Κατάθλιψη: Φάρμακο η γυμναστική, ακόμη κι αν υπάρχει γενετική προδιάθεση. Physical activity may protect against new episodes of depression

Alexander Deineka, Morning exercise, 1932. Μερικές ώρες σωματικής άσκησης την εβδομάδα μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης ακόμα και αν υπάρχει γενετική προδιάθεση για τη συγκεκριμένη διαταραχή, αποκαλύπτει νέα μελέτη. Physical activity can help reduce incidents of depressive episodes in those with genetic risk factors for depression.

Μερικές ώρες σωματικής άσκησης την εβδομάδα μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης ακόμα και αν υπάρχει γενετική προδιάθεση για τη συγκεκριμένη διαταραχή, αποκαλύπτει νέα μελέτη.

Η μελέτη, που διεξήχθη από το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και δημοσιεύτηκε χτες στην επιστημονική επιθεώρηση «Depression and Anxiety» έδειξε ότι ακόμα και αν υπάρχουν ορισμένα γονίδια που αυξάνουν την πιθανότητα ενός ανθρώπου να εμφανίσει κατάθλιψη, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να αντισταθμίσει τον κίνδυνο.

Διαπιστώθηκε ότι για κάθε τέσσερις ώρες άσκησης την εβδομάδα (35 λεπτά την ημέρα) οι συμμετέχοντες παρουσίασαν μείωση της πιθανότητας εμφάνισης κατάθλιψης κατά 17% για τα επόμενα δύο χρόνια. Η μείωση αυτή του κινδύνου αφορούσε τόσο εκείνους που είχαν όσο και εκείνους που δεν είχαν γενετική προδιάθεση για αυτή την ψυχική διαταραχή.

«Τα ευρήματά μας υποστηρίζουν ότι σε ό,τι αφορά την κατάθλιψη η ύπαρξη προδιαθεσικών γονιδίων δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα εμφανίσουμε τη διαταραχή και η σωματική άσκηση μπορεί να εξουδετερώσει τον κίνδυνο εμφάνισης μελλοντικών επεισοδίων», δήλωσε η Κάρμελ Χόι, μεταδιδάκτωρ στο τμήμα ψυχιατρικής του Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης.

Επιστήμονες, παρατηρώντας ότι η κατάθλιψη σε ορισμένες περιπτώσεις προσβάλει ολόκληρες οικογένειες, υποστηρίζουν ότι υπάρχει κάποια γενετική βάση στην εμφάνιση της αν και είναι η αλληλεπίδραση πάρα πολλών γονιδίων που ενδέχεται να διαδραματίζει κάποιο ρόλο στην εμφάνιση της διαταραχής.

Προηγούμενες έρευνες έχουν ήδη βρει ότι η σωματική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Η συγκεκριμένη μελέτη είναι η πρώτη που έδειξε ότι αυτό συμβαίνει ακόμα και όταν είναι υπαρκτή κάποια γενετική προδιάθεση.

Paul Klee, Exercising, 1938. The researchers found that both high-intensity forms of activity, such as aerobic exercise, dance and exercise machines, and lower-intensity forms, including yoga and stretching, were linked to decreased odds of depression.

Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας αναλύθηκαν δεδομένα από 8.000 συμμετέχοντες. Αυτοί έδωσαν δείγματα αίματος, υποβλήθηκαν σε ανάλυση του γονιδιώματός τους και απάντησαν σε ερωτήσεις για τον τρόπο ζωής τους, όπως για τα επίπεδα σωματικής άσκησης. Στη συνέχεια οι ερευνητές χώρισαν του συμμετέχοντες σε τρεις ομάδες με βάση την προδιάθεσή τους να εμφανίσουν κατάθλιψη: χαμηλή, μέση, υψηλή προδιάθεση.

Αυτοί που είχαν υψηλή προδιάθεση διέτρεχαν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης ενός νέου επεισοδίου κατάθλιψης μέσα στα επόμενα δύο χρόνια συγκριτικά με αυτούς που ανήκαν στην ομάδα χαμηλής προδιάθεσης. Παρόλα αυτά, ο κίνδυνος αυτός μειώθηκε σε όλες τις ομάδες μεταξύ των ατόμων που ασκούνταν συστηματικά. Για παράδειγμα μεταξύ των ατόμων που ανήκαν στην ομάδα υψηλής προδιάθεσης η πιθανότητα εμφάνισης ενός επεισοδίου ήταν 13% για εκείνους που δεν ασκούνταν ενώ μόλις 8% για εκείνους που γυμνάζονταν για περίπου τρεις εβδομάδες.

Η έρευνα αυτή δεν δείχνει την ύπαρξη αιτιότητας και ως εκ τούτου δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι η έλλειψη σωματικής άσκησης προκαλεί κατάθλιψη.

Παρόλα αυτά η Χόι τόνισε ότι τα αποτελέσματα αυτά έχουν μεγάλη σημασία καθώς δίνουν ελπίδες στους ασθενείς καθώς ακόμη και αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό για τη συγκεκριμένη διαταραχή υπάρχουν επίσης και συμπεριφορές πρόληψης τις οποίες μπορούν να υιοθετήσουν.

Πηγές: “Physical activity offsets genetic risk for incident de pression assessed via electronic health records in a biobank cohort study”. Karmel Choi et al.
Depression and Anxiety doi:10.1002/da.22967. - https://neurosciencenews.com/physical-activity-depression-15168/ - https://www.tovima.gr/2019/11/08/science/katathlipsi-farmako-i-gymnastiki-akomi-ki-an-yparxei-genetiki-prodiathesi/

«Παραξενόφις ο σπάνιος» και «Περιεργόφις ο μικρός». Periergophis and Paraxenophis: Two six-million-year old new species of snakes found in Greece

Απολίθωμα του νέου είδους «Περιεργόφις μικρός» (φωτ.: Γ. Γεωργαλής). Paleontologist Dr Giorgos Georgalis of the University of Toronto, discovered the fossilised remains of two new species of snakes that have never been found in any part of the world before have been discovered near the city of Serres, in Northern Greece. Georgalis dated the fossils to be between 5.5 to 6.0 million years old, and has named them Periergophis micros and Paraxenophis spanios.

Δύο νέα είδη φιδιών που δεν έχουν εντοπιστεί πουθενά στον κόσμο ταυτοποίησε σε απολιθώματα ηλικίας περίπου 5,5 με 6 εκατομμυρίων χρόνων που είχαν βρεθεί σε περιοχή έξω από τις Σέρρες Έλληνας ερευνητής, ο οποίος, μέσα από την αυστηρή επιστημονική διαδικασία ελέγχου, τα «βάφτισε» με τις ονομασίες «Περιεργόφις μικρός» (Periergophis micros) και «Παραξενόφις σπάνιος» (Paraxenophis spanios).

Ο παλαιοντολόγος δρ Γιώργος Γεωργαλής.

«Τα δύο αυτά νέα φίδια ονομάζονται έτσι γιατί είναι εντελώς νέα γένη και είδη και απολύτως διαφορετικά από οποιοδήποτε άλλο είδος. Το περίεργο και το παράξενο είναι ότι τέτοια ανατομία σε σπονδύλους δεν έχει παρατηρηθεί πουθενά, δεν υπάρχει τίποτα, ούτε σε σύγχρονα ούτε σε εξαφανισμένα φίδια, που να πλησιάζει έστω τη μορφολογία αυτών των δύο νέων ειδών» αποκαλύπτει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο παλαιοντολόγος δρ Γιώργος Γεωργαλής (Πανεπιστήμιο του Τορίνο), ο οποίος μόλις δημοσίευσε την επιστημονική του εργασία για το θέμα σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες από Πανεπιστήμια της Γερμανίας, της Τσεχίας και της Ελβετίας.

Όπως εξηγεί, τα δύο φίδια «είναι τόσο ξεχωριστά που δυσκολευόμαστε να τα κατατάξουμε σε κάποια γνωστή οικογένεια και καταλαβαίνουμε αμέσως ότι είναι κάποια καινούργια είδη».

Απολίθωμα του νέου είδους «Παραξενόφις σπάνιος» (φωτ.: Γ. Γεωργαλής).

«Είναι σαν να βλέπουμε κάτι και να αναρωτιόμαστε ότι «αυτό δεν θα έπρεπε να υπάρχει» γιατί δεν έχει εντοπιστεί πουθενά» αναφέρει. Περιγράφοντας τα φίδια από τα λίγα στοιχεία που μπορούν να δώσουν οι σπόνδυλοι στα απολιθώματα, τονίζει ότι ο «Περιεργόφις» ήταν μικρό φίδι και αρκετά λεπτό, καθώς οι σπόνδυλοί του είναι μόλις λίγων χιλιοστών, ενώ ο «Παραξενόφις» είναι πιο μεγάλος. Ο δρ Γεωργαλής ξεκαθαρίζει μάλιστα ότι για την «ονοματοδοσία» που έγινε πριν από την επιστημονική δημοσίευση, οι αρμόδιοι κριτές συμφώνησαν απόλυτα ότι είναι κάτι που δεν το έχουν ξαναδεί και συναίνεσαν να προχωρήσει στη… βάπτιση.

Ο «λάκκος με τα ερπετά» των Μαραμένων Σερρών

Απολιθωμένος σπόνδυλος κόμπρας από την περιοχή Μαραμένα Σερρών (φωτ.: Γ. Γεωργαλής).

Η έρευνα του δρος Γεωργαλή βασίστηκε σε υλικό που είχε συγκεντρωθεί από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης της Ολλανδίας τη δεκαετία του 1980 από ανασκαφές σε όλο τον Ελλαδικό και Μεσογειακό χώρο, με κύριο ενδιαφέρον τα θηλαστικά.

«Είχαν συλλέξει τότε πολλά απολιθώματα ερπετών που έμειναν στο συρτάρι για πολλά χρόνια, και ειδικά στην περιοχή «Μαραμένα», λίγα χιλιόμετρα έξω από τις Σέρρες έκαναν ανασκαφές για τρία χρόνια σε συνεργασία με τα τοπικά πανεπιστήμια μαζεύοντας υλικό που σε μεγάλο μέρος παρέμεινε αταξινόμητο και μέρος του διδακτορικού μου βασίστηκε σε αυτή τη συλλογή». Πρόκειται για απολιθωμένα ερπετά και αμφίβια με ηλικία γύρω στα 5,5 με 6 εκατομμύρια χρόνια πριν, δηλαδή κατά το τέλος της Μειόκαινου εποχής και την αρχή της Πλειόκαινου.

«Η εποχή αυτή», διευκρινίζει, «είναι σημαντική για την Ευρώπη γιατί ακριβώς τότε συνέβη η λεγόμενη «Μεσσηνιακή Κρίση Αλατότητας» που είχε ως αποτέλεσμα τεράστιες κλιματικές αλλαγές σε όλη την περιοχή, με μέρος της Μεσογείου να έχει αποξηρανθεί».

Απολιθωμένο δόντι οχιάς από την περιοχή Μαραμένα Σερρών (φωτ.: Γ. Γεωργαλής).

Για τον ίδιο, αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι η ερπετοπανίδα των Μαραμένων «είναι μακράν η πιο πλούσια εκείνης της εποχής σε όλη την Ευρώπη» και αποτελείται από τουλάχιστον 30 διαφορετικά είδη σαλαμάνδρων, βατράχων, χελωνών, σαυρών και φιδιών. Ανάμεσά τους, εκτός από τα δύο νέα φίδια, ξεχωρίζουν οι γιγάντιες σαλαμάνδρες, παρόμοιες με τον σημερινό Andrias της Κίνας, οι κόμπρες, οι μεγαλόσωμες οχιές, οι βαράνοι που είναι μεγαλόσωμες σαύρες και οι άποδες σαύρες κονάκι και τυφλίτης που ζουν και σήμερα στην Ελλάδα, καθώς και μια τρίτη άποδη σαύρα που έχει πλέον εξαφανιστεί από την Ευρώπη, ο Οφίσαυρος (Ophisaurus).

«Κατά τη Μεσσηνιακή Κρίση Αλατότητας ένα μεγάλο μέρος της Μεσογείου «στράγγιξε», αποξηράνθηκε, δημιουργώντας τύπους ερήμου και γι’ αυτό εικάζουμε ότι ευνοήθηκε η μετανάστευση κάποιων ζώων από περιοχές της Ασίας ή της Αφρικής στην Ευρώπη» αναφέρει ο δρ Γεωργαλής.

«Στα Μαραμένα όμως», συνεχίζει, «έχουμε κάτι εξωπραγματικό, με 30 τουλάχιστον διαφορετικά είδη ερπετοπανίδας, που ξεπερνάει κατά πολύ, οτιδήποτε άλλο στην Ευρώπη». Πώς όμως εξηγεί αυτό το φαινόμενο της συγκέντρωσης εντυπωσιακού αριθμού ερπετοπανίδας στα Μαραμένα;

«Πιστεύουμε ότι η θέση, ο ελλαδικός δηλαδή χώρος, έδρασε ως καταφύγιο για τα ερπετά και τα αμφίβια της κεντρικής Ευρώπης τα οποία εξαφανίστηκαν από κείνη την περιοχή. Ζώα από τα Μαραμένα που είναι τελείως νέα είδη και δεν έχουν κανένα συγγενή πουθενά δεν μπορούμε να καταλάβουμε από πού ήρθαν και πιθανολογούμε ότι «μετανάστευσαν» από την Αφρική εκμεταλλευόμενα τις ερήμους που δημιουργήθηκαν από την αλατότητα για να περάσουν από την Αφρική στην Ελλάδα».

Αν και χαρακτηρίζει την περιοχή ως έναν «παράδεισο για τα ερπετά», ο κ. Γεωργαλής θεωρεί ότι απαιτείται σίγουρα πιο πλήρες υλικό για να πούμε με βεβαιότητα πού οφείλεται το γεγονός αυτό. Η ύπαρξη όμως πληθυσμού από κόμπρες και βαράνους αποδεικνύει, σύμφωνα με τον επιστήμονα, ότι στην περιοχή υπήρχε ένα θερμό κλίμα με υγρασία, λόγω μιας λίμνης και ενός δάσους με ανοίγματα.

Απολιθωμένο δόντι βαράνου (φωτ.: Γ. Γεωργαλής).

Ειδικά δε για τους βαράνους, ο δρ Γεωργαλής έχει εντοπίσει τέσσερις διαφορετικούς τύπους δοντιών, γεγονός που αποδεικνύει είτε ότι υπάρχουν περισσότερα είδη είτε ότι υπάρχει κάποια ποικιλομορφία μέσα στο ίδιο είδος.

«Συνήθως στην Ευρώπη βρίσκουμε έναν ή δύο τύπους, αλλά τα απολιθώματα δοντιών που βρήκαμε διαφέρουν στην κυρτότητα και στο πόσο κοφτερά είναι», σημειώνει.

Καταλήγοντας, ο δρ Γεωργαλής τονίζει ότι θα συνεχίσει τις έρευνες σε όλο τον ελλαδικό χώρο, καθώς υπάρχει πολύ υλικό για να μελετηθεί και η επιστημονική του δημοσίευση αποτελεί ίσως «μια καλή ευκαιρία για να μάθουν στην περιοχή των Σερρών τη σημασία του τόπου τους».

Πηγές: https://palaeo-electronica.org/content/current-in-press-articles/2797-fossil-herpetofauna-maramena - https://www.archaiologia.gr/blog/2019/11/07/

Δημιούργησαν ζωντανό δέρμα σε τρισδιάστατη μορφή. Living skin can now be 3-D-printed with blood vessels included

Ερευνητές βρήκαν έναν νέο τρόπο να δημιουργούν σε τρισδιάστατη μορφή ζωντανό δέρμα, συμπεριλαμβανομένων των αιμοφόρων αγγείων του. Researchers have developed a way to 3D print living skin, complete with blood vessels. The advancement is a significant step toward creating grafts that are more like the skin our bodies produce naturally. Credit: Rensselaer Polytechnic Institute

Ερευνητές βρήκαν έναν νέο τρόπο να δημιουργούν σε τρισδιάστατη μορφή ζωντανό δέρμα, συμπεριλαμβανομένων των αιμοφόρων αγγείων του.

Η εξέλιξη αυτή, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Tissue Engineering Part A», συνιστά σημαντικό βήμα για τη δημιουργία μοσχευμάτων τα οποία είναι παρόμοια με το δέρμα που ο οργανισμός παράγει φυσικά και είναι επομένως λιγότερο πιθανό να απορριφθούν από τον οργανισμό.

Τα εμπόδια μέχρι σήμερα

Ο Πανκάι Καράντε, αναπληρωτής καθηγητής χημικής και βιολογικής μηχανικής και μέλος του Κέντρου Βιοτεχνολογίας και Διεπιστημονικών Ερευνών στη Νέα Υόρκη, εξηγεί ότι τα μοσχεύματα που υπήρχαν μέχρι σήμερα θα μπορούσαν να προσομοιαστούν με ένα είδος χανζαπλάστ καθώς συμβάλλουν μεν στην γρηγορότερη επούλωση μιας πληγής αλλά εντέλει δεν γίνονται ποτέ πλήρως μέρος του κυττάρου ξενιστή, με αποτέλεσμα να πέφτουν έπειτα από λίγο καιρό.

Το εμπόδιο αυτό οφειλόταν στο ότι στα μέχρι τώρα μοσχεύματα δεν υπήρχε λειτουργικό αγγειακό σύστημα που να τα συγκρατεί.

Στην συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές έδειξαν ότι, αν συνδύαζαν βασικά στοιχεία – συμπεριλαμβανομένων των ενδοθηλιακών κυττάρων και των περικυττάρων (σ.τ.σ: Τα περιαγγειακά κύτταρα ή περικύτταρα είναι αγγειακά μυϊκά κύτταρα που καλύπτουν την επιφάνεια των αγγείων και εισφέρουν στην ακεραιότητα και σταθερότητα του αγγειακού αυλού. Δραστηριοποιούνται λειτουργικά στο σχηματισμό νεόπλαστων αγγείων και, επομένως, παριστούν δυνητικούς στόχους αντινεοπλασματικών θεραπειών) με ζωικό κολλαγόνο και άλλα δομικά κύτταρα που συνήθως βρίσκουμε σε μοσχεύματα δέρματος, τα κύτταρα ξεκινούν να επικοινωνούν και να διαμορφώνουν βιολογικά σχετικές αγγειακές δομές με αυτές που δημιουργεί από μόνο του το δέρμα μέσα σε μερικές εβδομάδες.

Επικοινωνία του μοσχεύματος με το δέρμα

Όταν η ερευνητική ομάδα του Γέιλ έκανε μεταμόσχευση σε έναν συγκεκριμένο τύπο ποντικιού, τα αγγεία από το δέρμα που δημιουργήθηκε σε τρισδιάστατη μορφή από τους ερευνητές του Πολυτεχνικού Ινστιτούτου Ρενσίλιαρ ξεκίνησε να επικοινωνεί και να συνδέεται με τα αγγεία του ίδιου του ποντικιού.

«Αυτό είναι πραγματικά σημαντικό, επειδή γνωρίζουμε ότι στην πραγματικότητα υπάρχει μια μεταφορά αίματος και θρεπτικών συστατικών στο μόσχευμα που το βοηθούν να μείνει ζωντανό» είπε ο Καράντε.

Προκειμένου να κάνουν αυτό το εύρημα χρήσιμο σε κλινικό επίπεδο, οι ερευνητές πρέπει να μπορούν να επεξεργαστούν τα κύτταρα του δότη χρησιμοποιώντας μια τεχνολογία παρόμοια με τη γονιδιωματική τροποποίηση (CRISPR), ώστε τα αγγεία να μπορούν να εισέλθουν και να γίνουν αποδεκτά από το σώμα του ασθενή.

Σημαντικό για ασθενείς με διαβήτη ή έλκη

Αλλά τα μοσχεύματα που δημιούργησε αυτή η ερευνητική ομάδα φέρνουν τους επιστήμονες πιο κοντά στο να μπορέσουν να βοηθήσουν ανθρώπους με διακριτές ιατρικές καταστάσεις, όπως διαβήτη και έλκη.

Για τους ασθενείς αυτούς η εξέλιξη αυτή έχει μεγάλη σημασία διότι τα έλκη συνήθως εμφανίζονται σε ευδιάκριτα μέρη του σώματος και μπορούν να αντιμετωπιστούν με μικρότερα κομμάτια μοσχευμάτων δέρματος, είπε ο Καράντε.

Η επούλωση πληγών απαιτεί περισσότερο χρόνο στους ασθενείς με διαβήτη και επομένως τα νέα μοσχεύματα μπορεί επίσης να βοηθήσουν στην επιτάχυνση αυτής της διαδικασίας.

Πηγές: Tânia Baltazar et al, 3D bioprinting of a vascularized and perfusable skin graft using human keratinocytes, (...), Tissue Engineering Part A (2019). DOI: 10.1089/ten.TEA.2019.0201 - https://www.genengnews.com/news/3d-living-skin-developed-along-with-blood-vessels/ -https://www.tovima.gr/2019/11/06/science/dimiourgisan-zontano-derma-se-trisdiastati-morfi/

Πόσο χρόνο χρειάζεται ο εγκέφαλος για να αναγνωρίσει ένα οικείο τραγούδι; Our Brain Takes Less Than a Second to Recognize Familiar Song

Μόλις 100-300 χιλιοστά του δευτερολέπτου είναι αρκετά, γεγονός που δείχνει πόσο βαθιά καταγράφονται στη μνήμη μας οι αγαπημένες μας μελωδίες. The human brain can recognise a familiar song within 100 to 300 milliseconds, highlighting the deep hold favourite tunes have on our memory, a UCL study finds. Le Corbusier, Three musicians, 1958.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να αναγνωρίσει ένα οικείο τραγούδι μέσα σε 100 ως 300 χιλιοστά του δευτερολέπτου, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Scientific Reports».

Ερευνητές του Ινστιτούτου για την Ακοή στο University College του Λονδίνου (UCL) θέλησαν να ανακαλύψουν πόσο γρήγορα ο εγκέφαλος αποκρίνεται σε οικεία μουσικά κομμάτια καθώς και τις διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο επιτρέποντας την ταχεία αναγνώριση της οικείας μουσικής.

Η… μουσική μελέτη

Jagiello et al used electroencephalography and pupillometry to reveal the temporal signatures of the brain processes that allow differentiation between a familiar, well liked, and unfamiliar piece of music. Image credit: Gordon Johnson.

Στη μελέτη συμμετείχαν πέντε άνδρες και πέντε γυναίκες ο καθένας και η καθεμία εκ των οποίων έδωσαν στους ερευνητές μια λίστα από πέντε τραγούδια τα οποία τους ήταν πολύ οικεία. Για κάθε εθελοντή οι ερευνητές επέλεξαν ένα από τα οικεία τραγούδια του και το «ταίριαξαν» με μια μελωδία η οποία ήταν παρόμοια (στο τέμπο, στην αρμονία, στα φωνητικά και στην ενορχήστρωση) αλλά άγνωστη στον εθελοντή.

                                   

Στη συνέχεια οι συμμετέχοντες άκουσαν 100 αποσπάσματα (το καθένα διαρκούσε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο) τόσο του γνωστού όσο και του αγνώστου τους τραγουδιού με τυχαία σειρά – συνολικά ο καθένας άκουσε περί τα 400 δευτερόλεπτα από τις δύο μελωδίες. Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ηλεκτροεγκεφαλογράφημα το οποίο καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου καθώς και την τεχνική της κορημετρίας που μετρά τη διαστολή της κόρης των ματιών (η διαστολή της κόρης θεωρείται δείκτης νοητικής εγρήγορσης).

Σύμφωνα με τα ευρήματα, ο ανθρώπινος εγκέφαλος αναγνωρίζει τις οικείες μελωδίες μέσα σε 100 ως 300 χιλιοστά του δευτερολέπτου από τη στιγμή που ξεκινά η μελωδία. Αυτό αποκαλύφθηκε μέσω αρχικώς διαστολής της κόρης των ματιών η οποία ακολουθείτο από ενεργοποίηση του εγκεφάλου στην περιοχή που συνδέεται με την ανάσυρση αναμνήσεων.

Δεν εντοπίστηκαν τέτοιου είδους διαφορές σε μια ομάδα ελέγχου που αποτελείτο από φοιτητές στους οποίους ήταν άγνωστα τόσο τα οικεία όσο και τα μη οικεία τραγούδια των εθελοντών.

Μουσικοθεραπεία για σοβαρές νόσους

Researchers hope the findings will support the use of music-based therapy in caring for patients with conditions like dementia. Diego Velazquez, Three musicians, 1618.

Η κύρια συγγραφέας της νέας μελέτης καθηγήτρια Μαρία Τσέιτ ανέφερε ότι «με βάση τα ευρήματά μας αποδεικνύεται πως η αναγνώριση οικείας μουσικής λαμβάνει χώρα πολύ γρήγορα καθώς ενεργοποιούνται ταχύτατα δομές στην κροταφική περιοχή του εγκεφάλου. Όλα δείχνουν ότι τα πολύ οικεία μουσικά κομμάτια βρίσκονται βαθιά ριζωμένα στη μνήμη μας». Σύμφωνα με την καθηγήτρια, τα αποτελέσματα της ίδιας και της ομάδας της δεν αφορούν μόνο τη βασική έρευνα. «Το να κατανοήσουμε πώς ο εγκέφαλος αναγνωρίζει οικείες μελωδίες είναι χρήσιμο σε ό,τι αφορά θεραπευτικές παρεμβάσεις που βασίζονται στη μουσική. Για παράδειγμα υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον σχετικά με χρήση της μουσικής σε ασθενείς με άνοια στους οποίους η μνήμη της μουσικής φαίνεται να διατηρείται καλά παρά τη συστημική κατάρρευση όλων των άλλων συστημάτων της μνήμης».

Πηγές: Rapid Brain Responses to Familiar vs. Unfamiliar Music - an EEG and Pupillometry study. Scientific Reports, 2019 DOI: 10.1038/s41598-019-51759-9 - http://www.sci-news.com/othersciences/neuroscience/brain-familiar-song-07754.html - https://www.tovima.gr/2019/11/05/science/poso-xrono-xreiazetai-o-egkefalos-gia-na-anagnorisei-ena-oikeio-tragoudi/

Eπιστήμονες δημιούργησαν το πρόσωπο μαχήτριας των Βίκινγκ που έζησε πριν 1.000 χρόνια. Meet Erika the Red: Viking women were warriors too, say scientists

Το πρόσωπο μίας γυναίκας, πολεμίστριας των Βίκινγκ που έζησε πριν από 1.000 χρόνια επαναδημιούργησαν οι επιστήμονες. A facial reconstruction image of the skull of the Viking woman found at Solør, Norway shows a large head injury, possibly sustained in battle. Photograph: National Geographic

Το πρόσωπο της φωτογραφίας δεν είναι τυχαίο, αλλά βασίζεται σε σκελετό που βρέθηκε σε νεκροταφείο Βίκινγκ στη Νορβηγία και τώρα είναι στο Μουσείο Πολιτιστικής Ιστορίας του Όσλο.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, παρ’ όλο που τα λείψανα είχαν ήδη αναγνωριστεί ως θηλυκά, αρχικά δεν θεωρήθηκε πως πρόκειται για πολεμίστρια, «απλώς και μόνο επειδή η νεκρή ήταν γυναίκα», δήλωσε η αρχαιολόγος Ella Al-Shamahi στο «The Guardian».

Η πρώτη (και με την βούλα) γυναίκα μαχήτρια των Βίκινγκ

Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ένα βαθούλωμα στο κεφάλι της, το οποίο φαίνεται να προκλήθηκε από ξίφος.

Δεν είναι σαφές εάν ο βίαιος τραυματισμός ήταν η αιτία του θανάτου της, ωστόσο πιστεύεται ότι είναι «η πρώτη απόδειξη που βρέθηκε ποτέ για γυναίκα Βίκινγκ η οποία τραυματίστηκε σε μάχη», σύμφωνα με την κ. Al-Shamahi.

Πώς δημιουργήθηκε το πρόσωπό της

Ella Al-Shamahi comes face to face with the Viking woman’s skull. Photograph: Eloisa Noble/National Geographic

Ωστόσο οι Βρετανοί επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν ξανά την μορφή της, χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής αναγνώρισης προσώπου.

Το πρόσωπο δημιουργήθηκε ανατομικά από τους μυς και την επίστρωση του δέρματος και μάλιστα το ντοκιμαντέρ αναμένεται να προβληθεί στο National Geographic.

Επίσης με την βοήθεια της τεχνολογίας, αναδημιουργήθηκε και ο τάφος της συγκεκριμένης γυναίκας που δείχνει ότι είχε θαφτεί με όπλα.

Πηγές: https://www.theguardian.com/uk-news/2019/nov/02/viking-woman-warrior-face-reconstruction-national-geographic-documentary - https://www.nationalgeographic.com.au/tv/viking-warrior-women/ - https://www.tovima.gr/2019/11/03/science/epistimones-dimiourgisan-to-prosopo-maxitrias-ton-vikingk-pou-ezise-prin-1-000-xronia/

Μια μαύρη τρύπα διαφορετική από τις άλλες. Astronomers may have discovered whole new class of black holes

Ανακάλυψη πιθανού νέου είδους μαύρων τρυπών. A team of astronomers offers a new way to search for stellar-mass black holes, and shows that it is possible there is a class of black holes smaller than the smallest known black holes in the Universe. An artist’s rendition of a giant star in orbit around a low-mass black hole. Image credit: Sci-News.com.

Οι μαύρες τρύπες αποτελούν σημαντικό κομμάτι ως προς την κατανόηση του τρόπου που λειτουργεί το σύμπαν, και ως εκ τούτου οι αστροφυσικοί επιδιώκουν την καταγραφή όλων των μαύρων τρυπών που υπάρχουν στον γαλαξία μας- ωστόσο, νέες έρευνες δείχνουν πως αυτές οι προσπάθειες ενδεχομένως να παραβλέπουν μια ολόκληρη κατηγορία μαύρων τρυπών, για τις οποίες μέχρι πρότινος δεν ήταν καν γνωστό πως υπήρχαν.

Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Science, αστρονόμοι παρουσιάζουν έναν νέο τρόπο αναζήτησης μαύρων τρυπών και δείχνουν πως είναι πιθανόν να υπάρχει ένα είδος μαύρων τρυπών, που είναι μικρότερες από τις μικρότερες γνωστές μαύρες τρύπες που υπάρχουν στο σύμπαν.

«Δείχνουμε αυτή την ένδειξη πως υπάρχει άλλος ένας πληθυσμός εκεί έξω, που δεν έχουμε εξετάσει ακόμα στην έρευνά μας για μαύρες τρύπες» είπε ο Τοντ Τόμσον, καθηγητής αστρονομίας στο The Ohio State University και lead author της μελέτης, σύμφωνα με ανάρτηση στο Science Daily.

«Οι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν τις εκρήξεις σουπερνόβα, το πώς εκρήγνυνται υπερμεγέθη μαύρα άστρα, πώς σχηματίζονται τα στοιχεία στα υπερμεγέθη άστρα. Οπότε αν μπορούσαμε να αποκαλύψουμε έναν νέο πληθυσμό μαύρων τρυπών, θα μας έλεγε περισσότερα σχετικά με το ποια άστρα εκρήγνυνται, ποια όχι, ποια σχηματίζουν μαύρες τρύπες, ποια σχηματίζουν αστέρες νετρονίων. Ανοίγει έναν νέο τομέα μελέτης» πρόσθεσε.

Οι αστρονόμοι αναζητούν εδώ και καιρό μαύρες τρύπες, οι οποίες έχουν βαρυτικές έλξεις τόσο ισχυρές που τίποτα- ούτε ύλη ούτε ακτινοβολία- δεν μπορεί να τους ξεφύγει. Οι μαύρες τρύπες σχηματίζονται όταν κάποια άστρα πεθαίνουν, καταρρέουν προς τα μέσα και εκρήγνυνται. Οι αστρονόμοι αναζητούν επίσης αστέρες νετρονίων- μικρά, πυκνά άστρα που σχηματίζονται όταν κάποια άστρα πεθαίνουν και καταρρέουν. Και οι δύο κατηγορίες υπόσχονται πολύτιμες πληροφορίες για τα στοιχεία στη Γη και το πώς τα άστρα ζουν και πεθαίνουν- ωστόσο για να αποκαλυφθούν αυτές οι πληροφορίες, πρέπει να διαπιστωθεί πρώτα πού βρίσκονται οι μαύρες τρύπες, και για να γίνει αυτό, πρέπει να είναι γνωστό τι ακριβώς αναζητούν οι αστρονόμοι.

Οι μαύρες τρύπες συχνά συναντώνται σε δυαδικό σύστημα: Όταν δύο άστρα είναι αρκετά κοντά μεταξύ τους για να «κλειδώνονται» μαζί από τη βαρύτητα σε τροχιά το ένα γύρω από το άλλο. Όταν το ένα από αυτά πεθάνει, το άλλο μπορεί να παραμείνει, συνεχίζοντας να κινείται σε τροχιά γύρω από την περιοχή όπου βρισκόταν το νεκρό άστρο, που πλέον έχει γίνει μαύρη τρύπα ή αστέρας νετρονίων.

An artist's impression of a black hole. In a new study, scientists identify a black hole in a non-interacting binary with a star, a discovery that could support future black hole findings. (Image: © Shutterstock)

Για χρόνια οι μαύρες τρύπες που γνώριζαν οι επιστήμονες είχαν μάζες από 5 έως 15 φορές μεγαλύτερες αυτής του ήλιου. Οι γνωστοί αστέρες νετρονίων γενικά δεν έχουν μάζα άνω των 2,1 φορών της μάζας του ήλιου- αν είχαν 2,5 φορές τη μάζα του ήλιου, κατέρρεαν σε μαύρη τρύπα. Ωστόσο, το καλοκαίρι του 2017, μια έρευνα ονόματι LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) εντόπισε δύο μαύρες τρύπες σε έναν γαλαξία περίπου 1,8 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Μία από αυτές είχε μάζα 31 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του ήλιου, η άλλη 25. Τόσο μεγάλες μαύρες τρύπες δεν είχαν εντοπιστεί ξανά στο παρελθόν.

Γενικότερα μιλώντας, αστροφυσικοί υποψιάζονταν πως οι μαύρες τρύπες μπορεί να έρχονταν σε διάφορα μεγέθη πέραν του γνωστού εύρους και η ανακάλυψη του LIGO έδειξε πως υπήρχαν μεγαλύτερες- ωστόσο υπήρχε ακόμα ένα «παράθυρο» μεταξύ των μεγαλύτερων αστέρων νετρονίων και των μικρότερων μαύρων τρυπών. Ως εκ τούτου, ο Τόμσον και άλλοι επιστήμονες εξέτασαν δεδομένα από το APOGEE (Apache Point Observatory Galactic Evolution Experiment). Ενδελεχής μελέτη τους έδειξε ένα άστρο- κόκκινο γίγαντα που ήταν σε τροχιά γύρω από κάτι, το οποίο όμως ήταν αρκετά μικρότερο από τις γνωστές μαύρες τρύπες στον γαλαξία, αν και μεγαλύτερο από τους περισσότερους γνωστούς αστέρες νετρονίων. Μετά από περαιτέρω ανάλυση, διαπιστώθηκε πως επρόκειτο για μια μικρής μάζας μαύρη τρύπα- με μάζα 3,3 φορές αυτήν του ήλιου.

Όπως τόνισε ο Τόμσον, πιθανότατα πρόκειται για την πρώτη περίπτωση μιας νέας κατηγορίας μαύρων τρυπών, χαμηλής μάζας, για τις οποίες οι αστρονόμοι δεν ήξεραν στο παρελθόν. «Οι μάζες των πραγμάτων μας αποκαλύπτουν πράγματα για τη σύνθεση και την εξέλιξή τους, καθώς και για τη φύση τους» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Πηγές: A noninteracting low-mass black hole–giant star binary system. Science, 2019 DOI: 10.1126/science.aau4005 - http://www.sci-news.com/astronomy/new-class-low-mass-black-holes-07759.html - https://www.naftemporiki.gr/story/1528969/anakalupsi-pithanou-neou-eidous-mauron-trupon

Συγκρουόμενοι γαλαξίες εκτοξεύουν τεράστια κρουστικά κύματα στο βαθύ διάστημα. Astronomers catch wind rushing out of galaxy

Έρευνα που διεξήχθη από μία διεθνή ομάδα αστρονόμων αποκάλυψε ένα τεράστιο νεφέλωμα γύρω από μία ακραία μορφή συγχωνευμένου γαλαξία (που δημιουργείται από τη βαρυτική αλληλεπίδραση δύο γαλαξιών). The direct evidence of the role of galactic winds — ejections of gas from galaxies — in creating the so-called circumgalactic medium has been discovered by a research team led by Rhodes College astronomer David Rupke. A volume rendering of the ionized gas wind in the Makani galaxy. Two of the dimensions are spatial, and the third is velocity. The colors trace the velocity axis, shown by the arrow at center. The approximate locations of the two proposed outflow episodes are labeled. Image credit: Jim Geach, David Tree & Peter Richardson, University of Hertfordshire.

Έρευνα που διεξήχθη από μία διεθνή ομάδα αστρονόμων, η οποία δημοσιεύεται στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Nature» αποκάλυψε ένα τεράστιο νεφέλωμα γύρω από μία ακραία μορφή συγχωνευμένου γαλαξία (που δημιουργείται από τη βαρυτική αλληλεπίδραση δύο γαλαξιών).

The giant galactic wind surrounding the massive, compact galaxy Makani. The colors and white contour lines show the amount of light emitted by the ionized gas from different parts of the oxygen nebula, from brightest (white) to faintest (purple). The middle part of the image (black) shows the full extent of the galaxy, though most of the galaxy is concentrated at the center (the tiny green circle). The axes show distance from the center of the galaxy in kiloparsecs. Credit: Gene Leung (UC San Diego)

Ο γαλαξίας που ονομάζεται Makani -σημαίνει «άνεμος» στη γλώσσα των κατοίκων της Χαβάης- σπρώχνει ένα μεγάλο μέρος του αερίου του στον περιγαλαξιακό χώρο. Η ερευνητική ομάδα παρατήρησε τον άνεμο στην ιδιαίτερα λαμπερή άλω αερίου οξυγόνου σε τεράστιες αποστάσεις από τον γαλαξία. Το νεφέλωμα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα του είδους που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα, και μάλιστα παρατηρήθηκε να έχει διαφορετικές ταχύτητες σε διαφορετικές αποστάσεις, γεγονός που οφείλεται στο ότι ο γαλαξίας σχημάτιζε αστέρια με έντονο ρυθμό σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Αυτό τους έδωσε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν με λεπτομέρεια τη χρονική εξέλιξη της ενεργειακής κατάστασης του φαινομένου, το οποίο προσφέρει επίσης και μία ερμηνεία του πώς μέταλλα, δηλαδή, χημικά στοιχεία βαρύτερα από το υδρογόνο και το ήλιο, μπορεί να εκτοξεύονται σε μακρινές αποστάσεις σε περιοχές μεταξύ των γαλαξιών.

«Αυτό που είναι επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι ο αστρικός άνεμος από αστέρια στο τέλος της ζωής τους φαίνεται να είναι αρκετά ισχυρός, ώστε να προκαλέσει το φαινόμενο αυτό, χωρίς να είναι απαραίτητη η ύπαρξη μαύρης τρύπας, αν και είναι αναμενόμενο να υπάρχει μία στο κέντρο των συγχωνευμένων γαλαξιών, κυριολεκτικά κρυμμένη κάτω από μεγάλες ποσότητες σκόνης και αερίων», ανέφερε ο Δρ. Paul Sell, ο οποίος συνέβαλε σε αυτή την έρευνα ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), και εργάζεται σήμερα στο Πανεπιστήμιο της Florida.

Πηγές: David S. N. Rupke et al, A 100-kiloparsec wind feeding the circumgalactic medium of a massive compact galaxy, Nature (2019). DOI: 10.1038/s41586-019-1686-1 - http://www.sci-news.com/astronomy/galactic-wind-circumgalactic-medium-07758.html - https://www.amna.gr/home/article/404438/Sugkrouomenoi-galaxies-ektoxeuoun-terastia-kroustika-kumata-sto-bathu-diastima