Μπενσουσάν Χαν. Bensoussan Han

Η περιοχή Istira ή αλλιώς Λαδάδικα, όπως είναι γνωστή από τις αρχές του αιώνα, η οποία ανήκε αρχικά στην ευρύτερη περιοχή του Αγ. Μηνά και αργότερα αποτέλεσε αυτόνομη αγορά χονδρεμπορίου, χωριζόταν σε τμήματα, με βάση τα προϊόντα εμπορίου κάθε περιοχής ή οδού. Η αγορά αυτή συνόρευε με δύο εβραϊκές συνοικίες, την Tophane και την Malta Cedid. Η οδός Εδέσσης ήταν η νοτιότερη οδός της Malta Cedid, γνωστή ως Tas Hani. Στην περιοχή αυτή βρίσκεται το κτίσμα Μπενσουσάν Χαν.

Το κτίριο στον αριθμό 6 της οδού Εδέσσης (οδός Τας Χάνι όπως λεγόταν τότε) έχει τη δικιά του ιστορία όπως και ο μικρός δρόμος στον οποίον βρίσκεται. Μαζί με το διπλανό του κτίριο στον αριθμό 4 έχουν κτιστεί πριν το 1917 και επέζησαν της μεγάλης πυρκαγιάς του 1917 (όπως και όλη η περιοχή των Λαδάδικων). Το αξιόλογο με το εν λόγω κτίριο είναι και ότι απέφυγε τις επακόλουθες κατεδαφίσεις στην περιοχή όπως και τα άλλα κτίρια στην οδό Εδέσσης (Κύρτση Χαν – 1910 στο νούμερο 5, Εμνιέτ Χαν-Μέγαρο Νάτσινα – 1896 στον αριθμό 3 και το κτίριο στον αριθμό 7 που χρονολογείται επίσης πριν από το 1917).

Η κάτοψη του κτιρίου οργανώνεται γύρω από έναν οκταγωνικό χώρο που στεγάζεται με υαλωτή στέγη. Η όψη του κτιρίου διαιρείται σε δύο ζώνες: το ισόγειο με τα καταστήματα, των οποίων τα ανοίγματα ορίζουν 4 πεσσοί με οριζόντιες ραβδώσεις και τη ζώνη του ορόφου. Το ισόγειο διαχωρίζεται από τον όροφο με γείσο που προεξέχει και προβάλλει περισσότερο στα σημεία των θέσεων των πεσσών. Στις θέσεις αυτές εδρεύουν και οι ψευδοπαραστάδες του ορόφου που φέρουν κορινθιακά επίκρανα. Η μορφή του κτίσματος βέβαια σήμερα εμφανίζεται αλλοιωμένη από σύγχρονες παρεμβάσεις, όπως αφαίρεση του μεταλλικού στέγαστρου και μερική κάλυψη των πεσσών. Το κτίριο σήμερα ανήκει στην κ. Ρούλα Γρηγοριάδου Παπανάγνου που το κληρονόμησε από τον θείο της, τον μεγαλέμπορο και πρόσωπο γνωστό στην ιστορία της πόλης, Βασίλειο Ζωτιάδη. Η ιδιοκτησία του είναι από πρώην μετόχι του Μεγάλου Τεμένους της Μέκκα και περιήλθε στην ιδιοκτησία του Σαμουήλ Μπενσουσάν στα 1920 για να μεταβιβαστεί στους γιους του Ισακ και Ζακ για να αγοραστεί στα 1929 από τους αδελφούς Ζωτιάδη. Ο Βασίλειος Ζωτιάδης στέγαζε εκεί την επιχείρησή του και αρχικά το κτίριο ήταν ενσωματωμένο με το διπλανό της επιχείρησης Μουμτζή – Τέια- Καφέδες (στον αριθμό 8). Λέγεται μάλιστα ότι η βάση του Μπενσουσάν Χαν δηλαδή τα πρώτα μέτρα του ισογείου χρονολογούνται από το 1810 σύμφωνα με παλιά κιτάπια των κτιρίων.

Η Καλλιτεχνική επιτροπή των 48ων «Δημητρίων», αποφάσισε να εντάξει το συγκεκριμένο χώρο, στο φετινό πρόγραμμα, παρουσιάζοντας εκδηλώσεις από όλο το φάσμα των παραστατικών τεχνών, ως μία εναλλακτική πρόταση που συνδυάζει τη μοντέρνα χρήση, με ένα σημαντικό ιστορικό κομμάτι της πόλης. 

«Από Μελάνι και Φως. Μια ματιά στην ψυχή της ισπανόφωνης γραμματείας του Daniel Mordzinski». Εκατό περίπου, πασίγνωστες προσωπικότητες της  ισπανόφωνης λογοτεχνίας, μέσα από το φωτογραφικό φακό του Daniel Mordzinski: Jorge Luis Borges, Luis Sepúlveda, Rosa Montero, Cristina Fernandez Cubas, Antonio Muñoz Molina, Carlos Fuentes, Laura Restrepo, Roberto Bolaño, Manuel Vázquez  Montalbán, Leonardo Padura, Alicia Giménez-Bartlett, Mario Vargas Llosa, Gabriel García Márquez και άλλοι.

Κατά την παραμονή του στην Θεσσαλονίκη, ο αργεντινός καλλιτέχνης, θα εμπλουτίσει την έκθεσή του, με φωτογραφίες, Ελλήνων και Ελληνόφωνων συγγραφέων που κατοικούν στη γειτονιά του Θερμαϊκού. Ο Daniel Mordzinski (Μπουένος Άιρες, 1960) ζει στο Παρίσι από το 1980 και είναι γνωστός ως «ο φωτογράφος των συγγραφέων». Δουλεύει για περισσότερα από τριάντα χρόνια, πάνω σ’ έναν φιλόδοξο «ανθρώπινο άτλαντα» της ισπανικής και λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας.

Σε συνεργασία με το Instituto Cervantes Αθήνας, το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης  και το Ελληνοϊσπανικό Κέντρο Πολιτισμού Θεσσαλονίκης Federico Garcia Lorca. Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο του Παράλληλου προγράμματος της PhotoBiennale του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης.

“Of Ink and Light. Αn insight into the soul of Hispanic literature by Daniel Mordzinski”. Around a hundred well-known personalities from Spanish-speaking literature, seen through the photographic lens of Daniel Mordzinski. Jorge Luis Borges, Luis Sepulveda, Rosa Montero, Cristina Fernandez Cubas, Antonio Munoz Molina, Carlos Fuentes, Laura Restrepo, Roberto Bolano, Manuel Vazquez Montalban, Leonardo Padura, Alicia Giménez-Bartlett, Mario Vargas Llosa, Gabriel Garcia Marquez and others.

During his stay in Thessaloniki the artist will enrich his exhibition with photographs of Greek and Greek-speaking writers living in the city and its environs. Daniel Mordzinski (Buenos Aires, 1960) has lived in Paris since 1980 and is renowned as ‘the writers’ photographer. He has been working for more than thirty years on an ambitious ‘human atlas’ of Spanish and Latin American literature.

In association with the Athens Cervantes Institute, the Thessaloniki Photography Museum and the Hellenic-Hispanic Federico Garcia Lorca Cultural Centre, Thessaloniki. The exhibition is part of the parallel programme of the Thessaloniki Photography Museum PhotoBiennale. Curated for the 48th Dimitria by Miguel Fernandez Belmonte.

The Istira area or Ladadika as it has been most commonly known since the beginning of the 20th century, belonged initially to the broader district of Aghios Minas, afterwards becoming an autonomous wholesale marketplace. It was separated into different sections according the merchandise being sold in each area or street. This market was fringed by two Jewish quarters, the Tophane and the Malta Cecid. Edessis Street was the most southern street of Malta Cecid, otherwise known as Tas Hani and is here that we find Bensoussan Han.

The first documentary evidence referring clearly to this building is a contract of 1920 in which the property of the deceased Samouil G. Bensoussan is distributed to his heirs.

According to its present owners, the building was originally a small hotel or inn (hani). From 1929 and after it has been successively an exotic food store, a spice shop, a tuck shop as well as a cafe.

The Artistic Committee of the 48th Dimitria has decided to incorporate this building into this year’s programme, putting on events from the whole spectrum of the performing arts, viewing it as an alternative proposal and combining its modern use with an important part of the city’s history.