Αυτο- και ετερο- αξιολογημένοι

MC Escher, Still Life

Δύο οι απωθημένες εμπειρίες που εξ ανάγκης ανακαλώ: αφενός το πανοπτικό σύστημα διοίκησης ενός ιδιωτικού σχολείου, όπου είχα την ατυχία να λάβω το βάπτισμα του εκπαιδευτικού πυρός, και αφετέρου ο ολοκληρωτικός τρόπος διοίκησης ενός δημόσιου σχολείου, όπου είχα την ατυχία να υπηρετήσω λίγα χρόνια πριν.

Θυμάμαι ότι και στις δύο περιπτώσεις έμπαινα με σκυμμένο το κεφάλι και την ουρά στα σκέλια. Μαγκωμένος. Μετρούσα κάθε λέξη από φόβο. Με τους μαθητές διεκπεραιωτικός και με τους συναδέλφους απολύτως τυπικός. Ή σχεδόν συνωμοτικός, στις ελάχιστες περιπτώσεις που γινόταν ένα βήμα παραπάνω. Και δεν μιλάω μόνο για ό,τι συνέβαινε εντός της σχολικής μονάδας. Παντού τριγύρω ορθάνοιχτα αυτιά και αδιάκριτα μάτια. Σε τοίχους, σε θρανία, σε γραφεία, σε καφετέριες. Ένα δίκτυο προθύμων, που τότε απλώς προαισθανόμουν, με κύκλωνε ασφυκτικά. Εκ των υστέρων  αντιλήφθηκα ότι ήταν μεγαλύτερο απ' όσο θα ήθελα να νομίζω.

Οι χειρότερες χρονιές μου. Όχι από άποψη εργασιακών συνθηκών, που έκαναν σχεδόν κάθε μέρα να μοιάζει με μια μικρή ήττα ή σε ορισμένες περιπτώσεις και με μια ολοκληρωτική πανωλεθρία της κοινής λογικής, της επαγγελματικής αξιοπρέπειας και της παιδαγωγικής επιστήμης. Πρωτίστως από άποψη διδακτικού έργου, εννοώ προσφοράς προς τους μαθητές.

Αναπόφευκτα. Δεν ήμουν - δεν μπορούσα να είμαι αφοσιωμένος. Κι ήρεμος.

 MC Escher, Eye    

Αναρωτιέμαι όμως πόσο αφοσιωμένος και ήρεμος μπορώ να είμαι από δω και πέρα. Μιλάω για τον καινούριο επιθεωρητισμό που μπάζει από το παράθυρο η αυτο- και η ετερο- αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και του εκπαιδευτικού έργου.

Αφήνω τις ιδεολογικές μου ενστάσεις, ότι μετατίθεται η ευθύνη για τις ταξικές και λοιπές ανισότητες στις πλάτες των εκπαιδευτικών. Αφήνω τις συνδικαλιστικές μου ενστάσεις, ότι προσφέρεται μια εξαιρετική νομιμοποιητική βάση για τις απολύσεις και την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων.

Και πιάνω το κομμάτι του παιδαγωγικού κλίματος. Εννοώ την αναγκαία αφοσίωση και ηρεμία. Έχουμε και λέμε, λοιπόν.

MC Escher, Relativity

Με τον σχολικό σύμβουλο να ποσοτικοποιεί με δείκτες την επαφή μου με τους μαθητές. Με τον διεθυντή να συνυπολογίζει στην αξιολόγησή μου τη στάση που υιοθετώ στις συνεδριάσεις του συλλόγου. Με τον συνάδελφό μου να με κοιτάει καχύποπτα κάθε φορά που μπαίνω στο γραφείο της υποδιεύθυνσης.

 MC Escher, Belvedere - Detail

Ένα ατέλειωτο κυνήγι χαρτούρας, μια συνεχής εξάσκηση διπλωματίας, μια ατέλειωτη τελετουργία γονυκλισίας ξανά και ξανά, με τους πιο επιτήδειους να επιπλέουν, όπως συνέβαινε πάντα, και με όλους τους άλλους να μοιράζονται εσαεί την ίδια ακριβώς αγωνία, ένταση και ανασφάλεια των υπό αξιολόγηση μαθητών της γ' λυκείου.

MC Escher, Belvedere  

Πάνω από δύο αιώνες μετά το πανοπτικό του Μπέθαμ και έναν αιώνα μετά τον καφκικό πύργο, η πολιτική εξουσία οραματίζεται ξανά ανθρώπους ζόμπι. Δυο χρόνια που υπήρξα τέτοιο ζόμπι, ήταν αρκετά για να καταλάβω τον παραλογισμό της υπόθεσης. Και αν τότε είχα κάποιους συναδέλφους για να ακουμπάω κάθε φορά που ψιλοόρθωνα το ανάστημα στον παραλογισμό και στην αυθαιρεσία της μικροεξουσίας του σχολείου, τώρα δεν θα υπάρχει ούτε αυτό.

MC Escher, Rind

Σαλαμοποιημένοι. Τεμαχισμένοι. Αυτο- και ετερο- ενοχοποιημένοι. Εντελώς μόνοι.  

Του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη