Το ιστολόγιο "Τέχνης Σύμπαν και Φιλολογία" είναι ένας διαδικτυακός τόπος που αφιερώνεται στην προώθηση και ανάδειξη της τέχνης, της επιστήμης και της φιλολογίας. Ο συντάκτης του ιστολογίου, Κωνσταντίνος Βακουφτσής, μοιράζεται με τους αναγνώστες του τις σκέψεις του, τις αναλύσεις του και την αγάπη του για τον πολιτισμό, το σύμπαν και τη λογοτεχνία.
Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.
Two participants in
the BrainGate clinical trial directly control a tablet computer through a
brain-computer interface to chat with each other online. The research,
published in PLOS ONE, is a step
toward restoring the ability of people with paralysis to use everyday
technologies. Credit: BrainGate Collaboration
Ο
οργανισμόςBrainGate αναπτύσσει μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή
τεχνολογία που καθιστά εφικτή την χρήση smartphones και tablets από ανθρώπους με σοβαρά κινητικά
προβλήματα, καθώς μπορούν να μετακινούν τον κέρσορα απλά με τη σκέψη τους.
A participant in
the BrainGate clinical trial plays "Ode to Joy" on a virtual keyboard
interface. Credit: BrainGate Collaboration
Η
τεχνολογία περιλαμβάνει έναν μίνι αισθητήρα που καταγράφει τη νευρική
δραστηριότητα των ασθενών μέσω του κινητικού φλοιού τους, δηλαδή το τμήμα του
εγκεφάλου που ενεργοποιεί, διαχειρίζεται και εκτελεί τις εκούσιες κινήσεις του
ανθρώπου. Αυτά τα σήματα αποκρυπτογραφούνται από το λογισμικό και μετατρέπονται
σε οδηγίες για το σύστημα ελέγχου. Χάριν σε αυτό το σύστημα, τρεις παράλυτοι
εθελοντές κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν το GoogleNexus 9 για να στείλουν email, να κάνουν chat, να streamάρουν μουσική, να μοιραστούν videos, να σερφάρουν στο Internet, αλλά και να πραγματοποιήσουν online αγορές.
A clinical trial
participant searches for music online. Credit: BrainGateCollaboration
Όπως
αναφέρει ο Dr. JaimieHenderson, νευροχειρούργος του StanfordUniversity,«εδώ
και πολλά χρόνια, ο οργανισμός BrainGate
εργάζεται επάνω στην εξέλιξη της νευροεπιστήμης και της νευρομηχανικής με σκοπό
να δώσει στους ανθρώπους που έχουν χάσει τις κινητικές ικανότητες τους τη
δυνατότητα να διαχειρίζονται συσκευές απλά με τη σκέψη τους. Σε αυτή την μελέτη
εκμεταλλευτήκαμε την τεχνογνωσία μας για να αποκαταστήσουμε αυτή την ικανότητα
για να διαχειρίζονται τις ίδιες καθημερινές τεχνολογίες όπως πριν τη χάσουν.
Ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστο να τους βλέπουμε να εκφράζονται ή απλά να βρίσκουν
ένα τραγούδι που ήθελαν να ακούσουν».
Three participants
with paralysis in the BrainGate clinical trial controlled a tablet computer
just by thinking about it, thanks to a tiny brain implant. Credit: BrainGate
Collaboration
Είναι
εξίσου εντυπωσιακή και η ταχύτητα απόκρισης της τεχνολογίας. Οι εθελοντές
μπορούσαν να εκτελέσουν έως και 22 ενέργειες point-and-click
μέσα σε 1 λεπτό ή να γράψουν 30 χαρακτήρες στο ίδιο χρονικό διάστημα. Πολύ
ευχάριστη είδηση, αρκεί να μη μείνει και αυτή η τεχνολογία ξεχασμένη σε κανένα
συρτάρι.
Σκεπτόμενοι
με τα γήινα δεδομένα, οι ήχοι του σύμπαντος είναι μύθος, καταγραφές που δεν
ανταποκρίνονται στον ανθρωποκεντρικό ορισμό του ήχου ως φυσικού και
αντιληπτικού φαινομένου. Σε συμπαντική όμως κλίμακα, ο μύθος γίνεται
πραγματικότητα, ενσωματώνοντας κανόνες αισθητηριακής πολυπλοκότητας, που ο
άνθρωπος είναι αδύνατον ούτως ή άλλως να αντιληφθεί. They say that in
space, no one can hear you scream. It's true — space is a vacuum, and sound waves
need an atmosphere to be heard. So technically, in space, no one can hear you
do anything. But astronomers still use sound to make a whole range of
observations, and the sounds they hear can only be described as otherworldly.
Όταν
αναλογιζόμαστε το αχανές σύμπαν, η ανθρώπινη σκέψη συνήθως εστιάζει στα βασικά
– αντιδιαμετρικά χαρακτηριστικά του: το φως και το απόλυτο κενό. Η επιστήμη
έχει καταδείξει ότι η πανταχού παρούσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία διαμορφώνει
την αντιλαμβανόμενη – από τα φυσικά και τεχνητά ανθρώπινα αισθητήρια – μορφή
του σύμπαντος. Και ο ήχος; Έχει κάποια υπόσταση στην παραπάνω μορφή; Υπάρχει
ήχος στο σύμπαν; Πως προκύπτουν οι ηχητικές καταγραφές που βλέπουν κατά καιρούς
το φως της δημοσιότητας, κυρίως στο διαδίκτυο, ως δεδομένα από τους διάφορους
διαστημικούς οργανισμούς;
Σε
όλα αυτά τα ερωτήματα απαντά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής, Κοσμήτορας
της Σχολής Μουσικής & Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου,
Ανδρέας Φλώρος.
DEEP-SPACE SONATA:
A conversion to audible sound of one of the most powerful explosions on record
in the universe, the gamma-ray burst GRB 080916C. The number of notes played
represents the gamma rays received by the Fermi Gamma-ray Space Telescope. The
accompanying sounds correspond to the probability of the rays emanating from
the burst itself, with lowest-likelihood rays played as a harp, medium by a
cello and highest-probability by a piano.
Όπως
επεξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Φλώρος «λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη φυσική υπόσταση του
ήχου, όπως τον αντιλαμβανόμαστε μέσω του συστήματος της ακοής, η ομιλία
στοχεύει να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα και, ταυτόχρονα, μέσα από την
παρουσίαση συγκεκριμένων εφαρμογών, να αναδείξει τις δυνατότητες, επιστημονικές
και δημιουργικές, όπου συνεπάγεται η ηχητική αναπαράσταση (ή ηχοποίηση)
δεδομένων και παραμέτρων του σύμπαντος.
SUNNY ANTHEM: The
audio that Alexander was listening to when he noticed an underling
"hum." The sound file corresponds to audibilized data of charged
atoms, including carbon, within the solar wind from 1998 to 2010 recorded by a
spectrometer onboard NASA's Advanced Composition Explorer spacecraft. The
images of the rotating sun come from NASA's Solar Dynamics Observatory
spacecraft. Credit: Robert Alexander/NASA/University of Michigan Solar and
Heliospheric Research Group
Η
εξέλιξη της επιστήμης στον τομέα της μελέτης του σύμπαντος βασίζεται κυρίαρχα
στην πανταχού παρούσα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που καταλαμβάνει ένα πολύ
ευρύ φάσμα συχνοτήτων και διαμορφώνει την αντιλαμβανόμενη – από τα φυσικά και
τεχνητά ανθρώπινα αισθητήρια – μορφή του σύμπαντος, είτε αυτή γίνεται αντιληπτή
κατευθείαν διά γυμνού οφθαλμού, είτε μέσω οπτικών τηλεσκοπίων, είτε μέσω
ειδικών δεκτών καταγραφής ραδιοσημάτων».
Συγκεκριμένα,
τονίζει, ξεκινώντας από τις βασικές έννοιες της κυματικής υπόστασης του ήχου, η
ντετερμινιστική φύση του ηχητικού φαινομένου εξετάζεται υπό το πρίσμα της
υποκειμενικής ακουστικής αντίληψης, όπως αυτή ορίζεται από σύνθετους
ψυχοακουστικούς μηχανισμούς, πλέον ως ακουστό γεγονός.
The Van Allen
Probes B EMFISIS Waves instruments detected these signals with three orthogonal
magnetic antennas (Bu, Bv, Bw) during UTC hour 00 (the witching hour) of
October 23, 2013. This is a set of five different six-second intervals
concatenated together. The featured signal is high-dispersion whistlers,
generated by lightning discharges in the atmosphere and then
"streatched" by propagating along magnetic field lines through
sufficient space plasma to slow down the lowest frequencies into an ominous
drawn-out bass rumble. The animation shows a frequency-time spectrogram of the
data with a moving cursor that indicates the time position of the audio track. Credit:Space Audio
«Το
αποτέλεσμα του ανωτέρω συνδυασμού του αντικειμενικού και του υποκειμενικού έχει
αποδώσει ερευνητικούς καρπούς: νέες τεχνικές ηχητικής αναπαράστασης ή
απλούστερα ηχοποίησης δεδομένων (sonification), μέσω των οποίων, η απλά, ή και σύνθετα
δομημένη πληροφορία μπορεί να μετατραπεί σε ήχο, ο οποίος μετατρέπεται σε φορέα
μετάδοσης του αρχικού περιεχομένου με μεγάλη αντιληπτή ακρίβεια» επισημαίνει
στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Φλώρος και προσθέτει «δεδομένου ότι χωρίς ένα κατάλληλο μέσο διάδοσης,
όπως είναι ο γήινος αέρας, δεν είναι δυνατή η διάδοση του οποιουδήποτε ήχου στο
σύμπαν, οι παραπάνω τεχνικές αναλαμβάνουν να αντιμετωπίσουν το φυσικά ανέφικτο:
να μετατρέψουν ηλεκτρομαγνητικά δεδομένα που συλλέγονται από το σύμπαν, ως
απόρροια αστρονομικών και κοσμολογικών φαινομένων που ορίζουν την ίδια την
εξέλιξή του, σε ακουστική πληροφορία, η οποία μπορεί να γίνει αντιληπτή και
κατανοητή από ανθρώπους, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου ή και εθνικής και
πολιτισμικής προέλευσης».
COSMIC SYMPHONICS:
The "solar wind," a barrage of charged particles streaming from the
sun (red arrows; yellow represents magnetic field lines), is one example of an
astrophysical phenomenon that can be translated into audible sound. Credit:
ESA/NASA
«Οι
ηλιακές καταιγίδες», εξηγεί ο αν. καθηγητής, «οι εκρήξεις υπερκαινοφανών, ακόμα
και τα προσφάτως επιβεβαιωμένα βαρυτικά κύματα αποτελούν μερικά παραδείγματα
φαινομένων που ήδη έχουν τύχει ηχοποίησης με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Το ίδιο
και οι «ήχοι» από τους πλανήτες του ηλιακού συστήματος, όπως αυτοί
δημιουργήθηκαν από κατάλληλους ακουστικούς μετασχηματισμούς του συλλεγόμενου
από διαστημικά σκάφη ηλεκτρομαγνητικού αποτυπώματός τους, ή ακόμα και η έννοια
του χωρόχρονου, όπως αυτή μπορεί να γίνει αντιληπτή μέσω της αναπαραγωγής
ηχητικού περιεχομένου σε περισσότερες των τριών διαστάσεων. Και η μετατροπή
αυτή, μπορεί να αφορά αμιγώς την επιστημονική έρευνα, προσφέροντας στους
επιστήμονες νέα απεικονιστικά εργαλεία και διευκολύνοντας έτσι την μελέτη και
πρόοδο στο πεδίο της αστρονομίας, της αστροφυσικής και της κοσμολογίας,
συχνότερα όμως απευθύνεται στο ευρύ κοινό, με κύριο στόχο την «χωρίς-λόγια»
διάδοση και εκλαΐκευση της επιστήμης. Το ηχητικό περιεχόμενο που συλλέγεται από
το σύμπαν με τον τρόπο αυτό, καθίσταται ουσιαστικά ισοδύναμο με τις
φωτογραφικές καταγραφές ουράνιων αντικειμένων και φαινομένων που είναι
διαθέσιμες σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Παράλληλα όμως, τα τελευταία
χρόνια, η ανωτέρω ηχοποίηση έχει αρχίσει να βρίσκει αποδοχή και στο
δημιουργικό/καλλιτεχνικό πεδίο των σύγχρονων ψηφιακών τεχνών και της τέχνης του
ήχου, κάποιες φορές ως μέσο ηλεκτρονικής ηχητικής ή μουσικής σύνθεσης και,
κάποιες άλλες, ως φορέας αλληλεπίδρασης και αυτοσχεδιασμού με το
καλλιτέχνη/δημιουργό».
Συμπερασματικά,
η απάντηση στο ερώτημα του εάν οι ήχοι του σύμπαντος είναι μύθος ή
πραγματικότητα, εξαρτάται, σύμφωνα με τον Κοσμήτορα της Σχολής Μουσικής &
Οπτικοακουστικών Τεχνών, από την κλίμακα του σημείου θεώρησης.
Chirp pattern of
gravitational waves detected by LIGO on September 14, 2015. Credit: LIGO
«Σκεπτόμενοι
με τα γήινα δεδομένα, οι ήχοι του σύμπαντος είναι μύθος, καταγραφές που δεν
ανταποκρίνονται στον ανθρωποκεντρικό ορισμό του ήχου ως φυσικού και
αντιληπτικού φαινομένου, και οι οποίες καθίστανται αντιληπτές μέσω ακουστικών
μετασχηματισμών που ακολουθούν την φύση της ανθρώπινης ακοής. Σε συμπαντική
όμως κλίμακα, ο μύθος γίνεται πραγματικότητα, ενσωματώνοντας κανόνες
αισθητηριακής πολυπλοκότητας που ο άνθρωπος είναι αδύνατο ούτως ή άλλως να
αντιληφθεί. Κανόνες οι οποίοι μας κρύβουν και τα μυστικά της πραγματικής
ταυτότητας και όψης του σύμπαντος» επισημαίνει χαρακτηριστικά στο
Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Αναπληρωτής Καθηγητής, Κοσμήτορας της
Σχολής Μουσικής & Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ανδρέας
Φλώρος.
Οι
ακτίνες γ αποκαλύπτουν την ιστορία του σύμπαντος. This map of the
entire sky shows the location of 739 blazars used in the Fermi Gamma-ray Space
Telescope's measurement of the extragalactic background light (EBL). The
background shows the sky as it appears in gamma rays with energies above 10
billion electron volts, constructed from nine years of observations by Fermi's
Large Area Telescope. The plane of our Milky Way galaxy runs along the middle
of the plot. Brighter colors indicate brighter gamma-ray sources. Credit:
NASA/DOE/Fermi LAT Collaboration
Πόσα
άστρα σχηματίστηκαν στο σύμπαν και σε ποια χρονική περίοδο; Αυτό το θεμελιώδες
ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί γιατί υπάρχουν συστηματικά σφάλματα στην
μετατροπή του συνολικού φωτός που παρατηρούμε προς την αντίστοιχη συνολική μάζα
των άστρων στους γαλαξίες.
Οι
ερευνητές της συνεργασίας Fermi-LargeAreaTelescope επιχείρησαν να λύσουν το πρόβλημα
εκμεταλλευόμενοι τον τρόπο με τον οποίο οι ακτίνες γάμμα από τα μακρινά blazars διαδίδονται στον διαγαλαξιακό διάστημα.
Διαπίστωσαν
ότι η δημιουργία των άστρων κορυφώθηκε 3 δισεκατομμύρια χρόνια μετά την Μεγάλη
Έκρηξη. Aν και το συμπέρασμα
αυτό είναι γνωστό από παλαιότερες εκτιμήσεις (από παρατηρήσεις στην ορατή και
υπέρυθρη ακτινοβολία), τα νέα αποτελέσματα μας παρέχουν μια πολύτιμη
επιβεβαίωση, διότι επηρεάζονται από διαφορετικά συστηματικά σφάλματα.
Clemson
astrophysicist Marco Ajello and his team have measured all of the starlight
ever emitted in the history of the observable universe. Marco Ajello enjoys a
spectacular view of the stars on Nov. 20 at the Clemson Outdoor Lab. Image
Credit: Pete Martin / College of Science
Σύμφωνα
με τους αστροφυσικούς το σύμπαν μας, το οποίο έχει ηλικία περίπου 13,7
δισεκατομμύρια χρόνια, άρχιζε να σχηματίζει τα πρώτα άστρα μερικές εκατοντάδες
εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Σήμερα υπάρχουν περίπου δυο
τρισεκατομμύρια γαλαξίες και ένα τρισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια άστρα.
Χρησιμοποιώντας νέες μεθόδους μέτρησης του αστρικού φωτός ο αστροφυσικός MarcoAjello και οι συνεργάτες του ανέλυσαν δεδομένα
από το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων γ Fermi με σκοπό τον προσδιορισμό την ιστορία του
σχηματισμού των άστρων στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σύμπαντος. τον
υπολογισμό του εξωγαλαξιακού φωτός υποβάθρου – το σύνολο σχεδόν του οποίου
δημιούργησαν τα άστρα στην ιστορία του σύμπαντος.
Σύμφωνα
με τις εκτιμήσεις των αστροφυσικών ο αριθμός των φωτονίων που κυκλοφορούν στο
διάστημα μετά την εκπομπή τους από τα άστρα είναι 4×1084 (το
4 ακολουθείται από 84 μηδενικά!)
Παρά
τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό φωτονίων που υπολογίστηκε, αξίζει να σημειωθεί ότι
αν εξαιρέσουμε το φως του δικού μας ήλιου και γαλαξία, το υπόλοιπο φως που
φτάνει στη Γη είναι πολύ εξασθενημένο – ισοδυναμεί με το φως ενός λαμπτήρα 60 Watt που φαίνεται στο απόλυτο σκοτάδι από
απόσταση 2,5 μίλια μακριά. Αυτό συμβαίνει διότι το σύμπαν είναι απίστευτα
τεράστιο. Γι αυτό ο ουρανός το βράδυ είναι σκοτεινός, εκτός από το φως της
Σελήνης, των ορατών άστρων και την ελάχιστη λάμψη του γαλαξία.
Βίντεο:
Παρακολουθώντας την ιστορία του φωτός των άστρων με την αποστολή Fermi της NASA. Scientists using data from NASA's
Fermi Gamma-ray Space Telescope have measured all the starlight produced over
90 percent of the universe's history. The analysis, which examines the
gamma-ray output of distant galaxies, estimates the formation rate of stars and
provides a reference for future missions that will explore the still-murky
early days of stellar evolution. Credit: NASA's Goddard Space Flight Center
Οι
ερευνητές Ajelloetal ανέλυσαν τα δεδομένα εννέα ετών που
αφορούσαν τα σήματα των ακτίνων γ από 739 blazars. Tα
blazars είναι γαλαξίες
που περιέχουν τεράστιες μαύρες τρύπες στο κέντρο τους και εκπέμπουν πανίσχυρες
ακτίνες γ.
Τα
φωτόνια αυτών των ακτίνων γ κατά την διαδρομή τους μπορεί να (απορροφηθούν) αλληλεπιδράσουν με φωτόνια
του διαγαλαξιακού χώρου, δημιουργώντας ζεύγη ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων. Με τον
τρόπο αυτό οι αρχικές ακτίνες γ εξασθενούν όπως η ομίχλη εξασθενεί το φως των
αυτοκινήτων. Το αστρικό φως που διαφεύγει από τους γαλαξίες,
συμπεριλαμβανομένων και των πιο μακρινών, δημιουργεί το εξωγαλαξιακό υπόβαθρο
φωτός, την «ομίχλη» που εξασθενεί τις ακτίνες γ των blazars. Έτσι οι ερευνητές καταφέρνουν να μετρήσουν την πυκνότητα του εξωγαλαξιακού
υποβάθρου φωτός, όχι μόνο σε ένα δεδομένο μέρος, αλλά και σε μια δεδομένη στιγμή
στην ιστορία του σύμπαντος.
Σύμφωνα
με τον Ajello: «μετρώντας τον
αριθμό των φωτονίων που απορροφήθηκαν, καταφέραμε να μετρήσουμε το ‘πάχος της
ομίχλης’ και να μετρήσουμε επίσης ως συνάρτηση του χρόνου πόσο φως υπήρχε σε
όλο το φάσμα των μηκών κύματος’.
Το
πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι ότι δεν χρειάζεται να καταγραφεί απευθείας
το αστρικό φως πολύ απομακρυσμένων γαλαξιών ή γαλαξιών που με δυσκολία
εντοπίζονται από τηλεσκόπια.
Ο
σχηματισμός των άστρων είναι μια τεράστια κοσμική ανακύκλωση της ενέργειας και
ύλης. Χωρίς την εξέλιξη των άστρων δεν θα είχαμε τα βασικά στοιχεία που είναι
απαραίτητα για την ύπαρξη ζωής.
Βίντεο:
Οι φυσικοί του Clemson μετρούν το φως των άστρων. From their
laboratories on a rocky planet dwarfed by the vastness of space, Clemson
University scientist Marco Ajello and his team have managed to measure all of
the starlight ever produced throughout the history of the observable universe.
Η
κατανόηση του σχηματισμού των άστρων έχει συνέπειες και σε άλλους τομείς της
αστροφυσικής έρευνας, όπως για παράδειγμα η εξέλιξη των γαλαξιών και η σκοτεινή
ύλη. Σύμφωνα με τον Ajello,
οι μετρήσεις της ομάδας του «ρίχνουν φως στα πρώτα δισεκατομμύρια χρόνια της
ιστορίας του σύμπαντος μιας πολύ ενδιαφέρουσας περιόδου που δεν έχει εξερευνηθεί
αρκετά μέχρι σήμερα».
Ο
σιβηρικός μονόκερως (ή μονόκερος), ένας γιγάντιος ρινόκερος με ένα τεράστιο
κέρατο στο μέτωπό του, είχε επιβιώσει έως πριν από 36.000 χρόνια, συνεπώς είχε
συνυπάρξει στη Γη με τους προγόνους του ανθρώπου (Homosapiens) και τους
Νεάντερταλ, σύμφωνα με νέα επιστημονικά στοιχεία.
Winged aurochs, 510 BC, Palace of Darius in Susa,
Susa, Iran (Louvre)
Αυτό,
κατά τους επιστήμονες, πιθανώς δίνει μια εξήγηση στο πώς εδώ και χιλιάδες
χρόνια προέκυψαν οι μύθοι, που υπάρχουν σε πολλές περιοχές του κόσμου (και στην
αρχαία Ελλάδα), περί ενός μυθικού όντος με ένα κέρατο στο κεφάλι του. Μέχρι
τώρα, η επικρατούσα αντίληψη ήταν ότι ο σιβηρικός μονόκερως είχε εξαφανιστεί
πολύ παλαιότερα, πριν από 100.000 έως 200.000 χρόνια.
Όμως
μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα, με επικεφαλής τον Άντριαν Λίστερ του
Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, η οποία ανέλυσε με τη μέθοδο του ραδιενεργού
άνθρακα 23 δείγματα οστών σιβηρικών μονόκερων και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «NatureEcologyandEvolution»,
κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στην πραγματικότητα το εν λόγω γιγάντιο ζώο είχε
επιβιώσει μέχρι σχετικά πρόσφατα.
Η
εξαφάνισή του πιθανολογείται ότι είχε να κάνει περισσότερο με περιβαλλοντικές
πιέσεις, παρά με το κυνήγι του από τους προγόνους μας.
Reconstitution d'un elasmotherium par Heinrich Harder (1858-1935)
Σήμερα
υπάρχουν μόνο πέντε είδη ρινόκερων, αλλά στο παρελθόν υπήρχαν έως 250. Ένα από
αυτά, ο σιβηρικός μονόκερως (Elasmotheriumsibiricum), που ζύγιζε περίπου 3,5 τόνους,
περιφερόταν στις εκτεταμένες στέπες της Ευρασίας (της Ρωσίας, του Καζακστάν,
της Μογγολίας και της βόρειας Κίνας).
Όπως,
εξάλλου, αποκαλύπτει η ανάλυση του DNA του, που έγινε για πρώτη φορά, ο σιβηρικός μονόκερως και ο
σημερινός αφρικανικός ρινόκερος είναι ακόμη πιο μακρινά «ξαδέρφια» από ότι οι
άνθρωποι και οι μαϊμούδες μεταξύ τους.
Η
ανακοίνωση έγινε από τον ίδιο, στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου γενετικής στο
Χονγκ Κονγκ, μία μέρα πριν την επίσημη έναρξή του, καθώς και σε αποκλειστική
συνέντευξή του στο πρακτορείο AssociatedPress.
A scientist at work at a laboratory in Shenzhen in southern China. Many
mainstream scientists have denounced the Chinese report as human
experimentation. Photograph: Mark Schiefelbein/AP
Ένας
Κινέζος επιστήμονας ισχυρίζεται ότι βοήθησε να έλθουν στον κόσμο τα πρώτα στον
κόσμο γενετικά τροποποιημένα μωρά, δίδυμα κορίτσια που γεννήθηκαν αυτό τον μήνα
και των οποίων το DNA ο
ίδιος είχε προηγουμένως τροποποιήσει στο στάδιο του εμβρύου.
Η
ανακοίνωση έγινε από τον ίδιο, στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου γενετικής στο
Χονγκ Κονγκ, μία μέρα πριν την επίσημη έναρξή του, καθώς και σε αποκλειστική
συνέντευξή του στο πρακτορείο AssociatedPress.
Προς
το παρόν, δεν υπάρχει ανεξάρτητη επιβεβαίωση των ισχυρισμών του, ούτε σχετική
επιστημονική δημοσίευση, συνεπώς είναι δύσκολο να υπάρξει επαλήθευση των
ισχυρισμών του. Αν όμως είναι αληθινοί, τότε θα πρόκειται για σημαντική
επιστημονική εξέλιξη, με «παρενέργειες» στο πεδίο της βιοηθικής.
Η
διεθνής επιστημονική κοινότητα μέχρι σήμερα θεωρεί πρόωρη μια τέτοια
τροποποίηση σε ανθρώπους, γι’ αυτό περιορίζεται σε πειραματόζωα, καθώς υπάρχει
κίνδυνος η γενετική τροποποίηση να περάσει σε μελλοντικές γενιές και να έχει
αρνητική επίδραση σε άλλα γονίδια.
How Crispr works: Crispr-Cas9,
abbreviated from ‘clustered regularly interspaced short palindromic repeats’,
is a hybrid of protein and ribonucleic acid (RNA), which works as an efficient
hunt-and-cut system in bacteria.
Ο
Κινέζος ερευνητής Χε Τζιανκούι, ο οποίος έχει σπουδάσει σε αμερικανικά
πανεπιστήμια και σήμερα είναι ερευνητής στο Νότιο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και
Τεχνολογίας της Κίνας στη Σεντσέν, καθώς επίσης ιδρυτής δύο εταιρειών
γενετικής, δήλωσε ότι, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ακριβείας CRISPR-Cas9, τροποποίησε γενετικά τα έμβρυα επτά ζευγαριών που είχαν
κάνει εξωσωματική σε κλινική γονιμότητας. Μέχρι σήμερα, έχει γεννήσει ένα από
αυτά τα ζευγάρια (τα δίδυμα κορίτσια).
Στόχος
της γενετικής τροποποίησης δεν ήταν η πρόληψη ή η θεραπεία κάποιας γενετικής
πάθησης, αλλά η επέμβαση στο γονιδίωμα του εμβρύου, ώστε να αποκτήσει ένα
χαρακτηριστικό που ελάχιστοι άνθρωποι έχουν: τη φυσική ικανότητα να αναπτύσσουν
αντίσταση σε μια πιθανή μελλοντική μόλυνση από τον ιό HIV του AIDS.
Ο
Χε ανέφερε ότι οι γονείς των τροποποιημένων εμβρύων αρνήθηκαν να αποκαλύψουν
την ταυτότητά τους ή να παραχωρήσουν συνέντευξη και ο ίδιος δεν αποκάλυψε ούτε
πού ζουν, ούτε πού έγινε η γενετική τροποποίηση. Όπως είπε, «νιώθω μεγάλη
ευθύνη» και τόνισε ότι «η κοινωνία θα αποφασίσει τι θα κάνει από δω και πέρα»,
κατά πόσο δηλαδή θα επιτρέψει ή όχι τέτοιες επεμβάσεις στο εμβρυικό DNA.
This kind of gene
editing is banned in the United States. CREDIT: AP
Μερικοί
άλλοι επιστήμονες δήλωσαν έκπληκτοι από τους ισχυρισμούς του Χε και καταδίκασαν
την πρωτοβουλία του. Για «πείραμα στα ανθρώπινα όντα που είναι ηθικά
απαράδεκτο», έκανε λόγο ο γενετιστής δρα Κίραν Μουσουνούρου του Πανεπιστημίου
της Πενσιλβάνια, ενώ ο δρ Έρικ Τόπολ του Ινστιτούτου Ερευνών Scripps της Καλιφόρνια είπε ότι «είναι κάτι υπερβολικά πρόωρο. Έχουμε να
κάνουμε με τις ‘οδηγίες λειτουργίας’ ενός ανθρώπινου όντος. Δεν είναι κάτι
ασήμαντο».
Όμως
ο επιφανής γενετιστής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Τζορτζ Τσερτς δήλωσε σύμφωνος
με τέτοια πειράματα, εφόσον αφορούν τον ιό HIV που αποτελεί μεγάλη απειλή δημόσιας
υγείας.
Μέχρι
σήμερα η τεχνική επεξεργασίας του γονιδιώματος CRISPR-Cas9 είχε δοκιμασθεί μόνο σε ενήλικες με στόχο τη θεραπεία
κληρονομικών παθήσεων που βασίζονται σε κάποιο ελαττωματικό γονίδιο. Όμως η
τροποποίηση του σπερματοζωαρίου, του ωαρίου ή του εμβρύου είναι διαφορετική
υπόθεση. Στις ΗΠΑ επιτρέπονται τέτοιες έρευνες μόνο σε εργαστήρια, αλλά η Κίνα
δεν τις έχει απαγορεύσει (απαγορεύει όμως την ανθρώπινη κλωνοποίηση).
He Jiankui. Chinese
authorities have ordered an investigation to verify his claims. Photograph:
Mark Schiefelbein/AP
Ο
Χε, ο οποίος συνεργάζεται με τον Αμερικανό καθηγητή Μάικλ Ντιμ του
Πανεπιστημίου Ράις, είχε πειραματισθεί για αρκετά χρόνια σε ζώα και σε
ανθρώπινα έμβρυα στο εργαστήριό του, προτού επιχειρήσει να κάνει γενετική
τροποποίηση σε έμβρυα που επρόκειτο να γεννηθούν. Δήλωσε ότι, επειδή το AIDS εξελίσσεται σε σοβαρό πρόβλημα στην Κίνα,
επέλεξε να απενεργοποιήσει το γονίδιο CCR5 που μέσω μιας πρωτεΐνης βοηθά τον ιό HIV να μολύνει τα κύτταρα.
Είπε
ότι στόχος του είναι να προσφέρει σε ζευγάρια που έχουν μολυνθεί από τον HIV, την ευκαιρία να αποκτήσουν ένα παιδί, το
οποίο θα έχει πλέον φυσική αντίσταση έναντι του ιού. Βρήκε έτσι ζευγάρια
εθελοντές για τη γενετική τροποποίηση μέσω μιας οργάνωσης του Πεκίνου για το AIDS, αλλά δεν είναι σαφές κατά πόσο οι
συμμετέχοντες έλαβαν πλήρη γνώση των πιθανών κινδύνων (ο ίδιος ο Χε
διαβεβαιώνει ότι αυτό συνέβη).
Η
δωρεάν γενετική τροποποίηση έγινε κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση και αφότου
τα γονιμοποιημένα έμβρυα ήσαν τριών έως πέντε ημερών. Τα ζευγάρια είχαν την
επιλογή να προχωρήσουν στην εμφύτευση τροποποιημένου ή μη εμβρύου. Συνολικά,
τροποποιήθηκαν 16 έμβρυα και, από αυτά, 11 εμφυτεύθηκαν, εωσότου υπάρξει η
πρώτη επιτυχής κύηση.
Ο
Χε υποστήριξε ότι, όπως έδειξαν τα τεστ, δεν φαίνονται να υπάρχουν αλλαγές σε
άλλα γονίδια πέρα από αυτό στο οποίο έγινε η τροποποίηση. Επίσης ανέφερε ότι
μελλοντικές απόπειρες θα γίνουν μόνο όταν αυτή η πρώτη απόπειρα αναλυθεί και
αποδειχθεί ασφαλής.
Άλλοι
πάντως επιστήμονες δήλωσαν ότι είναι πρόωρο να ειπωθεί αν η γενετική
τροποποίηση θα «δουλέψει» παρέχοντας όντως ανοσία έναντι του HIV ή αν άλλα γονίδια θα υποστούν ανεπιθύμητες
επιπτώσεις. Το πιο πιθανό, κατά τον Τσερτς, είναι ότι η μόλυνση από HIV δεν θα αποτραπεί με την τροποποίηση αυτή,
που θεωρείται ανεπαρκής.
Πριν
από λίγες ημέρες οι αρχαιολόγοι ανακοίνωσαν την ανακάλυψη μιας αρχαίας
ελληνικής πόλης 2.700 χρόνων. Η ανακάλυψη έγινε στη δυτική επαρχία των
Δαρδανελλίων στην Τουρκία, μετά από τρία χρόνια εργασίας στην περιοχή. An
ancient city believed to date back 2,700 years has been discovered in Turkey's
western Çanakkale province after three years of work in the area. Credit: AA
Η
αρχαία πόλη ονομάζεται Λίμναι και ανακαλύφθηκε από μια ομάδα αρχαιολόγων από το
τουρκικό Πανεπιστήμιο Çanakkale Onsekiz Mart. Ήταν γνωστή η ύπαρξή της μέσα από
αρχαίες πηγές, αν και η ακριβής τοποθεσία της δεν ήταν βέβαιη.
The ancient city of
Limnai on the Gallipoli was discovered by a team of archaeologists from
Turkey's Çanakkale Onsekiz Mart University (ÇOMÜ). Credit: AA
Speaking about the
city's history, the head of ÇOMÜ's Ancient History Department Assoc. Prof. Dr.
Reyhan Körpe said: "Only pieces of bowls, pottery and tiles can be seen on
the surface since the architectural remnants of the city are underground.
However, these pieces give us information about the field the city covered, as
well as when the city was established and when it was deserted." Credit:
AA
Ο
επικεφαλής του Τμήματος Αρχαίας Ιστορίας του Πανεπιστημίου, αν. καθηγητής Dr.
Reyhan Körpe επεσήμανε: «Μόνο κομμάτια από μπολ, είδη κεραμικής και πλακιδίων
μπορούμε να δούμε στην επιφάνεια, αφού τα αρχιτεκτονικά υπολείμματα της πόλης
είναι υπόγεια. Ωστόσο, αυτά τα κομμάτια μας δίνουν πληροφορίες σχετικά με τον
χώρο που κάλυπτε η πόλη, καθώς και το πότε ιδρύθηκε και πότε εγκαταλείφθηκε».
Dating back to 7th
century BC, Körpe said the ancient city was established by settlers from Ionia
on the western coast of Asia Minor, in what is today Turkey's Izmir and Aydın
provinces. Credit: AA
The ancient city
was one of the richest and busiest seaports of the Gallipoli region in its time
and maintained its existence until the Roman era, he added. Credit: AA
Ο
κ. Körpe είπε ότι χρονολογείται τον 7ο αιώνα π.Χ.
και ιδρύθηκε από αποίκους από την Ιωνία στη δυτική ακτή της Μ. Ασίας. Η πόλη
ήταν από τα πλουσιότερα και πολυάσχολα λιμάνια στην περιοχή και συνέχισε να
υπάρχει μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή.
Η
αρχαία πόλη Λίμναι είναι η πέμπτη που έχει ανασκαφεί στην περιοχή. Μάλιστα ο κ.
Körpe σημειώνει ότι υπάρχουν ακόμα πολλοί
αρχαίοι οικισμοί να ανασκαφθούν.