NASA: Ναι, υπάρχει ωκεανός στον Εγκέλαδο. NASA confirms there's a global subsurface ocean on Enceladus

Η διαστημική υπηρεσία επιβεβαιώνει ότι ο δορυφόρος είναι γεμάτος νερό στο εσωτερικό του. This illustration is a representation of the interior of Saturn's moon Enceladus with a global liquid water ocean between its rocky core and icy crust. Scientists on NASA's Cassini mission determined that the slight wobble of Enceladus as it orbits Saturn is much too large for the moon to be frozen from surface to core. The wobble, technically referred to as a libration, reveals that the crust of Enceladus is disconnected from its rocky interior. This graphic is an update to Enceladus: Possible Hydrothermal Activity, which showed only a regional sea beneath the south polar region of Enceladus. Both labeled and unlabeled versions of this illustration are available here. Enceladus is 313 miles (504 kilometers) across. Credit: NASA/JPL-Caltech

Τα ευρήματα του διαστημικού σκάφους Cassini από τον Εγκέλαδο, ένα από τους δεκάδες (περίπου 60) δορυφόρους του Κρόνου, έχουν υποδείξει την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στο εσωτερικό του δορυφόρου. Τα μέλη της αποστολής ανακοίνωσαν ότι τα τελευταία ευρήματα που έστειλε το Cassini επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός μεγάλου υπόγειου ωκεανού στον Εγκέλαδο. Έτσι αναζωπυρώνονται οι συζητήσεις για το αν πρέπει να γίνει εκεί μια αποστολή εξερεύνησης. «Ήταν ένας δύσκολος γρίφος που χρειάστηκαν πολλά χρόνια παρατηρήσεων, συλλογής δεδομένων και αναλύσεων ώστε να φτάσουμε στο σημείο να μπορούμε πλέον να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξη του ωκεανού» δήλωσε ο Πίτερ Τόμας, μέλος της ομάδας μελέτης και ανάλυσης εικόνων της αποστολής Cassini.

Η ανακάλυψη

Enceladus looks as though it is half lit by sunlight in this view from NASA's Cassini spacecraft, but looks can be deceiving. The area on the right, where surface features can be made out, are actually illuminated by light reflected off of Saturn. A sliver of surface illuminated by direct sunlight is visible on the left. Images like this one are designed to capture the extended plume of icy material spraying from the moon's south polar region. Such images need to be taken with Cassini looking toward the icy moon's night side, since the small particles in the plume are most easily seen when backlit by the sun. This view looks toward the leading hemisphere of Enceladus. North on Enceladus is up. The image was taken in visible light with Cassini's narrow-angle camera on May 10, 2015. Enceladus is 313 miles (504 kilometers) across. Credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Το διαστημικό σκάφος Cassini από το 2004 εξερευνά το σύστημα του Κρόνου. Το 2005 το Cassini έφτασε στον Εγκέλαδο, ένα μικρό παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου. Το Cassini ανακάλυψε ότι από το νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου πίδακες υλικού ξεπηδούσαν με ορμή στο Διάστημα. Έκτοτε το Cassini συνέχισε να κάνει τακτικές επισκέψεις στον Εγκέλαδο αποκαλύπτοντας την παρουσία γκέιζερ που λειτουργούν με τρόπο παρόμοιο με τα γκέιζερ της Γης. Έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα περισσότερα από 100 γκέιζερ στο νότιο ημισφαίριο του δορυφόρου τα οποία και χαρτογράφησαν. Τα γκέιζερ υποδείκνυαν την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στο εσωτερικό του Εγκέλαδου, νερό που με κάποιο τρόπο ανεβαίνει στην επιφάνεια και εκτοξεύεται στο Διάστημα μέσα από τα γκέιζερ.

Φιλικό στη ζωή

New research suggests the ocean underneath Saturn's moon Enceladus is global in nature. Saturn's moon Enceladus likely contains a global ocean. Scientists working off of images obtained from the Cassini mission have observed a noticeable wobble in Enceladus that they say only makes sense if its inner core is not directly connected to its outer shell. Using over seven years' worth of images, researchers were able to accurately determine the magnitude of the wobble and arrive at their conclusion. Enceladus is home to what scientists call "tiger stripes"—large cracks in the moon's south pole where ice particles, salts, water vapor and organic molecules are expelled in a thin mist. The geologic spraying activity has been observed for some time and was previously thought to be fed by a simple lens-like reservoir—something much smaller than a global ocean. But data culled from the Cassini mission's numerous flybys of the icy moon has supported the idea that the reservoir might be much larger. According to NASA, the latest findings independently confirm the global ocean hypothesis.

Πριν από λίγο καιρό ερευνητές του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon μελέτησαν τα δεδομένα που αφορούν το νερό που εκτοξεύεται από τα γκέιζερ του Εγκέλαδου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι έχει pH 11 ή 12. Το pH είναι ένας δείκτης που αποκαλύπτει πόσο όξινο ή αλκαλικό είναι ένα υδατικό διάλυμα. Το pH του νερού του Εγκέλαδου είναι φιλικό για την παρουσία μικροβιακής ζωής παρόμοιας με εκείνης που υπάρχει στους ωκεανούς της Γης. Οι ερευνητές εκτιμούν επίσης ότι το νερό του Εγκέλαδου έχει παρόμοια επίπεδα αλατότητας με εκείνα των ωκεανών της Γης.

Το νερό του Εγκέλαδου περιέχει επίσης ποσότητες ανθρακικού νατρίου (σόδα) για αυτό και οι ερευνητές έσπευσαν να τον ονομάσουν «ωκεανό σόδας». Σύμφωνα με τους ερευνητές η χημική σύσταση του ωκεανού του Εγκέλαδου είναι παρόμοια με εκείνη της λίμνης Mono στην Καλιφόρνια και της λίμνης Magadi στην Κένυα.

Καυτή η Γη την επόμενη διετία. Next two years hottest, says Met Office

Νέα πρόβλεψη για θερμοκρασίες ρεκόρ τα επόμενα χρόνια. Manmade-driven global warming and other factors could make this year and next break heat records. Photograph: Philippe Huguen/AFP/Getty Images

Η επόμενη διετία μπορεί να είναι η πιο ζεστή από κάθε άλλη φορά στη Γη, σύμφωνα με εκτιμήσεις των επιστημόνων της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της Βρετανίας. Ήδη αναμένεται ότι το καλοκαίρι του 2015 θα ανακηρυχθεί το θερμότερο στα μετεωρολογικά χρονικά, πράγμα που πιθανώς θα ισχύσει και για όλο το φετινό έτος. Όμως το θερμόμετρο φαίνεται πως θα χτυπήσει νέο ρεκόρ το 2016. Το 2014 ήταν το πιο ζεστό έτος από το τέλος του 19ου αιώνα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας.

Ο θερμός συνδυασμός

With even warmer waters in the central Pacific in August, the hottest in more than 17 years, the NOAA last week upgraded El Nino (illustrated) from moderate status. Met Office experts say it could get stronger.

Οι βρετανοί μετεωρολόγοι προειδοποιούν ότι βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη σημαντικές αλλαγές στο κλιματικό σύστημα του πλανήτη, ιδίως στους ωκεανούς, καθώς τα «αέρια του θερμοκηπίου» συνεχίζουν να επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή.

Ρόλο-κλειδί θα παίξει το φετινό φαινόμενο Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό, που θα αυξήσει την παγκόσμια θερμοκρασία περαιτέρω. Το υπό εξέλιξη φετινό Ελ Νίνιο θυμίζει εκείνο του 1998, που είχε προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στα καιρικά συστήματα του πλανήτη.

This map shows the patterns in precipitation over land favoured during El Nino events.

Το παράδοξο όμως είναι ότι, σύμφωνα με τις βρετανικές εκτιμήσεις, τα καλοκαίρια στην Ευρώπη, ιδίως τη βόρεια, μπορεί να γίνουν πιο ψυχρά για ένα διάστημα, παρόλο που ο υπόλοιπος πλανήτης θα «σκάει». Είναι πιθανό ότι για περίπου μια δεκαετία τα καλοκαίρια στην Ευρώπη θα είναι ελαφρώς πιο κρύα και πιο ξηρά. Φυσικά, προβλέψεις σε τόσο βάθος χρόνου γίνονται με κάθε επιφύλαξη.

Τα δεδομένα

Findings will demolish climate sceptics' claims of a global warming slowdown. Photograph: Getty Images

Οι βρετανοί επιστήμονες επιβεβαίωσαν εξάλλου ότι το 2015 η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της Γης κινείται κοντά ή πάνω από τα επίπεδα ρεκόρ (0,68 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1961-1990).

«Εκτός και αν συμβεί κάποια μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου (σ.σ. θα σκιάσει, άρα θα κρυώσει τον πλανήτη), φαίνεται πολύ πιθανό ότι παγκοσμίως το 2014, το 2015 και το 2016 θα είναι ανάμεσα στα πιο ζεστά έτη που έχουν ποτέ καταγραφεί», δήλωσε ο καθηγητής Ρόουαν Σάτον του Πανεπιστημίου του Ρέντινγκ.

Την Πέμπτη η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ θα δώσει στη δημοσιότητα τα επίσημα παγκόσμια στοιχεία της για τις θερμοκρασίες τον Αύγουστο και το πρώτο οκτάμηνο του έτους. Θεωρείται πιθανό ότι το φετινό καλοκαίρι (Ιούνιος-Αύγουστος) στο βόρειο ημισφαίριο θα έχει τη «σφραγίδα» του πιο ζεστού στα μετεωρολογικά χρονικά μετά το 1895. Τα νέα στοιχεία έρχονται περίπου δύο μήνες πριν τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ στο Παρίσι, όπου σχεδόν 200 χώρες θα κληθούν να συντονίσουν τη δράση τους, στο πλαίσιο μιας νέας παγκόσμιας συμφωνίας, προκειμένου να επιβραδύνουν την κλιματική αλλαγή.

Οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξήθηκαν με γρήγορο ρυθμό κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα, όμως μετά το 1998 η αύξηση αυτή «φρεναρίστηκε», γεγονός που έδωσε λαβή στους σκεπτικιστές να υποστηρίξουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι πια... αλλαγή. Όμως, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες ενδείξεις, για οποιονδήποτε λόγο και αν υπήρξε ένα διάλειμμα στην άνοδο της θερμοκρασίας στη Γη (κατά πάσα πιθανότητα επειδή οι ωκεανοί απορρόφησαν στα βάθη τους την έξτρα θερμότητα της επιφάνειας), αυτό μάλλον έλαβε τέλος και πλέον φαίνεται να αρχίζει ξανά το θερμόμετρο να τραβά την ανηφόρα με επιταχυνόμενο ρυθμό - πράγμα ασφαλώς καθόλου καθησυχαστικό.

Κόντυνε το Mont Blanck

A 4.808,73 m, le Mont-Blanc se tasse un peu. [AFP]

Την ίδια στιγμή που γινόταν γνωστή η μελέτη για τις συνεχιζόμενες κλιματικές αλλαγές ανακοινώθηκε μια εντυπωσιακή επίπτωση τους. Επιστήμονες της κυβέρνησης της Γαλλίας έκαναν νέες μετρήσεις στο Mont Blanck και όπως διαπιστώθηκε το διάσημο όρος έχει… κοντύνει. Σύμφωνα με τις μετρήσεις το ύψος του όρους έχει μειωθεί κατά δύο μέτρα και η κορυφή του βρίσκεται πλέον στα 4.808 μέτρα. Η προηγούμενη μέτρηση είχε γίνει το 2013 όταν η κορυφή του όρους βρισκόταν στα 4.810 μέτρα. Σύμφωνα με τους ειδικούς η συρρίκνωση οφείλεται στην κίνηση των πετρωμάτων οι οποίες προκαλούνται από τις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες.

Χωρόχρονος. Spacetime

Ω​​ς γνωστόν ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας της επιστροφής των μαθητών στα σχολεία για μια νέα χρονιά. Από τις αρχές, όμως, του 4ου αιώνα μ.Χ., ο Σεπτέμβριος καθιερώθηκε και ως η αρχή του εκκλησιαστικού αλλά και του πολιτικού έτους, επειδή η 1η Σεπτεμβρίου συνέπιπτε με την αρχή της ινδικτιώνος. Ακόμη και σήμερα η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να εορτάζει την 1η Σεπτεμβρίου ως «αρχή της ινδίκτου», επειδή στο Βυζάντιο εχρησιμοποιείτο για τη χρονολόγηση πράξεων και γεγονότων και είχε παγιωθεί ως το δημοφιλέστερο σύστημα χρονολόγησης για τους Βυζαντινούς. Γι’ αυτό, άλλωστε, σε ορισμένες περιοχές της χώρας μας η 31η Αυγούστου ονομάζεται «κλειδοχρονιά» επειδή «κλειδώνει» (τελειώνει) ο προηγούμενος χρόνος, ενώ η 1η Σεπτεμβρίου ονομάζεται «αρχιχρονιά».

Σχηματοποιώντας τον χώρο σε δύο διαστάσεις, το ξεδίπλωμα του χρόνου μας δίνει την αίσθηση του χωροχρόνου σε τρεις διαστάσεις. Schematic representation of asymmetric velocity time dilation. The animation represents motion as mapped in a Minkowski space-time diagram, with two dimensions of space, (the horizontal plane) and position in time vertically. The circles represent clocks, counting lapse of proper time. The Minkowski coordinate system is co-moving with the non-accelerating clock.

Όλα αυτά τα «λαογραφικά» με οδήγησαν προ ημερών σε σκέψεις σχετικά με το «πέρασμα» του χρόνου και γενικότερα μ’ αυτό που ονομάζουμε «χρόνος», γιατί ως γνωστόν εμείς οι άνθρωποι είμαστε όντα με χρονικό προσανατολισμό. Η έννοια δηλαδή του χρόνου, επιφανειακά τουλάχιστον, φαίνεται να είναι τόσο ευκολονόητη και άμεσα συνδεδεμένη με την καθημερινότητά μας ώστε να μοιάζει σχεδόν κοινότοπη και εμφανής. Κι όμως, μερικά από τα μεγαλύτερα ανθρώπινα μυαλά έχουν καταπιαστεί με την ανάλυση και τα παράδοξά του χωρίς επιτυχία. Οι σύγχρονοι φυσικοί αναφέρονται συχνά-πυκνά στον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής, στην εντροπία του σύμπαντος και στο βέλος του χρόνου, αλλά τίποτε απ’ όλα αυτά δεν μας δίνει έναν πλήρη ορισμό της έννοιας του χρόνου.

Ακόμη και ο Αϊνστάιν δεν κατόρθωσε να βρει την απάντηση, αν και μας περιέγραψε τι συμβαίνει στον χρόνο όταν τον παρατηρούμε από ένα αντικείμενο που πλησιάζει την ταχύτητα του φωτός ή όταν πλησιάζουμε ορισμένα αντικείμενα μεγάλης βαρύτητας όπως είναι οι μαύρες τρύπες. Όλα αυτά, όμως, δεν σημαίνουν ότι γνώριζε τι είναι ο χρόνος, αν και μας έδειξε ότι ζούμε σ’ ένα σύμπαν τεσσάρων διαστάσεων, γιατί όλοι μας υπάρχουμε μέσα σ’ αυτό που ονόμασε «χωρόχρονο». Ο χρόνος δηλαδή είναι μία από τις τέσσερις διαστάσεις όπου ο τρισδιάστατος χώρος και ο μονοδιάστατος χρόνος αποτελούν ένα τετραδιάστατο χωροχρονικό συνεχές. Σύμφωνα, δηλαδή, με τον Αϊνστάιν, ένα αντικείμενο δεν μπορεί να υπάρχει στον χώρο χωρίς τη διάσταση του χρόνου, γιατί στη φυσική της Σχετικότητας ένα αντικείμενο κινείται στον χωρόχρονο και όχι μόνο στον χώρο. Κι ενώ οι έννοιες του χώρου και του χρόνου είναι σχετικές και εξαρτώνται από τον παρατηρητή και το σύστημα συντεταγμένων που αυτός επιλέγει, ο χωρόχρονος, ως ενοποιημένη έννοια, είναι απόλυτος.

Σχηματοποιώντας αφαιρετικά τον χώρο σε δύο διαστάσεις (επίπεδο πλέγμα), ο χωροχρόνος μπορεί να αποδοθεί με τρεις. Η βαρύτητα, που εκφράζεται ως η καμπύλωση του χωροχρόνου, σχηματοποιείται ως παραμόρφωση του χωρικού πλέγματος. Einstein's theory of general relativity predicts that massive objects warp the space-time around them. NASA's Gravity Probe B found that the space-time around Earth is indeed curved by our planet, and twisted by its rotation. Credit: NASA

Η Σχετικότητα μας λέει επίσης ότι η βαρύτητα δεν είναι μια «πραγματική» δύναμη αλλά το αποτέλεσμα της παραμόρφωσης των τεσσάρων διαστάσεων του χωρόχρονου. Και έτσι η «βαρυτική δύναμη» του Ηλιου δεν είναι αυτή που έλκει τους πλανήτες, ούτε είναι η «βαρύτητα» της Γης η οποία έλκει προς τα κάτω τα μήλα ή οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο που πέφτει. Γιατί αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι ο Ήλιος παραμορφώνει τον χωρόχρονο γύρω του και τον κάνει να καμπυλώνει. Όσο, μάλιστα, πλησιέστερα πάμε προς τον Ήλιο τόσο μεγαλύτερη είναι και η καμπυλότητα του χωρόχρονου. Έτσι, καθώς τα διάφορα αντικείμενα κινούνται μέσα στο σύμπαν, είναι σαν να κυλάνε μέσα, έξω και γύρω από αυτές τις χωροχρονικές παραμορφώσεις, ενώ η κίνησή τους επηρεάζεται από τις παραμορφώσεις αυτές παρόλο που δεν μπορούμε να τις δούμε. Βλέπουμε όμως το αποτέλεσμα που έχει η χωροχρονική παραμόρφωση πάνω στα διάφορα αντικείμενα και την επίδραση της φαινομενικά μυστηριώδους δύναμης που ονομάζουμε βαρύτητα. Σύμφωνα με τον Αϊνστάιν, δηλαδή, η δύναμη της βαρύτητας έχει την ικανότητα να παραμορφώνει έντονα τη γεωμετρία του χωρόχρονου, που με απλά λόγια σημαίνει ότι «ο χωρόχρονος λέει στην ύλη πώς να κινείται και η ύλη λέει στον χωρόχρονο πώς να παραμορφώνεται», όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο περίφημος φυσικός Τζον Γουίλερ.

Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να περιγράψουμε καλύτερα τις διαδικασίες που συμβαίνουν όχι μόνο στον μικρόκοσμο αλλά και στον μακρόκοσμο, στο εσωτερικό του ατόμου αλλά και στα όρια του σύμπαντος των γαλαξιών. Η «πραγματικότητα», άλλωστε, αυτής της διαπίστωσης έχει επανειλημμένα αποδειχθεί στα πειράματα των πυρηνικών επιταχυντών, αλλά και στις παρατηρήσεις μας στο σύμπαν. Γιατί όταν κοιτάζουμε τους απόμακρους γαλαξίες, βλέπουμε το φως τους όπως ήταν στο παρελθόν και όχι όπως είναι τη στιγμή που τους κοιτάμε. Το σύμπαν δηλαδή δεν εκτείνεται μόνο χωροταξικά, αλλά και χρονικά. Αυτή άλλωστε είναι και η σύγχρονη αντίληψη που έχουμε για το χωροχρονικό μας σύμπαν που γεννήθηκε με μια «Μεγάλη Έκρηξη». Φυσικά, όταν αναφερόμαστε σήμερα στις απαρχές του σύμπαντος και του χωρόχρονου με μια «Μεγάλη Έκρηξη», δεν κάνουμε απλές εικασίες που δεν βασίζονται πουθενά, αλλά αντίθετα αναφερόμαστε σε ένα μαθηματικά θεμελιωμένο μοντέλο που δημιουργήθηκε με τη βοήθεια της Γενικής Σχετικότητας και της Κβαντικής Μηχανικής και συμπληρώθηκε τα τελευταία χρόνια με τις θεωρίες του Πληθωρισμού και των Υπερχορδών. Το μοντέλο, μάλιστα, αυτό επεξηγεί ικανοποιητικά πολλές από τις παρατηρήσεις και τα πειράματα που έχουν γίνει ως τώρα, έστω κι αν δεν είναι ακόμη πλήρως ολοκληρωμένο.

Διονύσης Π. Σιμόπουλος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου.

Πηγή: http://www.kathimerini.gr/830294/article/epikairothta/episthmh/xwroxronos

Το ηλιοτρόπιο του... Σύμπαντος. Messier 63: ‘Sunflower’ Blooms in New Hubble Image

Το κοσμικό ηλιοτρόπιο σε όλο του μεγαλείο. The NASA/ESA Hubble Space Telescope has produced this beautiful image of the famous galaxy Messier 63, also known as the Sunflower Galaxy. The image was taken with Hubble’s Wide Field and Planetary Camera 2. Image credit: NASA / ESA / Hubble.

Μια εντυπωσιακή φωτογραφία του γαλαξία Messie 63 ή NGC 5055 τράβηξε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Σύμφωνα με τους αστρονόμους η εσωτερική δομή του γαλαξία θυμίζει πολύ αυτή του εσωτερικού στα ηλιοτρόπια για αυτό και ο γαλαξίας είναι γνωστός στην επιστημονική κοινότητα ως γαλαξίας-ηλιοτρόπιο.

A bright spiral galaxy of the northern sky, Messier 63 is about 25 million light-years distant in the loyal constellation Canes Venatici. Also cataloged as NGC 5055, the majestic island universe is nearly 100,000 light-years across. That's about the size of our own Milky Way Galaxy. Known by the popular moniker, The Sunflower Galaxy, M63 sports a bright yellowish core in this sharp, colorful galaxy portrait. Its sweeping blue spiral arms are streaked with cosmic dust lanes and dotted with pink star forming regions. A dominant member of a known galaxy group, M63 has faint, extended features that could be the result of gravitational interactions with nearby galaxies. In fact, M63 shines across the electromagnetic spectrum and is thought to have undergone bursts of intense star formation. Image Credit & Copyright: Bill Snyder (at Sierra Remote Observatories).

Βρίσκεται σε απόσταση 30 εκ. ετών φωτός στον αστερισμό Θηρευτικοί Κύνες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο πυρήνας του γαλαξία που αποτελείται από νεαρά άστρα.

Ο κάπτεν Χουκ των δεινοσαύρων. 'Lightning Claw' the Largest Carnivorous Dino Ever Found in Australia

Ο σαρκοβόρος δεινόσαυρος είχε πολύ γαμψά άνω άκρα. An illustration of the seven-metre long ‘lightning claw’ identified from a 25cm claw, part of a forearm, a metatarsal, a rib and parts of a hip and lower leg discovered by opal miners. Photograph: Julius Csotonyi

Ένα άγνωστο μέχρι σήμερα είδος  δεινοσαύρων ανακαλύφθηκε στην Αυστραλία. Πρόκειται για ένα θηρευτή που έμοιαζε με τον Τυραννόσαυρο ρεξ και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν τα άνω του άκρα, τα χέρια του, που έμοιαζα με… γάντζους.

Εντυπωσιακός

The bones - comprising a foot bone, parts of the hip, ribs, forearm, and a giant claw from the hand - were discovered in the 1990s. One is pictured showing a flash of precious opal inside.

Τα απολιθώματα του δεινοσαύρου εντοπίστηκε στην περιοχή Lightning Ridge για αυτό και στον δεινόσαυρο δόθηκε το προσωνύμιο «Lightning claw», δηλαδή «γάντζος του Lightning». Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των ερευνητών ο δεινόσαυρος αυτός ζούσε πριν από περίπου 110 εκ. έτη στην υπερήπειρο Γκοντβάνα η οποία περιείχε περιοχές της ανατολικής Ασίας (Ινδία, Κίνα) της Νοτίου Αμερικής και της Αφρικής καθώς και την Αυστραλία και την Ανταρκτική.

The fossils were found in the 1990s by opal miners digging at Carter’s Rush opal field south west of Lightning Ridge (shown on the map).

Την ανακάλυψη έκαναν παλαιοντολόγοι του Πανεπιστημίου New England στην Αυστραλία. Ο δεινόσαυρος είχε μήκος επτά μέτρων και είναι ο μεγαλύτερος σαρκοβόρος δεινόσαυρος που έχει ανακαλυφθεί στην Αυστραλία.

The unnamed beast had unusually large claws which it used like grappling hooks (stock image shown) to catch prey. It likely dominated the landscape of the southern supercontinent of Gondwana in the Early Cretaceous period around 110 million years ago.

Τα μεγάλα γαμψά άνω άκρα ίσως τον βοηθούσαν στην αρπαγή των θηραμάτων του ή να τον διευκολύνουν στην κατανάλωση της τροφής. Οι ειδικοί θεωρούν ότι τα άνω άκρα του T.rex ήταν ουσιαστικά άχρηστα.

Παλαιολιθικό «σφαγείο ελεφάντων» στο λιγνιτωρυχείο Μεγαλόπολης. Site of elephant butchering came to light in Megalopoli

Μαραθούσα 1: Μερική άποψη του χώρου της ανασκαφής με τμήμα του σκελετού του ελέφαντα (φωτ. ΥΠΟΠΑΙΘ). An open air archaeological site of the Lower Paleolithic period was located and is being excavated in the coal mining area of the Public Power Corporation S.A. in Megalopoli of Arcadia, Greece. More particular, at the site Marathousa 1, stone artefacts were found, stratified in situ and in relation to elephant bones of the Elephas antiquus species and other mammals, which, according to preliminary dating, have an age of 300,000-600,000 years. Marathousa 1: View of the excavation with part of the elephant skeleton (photo: Ministry of Culture, Education and Religious Affairs).

Υπαίθρια αρχαιολογική θέση της Κατώτερης Παλαιολιθικής περιόδου εντοπίστηκε και ανασκάπτεται στο χώρο των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας. Πρόκειται για τη θέση Μαραθούσα 1, όπου βρέθηκαν λίθινα τέχνεργα, στρωματογραφημένα κατά χώρα και σε συνάφεια με οστά ελέφαντα (του είδους Elephas antiquus) και άλλων θηλαστικών, που χρονολογούνται προκαταρκτικά στα 300.000-600.000 χρόνια πριν από σήμερα.

Τι βρέθηκε

Μαραθούσα 1: Οστό ελέφαντα σε στρωματογραφική συνάφεια με λίθινο εργαλείο (σε κύκλο) (φωτ. ΥΠΟΠΑΙΘ). Marathousa1: Elephant bone in stratification in correlation with stone tools (circled) (photo: Ministry of Culture, Education and Religious Affairs).

Εκείνη την εποχή η θέση βρισκόταν στις παρυφές αβαθούς λίμνης, σε περιοχή με πλούσια δασική βλάστηση φυλλοβόλων. Η ταχεία κάλυψη των αρχαιολογικών καταλοίπων με λιμναία ιζήματα συνέβαλε στην εξαιρετική διατήρησή τους. Αποκαλύφθηκε σχεδόν ολόκληρος ο σκελετός του ελέφαντα, καθώς και πλούσια πανίδα (τρωκτικά, πτηνά, αμφίβια και ερπετά) και χλωρίδα (τεμάχια ξύλου, καρποί κ.λπ.). 

Μαραθούσα 1: Φωτογραφία μέσω μικροσκοπίου, στην οποία διακρίνονται ίχνη κοπής σε οστό ελέφαντα (φωτ. ΥΠΟΠΑΙΘ). Marathousa 1: Microscope image showing cut marks on an elephant bone (photo: Ministry of Culture, Education and Religious Affairs). 

Σύμφωνα με τα πρώτα ανασκαφικά δεδομένα, οι άνθρωποι της Παλαιολιθικής κατασκεύασαν επί τόπου λίθινα τέχνεργα, κατάλληλα για την εκδορά και τον τεμαχισμό του ελέφαντα.  Ίχνη κοπής από τα λίθινα εργαλεία εντοπίστηκαν σε αρκετά από τα οστά του ελέφαντα, και δηλώνουν ότι η Μαραθούσα 1 αποτελεί μία «θέση σφαγής» («butchering site»).

Μαραθούσα 1: Λίθινα εργαλεία (φωτ. ΥΠΟΠΑΙΘ). Marathousa 1: Stone tools (photo: Ministry of Culture, Education and Religious Affairs).

Τα εργαλεία πάντως δεν είναι δυνατό να κατασκευάστηκαν από τον Homo sapiens, αφού ο σύγχρονος άνθρωπος εμφανίστηκε πολύ αργότερα στην Αφρική. Θα μπορούσαν θεωρητικά να κατασκευάστηκαν από τους Νεάντερταλ που κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή στην Ευρώπη.

Υπαίθριες στρωματογραφημένες θέσεις της Κατώτερης Παλαιολιθικής είναι εξαιρετικά σπάνιες και προσφέρουν ανεκτίμητες πληροφορίες για την εξέλιξη, τη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής των πρώιμων ανθρώπων. Η Μαραθούσα 1 είναι η μοναδική υπαίθρια «θέση σφαγής» ελέφαντα γνωστή μέχρι σήμερα στα Βαλκάνια, και μία από τις αρχαιότερες αρχαιολογικές θέσεις στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετικά σημαντική για την κατανόηση της απώτατης προϊστορίας της Ευρώπης.

Η ανασκαφή διενεργείται από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας, υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου Δρ. Ελένης Παναγοπούλου, με τη συμμετοχή της παλαιοανθρωπολόγου καθηγήτριας Κατερίνας Χαρβάτη και πλειάδας επιστημόνων συναφών ειδικοτήτων.

Η διεθνούς φήμης Δρ Χαρβάτη, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν στη Γερμανία, είναι γνωστή μεταξύ άλλων για την ανακάλυψη οστών Νεάντερταλ στην Πελοπόννησο και για μελέτες σχετικά με την έξοδο του Homo sapiens από την Αφρική.

Γαλαξιακός Γαργαντούας! Extreme starburst in the core of a gargantuan galaxy cluster

Εκπληκτικό σμήνος γαλαξιών που παράγουν συνεχώς άστρα. A massive cluster of galaxies, called SpARCS 1049+56, can be seen in this multi-wavelength view from NASA’s Hubble and Spitzer space telescopes. At the middle of the picture is the largest, central member of the family of galaxies (upper right red dot of central pair). Unlike other central galaxies in clusters, this one is bursting with the birth of new stars. Scientists say this star birth was triggered by a collision between a smaller galaxy and the giant, central galaxy. The smaller galaxy’s wispy, shredded parts, called a tidal tail, can be seen coming out below the larger galaxy. Throughout this region are features called “beads on a string,” which are areas where gas has clumped to form new stars. This type of “feeding” mechanism for galaxy clusters — where gas from the merging of galaxies is converted to new stars — is rare. The Hubble data in this image show infrared light with a wavelength of 1 micron in blue, and 1.6 microns in green. The Spitzer data show infrared light of 3.6 microns in red. Image credit: NASA/STSCI/ESA/JPL-Caltech/McGill University.

Τα διαστημικά τηλεσκόπια Spitzer και Hubble ένωσαν τις δυνάμεις τους με τα τηλεσκόπια που βρίσκονται στη Χαβάη και εντόπισαν ένα άγνωστο μέχρι σήμερα γαλαξιακό σμήνος. Οι επιστήμονες που το μελετούν το χαρακτήρισαν «γαλαξιακό σμήνος Γαργαντούα»! Το σμήνος έλαβε την κωδική ονομασία SpARCS 1049+56 και βρίσκεται στα βάθη του σύμπαντος, περίπου 9.8 δισεκατομμύρια έτη φωτός από εμάς.

The center of the galaxy cluster has undergone a wet merger. There is a tidal tail (outlined) that is produced from this interaction. Image credit: NASA/STScI/ESA/JPL-Caltech/McGill.

Ο χαρακτηρισμός Γαργαντούας δεν αφορά τον μεγάλο αριθμό των γαλαξιών που αποτελούν το σμήνος αλλά το μέγεθος τους. Το σμήνος αποτελείται από τουλάχιστον 27 γαλαξίες οι οποίοι παράγουν συνεχώς νέα άστρα. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η μάζα των γαλαξιών του σμήνους είναι ίση με εκείνη 400 τρισεκατομμυρίων άστρων σαν τον Ήλιο. Κατά μέσο όρο κάθε γαλαξίας του σμήνους παράγει περίπου 40 άστρα ετησίως όταν στην καλύτερη περίπτωση ο δικός μας γαλαξίας παράγει δύο άστρα ετησίως. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal».