Ένας γαλαξίας με τρεις μαύρες τρύπες στο κέντρο του. Astronomers Find Three Supermassive Black Holes in NGC 6240

Ο ακανόνιστος γαλαξίας NGC 6240 μάλλον προέκυψε από την συγχώνευση τριών γαλαξιών. NGC 6240 harbors three supermassive black holes at its core: the northern black hole (N) is active and was known before; the zoomed-in new high-spatial resolution image shows that the southern component consists of two supermassive black holes (S1 and S2); the green color indicates the distribution of gas ionized by radiation surrounding the black holes; the red lines show the contours of the starlight from the galaxy and the length of the white bar corresponds to 1,000 light years. Image credit: P. Weilbacher, Leibniz Institute for Astrophysics Potsdam / NASA / ESA / Hubble Heritage / STScI / AURA / Hubble Collaboration / A. Evans, University of Virginia, Charlottesville / NRAO / Stony Brook University.

Οι ερευνητές W. Kollatschny et al στην δημοσίευσή τους με τίτλο «NGC 6240: A triple nucleus system in the advanced or final state of merging» στο περιοδικό Astronomy & Astrophysics αναφέρουν την ανακάλυψη τριών τεράστιων μαύρων τρυπών στον ακανόνιστο γαλαξία NGC 6240. Ο γαλαξίας αυτός απέχει απόσταση περίπου 300 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.

These images reveal the final stage of a union between two galactic nuclei in the messy core of the merging galaxy NGC 6240. The image at left shows the entire galaxy. At right is a close-up of the two brilliant cores of this galactic union. This view, taken in infrared light, pierces the dense cloud of dust and gas encasing the two colliding galaxies and uncovers the active cores. The hefty black holes in these cores are growing quickly as they feast on gas kicked up by the galaxy merger. Credit: NASA, ESA, W. M. Keck Observatory, Pan-STARRS and M. Koss (Eureka Scientific, Inc.)

Οι αστρονόμοι θεωρούσαν ότι το σύστημα NGC 6240 βρίσκεται στην τελική κατάσταση συγχώνευσης δυο γαλαξιών και ότι περιέχει στο γαλαξιακό του κέντρο δύο υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες.  Όμως, η νέα μελέτη δείχνει ότι περιέχονται τρεις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες. Αυτό δείχνει πως ο γαλαξίας NGC 6240 μπορεί να σχηματίστηκε από μια σύγκρουση μεταξύ τριών γαλαξιών.

Οι μαύρες τρύπες έχουν μάζες μεγαλύτερες από 9×10⁷ M_⊙  (=90 εκατομμύρια φορές η μάζα του ήλιου) και βρίσκονται μέσα σε μια περιοχή μεγέθους ενός μόνο 1 kpc (= 3260 έτη φωτός) στο σύστημα NGC 6240.

Σύμφωνα με τον Peter Weilbacher, συν-συγγραφέα της παραπάνω μελέτης, αυτή είναι η πρώτη ένδειξη της ταυτόχρονης συγχώνευσης τριών γαλαξιών και των κεντρικών μαύρων τρυπών τους.

Πηγές: NGC 6240: A triple nucleus system in the advanced or final state of merging. Astronomy & Astrophysics, 2019; DOI: 10.1051/0004-6361/201936540 - http://www.sci-news.com/astronomy/three-supermassive-black-holes-ngc-6240-07832.html - https://physicsgg.me/2019/11/22/

Τεχνική «ψύξη» – Η ιατρική μέθοδος που υπόσχεται να σώζει ζωές. Humans placed in suspended animation for the first time

Τα πάνω κάτω στην ιατρική υπόσχεται να φέρει μία πρωτοποριακή μέθοδος, η οποία αναμένεται να δώσει πολύτιμο χρόνο στους χειρουργούς, ώστε να σώσουν σοβαρά τραυματισμένους ασθενείς που είναι σε κρίσιμη κατάσταση. Doctors have placed humans in suspended animation for the first time, as part of a trial in the US that aims to make it possible to fix traumatic injuries that would otherwise cause death. shapecharge/Getty

Σύμφωνα με τον Guardian γιατροί εφάρμοσαν για πρώτη φορά σε άνθρωπο, στις ΗΠΑ, μια διαδικασία η οποία περιλαμβάνει την ταχύτατη «ψύξη» του εγκεφάλου των τραυματιών σε θερμοκρασία κάτω των 10 βαθμών Κελσίου, με την αντικατάσταση του αίματος τους από ένα αλατούχο διάλυμα.

Σύμφωνα με τον Guardian το διάλυμα διοχετεύεται απευθείας στην κεντρική αορτή που μεταφέρει το αίμα από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα. Η μέθοδος που είναι γνωστή και ως «επείγουσα συντήρηση και αναζωογόνηση» (EPR) αναστέλει, ουσιαστικά, τον βασικό μεταβολισμό και εφαρμόζεται σε τραυματίες που κινδυνεύουν να πεθάνουν από αιμορραγία, έχοντας υποστεί καρδιακή ανακοπή.

Τέτοιου είδους σοβαρές περιπτώσεις είναι για παράδειγμα άνθρωποι που έχουν δεχθεί επίθεση από μαχαίρι ή πιστόλι και στατιστικά έχουν κάτω από 5% πιθανότητα επιβίωσης.

Ο δρ. Σάμουελ Τίσερμαν, του πανεπιστημίου του Μέριλαντ στη Βαλτιμόρη, παρουσίασε πρόσφατα τη δοκιμή σε συμπόσιο της Ακαδημίας Επιστημών στη Νέα Υόρκη.

«Κάτι σουρεαλιστικό»

The normal human body temperature is around 37°C (98.6°F). The dangerous condition known as hypothermia begins to set in at 35°C (95°F) and is the cause of at least 1,500 deaths a year in the United States. One of the lowest documented body temperatures from which someone with accidental hypothermia has survived is 13.0°C (55.4°F) when a 7-year-old girl nearly drowned in Sweden. The new EPR technique, however, cools the body to as low as 10°C (50°F). Trials are being conducted by the university on patients with acute trauma – such as a gunshot or stab wound. To be a candidate for the treatment, their heart must have stopped beating (cardiac arrest) and they must have lost more than half of their blood. The EPR method involves rapidly cooling the patient by replacing all their blood with ice-cold saline, which is pumped into the aorta. Brain activity almost completely stops. The patient is then disconnected from the cooling system and transferred to the operating theatre.

Όπως σχολιάζει ο Guardian, ο γιατρός επιβεβαίωσε πως η τεχνική δοκιμάστηκε σε τουλάχιστον έναν ασθενή, ωστόσο απέφυγε να απαντήσει κατά πόσο η επιχείρηση στέφθηκε με επιτυχία και ο τραυματίας επιβίωσε.

Παράλληλα, μιλώντας στο περιοδικό New Scientist, ο γιατρός χαρακτήρισε «σουρεαλιστική» την πρώτη φορά που εφάρμοσαν την πειραματική αυτή τεχνική σε άνθρωπο.

Η ταχεία μείωση της θερμοκρασίας σε σοβαρά τραυματισμένους ασθενείς, στοχεύει στο να μειώσει την εγκεφαλική δραστηριότητα και να επιβραδύνει τους οργανικούς ρυθμούς, ώστε να δώσει στους χειρουργούς πολύτιμα επιπλέον λεπτά. Μόλις οι γιατροί αντιμετωπίσουν το τραύμα, επαναφέρουν τον ασθενή σε φυσιολογική θερμοκρασία και ακολουθεί η αναζωογόνησή του.

Μειώνονται οι εγκεφαλικές βλάβες

Με την μέθοδο αυτή εκτιμάται πως μειώνεται και οι εγκεφαλικές βλάβες που προκαλούνται συχνά σε όσους τραυματίζονται σοβαρά.

Όταν η καρδιά σταματά, ανακόπτεται η κυκλοφορία του αίματος και πέφτουν τα επίπεδα του οξυγόνου στον εγκέφαλο. Μέσα στα πρώτα πέντε λεπτά, οι βλάβες που προκαλούνται είναι μη αναστρέψιμες.

Μία από τις δυνητικές επιπλοκές της μεθόδου πάντως, θεωρείται η πιθανή ζημιά στα κύτταρα κατά την αναζωογόνηση σε φυσιολογικά επίπεδα θερμοκρασίας μετά το χειρουργείο. Οι γιατροί θα συγκρίνουν τα αποτελέσματα από 20 άνδρες και γυναίκες στους οποίους θα εφαρμοστεί η τεχνική EPR.

Εκτιμάται πως έως το τέλος της χρονιάς ο αριθμός αυτός θα έχει συμπληρωθεί από περιστατικά στα οποία οι συγγενείς θα δώσουν τη συγκατάθεσή τους και τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν στα τέλη του 2020 ή και αργότερα.

«Προσπαθούμε να σώσουμε ζωές»

Surgeons at work. At the University of Maryland doctors are trialling EPR, emergency preservation and resuscitation, for patients. Photograph: Sergey Mironov/Alamy

Προηγούμενες έρευνες πάνω σε γουρούνια έδειξαν πως όντως σε πολλές περιπτώσεις η μέθοδος είναι σωτήρια αν και αυτό δεν σημαίνει πως έχει 100% επιτυχία: «Αισθανθήκαμε ότι ήταν ώρα να το δοκιμάσουμε σε ανθρώπους», δήλωσε ο Τίσερμαν στο New Scientist.

«Τώρα το κάνουμε και μαθαίνουμε πολλά καθώς προχωρούν οι δοκιμές. Μόλις αποδείξουμε ότι λειτουργεί σε αυτές τις περιπτώσεις, θα είμαστε θέσει να επεκτείνουμε την εφαρμογή του για να βοηθήσουμε ασθενείς που σε αντίθετη περίπτωση δεν θα επιβίωναν».

Ο ίδιος αποκλείει τις διάφορες θεωρίες που ήδη έκαναν την εμφάνισή τους, για την πιθανή εφαρμογή της τεχνικής και σε επανδρωμένες αποστολές στο διάστημα. «Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι δεν προσπαθούμε να στείλουμε αστροναύτες στον Κρόνο. Απλώς προσπαθούμε να κερδίσουμε λίγο παραπάνω χρόνο για να σώσουμε ζωές».

Ο Κέβιν Φονγκ, σύμβουλος – αναισθησιολόγος στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Λονδίνου εξηγεί πως η επείγουσα συντήρηση και αναζωογόνηση μπορεί να μετατρέψει ένα επείγον περιστατικό «δευτερολέπτων» σε μία κατάσταση που οι γιατροί θα μπορούν να διαχειριστούν ακόμα και για αρκετά λεπτά.

«Οι καρδιοχειρουργοί κάνουν κάτι παρόμοιο εδώ και δεκαετίες αλλά αυτή η δοκιμή είναι για την εξέλιξη της μεθόδου και σε άλλα επείγοντα περιστατικά. Στην ιατρική προσπαθούμε πάντα να «θολώσουμε» το όριο μεταξύ ζωής και θανάτου, και να φέρουμε την ελπίδα εκεί που δεν υπήρχε στο παρελθόν».

Πηγές: https://www.newscientist.com/article/2224004-exclusive-humans-placed-in-suspended-animation-for-the-first-time/ - https://www.theguardian.com/science/2019/nov/20/humans-put-into-suspended-animation-for-first-time - https://www.tovima.gr/2019/11/22/science/texniki-psyksi-i-iatriki-methodos-pou-yposxetai-na-sozei-zoes/

Εξωγήινα σάκχαρα βασικά για τη ζωή ανιχνεύθηκαν για πρώτη φορά σε μετεωρίτες. First Detection of Sugars in Meteorites Gives Clues to Origin of Life

Ο στερεοχημικός τύπος της ριβόζης και ο μετεωρίτης Murchison. An international team has found sugars essential to life in meteorites. The new discovery adds to the growing list of biologically important compounds that have been found in meteorites, supporting the hypothesis that chemical reactions in asteroids – the parent bodies of many meteorites – can make some of life’s ingredients. If correct, meteorite bombardment on ancient Earth may have assisted the origin of life with a supply of life’s building blocks. This is a model of the molecular structure of ribose and an image of the Murchison meteorite. Ribose and other sugars were found in this meteorite. Credits: Yoshihiro Furukawa

Ιάπωνες και Αμερικανοί επιστήμονες ανακάλυψαν για πρώτη φορά μέσα σε μετεωρίτες σάκχαρα ουσιώδη για τη ζωή στη Γη. Η ανακάλυψη ενισχύει την άποψη ορισμένων επιστημόνων ότι ο βομβαρδισμός κάποτε του πλανήτη μας από αστεροειδείς -τα μητρικά σώματα των μετεωριτών- υπήρξε η πηγή των θεμελιωδών λίθων της ζωής.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Γιοσιχίρο Φουρουκάβα του Πανεπιστημίου Τοχόκου και τον Ντάνι Γλάβιν του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανακάλυψαν τα σάκχαρα (ριβόζη, ξυλόζη, αραβινόζη) σε δύο μετεωρίτες πλούσιους σε άνθρακα που έχουν βρεθεί στη Γη (τους NWA 801 και Murchison).

Οι ποσότητες της ριβόζης και των άλλων σακχάρων που ανιχνεύθηκαν, ήταν από 2,3 έως 11 μέρη ανά δισεκατομμύριο (ppb) στον πρώτο μετεωρίτη και από 6,7 έως 180 ppb στον δεύτερο. Οι επιστήμονες θεωρούν απίθανη τη «μόλυνση» των δειγμάτων από γήινα σάκχαρα.

Artist’s concept of meteors impacting ancient Earth. Some scientists think such impacts may have delivered water and other molecules useful to emerging life on Earth. Credits: NASA's Goddard Space Flight Center Conceptual Image Lab

Ιδίως η ριβόζη είναι σημαντικό σάκχαρο, καθώς αποτελεί βάση για το μόριο του RNA. Ορισμένοι επιστήμονες θεωρούν πιθανότερο ότι το RNA εμφανίστηκε πρώτο στη Γη και στη συνέχεια εξελίχτηκε το DNA. Το RNA μπορεί να δράσει ως καταλύτης σε χημικές αντιδράσεις, καθώς επίσης να δημιουργήσει αντίγραφα του εαυτού του, κάτι που δεν μπορεί να κάνει το DNA, γι’ αυτό το RNA ίσως προηγήθηκε, ανοίγοντας το δρόμο για τη ζωή που ακολούθησε. Σήμερα πια το RNA ενεργεί ως αγγελιαφόρος του DNA, αντιγράφοντας τις γενετικές οδηγίες που περιέχει το τελευταίο και μεταφέροντας τις μέσα στο κύτταρο.

Στο παρελθόν είχαν βρεθεί άλλα βιομόρια σε μετεωρίτες, όπως αμινοξέα, από όπου δημιουργούνται οι πρωτεΐνες. Όμως μέχρι σήμερα δεν είχαν ανακαλυφθεί σάκχαρα. Από την άλλη, οι ερευνητές δεν ανακάλυψαν στους μετεωρίτες το σάκχαρο του DNA (2-δεοξυ-D-ριβόζη).

«Η έρευνα μας παρέχει την πρώτη άμεση ένδειξη για την ύπαρξη ριβόζης στο διάστημα και την μεταφορά της στη Γη. Αυτό το εξωγήινο σάκχαρο μπορεί να συνέβαλε στο σχηματισμό του RNA στη Γη, οδηγώντας πιθανώς στην προέλευση της ζωής», ανέφερε ο Φουρουκάβα.

This is a mosaic image of asteroid Bennu, from NASA’s OSIRIS-REx spacecraft. The discovery of sugars in meteorites supports the hypothesis that chemical reactions in asteroids – the parent bodies of many meteorites – can make some of life’s ingredients. Credits: NASA/Goddard/University of Arizona

Οι Ιάπωνες και Αμερικανοί επιστήμονες περιμένουν με ενδιαφέρον να αναλύσουν τα δείγματα από αστεροειδείς, τα οποία θα φέρουν στη Γη η ιαπωνική αποστολή Hayabusa2 από τον αστεροειδή Ριούγκου (το 2020) και η αμερικανική Osiris-Rex από τον αστεροειδή Μπενού (το 2023).

Πηγές: https://www.nasa.gov/press-release/goddard/2019/sugars-in-meteorites - https://www.kathimerini.gr/1052586/article/epikairothta/episthmh/e3wghina-sakxara-vasika-gia-th-zwh-anixney8hkan-gia-prwth-fora-se-metewrites

Παντελής Μπουκάλας, «Καπνός αι ημέραι μου»

Juan Gris, Smoker, 1913

«Μα τι θαρρούν οι άκαπνοι./ Πώς έτσι απλά κόβεται το ρημάδι

Τάχα υπόθεση δαχτύλων και συνήθειας;/ Πώς σημαδεύεις με την κόκκινη γραμμή

Ένα τσιγάρο/ Το κυκλώνεις/ Και καθαρίζεις

Απαγορεύεις αποκλείεις οστρακίζεις;

Χορτάρι λένε πώς καπνίζουμε ή χαρτί;/ Λέξεις καπνίζουμε.

Όσες μας δόθηκαν ακέραιες να πανηγυρίζουν

Κι όσες απόμειναν χλομές./ Και ιστορίες./ Τις τρεις, τις πέντε ιστορίες

Που απαρτίζουν έναν άνθρωπο./ Φιλιά και λέξεις./ Παρέες γέλια ανέκδοτα

Τραγούδια μοιρολόγια/ Κρασί και τσίπουρο/ Φαρμάκια

Γονατισμένες μνήμες/ Κομμένους δρόμους/ Όνειρα διψαλέα

Ηττημένα όνειρα/ Πρόσωπα ανεπίστροφα

Το τρέμουλο του πρώτου αγγίγματος

Τον τρόμο του στερνού.

Αυτά ο καπνός μας/ Αυτά το σήμα το ευανάγνωστο.

Και σπίρτο δε χρειάζεται/ Καν αναπτήρας.

Αρκεί μια σπίθα τοσηδά/ Απ’ την τριβή του νου

Στης μνήμης μας την πέτρα πάνω.

Γερνάει ωστόσο ο καιρός/ Αγκομαχάει το αίμα

Μαχαίρι λένε οι γιατροί/ Ρουφώντας τον καπνό τους απολαυστικά.

Μαχαίρι. Πού το πρόβλημα.

Θα υπάρχουν πάντοτε ιστορίες να καπνίζουμε/ από μέσα μας

Ή, σε άλλα ελληνικά, ωμότερα/

θα υπάρχει πάντα βίος για να ζήσουμε από μέσα μας.

Πλην κάποτε καπνίζουμε το εαυτό μας να καπνίζει

Ποζάροντας σε άφαντο καθρέφτη

Ντυμένοι ύφος μελαγχολικό, περίσκεπτο.

Αλλά και τότε την αλήθεια μας καπνίζουμε,

Μόνο δεν έχει αίμα ο καπνός.»

Constantin Somov, A naked man with a cigarette, 1933

Π. Μπουκάλας, Ρήματα, εκδ. Άγρα

Μακάβριο αρχαιολογικό εύρημα: Βρέθηκαν θαμμένα βρέφη με «κράνη» από κρανία παιδιών. Infants Were Buried Wearing Helmets Made from Kids' Skulls. And Archaeologists Are Puzzled

Σύμφωνα με τους ειδικούς, φαίνεται πως θάφτηκαν πριν από 2.100 χρόνια. The infant skeletons date back 2,100 years and were wearing the skulls of children, which likely still had flesh on them at the time of burial. (Image: © Sara Juengst)

Ένα μακάβριο εύρημα αντίκρισαν αρχαιολόγοι στο Εκουαδόρ, όταν ανακάλυψαν δύο θαμμένα βρέφη που φορούσαν «κράνη» από κρανία άλλων παιδιών. Σύμφωνα με τους ειδικούς, φαίνεται πως θάφτηκαν πριν από 2.100 χρόνια.

Ruins of a sanctuary used by the Inca to sacrifice children to their gods was discovered by archaeologists in at a coastal ruin complex in Peru in 2016. Experts digging at Chotuna-Chornancap (pictured), in north Lima, discovered 17 graves dating to at least the 15th century.

Οι σκελετοί των δύο παιδιών βρέθηκαν μαζί με άλλες εννιά τάφους στον αρχαιολογικό χώρο Salango στην ακτή του κεντρικού Εκουαδόρ. Η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε το διάστημα 2014-2016, ωστόσο, οι αρχαιολόγοι δημοσιοποίησαν λεπτομέρειες για τα ευρήματά τους προσφάτως.

Η ομάδα υποστηρίζει, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα του Live Science, ότι πρόκειται για τη μόνη γνωστή υπόθεση όπου κρανία παιδιών χρησιμοποιήθηκαν ως κράνη για βρέφη που θάφτηκαν. Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν γιατί πέθαναν τα παιδιά και τα βρέφη.

Archaeologists unearthed 11 burials in South America, two of which were infants with 'helmets' made from the skulls of other children.

Τα κράνη τοποθετήθηκαν σφιχτά στα κεφάλια των νεκρών βρεφών, όπως διαπίστωσαν οι ειδικοί. Επιπλέον, φαίνεται ότι τα κρανία των μεγαλύτερων σε ηλικία παιδιών, είχαν ακόμη σάρκα πάνω τους όταν μετατράπηκαν σε κράνη, διότι αν δεν είχαν, δεν θα μπορούσαν να είχαν προσαρμοστεί στα κεφαλάκια τους...

Ερωτήματα προκάλεσε στους ειδικούς και ο εντοπισμός μιας φάλαγγας δακτύλου, σφηνωμένη ανάμεσα στο κεφάλι και το «κράνος» βρέφους. Άγνωστο είναι σε ποιον ανήκε, σύμφωνα με τη Sara Juengst, συγγραφέα του επιστημονικού άρθρου και καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, Σάρλοτ.

Οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να καταλήξουν στον ακριβή λόγο που τοποθετήθηκαν στα κεφάλια των νηπίων κράνη από κρανία άλλων παιδιών. Ωστόσο, ένα πιθανό σενάριο είναι να επρόκειτο για μία προσπάθεια να προστατευθούν οι «άγριες» ψυχές τους, καθώς δεν είχαν προλάβει να κοινωνικοποιηθούν.

Κοντά στο σημείο ταφής τους βρέθηκαν αρχαία αγαλματίδια προγόνων, φτιαγμένα από πέτρα, εύρημα που εξηγεί τη θεωρία περί προστασίας, όπως εκτιμούν οι αρχαιολόγοι.

Lesions were found on the remains of both of the infants (a and d), suggesting the baby suffered some kind of bodily stress, perhaps from malnutrition. One of the skull helmets can be seen in photos b and c. (Image credit: Sara Juengst)

Προηγούμενες ανασκαφές έχουν δείξει ότι λίγο πριν ταφή των παιδιών σημειώθηκε έκρηξη ηφαιστείου, η οποία κάλυψε την περιοχή με στάχτη. Το φαινόμενο αυτό ενδεχομένως να σχετίζεται με τον θάνατό τους, καθώς υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι τα παιδιά ήταν υποσιτισμένα.

Έτσι, οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι ασυνήθιστη αυτή ταφή των παιδιών δεν αποκλείεται να είναι μέρος ενός ευρύτερου τελετουργικού που σχετιζόταν με τις περιβαλλοντικές συνέπειες της έκρηξης.

Πηγές: Sara L. Juengst et al. Unique Infant Mortuary Ritual at Salango, Ecuador, 100 BC, Latin American Antiquity (2019). DOI: 10.1017/laq.2019.79 - https://www.livescience.com/infants-buried-wearing-skull-helmets.html - https://www.cnn.gr/style/politismos/story/197882/makavrio-arxaiologiko-eyrima-vrethikan-thammena-vrefi-me-krani-apo-krania-paidion

Μικρή αλλά όχι μηδαμινή η πιθανότητα εξαφάνισης του ανθρώπινου είδους από φυσική καταστροφή. An upper bound for the background rate of human extinction

Yves Tanguy, The extinction of species II, 1938. Η πιθανότητα εξάλειψης του ανθρώπινου είδους εξαιτίας είτε γνωστών φυσικών καταστροφών (πρόσκρουση αστεροειδούς, εκρήξεις υπερ-ηφαιστείων, κοντινή αστρική έκρηξη κ.α.), είτε άγνωστων, είναι το πολύ έως μία στις 14.000 μέσα σε οποιαδήποτε χρονιά, υποστηρίζει νέα επιστημονική μελέτη. With a warming world, a backlash against vaccines for preventable diseases and the threat of nuclear war, it’s understood that there’s a good chance humanity will bring about its own destruction. Now, scientists have looked at the probability of human extinction in any given year based only on the risk of natural disasters – no anthropogenic involvement required – and the odds could be as high as one in 14,000.

Η πιθανότητα εξάλειψης του ανθρώπινου είδους εξαιτίας είτε γνωστών φυσικών καταστροφών (πρόσκρουση αστεροειδούς, εκρήξεις υπερ-ηφαιστείων, κοντινή αστρική έκρηξη κ.α.), είτε άγνωστων, είναι το πολύ έως μία στις 14.000 μέσα σε οποιαδήποτε χρονιά, υποστηρίζει νέα επιστημονική μελέτη.

Μια τέτοια πιθανότητα -στο μέτρο που έχει βάση και δεν είναι υπερβολικά απαισιόδοξη- δεν διαφέρει πολύ από την πιθανότητα να χτυπηθεί κανείς από κεραυνό στη ζωή του, αν ζήσει έως τα 80 του, που είναι μία στις 15.300, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ. Υπόψη ότι η μέγιστη πιθανότητα 1:14.000 δεν περιλαμβάνει την πιθανότητα εξαφάνισης της ανθρωπότητας λόγω δικής της αυτοκαταστροφής ή λάθους (κλιματική αλλαγή, πυρηνικός ή βιολογικός πόλεμος κ.α.).

Likelihood of extinction rates given our track record of survival so far, with estimated ranges of Hominin extinction rates, mammalian extinction rates, and mass extinction frequency included for reference. Blue horizontal lines indicate likelihood of 10% and 1%. Rates exceeding 6.9 × 10⁻⁵ are ruled out even with the most conservative data. Extending humanity’s track record of survival to match older fossils, the divergence with Homo neanderthalensis, or the origin of Homo creates even stricter bounds. Image credit: Sci Rep. 2019; 9: 11054.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, με επικεφαλής τον Άντριου Σνάιντερ-Μπιτλ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Scientific Reports», επισημαίνουν ότι «από όλα τα είδη που έχουν υπάρξει (στη Γη), πάνω από το 99% έχουν σήμερα εξαφανιστεί». Τονίζουν ότι «αν και η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει αυξήσει δραματικά τους ρυθμούς εξαφάνισης πολλών ειδών, οι εξαφανίσεις των ειδών ήσαν τακτικό φαινόμενο πολύ πριν εμφανιστεί η ανθρωπότητα».

Μερικές από αυτές τις μαζικές εξαφανίσεις του μακρινού παρελθόντος συνέβησαν βαθμιαία, καθώς προκλήθηκαν από σταδιακές μεταβολές των συνθηκών του περιβάλλοντος ή από τον εξελικτικό ανταγωνισμό μεταξύ των ειδών, ενώ άλλες συνέβησαν πιο απότομα εξαιτίας μιας πτώσης στον πλανήτη μας κάποιου μεγάλου αστεροειδούς, λόγω τεράστιων ηφαιστειακών εκρήξεων ή άλλων άγνωστων ακόμη φυσικών διαδικασιών.

Θα μπορούσε κάτι ανάλογο να συμβεί και στην εποχή μας και μάλιστα χωρίς καν να βάλουμε εμείς το (αυτοκαταστροφικό) δαχτυλάκι μας; Δυστυχώς ναι, είναι η απάντηση-προειδοποίηση των επιστημόνων και μάλιστα η πιθανότητα για κάτι τέτοιο δεν είναι αμελητέα. Βέβαια, οι σχετικοί υπολογισμοί ενέχουν μεγάλη αβεβαιότητα.

Όπως λένε οι ερευνητές, «χρησιμοποιώντας μόνο την πληροφορία ότι ο Homo sapiens έχει υπάρξει για τουλάχιστον 200.000 χρόνια, συμπεραίνουμε πως η πιθανότητα η ανθρωπότητα να εξαφανιστεί λόγω φυσικών αιτίων μέσα σε οποιοδήποτε έτος είναι σχεδόν εγγυημένο ότι είναι μικρότερη από μία στις 14.000 και πιθανώς είναι μικρότερη και από μία στις 87.000».

Με άλλα λόγια, αν το δει κανείς με άλλη πιο θετική ματιά, η πιθανότητα να μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μέσα στο 2020, σχεδόν σίγουρα δεν είναι μεγαλύτερη από μία στις 14.000, ενώ πιθανώς είναι μικρότερη και από μία στις 87.000.

A supervolcano is lurking beneath Yellowstone National Park (Image: Getty)

Η συχνότητα των φυσικών κινδύνων για μαζική εξαφάνιση των ανθρώπων, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι περίπου ο εξής: πτώση αστεροειδούς διαμέτρου άνω του ενός χιλιομέτρου κάθε 500.000 χρόνια κατά μέσο όρο, πτώση αστεροειδούς διαμέτρου άνω των πέντε χιλιομέτρων κάθε έξι εκατομμύρια χρόνια, έκρηξη υπερ-ηφαιστείου κάθε 1,1 εκατομμύριο χρόνια, έκρηξη άστρου σούπερ-νόβα κοντά στη Γη κάθε 100 εκατομμύρια χρόνια και έκρηξη ακτίνων γάμα με στόχο τη Γη κάθε 170 εκατομμύρια χρόνια.

Πέντε μεγάλες καταστροφές συν μισή στην εποχή μας

The report’s authors estimated that a rock big enough to cause global catastrophe hits Earth every 15 million years (Image: Nasa)

Μέχρι τώρα, κατά τα τελευταία 541 εκατομμύρια χρόνια έχουν υπάρξει στον πλανήτη μας πέντε μεγάλες μαζικές εξαφανίσεις ειδών και άλλες 13 μικρότερες, σύμφωνα με το «αρχείο» των απολιθωμάτων. Αρκετοί επιστήμονες θεωρούν ότι ήδη βρισκόμαστε στο μέσον μιας έκτης εξαφάνισης, εν πολλοίς ανθρωπογενούς.

Οι μικρότερες φυσικές καταστροφές είναι συχνότερες, αλλά έχουν επίσης μικρότερη πιθανότητα να προκαλέσουν μαζική εξαφάνιση των ανθρώπων. Από την άλλη, υπό επιστημονική συζήτηση βρίσκεται το κατά πόσο ο πραγματικός υπαρξιακός κίνδυνος για την ανθρωπότητα προέρχεται από τις ίδιες τις πράξεις και παραλείψεις της (πόλεμοι, καταστροφή περιβάλλοντος, διαφυγή επικίνδυνων ιών κ.α.). Μερικοί υποστηρίζουν ότι κατά κύριο λόγο ο κίνδυνος για εξαφάνιση της ανθρωπότητας είναι ανθρωπογενής και όχι φυσικός.

Σύμφωνα και με τους ερευνητές, «η επιβίωση του Homo sapiens εδώ και τουλάχιστον 200.000 χρόνια δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα πολύ υψηλότερων πιθανοτήτων εξαφάνισης στο μέλλον από σύγχρονες αιτίες όπως τα πυρηνικά όπλα ή η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή».

Τονίζουν επίσης ότι ορισμένοι φυσικοί κίνδυνοι μπορεί να κλιμακωθούν επικίνδυνα από ανθρωπογενείς παράγοντες. Για παράδειγμα, μια πρόσκρουση μικρομεσαίου αστεροειδούς σε μια χώρα με πυρηνικά μπορεί λανθασμένα να εκληφθεί ως πυρηνική επίθεση από άλλη χώρα και να οδηγήσει σε πραγματική απάντηση με πυρηνικά. Από την άλλη, μια μεταδοτική ασθένεια που παλαιότερα θα έμενε ένα τοπικό συμβάν, σήμερα μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα σε παγκόσμιο επίπεδο λόγω των ταξιδιών και της παγκοσμιοποίησης.

Οι ερευνητές συμφωνούν ότι οι ανθρωπογενείς κίνδυνοι εξαφάνισης της ανθρωπότητας γενικά είναι μεγαλύτεροι από τους φυσικούς. Και αυτό θα είναι ακόμη πιο ορατό στο μέλλον, καθώς αναδύονται οι νέες υπαρξιακές απειλές της βιοτεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης.

If the history of Earth was represented as a clock, when do we feature?

Σύμφωνα με τη μελέτη πάντως, «παρά τη χαμηλή πιθανότητα εξαφάνισης των ανθρώπων από φυσικές αιτίες, θα ήταν συνετό να μειώσουμε αυτούς τους κινδύνους» για χάρη των μελλοντικών γενεών. Αυτό αφορά ιδιαίτερα τους κινδύνους από έναν αστεροειδή και ήδη οι διαστημικές υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο εντείνουν τα σχέδια τους για έγκαιρη ανίχνευση, προειδοποίηση και αποτροπή ενός τέτοιου απευκταίου συμβάντος.

Πηγές: https://www.nature.com/articles/s41598-019-47540-7 - https://www.iflscience.com/plants-and-animals/scientists-have-calculated-the-probability-of-humanity-going-extinct-in-any-given-year/ - https://www.kathimerini.gr/1052172/article/epikairothta/episthmh/mikrh-alla-oxi-mhdaminh-h-pi8anothta-e3afanishs-toy-an8rwpinoy-eidoys-apo-fysikh-katastrofh

Το «ταγκό» της Ναϊάδας και της Θάλασσας: Ο θαυμαστός «χορός της αποφυγής» δύο φεγγαριών του Ποσειδώνα. Neptune’s Moons Naiad and Thalassa Perform ‘Dance of Avoidance’

Ακόμα και για τα δεδομένα του εξώτερου ηλιακού συστήματος, οι περίεργες τροχιές δύο εκ των δορυφόρων του Ποσειδώνα είναι άνευ προηγουμένου, σύμφωνα με νέα μελέτη. Ειδικοί στην τροχιακή δυναμική κάνουν λόγο για έναν «χορό αποφυγής» από τα δύο μικρά φεγγάρια- Ναϊάς και Θάλασσα. Even by the wild standards of the outer solar system, the strange orbits that carry Neptune's two innermost moons are unprecedented, according to newly published research. Animation illustrating how the odd orbits of Neptune's inner moons Naiad and Thalassa enable them to avoid each other as they race around the planet. Credit: NASA/JPL-Caltech

Ακόμα και για τα δεδομένα του εξώτερου ηλιακού συστήματος, οι περίεργες τροχιές δύο εκ των δορυφόρων του Ποσειδώνα είναι άνευ προηγουμένου, σύμφωνα με νέα μελέτη.

Ειδικοί στην τροχιακή δυναμική κάνουν λόγο για έναν «χορό αποφυγής» από τα δύο μικρά φεγγάρια- Ναϊάς και Θάλασσα. Πρόκειται για ένα πραγματικό ζευγάρι, με τροχιές σε απόσταση 1.850 χλμ- ωστόσο ποτέ δεν πλησιάζουν πολύ το ένα στο άλλο. Η τροχιά της Ναϊάδας έχει κλίση και εντυπωσιακής ακρίβειας συγχρονισμό: Κάθε φορά που διέρχεται από την (πιο αργή) Θάλασσα, η απόστασή τους είναι 2.200 χλμ.

An observer sitting on Thalassa would see Naiad in an orbit that varies wildly in a zigzag pattern, passing by twice from above and then twice from below. Credit: NASA/JPL-Caltech

Στο πλαίσιο αυτής της αέναης «χορογραφίας», η Ναϊάς περιστρέφεται γύρω από τον παγωμένο γίγαντα κάθε επτά ώρες, ενώ η Θάλασσα κάνει επτάμισι ώρες. Ένας παρατηρητής στη Θάλασσα θα έβλεπε τη Ναϊάδα σε μια τροχιά που παρουσιάζει μεγάλες μεταβολές, σε μια τεθλασμένη πορεία, να περνά δύο φορές από πάνω και δύο φορές από κάτω. Αυτή η κίνηση επαναλαμβάνεται κάθε φορά που η Ναϊάς «ρίχνει τέσσερις γύρους» στη Θάλασσα.

Αν και ο «χορός» αυτός φαίνεται περίεργος, κρατά τις τροχιές σταθερές, σημειώνουν οι ερευνητές. «Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη “χορών” που μπορεί να ακολουθούν πλανήτες, φεγγάρια και αστεροειδείς, αλλά αυτόν δεν τον έχουμε ξαναδεί ποτέ» είπε η Μαρίνα Μπρόζοβιτς, ειδική σε θέματα δυναμικής του ηλιακού συστήματος στο JPL της NASA στην Πασαντίνα της Καλιφόρνια και lead author του επιστημονικού άρθρου, που δημοσιεύτηκε στις 13 Νοεμβρίου στο Icarus.

Μακριά από την έλξη του ήλιου, οι γιγαντιαίοι πλανήτες του εξώτερου ηλιακού συστήματος είναι οι κυρίαρχες πηγές βαρύτητας και όλοι μαζί διαθέτουν δεκάδες φεγγάρια. Κάποια σχηματίστηκαν μαζί τους και ποτέ δεν έφυγαν, άλλα «αιχμαλωτίστηκαν» αργότερα, σε τροχιές γύρω από τους πλανήτες τους. Κάποια κινούνται σε αντίθετη φορά με αυτήν της περιστροφής του πλανήτη, άλλα «ανταλλάσσουν» τροχιές, αποφεύγοντας τη σύγκρουση. Ο Ποσειδώνας έχει 14 φεγγάρια, με το πιο μακρινό (Νησώ) να κινείται σε μια πολύ ελλειπτική τροχιά που το φέρνει 74 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τον πλανήτη – και μια περιστροφή να χρειάζεται 27 χρόνια για να ολοκληρωθεί.

Naiad and Thalassa were discovered by Voyager 2 in 1989. Image Credit: NASA/JPL-Caltech

Η Ναϊάς και η Θάλασσα είναι μικρά φεγγάρια, μήκους περίπου 100 χλμ. Είναι δύο από τα επτά εσώτερα φεγγάρια του Ποσειδώνα, και εντάσσονται σε ένα συνωστισμένο σύστημα που περιλαμβάνει αχνούς δακτυλίους. Όσον αφορά στο πώς κατέληξαν «μαζί» και «χώρια» ταυτόχρονα, θεωρείται πως το αρχικό σύστημα των δορυφόρων διαταράχθηκε όταν ο Ποσειδώνας «αιχμαλώτισε» το γιγαντιαίο φεγγάρι του, τον Τρίτωνα- και ότι αυτά τα εσώτερα φεγγάρια και οι δακτύλιοι σχηματίστηκαν από συντρίμμια που προέκυψαν.

The odd orbits of Neptune’s inner moons Naiad and Thalassa enable them to avoid each other as they race around the giant planet. Image credit: Brozović et al, doi: 10.1016/j.icarus.2019.113462.

«Η Ναϊάς και η Θάλασσα πιθανότατα είναι κλεισμένες σε αυτή την κίνηση για πολύ καιρό, επειδή κάνει τις τροχιές τους πιο σταθερές. Διατηρούν την ειρήνη αποφεύγοντας να πλησιάσουν πάρα πολύ» είπε ο Μαρκ Σόουαλτερ, πλανητικός αστρονόμος στο SETI Institute στο Μάουντεν Βιου της Καλιφόρνια και ένας εκ των συντελεστών του εν λόγω επιστημονικού άρθρου.

Πηγές: https://arxiv.org/abs/1910.13612 - https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=7540 - https://www.naftemporiki.gr/story/1534085/to-tagko-tis-naiadas-kai-tis-thalassas-o-thaumastos-xoros-tis-apofugis-duo-feggarion-tou-poseidona