Στο μικροσκόπιο εξωγήινο ραδιοσήμα που εντόπισε το τηλεσκόπιο Parkes. Alien hunters detect mysterious radio signal from nearby star

Παράξενο ραδιοκύμα που μοιάζει να προήλθε από τον αστερισμό του Κενταύρου και συγκεκριμένα από το άστρο Εγγύτατος Κενταύρου, το κοντινότερο στο ηλιακό μας σύστημα, εξετάζουν επιστήμονες. It's almost certainly not an extraterrestrial telegram. But waves that seemed to come from the vicinity of Proxima Centauri will help astronomers refine their search techniques. The Parkes radio telescope in New South Wales, Australia, run by the Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation (CSIRO), recently detected an unexplained radio signal coming from the direction of Proxima Centauri, the closest star to the sun. PHOTOGRAPH BY A. CHERNEY, CSIRO

Το ραδιοκύμα παρατηρήθηκε ύστερα από ανάλυση δεδομένων 30 ωρών του ραδιοτηλεσκοπίου Παρκς στην Αυστραλία, σύμφωνα με την εφημερίδα The Guardian, η οποία αποκαλύπτει ότι το σήμα ελήφθη τον Απρίλιο. Η ανάλυση του σήματος έδειξε ότι αυτό είχε αρκετά μεγάλη διάρκεια, ενώ η επιστημονική ομάδα δεν κατάφερε να εντοπίσει άλλη πιθανή γήινη πηγή του, όπως διερχόμενο δορυφόρο ή βιομηχανική δραστηριότητα. Μέχρι στιγμής μεγάλα ραδιοτηλεσκόπια, όπως αυτά στη Δυτική Βιρτζίνια των ΗΠΑ ή το τηλεσκόπιο Παρκς στην Αυστραλία, έχουν αναγνωρίσει την πηγή κάθε απροσδόκητης εκπομπής ραδιοκυμάτων, αποδίδοντάς την σε ανθρώπινη δραστηριότητα ή φυσικό φαινόμενο. Το πρόσφατο ραδιοκύμα έχει κατά πάσα πιθανότητα μια τέτοια λογική εξήγηση. Η κατεύθυνσή του, όμως, η συχνότητά του στα 980MHz και η περιοδική μεταβολή της συχνότητας αυτής ενδέχεται να οφείλονται στη διέλευση πλανήτη μπροστά από την πηγή εκπομπής. Η επιστημονική ομάδα του τηλεσκοπίου Κλαρκ ετοιμάζεται τώρα να δημοσιεύσει την παρατήρησή της, έχοντας ονομάσει το κύμα BLC1.

An artist’s impression of the planet Proxima b orbiting the red dwarf star Proxima Centauri, the closest star to the solar system. Photograph: ESO/M. Kornmesser/Reuters

Το άστρο Proxima Centauri (Εγγύτατος Κενταύρου) είναι κόκκινος νάνος σε απόσταση 4,2 ετών φωτός από τη Γη. Το άστρο παρατήρησαν επιστήμονες, οι οποίοι θεωρούν ότι η μορφολογία του θα μπορούσε να το καταστήσει ικανό να ευνοήσει την εμφάνιση ζωής στο πλανητικό του σύστημα. «Πρόκειται για τον πρώτο σοβαρό υποψήφιο για εξωγήινη ζωή, μετά το “σήμα Ουάου!” του 1977», λέει μέλος της επιστημονικής ομάδας. Το «σήμα Ουάου!» ήταν ραδιοσήμα πολύ μικρής διάρκειας, το οποίο κατέγραψε ραδιοτηλεσκόπιο του Οχάιο των ΗΠΑ το 1977, στο πλαίσιο του προγράμματος SETI για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής. Το παράξενο σήμα, που πήρε το όνομά του από σημείωση έκπληξης του αστρονόμου Τζέρι Ιμαν δίπλα στην έκθεση παρατήρησης, είχε προκαλέσει κύμα ενθουσιασμού, παρά τις προειδοποιήσεις του Ιμαν για τον κίνδυνο εξαγωγής τέτοιων βιαστικών συμπερασμάτων.

Το πρόγραμμα Breakthrough Listen, στο οποίο συμμετέχει το ραδιοτηλεσκόπιο Κλαρκ, δημιουργήθηκε το 2015 από τον επενδυτή Γιούρι Μίλνερ, με στόχο την καταγραφή ραδιοκυμάτων από τα εκατομμύρια κοντινότερα στη Γη άστρα. Το δεκαετές πρόγραμμα είχε παρουσιάσει στο Λονδίνο ο Στίβεν Χόκινγκ, χαρακτηρίζοντάς το «κρίσιμης σημασίας».

Η πρόκληση για τους επιστήμονες, μέλη του προγράμματος Breakthrough Listen και άλλων που αναζητούν νοήμονα ζωή στα ουράνια, αφορά τον εντοπισμό «τεχνολογικών υπογραφών» μεταξύ του κοπετού γήινων ραδιοφωνικών κυμάτων, φυσικών φαινομένων στη Γη ή στο Διάστημα και των μηχανημάτων που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Γη. Το έργο τους δεν είναι εύκολο. Το 1997, η «κυνηγός εξωγήινων» Τζιλ Τάρτερ εντόπισε πιθανό σήμα από μακρινό γαλαξία, το οποίο αποδείχθηκε εντέλει ότι προερχόταν από την κεραία διαστημοπλοίου της NASA σε τροχιά γύρω από τη Γη.

Παρότι το άστρο Εγγύτατος Κενταύρου είναι πολύ αχνό για να φανεί με γυμνό μάτι, προκαλεί το έντονο ενδιαφέρον των επιστημόνων.

Πηγές: https://www.nationalgeographic.com/science/2020/12/alien-hunters-detect-mysterious-radio-signal-from-nearby-star/ - https://www.theguardian.com/science/2020/dec/18/scientists-looking-for-aliens-investigate-radio-beam-from-nearby-star - https://www.kathimerini.gr/life/science/561200839/ston-asterismo-toy-kentayroy/

 

 

 

Αστρονόμοι ανίχνευσαν ραδιοσήματα από έναν εξωπλανήτη. Cornell postdoc detects possible exoplanet radio emission

Μια ομάδα αστρονόμων παρακολουθώντας το σύμπαν με συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων, εντόπισε ραδιοφωνικές εκρήξεις προερχόμενες από τον αστερισμό Βοώτη – οι οποίες θα μπορούσαν να είναι οι πρώτες ραδιοφωνικές εκπομπές από έναν πλανήτη πέραν του ηλιακού μας συστήματος. By monitoring the cosmos with a radio telescope array, an international team of scientists has detected radio bursts emanating from the constellation Boötes –  that could be the first radio emission collected from a planet beyond our solar system. In this artistic rendering of the Tau Boötes b system, the lines representing the invisible magnetic field are shown protecting the hot Jupiter planet from solar wind. Credit: Jack Madden/Cornell University

Η ομάδα, με επικεφαλής τον μεταδιδακτορικό ερευνητή του Cornell Jake D. Turner, τον Philippe Zarka του Observatoire de Paris και τον Jean-Mathias Griessmeier του Université d’Orléans δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο περιοδικό Astronomy & Astrophysics [“The search for radio emission from the exoplanetary systems 55 Cancri, upsilon Andromedae, and tau Boötis using LOFAR beam-formed observations”].

«Παρουσιάζουμε μια από τις πρώτες ενδείξεις για την ανίχνευση ενός εξωπλανήτη διαμέσου της ραδιοαστρονομίας», δήλωσε ο Turner. «Το σήμα προέρχεται από το σύστημα τ του Βοώτη, το οποίο περιέχει ένα δυαδικό σύστημα άστρων και έναν εξωπλανήτη. Κάνουμε την υπόθεση ότι η προέρχεται από τον εξωπλανήτη. Η ένταση και η πόλωση του ραδιοσήματος και το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη, είναι συμβατά με θεωρητικές προβλέψεις.»

«Aν η ανακάλυψη επιβεβαιωθεί και από άλλες παρατηρήσεις», είπε ο Jayawardhana συν- συγγραφέας της δημοσίευσης, «τότε η ανίχνευση αυτού του ραδιοσήματος ανοίγει ένα νέο παράθυρο στην αναζήτηση εξωπλανητών – ένα νέο τρόπο έρευνας εξωγήινων κόσμων που βρίσκονται σε απόσταση δεκάδων ετών φωτός από τη Γη».

Χρησιμοποιώντας το δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων Low Frequency Array (LOFAR), που βρίσκεται στην Ολλανδία, ο Turner και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν εκρήξεις ραδιοεκπομπών από ένα σύστημα άστρων που φιλοξενεί έναν αέριο γιγαντιαίο πλανήτη σε πολύ κοντινή τροχιά γύρω από τον «ήλιο» του. Παρατήρησαν επίσης κι άλλους πιθανούς εξωπλανητικούς υποψήφιους για εκπομπές ραδιοεκπομπών στα συστήματα 55 Καρκίνου και Ύψιλον Ανδρομέδας. Μόνο στον εξωπλανήτη του συστήματος τ του Βοώτη, – σε απόσταση από τη Γη περίπου 51 έτη φωτός – βρέθηκε μια σημαντική ραδιοφωνική υπογραφή, πιθανόν, το πρώτο στην ιστορία της ραδιοαστρονομίας καταγραφέν σήμα από μαγνητικό πεδίο εξωπλανήτη.

Η παρατήρηση του μαγνητικού πεδίου ενός εξωπλανήτη βοηθά τους αστρονόμους να αποκρυπτογραφήσουν τις εσωτερικές και ατμοσφαιρικές ιδιότητες ενός πλανήτη, καθώς και την φυσική των αλληλεπιδράσεων μεταξύ άστρων και πλανητών, δήλωσε ο Turner, μέλος του Carl Sagan Institute του Cornell.

Το μαγνητικό πεδίο της Γης την προστατεύει από τους κινδύνους του ηλιακού ανέμου, διατηρώντας τον πλανήτη κατοικήσιμο. Το μαγνητικό πεδίο των εξωπλανητών που μοιάζουν με τη Γη μπορεί να συμβάλει στην πιθανή φιλικότητά τους στην φιλοξενία ζωής.

Πριν από δύο χρόνια, ο Τέρνερ και οι συνεργάτες του βασιζόμενοι στην έρευνά τους σχετικά με τις ραδιοεκπομπές από τον πλανήτη Δία, προσομοίωσαν τις πιθανές υπογραφές από έναν μακρινό εξωπλανήτη που θα έμοιαζε με τον Δία. Αυτά τα αποτελέσματα έγιναν το πρότυπο για την αναζήτηση ραδιοεκπομπών από εξωπλανήτες που απέχουν 40 έως 100 έτη φωτός από τη Γη.

By monitoring the cosmos with a radio telescope array, an international team of scientists has detected radio bursts emanating from the constellation Boötes –  that could be the first radio emission collected from a planet beyond our solar system. Cornell postdoctoral researcher Jake D. Turner explains the research. Credit: Ryan MacDonald/Carl Sagan Institute

Μετά από 100 ώρες και πλέον ραδιοφωνικών παρατηρήσεων, οι ερευνητές κατάφεραν να ανιχνεύσουν το αναμενόμενο ραδιοσήμα από τον εξωπλανήτη του συστήματος τ του Βοώτη. «Μάθαμε από τον δικό μας Δία πως μοιάζει και πως ανιχνεύεται ένα τέτοιο είδος σήματος.  Το αναζητήσαμε και το βρήκαμε», είπε ο Τέρνερ.

Ωστόσο, το σήμα είναι αδύναμο. «Παραμένει κάποια αβεβαιότητα για το αν το ανιχνευμένο ραδιοφωνικό σήμα προέρχεται από τον εξωπλανήτη. Η ανάγκη για περαιτέρω παρατηρήσεις είναι κρίσιμη», είπε.

Ο Τέρνερ και η ομάδα του έχουν ήδη ξεκινήσει μια εκστρατεία για την χρησιμοποίηση πολλών ραδιοτηλεσκοπίων με σκοπό την μελέτη του σήματος από το σύστημα τ του Βοώτη.

Πηγές: https://www.aanda.org/articles/aa/pdf/forth/aa37201-19.pdf - https://news.cornell.edu/stories/2020/12/cornell-postdoc-detects-possible-exoplanet-radio-emission - https://physicsgg.me/2020/12/17/

 

 

Μελετώντας τον πιο απομακρυσμένο γαλαξία του σύμπαντος. The farthest galaxy in the universe

GN-z11: ένας γαλαξίας πολύ πολύ μακριά. Λόγω της διαστολής του σύμπαντος, παρότι ο γαλαξίας αυτός απέχει από τη Γη απόσταση 13,4 δισεκατομμύρια έτη φωτός, το φως από αυτόν έχει διανύσει 32 δισεκατομμύρια έτη φωτός μέχρι να φτάσει σε μας. A team of astronomers used the Keck I telescope to measure the distance to an ancient galaxy. They deduced the target galaxy GN-z11 is not only the oldest galaxy but also the most distant. It's so distant it defines the very boundary of the observable universe itself. The team hopes this study can shed light on a period of cosmological history when the universe was only a few hundred million years old. Far far away. Due to the expansion of the universe, even though the galaxy GN-z11 is 13.4 billion years old, the light from it has travelled 32 billion light years to reach us. Image: Pixabay CC-0

Μια ομάδα αστρονόμων χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Keck I μελέτησε τον γαλαξία GN-z11, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι όντως είναι ο αρχαιότερος γαλαξίας στο σύμπαν και ο πιο απομακρυσμένος από τη Γη. Βρίσκεται τόσο μακριά που σχεδόν καθορίζει τα όρια του παρατηρήσιμου σύμπαντος. Αυτή η μελέτη μπορεί να ρίξει φως στην χρονική περίοδο που το σύμπαν είχε ηλικία μόνο μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια.

Μερικοί άνθρωποι όταν την νύχτα στρέφουν το βλέμμα τους στον έναστρο ουρανό, καθώς θαυμάζουν το πλήθος των άστρων στην απεραντοσύνη του σύμπαντος, καταλαμβάνονται είτε από ποιητικό είτε από υπαρξιακό οίστρο, ανακαλώντας θεμελιώδεις ερωτήσεις όπως: «πόσο μεγάλο είναι το σύμπαν;» ή «πώς και πότε άρχισαν να σχηματίζονται οι γαλαξίες;» κ.ο.κ.

Οι αστρονόμοι παίρνουν αυτές τις ερωτήσεις πολύ σοβαρά και χρησιμοποιούν όλα τα επιστημονικά εργαλεία που διαθέτουν για να τις απαντήσουν. Ο καθηγητής Nobunari Kashikawa από το Τμήμα Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο καθοδηγείται από την περιέργειά του για τους γαλαξίες. Συγκεκριμένα, αναζήτησε τον πιο μακρινό που μπορούμε να παρατηρήσουμε σκοπεύοντας να κατανοήσει πώς και πότε σχηματίστηκε.

«Από προηγούμενες μελέτες, ο γαλαξίας GN-z11 φαίνεται να είναι ο πιο απομακρυσμένος γαλαξίας από τη Γη που έχουμε ανιχνεύσει μέχρι σήμερα, σε απόσταση 13,4 δισεκατομμύρια έτη φωτός από την Γη», δήλωσε ο Kashikawa. «Αλλά η μέτρηση και η επαλήθευση μιας τέτοιας απόστασης δεν είναι εύκολη υπόθεση».

Ο Kashikawa και η ομάδα του μέτρησαν αυτό που είναι γνωστό ως «μετατόπιση στο ερυθρό» του γαλαξία GN-z11. Αυτό αναφέρεται στο γεγονός ότι στο φως των πιο απομακρυσμένων άστρων και γαλαξιών, οι γραμμές εκπομπής και απορρόφησης που οφείλονται σε συγκεκριμένα στοιχεία, είναι όλο και περισσότερο μετατοπισμένες προς το ερυθρό – προς τις χαμηλότερες συχνότητες, εξαιτίας του φαινομένου Ντόπλερ. Σύμφωνα με το φαινόμενο αυτό το μήκος κύματος (και η συχνότητα) ενός κύματος μεταβάλλεται ανάλογα με τη σχετική ταχύτητα μεταξύ πηγής και παρατηρητή. (Ο ήχος της σειρήνας ενός περιπολικού που ακούμε όταν αυτό μας πλησιάζει, είναι διαφορετικός από τον ήχο που ακούμε όταν αυτό μας προσπεράσει.) Οι μετατοπισμένες γραμμές απορρόφησης που παρατηρούνται στο φως απομακρυσμένων γαλαξιών, οφείλονται στο γεγονός ότι οι πηγές αυτού του φωτός – οι γαλαξίες – απομακρύνονται από μας. Μετρώντας πόσο μετατοπισμένες είναι αυτές οι γραμμές, οι αστρονόμοι μπορούν να υπολογίσουν την απόσταση των γαλαξιών από τη Γη.

(Πάνω) Το βέλος δείχνει τον γαλαξία GN-z11. (Κάτω) Φασματικές γραμμές από τον γαλαξία. Galaxy GN-z11. (Upper) The arrow points to the most distant galaxy in the universe. (Lower) Carbon emission lines observed in infrared. When it left the galaxy, the signal was ultraviolet light in the region of 0.2 micrometer, but it was redshifted and stretched to over 10 times that to about 2.28 micrometers. © Kashikawa et al.

«Εξετάσαμε ειδικά το υπεριώδες φως, καθώς αυτή είναι η περιοχή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος που περιμέναμε να βρούμε τις μετατοπισμένες γραμμές απορρόφησης», δήλωσε ο Kashikawa. «Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble εντόπισε την υπογραφή πολλές φορές στο φάσμα του GN-z11. Ωστόσο, ακόμη και το Hubble δεν μπορεί να διαχωρίσει τις γραμμές του υπεριώδους στον βαθμό που χρειαζόμασταν. Καταφύγαμε λοιπόν σε έναν πιο κατάλληλο επίγειο φασματογράφο, ένα όργανο ανάλυσης φωτός, τον επονομαζόμενο MOSFIRE, που είναι τοποθετημένος στο τηλεσκόπιο Keck I στη Χαβάη.»

Ο φασματογράφος MOSFIRE κατέγραψε λεπτομερώς το φάσμα του γαλαξία GN-z11, κάτι που επέτρεψε στην ομάδα να κάνει πολύ καλύτερη εκτίμηση της απόστασης από ό,τι ήταν δυνατό με τα παλαιότερα δεδομένα. Όταν οι αστρονόμοι εργάζονται σε αυτές τις κλίμακες, δεν είναι πρακτικό να χρησιμοποιούν τις γνωστές μας μονάδες μήκους. Χρησιμοποιούν μια τιμή που είναι γνωστή ως αριθμός της ερυθράς μετατόπισης και συμβολίζεται με το z. Ο Kashikawa και η ομάδα του βελτίωσαν την ακρίβεια της τιμής z του γαλαξία κατά έναν παράγοντα 100. Εάν οι επόμενες παρατηρήσεις επιβεβαιώσουν αυτό το αποτέλεσμα, τότε οι αστρονόμοι μπορούν με βεβαιότητα να πουν ότι ο GN-z11 είναι ο πιο μακρινός γαλαξίας που έχει εντοπιστεί ποτέ στο σύμπαν.

Πηγές: Linhua Jiang, Nobunari Kashikawa, Shu Wang, Gregory Walth, Luis C. Ho, Zheng Cai, Eiichi Egami, Xiaohui Fan, Kei Ito, Yongming Liang, Daniel Schaerer, Daniel P. Stark. Evidence for GN-z11 as a luminous galaxy at redshift 10.957. Nature Astronomy, 2020; DOI: 10.1038/s41550-020-01275-y - https://www.u-tokyo.ac.jp/focus/en/press/z0508_00153.html - https://physicsgg.me/2020/12/16/

 

 

«Σίγουρα θα αστειεύεστε κύριε Φάινμαν». "Surely You're Joking, Mr. Feynman!"

O Richard Feynman και η σύζυγός του Arline, τη δεκαετία του 1940. Richard and Arline, 1940s.

(…) Περπάτησα έξω για λίγο. Ήμουν έκπληκτος που δεν ένοιωθα αυτά που υποτίθεται έπρεπε να νοιώθουν οι άνθρωποι σε τέτοιες περιστάσεις. Ίσως να κορόιδευα τον εαυτό μου. Δεν ήμουν βέβαια καλά, δεν ήμουν όμως και εξαιρετικά ταραγμένος, ίσως γιατί γνωρίζαμε εδώ και πολύ καιρό αυτό που επρόκειτο να συμβεί κι είχα εξοικειωθεί μαζί του.

Richard Feynman as a youth

Είναι πολύ δύσκολο να το εξηγήσω. Αν κάποιος Αρειανός (ο οποίος, ας υποθέσουμε, δεν πεθαίνει ποτέ από ασθένεια ή γηρατειά, μόνο από ατύχημα) ερχόταν εδώ στη Γη κι έβλεπε αυτό το παράξενο γένος όντων, αυτούς τους ανθρώπους που ζουν 70-80 χρόνια ξέροντας ότι πλησιάζει ο θάνατος, θα του φαινόταν τρομερό να ζει κάτω από αυτές τις συνθήκες, γνωρίζοντας ότι η ζωή είναι απλώς προσωρινή. Εμείς όμως οι άνθρωποι ξεπερνάμε σχετικά εύκολα το πρόβλημα αυτό, γελάμε, αστειευόμαστε, ζούμε.

Richard and Arline on their wedding day

Η μόνη διαφορά όμως για μένα και την Αρλήν ήταν ότι αντί να ζήσουμε μαζί 50 χρόνια, ζήσαμε μόνο 5. Ήταν μια ποσοτική μόνο διαφορά, το ψυχολογικό πρόβλημα ήταν ακριβώς το ίδιο. Ο μόνος τρόπος να το κοιτάξουμε διαφορετικά θα αν είχαμε παραδεχθεί «Αυτοί οι άλλοι την έχουν καλύτερα, θα ζήσουν 50 χρόνια περισσότερο», αυτό όμως θα ήταν τρελό. Γιατί θα ‘πρεπε να νιώσουμε δυστυχισμένοι με το να λέμε «Γιατί άραγε είμαστε τόσο άτυχοι; Τι μας φύλαγε ο Θεός, τι κάναμε για να μας αξίζει μια τέτοια τιμωρία;», όλα τέλος πάντων αυτά που – αν κατανοήσεις την πραγματικότητα βαθιά μέσα σου – είναι άσχετα με το θέμα και αναπάντητα, είναι πράγματα που κανείς δεν τα ξέρει. Αυτό που σου συμβαίνει δεν είναι παρά ένα ατύχημα της ζωής. Εμείς όμως είχαμε ζήσει μαζί, είχαμε ζήσει πολύ καλά.

Richard and Arline at the Albuquerque sanatorium

Επέστρεψα στο δωμάτιο της Αρλήν, κάθισα εκεί κι άρχισα να σκέφτομαι όσα συνέβαιναν στο σώμα της: οι πνεύμονες δεν μπορούσαν να τροφοδοτήσουν το αίμα με περισσότερο οξυγόνο, έτσι ο εγκέφαλος θα άρχισε να υπολειτουργεί, μετά θα εξασθενούσε η καρδιά κι η αναπνοή θα γινόταν ολοένα και πιο δύσκολη. Νόμιζα ότι τα συμπτώματα αυτά θα έπαιρναν τη μορφή χιονοστιβάδας, οι βιολογικές λειτουργίες θα αναστέλλονταν και θα επακολουθούσε η τραγική κατάρρευση. Η Αρλήν όμως δεν φάνηκε να ακολουθεί την πορεία αυτή. Έχανε αργά αργά την πνευματική της διαύγεια, κι η αναπνοή της όλο και λιγόστευε μέχρι που δεν υπήρχε πια αναπνοή αλλά μόλις πριν υπήρχε μια σταλιά.

Arline and Richard, 1940s

Η νοσοκόμα πέρασε κάνοντας τον γύρο της και επιβεβαίωσε ότι η Αρλήν ήταν νεκρή. Βγήκε έξω – ήθελα να μείνω μόνος για λίγο. Κάθισα λιγάκι κοντά της και μετά τη φίλησα για τελευταία φορά. Ένοιωσα έκπληξη όταν ανακάλυψα ότι τα μαλλιά της μύριζαν ακριβώς όπως και πριν. Όταν, βέβαια, κάθισα και το σκέφτηκα δεν βρήκα κανένα λόγο γιατί θα έπρεπε να αλλάξει η μυρωδιά των μαλλιών σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Αλλά για μένα ήταν ένα σοκ γιατί φανταζόμουν ότι μόλις είχε συμβεί κάτι πελώριο – κι όμως τίποτε δεν είχε συμβεί ακόμα.

Την άλλη μέρα πήγα στο νεκροθάλαμο. Ο υπάλληλος εκεί μου έβαλε στο χέρι τα δαχτυλίδια της, που τα είχε βγάλει απ’ το πτώμα. «Θα ‘θελες μήπως να δεις τη γυναίκα σου για τελευταία φορά;», ρώτησε.

«Τι είδους τελευταία – όχι, δεν θέλω να τη δω, όχι! Μόλις πριν την είδα», φώναξα.

«Ναι, τώρα όμως την έχουμε τακτοποιήσει».

Ο άνθρωπος ήταν από άλλο κόσμο. Τακτοποιείται ένα κορμί όταν είναι άψυχο; Δεν ήθελα να ξαναδώ την Αρλήν, θα με αναστάτωνε περισσότερο. Τηλεφώνησα στο γκαράζ που είχε ρυμουλκήσει το αυτοκίνητο, το πήρα κι έβαλα στο πίσω μέρος τα πράγματα της Αρλήν. Μετά πήρα μαζί μου και κάποιον που έκανε ωτοστόπ κι έφυγα απ’ την Αλμπουρκέκ.

Δε θά ‘χαμε κάνει ούτε πέντε μίλια όταν «ΜΠΑΝΓΚ!» κι άλλο σκασμένο λάστιχο. Άρχισα να βρίζω, να καταριέμαι ακατάπαυστα. Ο τύπος που έκανε ωτοστόπ με κοίταζε σαν να έβλεπε ανισόρροπο. «Μα πρόκειται απλώς για κλατάρισμα, έτσι δεν είναι;» ρώταγε και ξαναρώταγε. «Ναι, απλώς ένα κλατάρισμα – κι ύστερα κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο!» Αντικαταστήσαμε το σκασμένο λάστιχο, βάζοντας τη ρεζέρβα, και πήγαμε σιγά σιγά στο Λος Άλαμος, χωρίς να φτιάξω το άλλο λάστιχο. Δεν ήξερα πως να αντικρίσω τους φίλους μου εκεί, δεν ήθελα να βρεθεί κανείς με κατεβασμένα μούτρα και να με ρωτήσει για το θάνατο της Αρλήν. Κάποιος όμως ρώτησε τι συνέβη.

«Πέθανε. Και πως πάει το πρόγραμμα;» ρώτησα.

Κι αυτοί κατάλαβαν ότι δεν ήθελα να γυρίζω συνεχώς γύρω απ’ αυτό το γεγονός. Μόνο ένας βρέθηκε να μου εκφράσει τη συμπάθειά του κι αυτό συνέβη επειδή έτυχε να λείπει απ’ το Λος Άλαμος την ημέρα που είχα επιστρέψει.

Μια νύχτα ονειρεύτηκα την Αρλήν, αμέσως όμως της είπα: «Όχι, όχι, δεν μπορεί να βρίσκεσαι στο όνειρο αυτό, δεν είσαι ζωντανή!».

One of Richard Feynman’s little-known sketches

Ξαναονειρεύτητα την Αρλήν κι είχα πάλι την ίδια αντίδραση: «Δεν μπορεί να είσαι στο όνειρο αυτό!»

«Όχι, όχι!», απάντησε. «Σε κορόιδεψα. Είχα κουραστεί μαζί σου και σκάρωσα το κόλπο αυτό για να τραβήξω το δρόμο μου. Τώρα όμως σε θέλω και πάλι, γύρισα». Λοιπόν, φαίνεται ότι το μυαλό μου δούλευε εναντίον του εαυτού του. Έπρεπε, ακόμη και σε ένα καταραμένο όνειρο, να βρεθεί εξήγηση πως γίνεται να υπάρχει ακόμη Αυτή!

«Ο άνθρωπος που πέθανε δυο φορές». Γράφει ο Ηλίας Μαγκλίνης στην Καθημερινή (13/12/2020)

Πρέπει να είχα πιεστεί ψυχολογικά. Δεν είχα κλάψει καθόλου ώσπου, κάπου ένα μήνα μετά το θάνατο της Αρλήν, καθώς περνούσα μπροστά από ένα κατάστημα στο Όουκ Ρτζ, είδα στη βιτρίνα ένα όμορφο φόρεμα και σκέφτηκα «Αυτό θα άρεσε στην Αρλήν». Και τότε ξέσπασα.

Απόσπασμα από το βιβλίο «Τι σε νοιάζει εσένα τι σκέφτονται οι άλλοι; Οι περιπέτειες ενός παράξενου τύπου», του Richard Feynman, όπως τις αφηγήθηκε στον Ralph Leighton, μετάφραση Νίκος Κοτρίδης, εκδόσεις τροχαλία.

Πηγές: https://www.brainpickings.org/2017/10/17/richard-feynman-arline-letter/ - physicsgg

 

 

Ζούμε σε μια προσομοίωση σύμπαντος; Are we living in a computer simulation?

Ζούμε σε μια προσομοίωση; Είναι το Σύμπαν μια ψηφιακή ψευδαίσθηση; Virtual reality technology is making great advances, but it has also helped popularise a theory long debated by philosophers and now gaining supporters in Silicon Valley – that the outside world is itself a simulation. Maurits Cornelis Escher, Other world II, January 1947, Three-block woodcut, 26.1 x 31.8 cm, Private collection, Italy All M.C. Escher works © 2018 The M.C. Escher Company

Η ιδέα ότι η πραγματικότητα που βιώνουμε είναι μια προσομοίωση σε υπολογιστή ανήκει στην επιστημονική φαντασία. Μετά την προβολή της ταινίας «The Matrix» η ιδέα αυτή έγινε αρκετά δημοφιλής. 

High-profile physicists and philosophers gathered to debate whether we are real or virtual—and what it means either way. Credit: Getty Images

Μάλιστα, κάποιοι επιστήμονες , όπως οι Eric Drexler, Ray Kurzweil, Hans Moravec έχουν υποστηρίξει ότι η προσομοίωση του νου είναι δυνατή και επικείμενη. Κάποιοι άλλοι, όπως ο Nick Bostrom, έφτασαν στο σημείο να συζητούν την πιθανότητα αυτό να έχει ήδη συμβεί και να ζούμε ήδη σε μια προσομοίωση.

Γιατί άραγε να πιστεύει κάποιος ότι ζει σε προσομοίωση σύμπαντος;

Ζούμε σε μια προσομοίωση; Είναι το Σύμπαν μια ψηφιακή ψευδαίσθηση; Στο επεισόδιο αυτό ταξιδεύουμε στον χώρο μεταξύ επιστήμης, επιστημονικής φαντασίας και φιλοσοφίας και γνωρίζουμε την υπόθεση της προσομοίωσης του Nick Bostrom.

Σύμφωνα με πολλά σενάρια επιστημονικής φαντασίας, σε μελλοντικές διαστημικές αποικίες μεγάλο μέρος της ύλης του Σύμπαντος μετασχηματίζεται σε υπερ-υπολογιστές οι οποίοι προσομοιώνουν ένα μεγάλο πλήθος στιγμών παρατηρητή, υποκειμενικά πανομοιότυπων με τη δική μας. Ο Nick Bostrom και άλλοι έχουν υποστηρίξει ότι σ’ αυτή την περίπτωση η δική μας τρέχουσα στιγμή παρατηρητή θα είναι πιθανότατα μια από τις προσομοιωμένες, αν λάβουμε υπόψη μας, το τεράστιο πλήθος τους.

O Nick Bostrom δημοσίευσε ένα σχετικό άρθρο με τίτλο «Are You Living in a Simulation?», όπου καταλήγει με την πρόταση ότι: ‘Αν δεν ζούμε τώρα σε μια προσομοίωση, τότε οι απόγονοί μας είναι εξαιρετικά απίθανο να εκτελέσουν προσομοίωση των προγόνων τους’.

Στο βίντεο που ακολουθεί ο Don Lincoln του Fermilab συζητά την πιθανότητα το σύμπαν μας να είναι πραγματικά μια προσομοίωση. Ας δούμε τι έχει να μας πει επί του θέματος:

There are many provocative ideas that have been proposed about the ultimate nature of our universe.  In this episode of Subatomic Stories, Fermilab’s Dr. Don Lincoln discusses the possibility that our universe might actually be a simulation.

Πηγές: https://www.scientificamerican.com/article/are-we-living-in-a-computer-simulation/ - https://www.nytimes.com/2019/08/10/opinion/sunday/are-we-living-in-a-computer-simulation-lets-not-find-out.html - https://physicsgg.me/2020/12/10/

 

 

 

Χατ τρικ στην ανίχνευση μποζονίων. Triple threat: The first observation of three massive gauge bosons produced in proton-proton collisions

Παρατηρήθηκε για πρώτη φορά η σπάνια ταυτόχρονη παραγωγή τριών μποζονίων (φορέων της ασθενούς αλληλεπίδρασης) σε συγκρούσεις μεταξύ πρωτονίων. The CMS Collaboration, a large group of researchers from numerous physics institutes worldwide have recently observed the production of three massive gauge bosons in proton-proton collisions for the first time ever. Display of proton-proton collision events recorded by the CMS experiment. A candidate event of simultaneous production of W+, two Z bosons, with multiple electrons and muons (i.e., 5 electrons in this case). Credit: CMS Collaboration.

Το Καθιερωμένο Πρότυπο, η αποτελεσματικότερη θεωρία που περιγράφει τις θεμελιώδεις αλληλεπιδράσεις των στοιχειωδών σωματιδίων, προβλέπει την ύπαρξη αλληλεπιδράσεων που είναι γνωστές ως «τρι-μποζονικές αλληλεπιδράσεις». Πρόκειται για αλληλεπιδράσεις κατά την διάρκεια των οποίων παράγονται ταυτόχρονα τρία μποζόνια βαθμίδας με μάζα (οι φορείς της ασθενούς αλληλεπίδρασης – W^±, Z), από ένα γεγονός στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC). Οι ‘τρι-μποζονικές αλληλεπιδράσεις’ είναι απίστευτα σπάνιες σε σχέση με αυτές που παράγουν το μποζόνιο Higgs, αφού συμβαίνουν μια φορά στις 100 δισεκατομμύρια συγκρούσεων μεταξύ πρωτονίων. Παρά λοιπόν το γεγονός ότι η θεωρία προέβλεπε την ύπαρξη αυτών των αλληλεπιδράσεων, οι φυσικοί δεν είχαν καταφέρει να τις ανιχνεύσουν στα πειράματά τους.

Η πειραματική ομάδα CMS, σύμφωνα με την δημοσίευσή της στο Physical Review Letters, ανακοίνωσε ότι παρατηρήθηκε για πρώτη φορά η ταυτόχρονη παραγωγή τριών μποζονίων βαθμίδας με μάζα από συγκρούσεις πρωτονίων.

Figure: An event collected by the CMS experiment in 2016, where two W bosons and one Z boson were produced. One W boson decayed to a muon and its neutrino, the other to an electron and its neutrino. Neutrinos cannot be detected by the CMS experiment so are inferred from the missing transverse momentum p_T^miss. The Z boson decayed to two oppositely charged muons.

Οι ερευνητές του CMS μελετώντας το τεράστιο σύνολο δεδομένων που κατέγραψε ο ανιχνευτής από το 2016 έως το 2018, διαπίστωσαν πως οι τρι-μποζονικές αλληλεπιδράσεις εμφανίζονταν αρκετά συχνά ώστε να διακρίνονται από τα γεγονότα υποβάθρου. Έτσι, ξεκίνησαν να ψάχνουν συστηματικά για τρι-μποζόνια ή VVV (όπου V τα μποζόνια W⁺, W^– και Z) ανιχνεύοντας γεγονότα τρι-μποζονικών αλληλεπιδράσεων με τυπικές αποκλίσεις 5,7σ. Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να πρόκειται για άσχετα γεγονότα υποβάθρου είναι 1 στο εκατομμύριο.

Η παρουσία των μποζονίων W^± και Z που παράγονται σε συγκρούσεις μεταξύ πρωτονίων προκύπτει διαμέσου της ανίχνευσης των προϊόντων διάσπασής τους. Ένα από τα πιο ξεκάθαρα σημάδια της παρουσίας τους είναι η ανίχνευση ηλεκτρονίων και μιονίων μεγάλης ορμής. Δεδομένου ότι η διαδικασία που θέλουμε να ανιχνεύσουμε περιλαμβάνει τρία μποζόνια βαθμίδας με μάζα, όταν πραγματοποιείται ένα τέτοιο γεγονός τότε παράγονται πολλαπλά ηλεκτρόνια και μιόνια. Έτσι, αναζητήθηκαν τα γεγονότα από τις συγκρούσεις μεταξύ πρωτονίων στα οποία εμφανίζονταν πολλά ηλεκτρόνια και μιόνια, ώστε να διαχωριστεί αυτή η πολύ σπάνια διαδικασία από τα γεγονότα υποβάθρου.

Αυτή η πειραματική επιτυχία συμβάλλει στη βελτίωση της κατανόησης των διαφορετικών τύπων μποζονίων, συμπεριλαμβανομένου του προσφάτως ανακαλυφθέντος μποζονίου Higgs. Ανοίγει ένα νέο παράθυρο στις περίπλοκες λεπτομέρειες του Καθιερωμένου Προτύπου.

H ελληνική συμμετοχή στην ερευνητική ομάδα του CMS.

Οι φυσικοί του CMS σχεδιάζουν την πραγματοποίηση περαιτέρω ερευνών για την εν λόγω διαδικασία που ανίχνευσαν, καθώς και την επέκταση της ανάλυσής τους προς αναζήτηση γεγονότων όπου τα μποζόνια W^± και Z αποσυντίθενται σε κουάρκ και νετρίνα. Αυτό θα τους επιτρέψει να ελέγξουν τις αντίστοιχες θεωρητικές προβλέψεις του Πρότυπου Μοντέλου και ενδεχομένως να αποκαλύψουν νέα φυσικά φαινόμενα που δεν μπορούν να εξηγηθούν από τις υπάρχουσες θεωρίες φυσικής.

Πηγές: Observation of the production of three massive gauge bosons at √s=13  TeV. Physical Review Letters (2020). DOI: 10.1103/PhysRevLett.125.151802. - https://cms.cern/news/Triple-Treat%21-CMS-observes-production-of-three-massive-vector-bosons - https://phys.org/news/2020-12-triple-threat-massive-gauge-bosons.html - https://physicsgg.me/2020/12/08

 

 

 

Μανόλης Αναγνωστάκης, «Άρχισε μια σιγανή βροχή…»

Pierre Bonnard (1867-1947), Rue Tholozé (Montmartre in the Rain) (1897), oil on paper on wood, 70 x 95 cm, Van Gogh Museum, Amsterdam, The Netherlands. The Athenaeum.

Έπεφτε μια κίτρινη παλιά βροχή…

                                 Γ. Κ.

Άρχισε μια σιγανή βροχή αργά προς το βράδυ.

Στις πολιτείες ο ουρανός φαίνεται μιαν απέραντη λασπωμένη πεδιάδα

Κι η βροχή είναι μια καλοσύνη, όσο να πεις, δε μοιάζει διόλου με το θάνατο

Μπορείς να βαδίζεις κάποτε χωρίς κανένα σκοπό ή με σκοπό —σου είναι αδιάφορο—

Μιαν εποχή μακρινή και νεκρή σα μια βίαια σκισμένη πολυτέλεια.

Εγώ συλλογίζομαι πώς και γιατί άραγε μια βροχή μπορεί να σου θυμίζει τόσα πράγματα

—Χωρίς αμφιβολία είναι τόσο ανόητο να τα στοχάζεσαι όλα αυτά μια τέτοιαν ώρα—

Συλλογίζομαι όμως στις ζεστές χειμωνιάτικες κάμαρες μιαν αλλιώτικη μυρουδιά

Ύστερα από τις 6 με τα κλειστά παραθυρόφυλλα και τ’ αναμμένο φως

Ή μια γωνιά δίπλα στο τζάμι σ’ ένα μεγάλο καφενείο με τις αδιάφορες φωνές.

Τα συλλογίζεσαι όλα αυτά με τον πιο απλούστερο τρόπο ολωσδιόλου παιδιάστικα

Μπορείς να λησμονείς το κάθε τι, τί τάχα να γυρεύεις εδώ μια τέτοιαν ώρα

Εσύ, ο διπλανός σου, όλος αυτός ο κόσμος που πορεύεται δίπλα σου μες στο σκοτάδι

Αυτή η ανήσυχη σιωπή που πληγώνει περισσότερο κι απ’ το πιο κοφτερό λεπίδι

Να λησμονείς για μιαν ελάχιστη στιγμή πως ίσως δεν τέλειωσε ούτε και απόψε για σένανε το κάθε τι

Τόσο π’ αν τρίξει κάτι αναπάντεχα είναι να σου ξυπνήσει την ακριβήν υπόθεση μιας επιστροφής

Τη χειμωνιάτικη ζεστή κάμαρα, το καφενείο με τις πολύχρωμες φωνές.

 

…Έτσι βρέχει λοιπόν μια κίτρινη βροχή χωρίς τέλος.

Μια κίτρινη παλιά βροχή, τη νύχτα, σα μαστίγιο.

Simon Kozhin (1979-), Rain (2006), oil on canvas on cardboard, 30 × 35 cm, Foundation “Cultural Heritage “, St. Petersburg. Courtesy of Simon Kozhin, via Wikimedia Commons.

Μ. Αναγνωστάκης, «Τα ποιήματα», Νεφέλη.