότι η Γη περιφέρεται πέριξ του Ηλίου, που είχε παρουσιάσει ο πολωνός αστρονόμος Κοπέρνικος πριν περίπου 70 χρόνια (το 1543), δεν είναι ασύμβατο με τη Βίβλο.

Ο Γαλιλαίος, ο οποίος ζούσε στη Φλωρεντία, είχε γράψει χιλιάδες γράμματα, μερικά από τα οποία αποτελούν μικρές επιστημονικές πραγματείες. Συχνά γίνονταν αντίγραφα των επιστολών του και κυκλοφορούσαν από χέρι σε χέρι. Το συγκεκριμένο γράμμα στον Καστέλι, που διασώζεται σε δύο εκδοχές, θεωρείται από τα σημαντικότερα. Η πιο «σκληρή» εκδοχή του, που σήμερα σώζεται στα μυστικά αρχεία του Βατικανού, εστάλη στη Ιερά Εξέταση στη Ρώμη, στις 7 Φεβρουαρίου 1615, από τον δομινικανό μοναχό Νικολό Λορίνι.

Λίγες μέρες μετά, στις 16 Φεβρουαρίου, ο Γαλιλαίος έγραψε στον κληρικό φίλο του στη Ρώμη Πιέρο Ντίνι, λέγοντάς του ότι το γράμμα με το οποίο ο Λορίνι τον «κάρφωσε» στην Ιερά Εξέταση, δεν ήταν το αυθεντικό και του προώθησε μια λιγότερο «εμπρηστική» εκδοχή της επιστολής, που ισχυρίσθηκε ότι είναι η σωστή, γι’ αυτό ζήτησε από τον Ντίνι να τη στείλει στους θεολόγους του Βατικανού (ώστε να περιορίσει τη ζημιά που θα του έκανε η προηγούμενη επιστολή). Σε αυτή τη λιγότερο προκλητική επιστολή, ο Γαλιλαίος, μεταξύ άλλων, εκφράζει τις ανησυχίες του ότι η Ιερά Εξέταση «μπορεί εν μέρει να εξαπατηθεί από απάτη», που του έχουν στήσει οι εχθροί του.

Με όλα αυτά είχε δημιουργηθεί μεγάλο μπέρδεμα στους μελετητές. Η ανακάλυψη όμως του υπογεγραμμένου από τον ίδιο πρωτοτύπου στη Βασιλική Εταιρεία, το οποίο έχει τον γραφικό χαρακτήρα του, δείχνει ότι ο ίδιος ο Γαλιλαίος επιχείρησε να «νερώσει» το αρχικό γράμμα του που είχε πέσει στα χέρια της Ιεράς Εξέτασης.

Τζορντάνο Μπρούνο. Portrait de Giordano Bruno (xixe siècle, d'après une gravure publiée dans le Livre du recteur, 1578).

Με δεδομένο ότι λίγα χρόνια πριν, το 1600, η Ιερά Εξέταση είχε κάψει στην πυρά τον Δομινικανό κληρικό και μαθηματικό Τζιορντάνο Μπρούνο για αιρετικές απόψεις που περιλάμβαναν την υποστήριξη του ηλιοκεντρικού μοντέλου του Κοπέρνικου, ο Γαλιλαίος δικαιολογημένα ανησυχούσε και για τη δική του τύχη…

Έτσι, όταν ένα αντίγραφο από το αρχικό «αιρετικό» γράμμα του στον Καστέλι το 1613 -αυτό που βρέθηκε στη Βασιλική Εταιρεία- έπεσε στα χέρια της Ιεράς Εξέτασης (μέσω του Λορίνι το 1615), ο Γαλιλαίος έβαλε τον Ντίνι να στείλει στην Εκκλησία το υποτιθέμενο πρωτότυπο γράμμα του, που ήταν πιο μετριοπαθές και λιγότερο ενοχοποιητικό. Μόνο που έλεγε ψέματα, καθώς όντως είχε γράψει το αρχικό γράμμα.

Τελικά, το 1633, καταδικάσθηκε για αίρεση, αν και την έβγαλε φθηνά, αφού απλώς υποβλήθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό για τα τελευταία εννέα χρόνια της ζωής του.

Πηγές: https://www.nature.com/articles/d41586-018-06769-4 - http://www.in.gr/2018/09/22/tech/sto-fos-proti-airetiki-epistoli-tou-galilaiou/ 

Νέο παγκόσμιο ρεκόρ μαγνητικού πεδίου. Strongest-ever controllable magnetic field

Δημιουργήθηκε μαγνητικό πεδίο έντασης 1200 Τesla με διάρκεια 100 μικροδευτερολέπτων. Σπινθήρες και λάμψεις κατά την δημιουργία του ισχυρότερου μαγνητικού πεδίου μέχρι σήμερα. Physicists have generated the strongest controllable magnetic field ever produced. The field was sustained for longer than any previous field of a similar strength. This research could lead to powerful investigative tools for material scientists and may have applications in fusion power generation. Sparks fly at the moment of activation. Four million amps of current feed the megagauss generator system, hundreds of times the current of a typical lightning bolt. Credit: Copyright 2018 Shojiro Takeyama

Οι φυσικοί του Ινστιτούτου Φυσικής Στερεάς Κατάστασης στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο κατάφεραν να δημιουργήσουν το ισχυρότερο ελεγχόμενο μαγνητικό πεδίο που έχει ποτέ επιτευχθεί έως σήμερα. Το πεδίο διατηρήθηκε για περισσότερο χρόνο από οποιοδήποτε προηγούμενο πεδίο παρόμοιας ισχύος. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νταϊσούκε Νακαμούρα, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο Review of Scientific Instruments.

Η έρευνα αυτή ανοίγει νέες δυνατότητες στο πεδίο της φυσικής στερεάς κατάστασης, αλλά και στην προσπάθεια να δημιουργηθούν αντιδραστήρες πυρηνικής σύντηξης, που απαιτούν ισχυρότατα μαγνητικά πεδία.

Nakamura et al record highest magnetic field ever achieved indoors. Image credit: Windell Oskay / CC BY 2.0.

Η ένταση του μαγνητικού πεδίου έφθασε τα 1200 Tesla, όπου το 1 Τesla είναι η μονάδα μέτρησης της έντασης του μαγνητικού πεδίου. Συγκριτικά, το πεδίο αυτό έχει ένταση περίπου 400 φορές μεγαλύτερη από τους ισχυρότερους μαγνήτες των μηχανημάτων μαγνητικής τομογραφίας και 50 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από το μαγνητικό πεδίο της Γης (υπενθυμίζεται ότι το μαγνητικό πεδίο της Γης κυμαίνεται από 25·10^-3 έως 65∙10^-3 Tesla).

Σε πειράματα που έγιναν κατά το παρελθόν καταγράφηκαν ισχυρότερα μαγνητικά πεδία, αλλά ήταν ανεξέλεγκτα και δεν είχαν διάρκεια. To 2001 φυσικοί από την Ρωσία δημιούργησαν ένα (μη ελεγχόμενο) μαγνητικό πεδίο έντασης 2800 Tesla, αλλά η εκρηκτική τους μέθοδος διέλυσε τον εξοπλισμό τους.

Οι Ιάπωνες φυσικοί δημιούργησαν ένα μαγνητικό πεδίο των 1200 Tesla διάρκειας 100 μικροδευτερολέπτων. Είναι δυνατή η δημιουργία μαγνητικών πεδίων μεγαλύτερης διάρκειας αλλά αυτά θα είναι της τάξης των εκατοντάδων Tesla.

(a) Schematic view of the EMFC megagauss generator; (b) cross section of (a); (c) copper-lined primary coil and a pair of seed field coils; in (a), one of the initial seed field coils is presented in the displaced position, for more visible view of the primary coil; the primary coil is covered by an anti-explosive block made of bulk iron-steel, which is omitted in the drawing (a). Image credit: Nakamura et al, doi: 10.1063/1.5044557.

Για πολλούς η πυρηνική σύντηξη θεωρείται ο πιο ελπιδοφόρος τρόπος παραγωγής ενέργειας στο μέλλον. Για να γίνει αυτό απαιτείται πρώτα ο περιορισμός του πλάσματος – μια θάλασσα φορτισμένων σωματιδίων – σε έναν μεγάλο δακτύλιο που ονομάζεται tokamak. Κι ο περιορισμός-έλεγχος του πλάσματος απαιτεί με την σειρά του, ισχυρό μαγνητικό πεδίο της τάξης των χιλιάδων Tesla, για ένα χρονικό διάστημα αρκετών μικροδευτερολέπτων. Κάτι που καταφέρνει με επιτυχία η διάταξη που κατασκευάστηκε στο εργαστήριο του Ινστιτούτου Φυσικής Στερεάς Κατάστασης στο Τόκιο.

Πηγές: https://aip.scitation.org/doi/10.1063/1.5044557 - https://www.sciencedaily.com/releases/2018/09/180919100929.htm - http://www.in.gr/2018/09/21/tech/neo-pagkosmio-rekor-magnitikou-pediou/