Η διάσωση της Βίλας των Μυστηρίων. Saving the Villa of the Mysteries

Οι εκπληκτικές νωπογραφίες της Βίλα των Μυστηρίων περιλαμβάνουν ένα δωμάτιο με νωπογραφία που θεωρείται ότι απεικονίζει μια μύηση στη λατρεία του Διονύσου, θεού του κρασιού, που απεικονίζεται στο κέντρο του πίνακα. The stunning frescoes of the Villa of the Mysteries include one room with a painted frieze widely considered to depict an initiation rite into the cult of Dionysus, the god of wine, pictured at the center of this panel.

Τη χρονική στιγμή που η Βίλα των Μυστηρίων ανακαλύφθηκε την άνοιξη του 1909, βρισκόταν σε κίνδυνο. Η προστασία που είχε από ένα στρώμα ηφαιστειακής τέφρας και χώματος από την έκρηξη του 79 μ.Χ., πάχους 9 μέτρων περίπου, άφηνε εκτεθειμένη πλέον την εντυπωσιακή διακόσμηση της βίλας σε πιθανές βλάβες από τα στοιχεία της φύσης και τους σεισμούς, ένας από τους οποίους συνέβη ένα μήνα μετά την έναρξη των ανασκαφών. Kάθε καρότσι με συντρίμμια που αφαιρούταν από το σκάμμα της ανασκαφής φέρνοντας στο φως στήλες, αντικείμενα, ψηφιδωτά και τοιχογραφίες, τόσο μεγάλωνε η απειλή καταστροφής των ευρημάτων. Σύντομα έγινε σαφές ότι η οικία και η ζωντανή ζωγραφική της ήταν εξαιρετικά ευάλωτες, όχι μόνο στον ήλιο, τη βροχή και τον άνεμο αλλά και στους επίδοξους αρχαιοκάπηλους. Μόλις τρεις εβδομάδες μετά την ανακάλυψη αυτού του εντυπωσιακού ευρήματος της φημισμένης αρχαίας πόλης, οι ανασκαφές σταμάτησαν και η έμφαση μετατοπίστηκε προς την προστασία και τη συντήρηση. Οι αρχαιολόγοι θα χρειαστούν δύο δεκαετίες για να ανασκάψουν πλήρως την οικία.

Για να μελετήσουν τα ανώτερα στρώματα των νωπογραφιών χωρίς να καταστραφούν, οι συντηρητές λαμβάνουν μετρήσεις υπερήχων στην επιφάνεια σε έναν από τους ζωγραφισμένα διαδρόμους της έπαυλης. To study the top layers of the frescoed walls without damaging them, conservators take ultrasonic surface measurements in one of the villa’s painted corridors.

Για περισσότερο από έναν αιώνα, υπήρξαν πολλές προσπάθειες, άλλες επιτυχείς, άλλες ανεπιτυχείς για τη συντήρηση των τοίχων της έπαυλης, των δαπέδων και των νωπογραφιών. Σήμερα, πολλές ομάδες αρχαιολόγων, αρχιτεκτόνων, χημικών και φυσικών έχουν εμπλακεί σε ένα πολυετές έργο, χρησιμοποιώντας δοκιμασμένες στο χρόνο μεθόδους και καινοτόμες τεχνολογίες, για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν από προηγούμενους συντηρητές και από το χρόνο, προκειμένου να αποκατασταθεί η έπαυλη και το εντυπωσιακό εσωτερικό της.

This villa, built around a central peristyle court and surrounded by terraces, is much like other large villas of Pompeii. The Initiation Chamber measures 15 by 25 feet, and is located in the front of the villa on the right side. The term "mysteries" refers to secret initiation rites of the Classical world. The Greek word for "rite" means "to grow up". The rites we see in the Villa of Mysteries seem to be aimed at preparing privileged protected girls for the psychological transition to life as married women. There are few written records about mystery religions and initiation rites.

Χτισμένη ακριβώς έξω από μία από τις κύριες πύλες της Πομπηίας κατά το πρώτο μισό του 2ου αιώνα π.Χ., η Βίλα των Μυστηρίων καλύπτει περίπου 3.716 τετραγωνικά μέτρα και είχε τουλάχιστον 60 δωμάτια. 

The aerial photograph shows the villa viewed from the north west.

Το 79 μ.Χ., η έπαυλη υπήρχε ήδη για περισσότερο από διακόσια χρόνια και πιθανότατα είχε διαφορετικούς ιδιοκτήτες, είχε ανακαινιστεί και σε μεγάλο βαθμό επισκευαστεί, ιδιαίτερα μετά από ένα μεγάλο σεισμό που έγινε στην Πομπηία το 62 μ.Χ., ο οποίος κατέστρεψε πολλά κτίρια ενώ αρκετά χρειάστηκαν επισκευές σε όλη τη πόλη.

L'amour de la scène nuptial, 170 cm de hauteur, IIe Style. Pompéi, Villa des Mystères.

Σε διάφορες χρονικές στιγμές η έπαυλη λειτουργούσε, όπως πολλά αρχαία ρωμαϊκά κτήματα, τόσο ως πολυτελή οικία όσο και ως αγρόκτημα. Υπήρχαν δωμάτια για παραγωγή κρασιού (πατητήρια σταφυλιών), αρκετές μεγάλες κουζίνες καθώς και λουτρά, κήποι, ναοί, μαρμάρινα αγάλματα και όλοι οι αναγκαίοι χώροι που χρειαζόταν ένας πλούσιος πατρόνας για να υποδεχθεί τους πελάτες της επιχείρησης του αλλά και τους φίλους του για ευχάριστες στιγμές. Πολλά από τα δωμάτια ήταν διακοσμημένα με νωπογραφίες, συμπεριλαμβανομένων ενός υπνοδωματίου με απλούς μαύρους τοίχους, ενός αίθριου (atrium) διακοσμημένου με ζωγραφικούς πίνακες που αναπαριστούσαν την πέτρα, πολλών δωματίων με διακοσμητικά θέματα εμπνεόμενα από φανταστική αρχιτεκτονική και φυσικά τοπία αλλά και σκηνές από θυσίες, θεούς και Σάτυρους.

The subject is generally thought to show the rites of initiation to the Dionysiac mysteries, although others argue that the paintings are a rather extravagant allegory on marriage. The frieze depicting the rite is 17 metres long and 3 metres high, and is vividly painted, as the accompanying pictures testify.

Οι πιο εντυπωσιακές νωπογραφίες, ζωγραφισμένες στα μέσα του 1ου αιώνα π.Χ., βρέθηκαν σε χρονικό διάστημα λιγότερο της μίας εβδομάδας μετά την έναρξη των ανασκαφών, σε ένα χώρο περίπου 4,5x4,5 μέτρων που πιθανότατα χρησιμοποιούταν ως τραπεζαρία. Εκεί, πάνω σε ένα έντονο κόκκινο φόντο, ανθρώπινες φιγούρες πραγματικού μεγέθους, περισσότερες από δύο δωδεκάδες, συμμετάσχουν σε κάτι που έχει ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους, όπως παιχνίδι ή παντομίμα, προετοιμασία μιας νύφης για το γάμο της ή, πιο συχνά, μια τελετουργική μύηση στην μυστηριακή λατρεία του Διονύσου.

Architecture avec colonne et guirlande de illages, IIe Style. Pompéi, Villa des Mystères. The adjoining oecus is accessed from the south west corner of the peristyle. The room is richly decorated in the second style with yellow panels set behind fluted columns on a low black balustrade. The decoration also features festoons of garlands and illusionary architecture and views of distant landscapes.

Για περισσότερο από δύο δεκαετίες, η έπαυλη ήταν γνωστή ως η «Villa Item» από τον Aurelio Item, ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου της Πομπηίας Suisse και ιδιωτικού ανασκαφέα που την αποκάλυψε για πρώτη φορά. Αλλά το 1931, ο Amadeo Maiuri, διευθυντής ανασκαφών στην Πομπηία, άλλαξε το όνομά της σε «Βίλα των Μυστηρίων» μετά τη δημοσίευση της ανασκαφικής έκθεσης όπου εστίασε την προσοχή του στη διακόσμηση του κόκκινου δωματίου, που αποτελεί το πιο ασυνήθιστο χαρακτηριστικό στοιχείο της έπαυλης.

Αυτή η σκηνή δείχνει μια γυναίκα, ίσως σε κίνηση, με την οποία πρόκειται να αυτομαστιγωθεί ενώ στη συνέχεια η ίδια ή ίσως μια διαφορετική γυναίκα, χορεύει παίζοντας κύμβαλα. This scene shows a woman, perhaps the initiate, cringing as she is about to be flogged, and then the same or perhaps a different woman dancing and playing cymbals.

Πέντε μήνες μετά την ανακάλυψη της «Βίλας των Μυστηρίων» η έπαυλη δεν είχε ακόμα σκεπή για προστασία. Η υγρασία άρχισε να διεισδύει και να αποδυναμώνει τους τοίχους και να βλάπτει τις νωπογραφίες, ενώ τα επιβλαβή άλατα του υγρού εδάφους άφηναν λευκές κηλίδες στα ζωγραφικά έργα με τον ήλιο να ξεθωριάζει τις εύθραυστες χρωστικές ουσίες.

Architecture avec porte monumentale, IIe Style. Pompéi, Villa des Mystères.

Οι πρώτες προσπάθειες συντήρησης περιλάμβαναν μερικές φορές αφαίρεση των νωπογραφιών, ανακατασκευή ή ενίσχυση των τοίχων και στη συνέχεια επανατοποθέτηση τους. Οι πρώτοι συντηρητές εφάρμοσαν επίσης ένα στρώμα κεριού αναμεμιγμένο με πετρέλαιο για να καθαρίσουν τις επιφάνειες των ζωγραφικών έργων, συντηρώντας με αυτό τον τρόπο τις αρχαίες χρωστικές ουσίες και σταθεροποιώντας τα εύθραυστα έργα αλλά δίνοντας στις νωπογραφίες μια στιλπνή όψη, την οποία οι αρχαίοι καλλιτέχνες δεν θα επιθυμούσαν. Την ίδια στιγμή, το κερί συμπλήρωνε τις ρωγμές στις επιφάνειες, στεγανοποιώντας την υγρασία στο εσωτερικό των τοιχωμάτων, με αποτέλεσμα να τις αποδυναμώνει περαιτέρω καθώς κινδύνευε πλέον η αντοχή του κονιάματος που συγκρατούσε τα τοιχώματα μεταξύ τους.

La Révélation, 170 cm de hauteur, IIe Style. Pompéi, Villa des Mystères.

Η έπαυλη μέχρι το 2013, όπως και οι περισσότερες της Πομπηίας, χρειαζόταν απόλυτη ανάγκη από σύγχρονες μεθόδους συντήρησης, καθώς είχε δημιουργηθεί μεν ένα προστατευτικό κάλυμμα αλλά αυτό είχε κατασκευαστεί σε διάφορες φάσεις κατά τη διάρκεια των ετών. Μέρη των ζωγραφικών έργων κατέρρεαν από ασταθείς τοίχους και τα ψηφιδωτά είχαν υποστεί σοβαρές ζημιές από τα πόδια εκατομμυρίων επισκεπτών. Οι επαναλαμβανόμενες εφαρμογές του κεριού προκάλεσαν την οξείδωση των χρωστικών ουσιών, με αποτέλεσμα τα χρώματα να σκουραίνουν, ενώ οι νωπογραφίες απέκτησαν μια κίτρινη απόχρωση, αλλάζοντας σημαντικά την όψη τους. «Όλες οι επιφανειακές διακοσμήσεις της έπαυλης, τα δύο ψηφιδωτά και οι νωπογραφίες, είχαν συντηρηθεί στο παρελθόν με λανθασμένο τρόπο», λέει ο Stefano Vanacore, διευθυντής του εργαστηρίου αποκατάστασης στην Πομπηία. «Αλλά ποτέ δεν υπήρξε ένα μεγάλο, ολοκληρωμένο πρόγραμμα, όπως κάνουμε τώρα. Ψάχνουμε σε κάθε επιφάνεια για να αναλύσουμε τα υλικά που χρησιμοποιούνται, τόσο τα αρχαία όσο και τα σύγχρονα, και να διερευνήσουμε τα αίτια της υποβάθμισης. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να αποκαταστήσουμε την έπαυλη σωστά».

Οι συντηρητές χρησιμοποιούν τώρα laser για να καθαρίσουν τις νωπογραφίες. Conservators are now using lasers to clean the frescoes, including the panel above.

Μερικές από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και δεκαετίες από συντηρητές στην Πομπηία. Ατομικές ψηφίδες έχουν αντικατασταθεί, μία προς μία, σε κάθε ψηφιδωτό, χρησιμοποιώντας αρχαίο υλικό όποτε ήταν δυνατόν. Οι νωπογραφίες έχουν καθαριστεί με το χέρι χρησιμοποιώντας νυστέρι ή χημικό διάλυμα. Οι ζωγραφισμένες επιφάνειες έχουν ενοποιηθεί με μία ακρυλική ρητίνη αραιωμένη με απιονισμένο νερό που στη συνέχεια εφαρμόστηκε με ένεση μέσα στις ρωγμές. Ωστόσο, σήμερα οι ομάδες συντήρησης έχουν περισσότερα εργαλεία υψηλής τεχνολογίας στη διάθεσή τους, όπως λέιζερ για τον καθαρισμό των νωπογραφιών, υπέρηχο, θερμική απεικόνιση και ραντάρ για την αξιολόγηση του επιπέδου φθοράς των τειχών και των ζωγραφισμένων πινάκων. Μη επανδρωμένα αεροσκάφη, γνωστά και ως drones, χρησιμοποιούνται για την εξέταση του συνόλου των προστατευτικών καλυμμάτων της έπαυλης. «Λόγω της ιστορικής σημασίας της «Βίλας των Μυστηρίων» και το πόσο πολύτιμη είναι για εμάς, απαιτείται μεγάλη προσοχή», δηλώνει ο Vanacore. «Είμαι ενήμερος ότι εργαζόμαστε σε μια από τις πιο σημαντικές οικίες της Πομπηίας και ότι η ευθύνη μας είναι τεράστια. Γνωρίζω ότι το έργο θα κρίνεται για πάντα από τα αποτελέσματα, από τους ανθρώπους και από το χρόνο».

Ο "διονυσιακός" ζωγραφικός πίνακας απεικονίζει μια καθιστή γυναίκα. Ένας έρωτας κρατάει έναν καθρέφτη, στον οποίο καθρεφτίζεται ενώ ο προβληματισμό της είναι ορατός στην έκφρασή της. This panel of the Dionysiac frieze depicts a seated woman, possibly the initiate. A cupid holds a mirror in which her reflection is visible.

Μολονότι οι νωπογραφίες φαίνεται να υφίστανται ως ένα ενιαίο στρώμα στον τοίχο, στην πραγματικότητα έχουν δημιουργηθεί πάνω σε πολλαπλά στρώματα με τέτοιο τρόπο που καθιστά το έργο τέχνης μέρος του ίδιου του τοίχου. Η αληθινή νωπογραφία δημιουργείται ξεκινώντας με αρκετές στρώσεις σοβά – συνήθως δύο παχιές στρώσεις που αφήνονται να στεγνώσουν και να σκληρύνουν, και μια τρίτη, ομαλή. Οι ξηρές χρωστικές ουσίες αναμιγνύονται με νερό και ζωγραφίζονται πάνω στην τρίτη στρώση όσο αυτή είναι ακόμα υγρή. Δεδομένου ότι αυτό το ανώτατο στρώμα στεγνώνει, η ζωγραφική γίνεται μέρος του τοίχου, δημιουργώντας μια ανθεκτική επιφάνεια που μπορεί να διαρκέσει εκατοντάδες, ακόμη και χιλιάδες χρόνια, σε αντίθεση για παράδειγμα, με μια ελαιογραφία σε καμβά, η οποία μπορεί εύκολα να αποκολληθεί ή να ξεφλουδίσει. Η «Βίλα των Μυστηρίων» έχει δεκάδες τοίχους με νωπογραφίες, το σύνολο των οποίων χρειάζεται προσοχή, σύμφωνα με τον Vanacore.

Για να συμπληρώσουν τις ρωγμές στους ζωγραφικούς πίνακες, οι συντηρητές προσθέτουν με ένεση αραιωμένη ακρυλική ρητίνη απευθείας στις επιφάνειες. Αυτός ο πίνακας απεικονίζει δύο νέους σάτυρους, από τους οποίος ο ένας κρατάει μια μάσκα ενώ δίπλα τους υπάρχει ένας ηλικιωμένος Σειληνός, σύντροφος και καθοδηγητής του Διονύσου. To fill cracks in the paintings, conservators inject a diluted acrylic resin directly into the surfaces. This panel depicts two young satyrs, one holding a mask, and an elderly Silenus, Dionysus’ companion and tutor.

Αν και οι τοίχοι αυτοί είναι ανθεκτικοί, πρέπει ακόμα να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα προσοχή. «Θεωρήσαμε ότι τα λέιζερ ήταν μια καλή μέθοδος για να καθαρίσουμε τις νωπογραφίες, επειδή επιτρέπουν τον απαλό καθαρισμό των σκληρών επιφανειών και υπάρχει ελάχιστη επίδραση στο έργο τέχνης», λέει ο Vanacore. Παρά το γεγονός ότι τα λέιζερ χρησιμοποιούνται συνήθως για τον καθαρισμό πέτρας, έχουν δοκιμαστεί τόσο σε μέταλλα όσο και σε κεραμικά με μεγάλη επιτυχία. Η διαδικασία με την οποία τα λέιζερ καθαρίζουν τις νωπογραφίες – μερικά microns τον χρόνο – ονομάζεται φωτοεκτομή, ένα είδος εξάτμισης αυτού που εμφανίζεται ως ένα στρώμα μαύρης κρούστας. «Αυτό επιτρέπει τον ακριβή καθαρισμό αρκετά ευαίσθητων επιφανειών και είναι επίσης λιγότερο χρονοβόρο από ό, τι χρησιμοποιώντας ένα νυστέρι ή χημικές ουσίες», προσθέτει ο Vanacore. Ακόμη και όταν η επιφάνεια είναι αρκετά υποβαθμισμένη, το λέιζερ μπορεί να αφαιρέσει μικρές ποσότητες ρύπων, χωρίς να επηρεάζει το στρώμα από κάτω, αποκαλύπτοντας όσο το δυνατόν γίνεται την αρχαία ζωγραφική χωρίς να τη θέτει σε κίνδυνο.

Cave Canem (Beware of the Dog). House of the Tragic Poet, Pompeii.

Ως μέρος της συνολικής έρευνας της «Βίλας των Μυστηρίων», η αρχαιολογική υπηρεσία της Πομπηίας, η οποία επιβλέπει όλες τις εργασίες στην αρχαία πόλη, προσκάλεσε επίσης μια ομάδα από το πανεπιστήμιο Kiel της Γερμανίας για να ερευνήσει την έπαυλη, χρησιμοποιώντας επίσης μεθόδους τελευταίας τεχνολογίας. Δεδομένου ότι δεν είναι πλέον αποδεκτή η πρακτική απόσπασης των νωπογραφιών από τους τοίχους που ακολούθησαν οι πρώτοι συντηρητές της έπαυλης, η ομάδα του Kiel έπρεπε να εξετάσει άλλες τεχνικές, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια ενός ερευνητικού προγράμματος του 2012 στην «Οικία του Τραγικού Ποιητή» - άλλη μια εντυπωσιακά διακοσμημένη έπαυλη με το χαρακτηριστικό ψηφιδωτό «Προσοχή στον Σκύλο» («Beware of the Dog») -  για να διερευνήσουν τη ζημιά τόσο στους ζωγραφικούς πίνακες όσο και στους τοίχους. «Θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε μη καταστροφικές τεχνικές για να ποσοτικοποιήσουμε τις ιδιότητες της αρχαίας ζωγραφικής και τους τοίχους του σπιτιού, προκειμένου να προσδιορίσουμε το επίπεδο αποσύνθεσης», δηλώνει ο Cristiano Luigia, μέλος της ομάδας. Χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό αυτών των εξελιγμένων μεθόδων, η ομάδα του Kiel ήταν σε θέση να δημιουργήσει ακριβείς χάρτες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να κατευθύνουν καλύτερα το έργο αποκατάστασης της έπαυλης.

Με τη χρήση της θερμογραφίας, που ανιχνεύει μικρές αλλαγές της θερμοκρασίας στην επιφάνεια των τοίχων, οι ερευνητές μπορούν να εντοπίσουν ρωγμές και τα προβληματικά σημεία όπου τα έργα αρχίζουν να φθείρονται, χωρίς ποτέ να αγγίζουν τον τοίχο. By using thermography, which detects small changes in the surface temperature of the walls, researchers can spot cracks and places where the paintings have become detached, without ever touching the wall.

Η τεχνική του υπέρηχου είναι η πλέον κατάλληλη για τη μελέτη του εξωτερικού στρώματος των τοίχων, που περιλαμβάνει έργα ζωγραφικής και γύψο ακριβώς από κάτω, εξηγεί ο Cristiano. Η τεχνική αυτή μετρά την ταχύτητα των υπερηχητικών κυμάτων που διαδίδονται κατά μήκος των επιφανειών του τοίχου – οι διακυμάνσεις στην ταχύτητα μπορεί να βοηθήσουν τους επιστήμονες και συντηρητές να ανιχνεύσουν ρωγμές, κορεσμό ύδατος ή παρουσία αλάτων. Εικόνες του τοίχου μπορούν επίσης να δημιουργηθούν με τη χρήση ενεργητικής και παθητικής θερμογραφίας που χρησιμοποιούνται για να ανιχνεύσουν και να καταγράψουν μικρές αλλαγές στη θερμοκρασία της επιφάνειας των τοιχωμάτων. Η παθητική θερμογραφία παίρνει μετρήσεις θερμοκρασίας χωρίς να αλλοιώνει την επιφάνεια με οποιονδήποτε τρόπο, ενώ η ενεργητική θερμογραφία θερμαίνει τον τοίχο ελάχιστα – μόλις δύο βαθμούς – προκειμένου να διερευνηθεί η ανταπόκριση των τοίχων στη θέρμανση. «Οι ρωγμές σε αποσπασμένες νωπογραφίες αλλά και σε τοίχους μπορούν να εντοπιστούν σε μέρη όπου η θερμοκρασία είναι υψηλότερη από την ευρύτερη περιοχή κατά τη διάρκεια της ενεργητικής θέρμανσης και χαμηλώνει απότομα», εξηγεί ο Cristiano. Οι εισροές νερού συνήθως συμπεριφέρονται ακριβώς με τον αντίθετο τρόπο.

Σε αυτή την ομάδα, μια γυναίκα με πέπλο, πιθανόν σε κίνηση, φαίνεται να προετοιμάζεται για τις τελετές που αρχίζουν. Τα υπόλοιπα στοιχεία του ζωγραφικού πίνακα είναι ένα αγόρι που διαβάζει ένα κείμενο, μια καθιστή ιέρεια και μια άλλη γυναίκα σε κίνηση, που μεταφέρει ένα δίσκο με γλυκά και ένα κλαδάκι δάφνης. In this panel, a woman, likely the initiate, is shown veiled as preparations for the rites begin. The other figures are a boy holding a text, a seated priestess, and another woman, or perhaps the initiate again, carrying a tray of cakes and a laurel sprig.

Άλλες μέθοδοι μπορούν να φτάσουν ακόμα πιο βαθιά κάτω από την επιφάνεια. Με τη χρήση συσκευών που εκπέμπουν και λαμβάνουν ηλεκτρομαγνητικά κύματα, τα οποία σκεδάζονται διαφορετικά, ανάλογα με τα υλικά που διαπερνούν και το βάθος που φθάνουν, η ομάδα του Kiel ήταν σε θέση να δημιουργήσει εικόνες της εσωτερικής δομής των τοίχων. Οι ιδιότητες σκέδασης των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων εξαρτώνται από τη σύνθεση του υλικού και το επίπεδο κορεσμού του νερού στους τοίχους. «Όλες οι εικόνες που δημιουργήθηκαν με τη χρήση αυτών των τεχνολογιών θα βοηθήσουν να αναπτυχθεί ένα αποτελεσματικό σχέδιο για τη μελλοντική συντήρηση», λέει ο Cristiano.

Η αποκατάσταση των ψηφιδωτών της έπαυλης αποτελεί υψηλή προτεραιότητα και απαιτεί την αντικατάσταση των ψηφίδων ξεχωριστά με το χέρι. Restoring the villa’s mosaics is a high priority and requires replacing the tesserae individually by hand.

Μεγάλο μέρος της «Βίλας των Μυστηρίων» καλύπτεται από ένα σύγχρονο κέλυφος, που χτίστηκε για την προστασία της και αποτελείται από πολλά διαφορετικά υλικά ενώ χρονολογείται σε διάφορες περιόδους. Πριν από δύο χρόνια, κατέρρευσε μια δοκίδα που υποστήριζε το κάλυμμα πάνω από το περιστύλιο του περίστυλου κήπου, σημαντικό μέρος κάθε πλούσιας ρωμαϊκής οικίας. Λίγο αργότερα, η αρχαιολογική υπηρεσία αποφάσισε να αξιολογήσει τη δομική ακεραιότητα ολόκληρου του κελύφους. «Στο παρελθόν, το κέλυφος εξεταζόταν όταν προέκυπτε ανάγκη ή όταν εντοπιζόταν ένα συγκεκριμένο ελάττωμα», δηλώνει ο αρχαιολόγος Immacolata Bergamasco, ο οποίος ηγήθηκε της προσπάθειας. «Τώρα έχουμε την πρόθεση να εξετάζουμε όλα τα μέρη όλων των κατασκευών που καλύπτουν την έπαυλη».

Οι τρέχουσες προσπάθειες περιλαμβάνουν μέτρα για τη συντήρηση του εσωτερικού και της διακόσμησης, καθώς και χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών για να φωτογραφίσουν το σύγχρονο προστατευτικό εξωτερικό κέλυφος που καλύπτει και προστατεύει την έπαυλη. Current efforts include measures to conserve the interior and decorations, as well as using drones to photograph the modern exterior shell that covers and protects the villa.

Η ομάδα του Bergamasco έχει χρησιμοποιήσει κάποιες συμβατικές μεθόδους, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών με σφυρί για τον προσδιορισμό της αντοχής τμημάτων του σκυροδέματος και δοκιμών για τη μέτρηση του επιπέδου υγρασίας στα ξύλινα δοκάρια του κελύφους. Αλλά χρησιμοποιείται επίσης μια πολύ νεότερη τεχνική: μη επανδρωμένα αεροσκάφη, γνωστά και ως drones, στα οποία τοποθετούνται φωτογραφικές μηχανές, οι οποίες λαμβάνουν χιλιάδες εικόνες του κελύφους από αέρος. Αυτό επέτρεψε στους αρχαιολόγους και συντηρητές να δουν περιοχές του κελύφους που είναι δυσπρόσιτες και ως εκ τούτου δεν έχουν ποτέ φωτογραφηθεί ενώ παρείχαν την πρώτη ολοκληρωμένη επισκόπηση της κατασκευής. Ο Bergamasco ήταν ακόμη σε θέση να τοποθετήσει μια ειδική κάμερα που ανιχνεύει την συσσωρευμένη υγρασία, εχθρό των συντηρητών της Πομπηίας. «Ο σκοπός αυτής της τεχνικής δεν είναι μόνο να αναλύσει την κατάσταση της κάλυψης αλλά και να παρέχει πληροφορίες για διαρθρωτικές και αρχαιολογικές αναλύσεις», λέει ο Bergamasco. «Εμείς δεν θέλουμε μόνο να προστατεύσουμε την «Βίλα των Μυστηρίων» όσο καλύτερα γίνεται αλλά να αναπτύξουμε μια μεθοδολογία που μπορεί να χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς για όλες τις αρχαίες οικίες της πόλης».

Les Préparatifs du sacrifice, 170 cm de hauteur, IIe Style. Pompéi, Villa des Mystères.

Καθώς οι σύγχρονοι επισκέπτες της Πομπηίας περπατούν τα χιλιόμετρα των αρχαίων δρόμων που καλύπτονται με τις αυθεντικές πέτρες, κατευθυνόμενοι προς το Forum, όπου ναοί και αποθήκες εξακολουθούν να στέκονται, περνούν από ένα αρτοποιείο με μια τεράστια μυλόπετρα και περιπλανώμενοι στο εσωτερικό της πόλης με τα πανδοχεία, τα καταστήματα, τα σπίτια και τους οίκους ανοχής να εξακολουθούν να βρίσκονται παραταγμένα στους δρόμους, είναι εύκολο να πιστεύουν ότι η πόλη εμφανίζεται ακριβώς όπως ήταν την ημέρα που ξέσπασε ο Βεζούβιος σχεδόν πριν από δύο χιλιετίες. 

L'Allaitement du chevreau, 170 cm de hauteur, IIe Style. Pompéi, Villa des Mystères.

Πουθενά αυτό δεν φαίνεται να είναι πιο αληθινό από ό, τι στη «Βίλα των Μυστηρίων». Αρχαία ψηφιδωτά διακοσμούν ακόμα τα αυθεντικά δάπεδα της έπαυλης και εκπληκτικές νωπογραφίες είναι ακόμα ορατές στους τοίχους. 

Matrone assise, 170 cm de hauteur, IIe Style. Pompéi, Villa des Mystères.

Η έπαυλη έρχεται σε πλήρη αντίθεση με πολλές από τις οικίες της πόλης, όπου ο πλούσιος διάκοσμος έχει αρπαχθεί από αρχαιοκάπηλους ή βρίσκεται σε ιδιωτικές συλλογές και μουσεία διάσπαρτα σε όλο τον κόσμο, αμέσως μετά την ανακάλυψη της πόλης στα μέσα του 18ου αιώνα. Αλλά όταν πάρθηκε η απόφαση να παραμείνουν τα ζωγραφικά έργα στη θέση τους στην «Βίλα των Μυστηρίων», ξεκίνησαν αμέσως οι προκλήσεις για τον τρόπο προστασίας της έπαυλης  -  όπως έκανε και το πλήθος των παραγόντων που επηρέασαν την αρχική της εμφάνιση. Έτσι, αυτό που μπορεί να δει κανείς σήμερα στην Πομπηία δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα μόνο του τι έχει θαφτεί κάτω από τα ηφαιστειακά κατάλοιπα αλλά και το έργο αιώνων από ιδιώτες ανασκαφείς και επαγγελματίες αρχαιολόγους -  ακόμη και κυνηγών θησαυρού - οι οποίοι έχουν λεηλατήσει, ανασκάψει, ανοικοδομήσει και συντηρήσει την αρχαία πόλη και την εντυπωσιακή ιδιωτική της έπαυλη.

Πηγή: J. Lobell, Archaeology