Arts Universe and Philology

Arts Universe and Philology
The blog "Art, Universe, and Philology" is an online platform dedicated to the promotion and exploration of art, science, and philology. Its owner, Konstantinos Vakouftsis, shares his thoughts, analyses, and passion for culture, the universe, and literature with his readers.

Τρίτη 5 Μαρτίου 2013

Αρχαία Κρηστωνία. Ancient Crestonia

Γενική Άποψη από τον αρχαιολογικό χώρο του Παλατιανού.

Το αρχαίο Ίωρον αποτελεί το βορειότερο οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο στη Μακεδονία, με συνεχή κατοίκηση από την εποχή Σιδήρου (10ος αι. π.Χ.) μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια (3ος αι. μ.Χ.). Στο χώρο του Παλατιανού τοποθετείται ένα από τα αστικά κέντρα της αρχαίας Κρηστωνίας, το αρχαίο Ίωρον. Η πόλη εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, ενώ εκεί βρισκόταν και το φημισμένο στην Κρηστωνία Ιερό του θεού Διονύσου.

Η ιστορία της αρχαίας Κρηστωνίας είναι περισσότερο γνωστή από την περίοδο που αυτή εντάσσεται και ακολουθεί την εξελικτική πορεία του μακεδονικού κράτους (479 π.Χ.). Παρά τη μεγάλη της έκταση στο ανατολικότερο τμήμα της πεδιάδας του Αξιού, λίγα αστικά κέντρα αναπτύχθηκαν στην περιοχή αυτή. Πρόκειται για τις πόλεις των Κλιτών, της Μορρύλου, των Βραγυλών και του Ιώρου. Η πόλη του Ιώρου ήταν γνωστή για τη στρατηγική της θέση που εξασφάλιζε τον έλεγχο των διαβάσεων που οδηγούσαν από την Παρορβηλία προς την Κρηστωνία και τη Μυγδονία. Η ταύτιση της πόλης δεν έχει επιβεβαιωθεί επιγραφικά. Ισχυρά επιχειρήματα στηρίζουν, ωστόσο, μια τέτοια υπόθεση, η οποία έχει γίνει αποδεκτή.

Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης της πόλης ανάγονται στον 8ο αι. π.Χ., ενώ τα αρχαιολογικά δεδομένα αποδεικνύουν, ότι ο γεωμετρικός οικισμός συνεχίζει τη ζωή του και στην αρχαϊκή εποχή. Η ιστορία του Ιώρου, όμως, αρχίζει από τον 4ο αι. π.Χ. Δύο διαπιστωμένες κύριες οικοδομικές φάσεις οριοθετούν τη ζωή της πόλης. Η πρώτη περίοδος ξεκινά τον 4ο αι. και φτάνει μέχρι τα μέσα του 1ου αι. π.Χ., όταν για κάποιο λόγο καταστρέφεται. Μετά το γεγονός αυτό, ανοικοδομείται πάνω στα ερείπια, αναπτύσσεται και γνωρίζει μεγάλη ακμή από τον 1ο αι. μ.Χ. μέχρι και τον 3ο αι. μ.Χ., όταν και πάλι καταστρέφεται για δεύτερη φορά.

Η γεωργία και η κτηνοτροφία ήταν η κύρια απασχόληση των κατοίκων του Ιώρου, αλλά ένα άλλο τμήμα του πληθυσμού ζούσε από το εμπόριο και τη βιοτεχνία. Στην πόλη υπήρχαν εργαστήρια μετάλλων και τα νομίσματα που βρέθηκαν από διάφορες μακεδονικές πόλεις αποδεικνύουν τις σχέσεις που είχε ανπτύξει το Ίωρον με άλλες περιοχές. Εκεί βρισκόταν και το φημισμένο ιερό της Κρηστωνίας, αφιερωμένο στο θεό Διόνυσο.

Οι ανασκαφές στην περιοχή άρχισαν το 1960 με την ανακάλυψη τεσσάρων μαρμάρινων αγαλμάτων και στη συνέχεια με την αποκάλυψη ταφικού ηρώου στην πόλη και τμημάτων κατοικιών και ενός διθάλαμου τάφου. Η πόλη με το νεκροταφείο της απλωνόταν σε δύο λόφους στη θέση Τορτσέλι, στις λοφοσειρές του ορεινού όγκου των Κρουσίων.

Η θέση επέτρεπε τον έλεγχο του περάσματος που οδηγούσε από την Κρηστωνία στην Παρορβηλία και Σιντική και σήμερα από το Κιλκίς στην Κερκίνη και στο νομό Σερρών.

Η γεωγραφική της θέση στην είσοδο ορεινής διόδου επεξηγεί και το όνομα της (Ιωρός σημαίνει φρουρός). Στην περιοχή λατρευόταν ο Θεός Διόνυσος και αυτό πιστοποιείται από τα αγάλματα του θεού που βρέθηκαν εκεί. Πρόκειται για ένα ολόσωμο άγαλμα του θεού με δορά πάνθηρα δίπλα σε έναν κορμό δέντρου στον οποίο ήταν τυλιγμένο ένα φίδι και κεφάλι ενός άλλου αγάλματος του θεού στεφανωμένου με κισσόφυλλα.


Αρχαία νομίσματα από το Βερτίσκο, βουνό στα βόρεια του νομού Θεσσαλονίκης. Πρόκειται πιθανότατα για νομίσματα των πόλεων της Κρηστωνίας, αρχαία επαρχία της Μακεδονίας. Νομίσματα από το αρχαίο βασίλειο της Βισαλτίας στη Μακεδονία. Médailles primitives frappées dans le mont Bertiscus. Médaillesde Trailium wille de la Bisaltique.

Θεοί και θνητοί ξεπροβάλλουν ακρωτηριασμένοι, και μας δηλώνουν εναγωνίως την παρουσία τους. Αρχαία Κρηστωνία, η γη της υγείας, της ευθυμίας και του εμπορίου. Ένας ακόμη αρχαιολογικός χώρος, τεράστιας ιστορικής σημασίας, στα αζήτητα.

Αντίγραφα των τεσσάρων αγαλμάτων κοσμούν ήδη το χώρο του ηρώου ρωμαϊκής εποχής που αποκαλύφθηκε το 1961. Τα πρωτότυπα αγάλματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο Κιλκίς και χρονολογούνται στο 2ο αιώνα μ.χ.



Μια μικρή περιήγηση στην γη της αρχαίας Κρηστωνίας, παρέα με τον συγγραφέα Γιώργο Εχέδωρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου